Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 45.
Zaterdag 7 Februari 1891.
Vierde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussuni, Driebergen, Eemnes, Ilardorwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naardon, Nijkcrk, Soest, Stoutonburg, Veenondaal en Zoist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden:
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKrommestraatF 241, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Adrertentitai
Van 1 lol 0 regelsf 0.30.
Voor ieileren regel moor- 0.05.
('.nrrespondenliln en AdverUntlln nioeten uileriyk VrydageTead
De nieuwe Legerwet.
In de vorige week werd ons reeds j
door de Provinciale Bond der H. K. I
Kiesvereenigingen in Noord-Brabant I
de volgende circulaire ter plaatsing toe-
gezonden. Hoe gaarne wij ook in het
vorig nummer van ons blad daaraan
wilden gevolg geven, toch waren wij
wegens plaatsgebrek genoodzaakt de
opname van dit merkwaardig stuk tot
een volgend nummer uit te stellen.
Thans worden onze lezers in de gele
genheid gesteld kennis te nemen van de
ontzettende lasten, die een ons zooge
naamde bevriende Regecriug aan de
natie tracht op te leggen.
Opdat een ieder, naar waarde, liet
Ontwerp van Wet tot regeling van den
krijgsdienst zoude kunnen beoordeclen,
vermeent de Bond niet beter te kunnen
doen, dan om in het kort samengevat
de meest ingrijgende bepalingen dei-
Wet, ter openbare kennis te brengen.
Van de zeemacht, als zijnde een on
derdeel, wordt niet gesproken. Bij iedere
bepaling is vermeld waar die in de Wet
of in de Memore van toelichting is te
vinden.
Verdeeling der 40.000 jongelieden,
die jaarlijks voor de inlijving in aan
merking komen. (Memorie 21 en 22).
Aanlal ingeschrevenen *0.000
Blijft 38.&ÓÓ
Vrijgesteld tonden worden
r—;.... r. *10
Vrijgesteld zouden worden wegens
l&Ileine maal, kleiner dan 1.57 M. ü.MI
Bljjtt ïö.rr'.i
Wegens ziekten of gebreken 3.HM
Bljilt 17.1107
At kostwinners 1.300
Biyit 10.007
Ter intyring ten hoogsle noodig 10-300
die »i
Biyt
307
de aanrulliugsreserve wordon beslotnd.
Grondslagen der nieuwe legerwet.
Vrij van allen dienst zijn voor altijd
o. a. die kleiner zjjn dan 1.55 M. (Wet 411).
De geestelijken on de bedienaren van
den godsdienst bii een kerkgenootschap
(Wet 46.)
De R.-K. ordebroeder, die tot eene
binnen het Rijk gevestigde kloostorin- i
richting behoort, mits Itij 27 jaar of 1
ouder zij. (W. 46)
Tot dien tijd wordt hem van jaar
tot jaar vrijstelling verleend evenals aan
de studenten in de godgeleerdheid. I
(W. 44).
Wie voor student in tic godgeleerd
heid en voor geestelijke en bedienaar 1
van den godsdienst bij een kerkgenoot-
scltap wordt gehouden, wordt door den
Koning bepaald. (W. 41 en 46.)
Als tie student in de godgeleerdheid
in 'l jaar, waarin Itij den lecftjjd van
27 jaar volbrengt, nog geen geestelijke
of bedienaar van den godsdienst is ge
worden, wordt de vrijstelling niet meer
verleend. (W. 44).
Verder is er
Ten eerste. Een leger, beslaande nil
tl. Eet: veldleger en een bezettings
leger groot respectievelijk 45.Ü0Ü en
30.000 man. (M. 2 en 3.)
b. Depot troepen 20.000 mail (M. 3).
e. Re8oi vetroeperi»20.000 matt (M. 3.)
Ten timede. Een lundweer groot 50.000
man (M. 3.)
Ten derde. Eenu aaitvulliiigsrescrve
(M. 4) bestaande in
n. Voor de aanvulling in tie gelederen
151.000 man (M. 43. W. 250).
b. Voor speciale diensten van anderen
aard als met tic wapenen 58.500 man
(M. 41, W. 250).
Ten vierde. De landstorm, waarin alle
nog beschikbare weerbare mannen zijn
vervat. (M. 4).
Het veldleger en bezettingsleger te
lande moet, ongeacht liet tijdstip van
inlijving in aetievcn dienst, uclit jaren
dienen, dus gewoonlijk van 20—28 jaar
(W. 26).
De Wet kan echter langer diensttijd
opleggen, (W. 26).
De eerste ocfeningslijtl voor tie onbe
reden wapenen bedraugt 12 maanden
(W. 163), bij de bereden wapens acht
tien maanden (W. 163).
Die oefoningslijtl kan verlengd wor
den (W. 166-160.)
De herhalingsoefeningen duren ieder
jaar in tijd van vrede zes weken W. 171..)
Zij, die met verlof zijn, moeten ten
minste éénