Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 42.
Zaterdag 17 Januari 1891.
Vierde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eomnes, Hardorwijk, Hilversum, noogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenondaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZA.TEBDAO.
Abonnementsprijs per drie maanden:
Bureau KrommestraatF 241,
Amersfoort.
Prijs der Advertentiin:
Van 1 tot Oregelsf 0.30.
Franco per postf 0,40.
Voor iederen regel meer- 0.05.
Uitgave van de Vereeniging De
Eembode.
CaureBpondentiên en Advertentiin moeten uitcriyk Vrydagavond
védr li ure aan liet bureau bezorgd zün.
„(JapnizoBiks verandering".
Onder bovenstaand opschrift kwam
dezer dagen in het X. v. d. een
ingezonden stuk voor, waarop men onze
aandacht vestigde. En voor dit laatste
beslaan ons inziens ook verschillende
redenen. Naar het ons ten minste wil
voorkomen, hebben we hier niet niet
een belangstellende, maar met een be
langhebbende te doen, en daarom zou
het onbillijk kunnen hceten, nis zulk
een weeklacht door hel alarm, hetwelk
tegenwoordig door de militairisten in
het algemeen wordt gemaakt, verloren
ging. Het stuk komt ons zelfs belangrijk
genoeg voor om het in zijn geheel
hieronder te laten volgen.
Op het eiude van October verspreidde zich
in N|jinogen hel gerucht, dal do lang besproken 1
plaats hebben.
Op den In November werd door den kolonel
aan het regiment bekend gemaakt, dal de staf
en het 2e bataljon na 1 Mei a.s. garnizoen zut-
met I Mei jl. hel eerste bataljon daarheen ver-
plaatst en bestaal hel voornemen het geheele
regiment aldaar in garnizoen te breogen en ia
zulks alleen afhankelijk van den aanbouw der
kazerncu. Hel is in hel belang van hel land.
in de nabjjhoid van de Nieuwe Hollandsche
Waterlinie sterke troependeelen te vereenigen
en do plaatsen, die aan de grenzen liggen, te
ontruimen, hoe aangenaam het verblijf aldaar
voor het personeel moge zijn. Alle persoonlijk
belang moet wjjken. waar hel algemeen belang
zulks eischt. Toch wareo én officieren én min
deren zeer teleurgesteld, en die teleurstelling
gaal in ernstige bezorgdheid over. nu hol blijkt,
boorljjk kan huisvesten. De huii'prjzen^ der
zjjn zeer hoogbeneden f400 kan inen niet
wordt beneden dien prijs, voldoet niet aan de
matigste eischen. Maar hierbij komt nog, dat
de gemeente Amersfoort zjjnen inwoners zeer
drukkende belastingen oplegt.
Op liet personeel worden de hoogste opcen
ten gelieven, lerwjjl een zwaar hoofdgeld wardt
betaald, afhankelijk van de huurprijzen der wo
ningen. zoodat men bij een huurprijs van f400
honderden guldens aan belastingen moet op
brengen. Zelfs de onderofficieren moeten daar
aan bijdragen.
FEUILLETON.
Mijn oude werkman.
DOOR
PHTf.OPONOS.
V. Slot.
Zou mjjn oude vriend niet al te best in
orde wezen, dacht ik, toen ik hem op zekeren
keer in lustelooze houding, leunende op zijne
schop, in de verte gewaar werd. Hij was zelfs
zoo afgetrokken en in gedachten verzonken, dat
hij van mjjne nadering niet hel minste bespeurde.
Onverwacht, als iemand, die uit sombere
gedachten opschrikt, richtte hjj zieli op, en zag
toen, dat ik in zijne nabijheid stond. Hij groette
my beleefd, tnaar uit zijn matten blik scheen
wel, dat aiie lost en opgewektheid bjj hem ge-
Mei belangstelliog vroeg ik daarom „Scheelt
er wat aan van Holmen n liet zoo neeislach-
tig; is u soms ongesteld?"
,Och neen, meheer," lei de oude, „dat is
het niet wat me deert, maar er is nu wal ge
beurd, dat Ik nicl lang zal overleven."
.Toch geen ongevallen in de familie vroeg
ik nader, middcrwijl ik den bedrukten man
met medelijden beschouwde.
.Dat wel niet," antwoordde hjj, .maar toch
net even zoo, als of ik een broer verloren had.
O, je knnt hel niet gelooven, welk een slag het
voor mjj ia, zoo'n besten vriend, ajs ik in Hen-
Als zulke ongezonde toeslandeu ontstaan,
dringen zich dc volgende vragen op:
lu. Ligt het niet op den weg van het Gou
vernement om te voorkomen, dat zijne ambte
naren hjj verplaatsingen als deze blootstaan
aan gcldalpersing, zooals hier hel geval is?
Daarvoor zou het noodzakelijk zijn bij hot hon-
woningen, die voor een matigen prijs konden
verhuurd worden. Mocht het bezitlaier minder
gewenscht toeschijnen, dan konden die woniu-
Of welmocht men er de voorkeur aan geven,
laten, aan dc wisseling van vraag en aanbod,
ware het dun niet billijk schadeloosstelling te
door hel verbreken van dat evenwicht, dal toch
in 's lands belang geschiedt Nu komt helvooi,
dal officieren leeds met 1 Februari de huur
moeten doen ingaan van woningen, die zjj eerst
met Mei betrekken, of dat zü op andere wjjzc
io. Verdient hel geen overweging, om de
militairen, evenals in undeie landen, vrij te
tijdelijk en gedwongen, en de druk is in de
verschillende garnizoensplaatsen zeer ongelijk.
hebben ook liet recht niet, zitting te nemen in
den Gemeenteraad.
3o. In 's Uravenliagc genieten de officieren
van het garnizoen residentie-toelagen, waar
schijnlijk omdat de publieke cerniukelijkheilen
niet duur; de huurprijzen der woningen zijn
er zelfs laag. Zou het uiet billijk zijn. da! ook
eens werd onderzocht of er garnizoenen zjjn,
waar de eerste lerensbelioeften en ile leoninpen
meer dan middelmatig hooge uilgaven vorderen,
en dat men in die gevallen ook dibir «enige
tegemoetkoming verleende?
Hel zou kunnen zjjn, dal ik oonige punten
aan het licht heb gebracht, die lot nu luo aan
de aandacht waren ontsnapt
ten. IJ.r°
Welk een prachtig doel wardt hier
toch nagestreefdAan het Nederlandsche
volk wordt konde gedaan van de ramp,
die is komen zweven boven het 2e ba
taljon en dc staf der infanterie in gar
nizoen te Nijmegen. Ze moeten naar
AmersfoortHet ongevoeligste hart moet
immers bij zulk eene bittere klacht tot
drik Kamphout had, naar hel kerkhui Ie moe
ien brengen, zooals ik gisteren gedaan heb. Die
slag valt me al te zwaar: daar zal ik onder
bezwijken."
Toen ik wiet wal den oude zoo neerslachtig
maakte, trachtte ik hem zooveel mogelijk op
te beuren, doch al inijn pogeo bleek vruchteloos.
.Een gebouw, dal oud en bouwvallig is",
zeide hjj, nadat h(j even had staan peinzen,
.moei men geen schooren of steunpalen ont
hei hier ook. Aan Hendrik had ik waarachtig
een steun, die ik niet meer missen kan, dat ge
voel ik welnu de een gevallen is, vult de
Nog even liet hij zfln hoold weder op de
blik weder op te richten, en ging toen met iets
meer opgewektheid voort:
,Ik zeg dat nu niet om tegenover onzen
lieven Heer te pruttelen, inu Hü dit zoo beschikt
heenGod beware me daarvoor I want Hjj heen
aan mjjn vriend eene groole weldaad bewezen.
En zeker is liet nog wel goed voor mij. dal ik
in mjjn laatste levensdagen deze beproeving
nog inoel onderstaan, want de goede God doet
toch alles voor ons eeuwig wclzün."
,En toch." zoo ging hjj voort, .je kunt niet
gelooven. wat ik in mijn vriend verloren heb.
Dat was nog eens een mecsch. die bijna niet
beter wezen kon. Van mijne jeugd at heb ik
kennis met hem /chad, en onze vriendschap
nam met de jaren nog altijd toe't was of we
twee broers waren. Wg waren toch zoo aan
weemoed worden gestemd. Hoe treffend
wordt hier ook de blijde hope geschetst,
dat de garnizocnsvcrutidering naar Amers
foort niet zou plaats hebben, maar welk
eene treurige ontgoocheling. .Helaas,
bittere teleurstelling volgde!" zoo ver
zucht do schrijver, en wie zou hierdoor
niet worden geroerd? Op 1 November
werd aan liet regiment bekend gemaakt,
dat de stuf en liet 2e bataljon veroor
deeld zijn na 1 Mei a. s. garnizoen te
houden te Amersfoort.
Wij zijn zoo vrij bij dit treurtooneet
nog een ander te voegen, maar een dat
lijnrecht duur tegenover staat. Een groot
gedeelte van Amersfoorts nijvere burgers
zijn nicl minder teleurgesteld in hunne
schoonste verwachtingen. De fraaiste
illusion hadden zij zich gevormd over
de garnizoensvcraudcring, maar .helaas,
bittere teleurstelling volgde!" Onder ge
jubel moesten dc militairen op 1 Mei ''JO
worden ingchauld, en wat hoort men nu?
De heeren onder-oflicieren verlangen van
beluslingbetulcn verschoond te blijven
daar worden de burgers goed genoeg
voor geacht. De heeren officieren luien
zich door de Coöperatieve Winkelver-
eeuiging .Eigen Hulp" te Utrecht van
waren bedienen, om voor een koopje
klaar te komen. Eu ofschoon de voor
gespiegelde voordeden slechts denkbeel
dig zijn, toch moeien dc neringdoenden
in de gemeente Amersfoort in hun be
drijf erdoor geknakt worden. Hel zijn
ook maar burgers. De groole lusten voor
de gemeente aan ecu groot garnizoen
verbonden, mogen ze dragen, maar dc
lusten moeten tol nul worden geredu-
Maar niet enkel teleurstelling, ook
ernstige bezorgdheid gaal met bedoelde
garnizoensverandering gepaard. Begrijp
eens aande huurprijs der woningen
zijn te Amersfoort zoo hoog, dal men
beneden f 400 niet eens,terecht kun, en
de woningen beneden dien prijs voldoen
niet eens aan de gematigste eischen.
Hiermede levert IJ het bewjjs, dat hij
met den plaatselijken toestand niet op
mekaar gehecht. In alle omstandigheden nnm
ik raad ea ilaad met ham. en daar heli ik
altoos wel bjj gevaren. Het was een braaf,
verstandig man, daar stond hjj voor hekend.
En als ik riek was. of ik liad iels wat me
drukte, dan was hjj dadelijk klaar om Ie helpen
en te troosten. Nu is dat allemaal gedaan I
voor altijd gedaan I"
Dc tranen stonden hem in de oogen, toen
hg dit aan inü meedeelde, en loch hud lig be
llij liet er terstond op volgen
.Wezenlyk bet was een oprechte man en
dan zoo echt godsdienstig. IIü was zoo wal
van mün k-cllydik was slechts enkele maan
den onder. Met twee kinderen leefde hü roo
te zaraen gelukkig voortzgn vrouw is al jaren
dood. Drie ,kinderen van hein zün getrouwd,
en hebben in hun stand bcsL tuin brood en
wal het voornaamste is, ze zün allen braaf.
O! daar had Hendrik altyd zoo'n schik van,
en daar was liji God ook recht dankbaar voor.
.Zoo kwam het ook, dat lijj altgd zoo opge
ruimd was. Zondags Bezochten wg geregeld
elkaar, en ik moet zeggen, dal ik daar altjjil
bard naar verlangde. Zondag acht dagen gele
den, toen wjj als geivoonlgk genocgelyk zalen
te praten, zei lig nog zoo aardig:"
nog de jaren vap Melbusalein zullen moeien
halen, ten minste het gaat er al mooi op aan."
„Zoo opgeruimd kon hg iels zeggen, en dan
baddsn we een genoegen van belang. Maar hü
ile hoogte is, of eischen stelt, die een
glimlach moeten afdwingen. De lijsten
van de te huur staande woningen, welke
aanhoudend worden geannonceerd, heb
ben een omvang gekt egen, die verbazing
wokken en daarop komen er voor een nut
tigen prijs genoeg geschikte woningen voor,
al zouden ze ook moeten dienon voor
een officier van de infanterie.
Nu zal liet natuurlijk van de gestelde
eischen afhangen zijn die van dien aard,
dat men een prachtig huis vooreen klein
buurtje verlangt, om dan oen grooten
bluf te slaan, dan zal het zuker blijken,
dal ze te Amersfoort nog te verstandig
zijn, om zich hiervoor te laten vinden.
Die geen f 400 huur betalen kan, moet
zich met een woning van een lagcrcn
huurprijs tevreden stellenzoo doel
ieder rechtgeaard burger ook,
Nog oen bezwaar, dat levendige be
zorgdheid voor de officieren veroorzaakt,
is, volgens IJ, de heiusling. Bij een huur
prijs van f 400, honderden guldens be
lasting Ie beluien't is inderdaad om
te schrikken. Voor de burgers is dut
minder, maar voor de heeren officieren
Gelukkig, dat na dien schrik, uil ovcr-
di'ijvi ig ontslaan, oen kalmer inzicht vol
gen zal.
Wij zullen de vragen door IJ gesteld
voorloopig maar aan geen beschouwing
onderwerpen, evenmin ons lang bezig
houden met de liefelijke insinuatie, uls
zouden de nmhteiimcn van den Slaat
in dit geeul aan geldafpersing blootstaan.
Alleen meenden wjj te mouten wijzen op
de houding door de militairen in den
laat-sten lijd tegenover ite burgers aan
genomen. De staatsruif, waaruit de
ambtenaren worden gevoed, moet door
de burgers worden gevuld; en dit juist
schijnt men geheel uil hel oog Ie ver
liezen. Hut wordt waarlijk tijd dat liet
steil'n van eischen door do milituiron
eens binnen behoorlijke grenzen wordt
teruggebracht, en dat aan bundel en
nijverheid een eerste plaats iu liet maat
schappelijk leven wordt aangewezen.
Toen in liet vorig jaar, zooals reeds
kou ook ernstig wezen, dat ondervond Ik nog,
toen ik hem 's avond» op weg naar zün hui»
bracht. Het was reeds donker geworden, en de
sterren schitterden aan den Hemel. Op ecus
bleef hü slil "laan en sprak
„O, Frans, als ik zoo'n Hemel met sterren
beschouw, dan gevoel ik iels, dal ik niet met
woorden kan uitdrukken. Vroeger vond |lk het
van mun loven gekomen ben, nu vind ik zulke
gelukkig, dut hü na dil leven den Schepper van
al dal schoons ecuwig bezitten inag. Als ik
dut overweeg, ofschoon ik geen reden tol kla
gen heb op da wereld, dan verlang ik zoo
vurig naar God, en begint de wereld mü inder
daad te walgen. En dan komt bel n>ü toch zoo
uen zün, die zoo moedwillig voor Goda almacht
en liefde de oogen gesloten houden."
.Dit gesprek zetto hg nog ecnigen tgd voorl,
tol wü van elkander afscheid nameu, maar,"
zoo liet hü er mistroostig op volgen, „wie zou
geducht hebben, dat zün wensch zoo spoedig
zou vervuld worden. Zaterdag sprak ik hein
weder, maar toen lag lig op zün storlboJ. Zjjn
,Nu, Frans, lol oen spoedig wederzien in
den Hemel." .Dauraa glimlachte hü nog even,
en toen had zün aardscbe leven voorgoed op-
Gisteren," zoo ging de oude voort, ,heb ik
mgn vriend naar het kerkhof gebracht, en bet
hierboven is aangemerkt, de militairen,
die alhier in garnizoen kwamen, hun in
tocht hielden, werden zjj met een soort
geestdrift ontvangen, die van Itooger-
hand werd aangewakkerddie geest
drift zal titans wel voor heel iets
anders hebben plaats goinaakt. Zoo
voorlgaando zullen de militairen, die
in '93 altiier in garnizoen moeten aan
komen, niet met gejuich, maar eerder
met tranen worden begroet. Do onder
vinding heeft helaas! maar al le voel
geleerd, dat die „gnruizociisverandcring"
voor de gemeente Amersfoort zeer wei
nig voordcel oplevert op stoffelijk, maar
nog veel treuriger uitkomst op zedeljjk
BUITENLAND.
Uit Berljjn wordt aan de Temps
gemeld: Aan hot diner, door generaal
Leszcynski gegeven, heeft Blsmnrck over
zijne reisplannen gesproken. Nuur liet
schjjnt zou hij gezegd hebben„Ik .wil
eene lierinneriiigsrois doen aan verschei
den kapittels van mijn leven. „Hjj wil
frankrijk terugzien, Versailles, Parijs en
beweert liet Frunsclie karakter genoeg
zaam to kennen, om zeker te zjjn, dat
dc gevallen minister niet slecht zal
onthaald worden, of dat men hein ton
minste mot rust zal laten.
In eene gisteren verschenen aflevering
der Med. Wochenschrift doet prof. Koch
nadere mededceliiigen over zijn middel
legen tuberculose en beschrijft hij op
welke wijze hjj liet heeft ontdekt en hoe
liet wordt bereid. Het is een product
door stofwisseling wanrschjjriljjlt van een
soort eiwit, maar naar de reaction te
oordcelen geen loxalbumin. In zekere
mule geconcentreerd, doodt liet proto-
IUisiiii u:i mankt het nckrotisch. Door
opheffing der voorwaarden van zjjn ont
wikkeling doodt liet den bacillus.
De Minister van financiën lieert Maan
dag de staatshegrooling voor 1891/92
bij het Huis van Afgevaardigden inge
diend. Dc inkomsten en uitgaven slui
ten met een bedrag van 1.720,834,749
M., waarvan aan gewone uitgaven 1,
670,402,177 M. en aan buitengewone
uilgaven voor ééns 50,382,572 M. De
gewone uitgaven zjjn 125,072.033 M. de
gewone ontvangsten 132,610.434 M.
hooger goraamd dan het vorige dienst-
wa> net toen hjj in liet graf waril neergelaten,
of ik ul mjjn levenskracht kwijt raakte. Nu zal
ik het niet lang meer uithouden. Dezen nacht
heb ik geen oogenbllk kunnen ruilen, en dat
zal wel zoo blü'en, want vergaten kan ik hem
niet; daar was hü mg te dierbaar voor.
om mü te verzotten, maar het gaat niet; ik
geloot, dit ik hot er maar aan geven zal. Het
is preeioe of in een paar dagen mün krachten
alleen met God te gaan bezighoudenwant wie
weet hoe epoedig ik bel geluk zal hebben,
Hendrik in den Hemel weder te zien."
Hel afscheid dal ik nam van mün onden
vriend, zal ik nooit vergeten. Dit ia voor het
laatst dacht Ik, toen ik hem da hand drukte,
en licin nog ecnige liarteigke woorden toevoeg
de. Do oude nam daarna de schop onder den
arm en strompelde peinzend en hoofdschuddend
van mg af. Tot zoo lang ik kon, staarde ik
hem na, want zgne verwijdering gaf rag atof
tot ernstig nadenken. Deze man had de wereld
leeren kennen, maar God bemindwal maalde
hÜ om de wereld, nu de eeuwigheid hem tegen
lachte I
Reeds tweemalen na deze laatst» ontmoeting
had ik eene wandeling gemaakt, langs den
weg, waarop ik mün ouden vriend gewoonlijk
aantrof, maar altgd wus hü afwezig. Toto ik
naar de oorzaak hiervan informeerde, vernam
ik, dal hü niet moer iu het land der levendeu
was. Slechts dl ie dagen ua ons laatst» ouder-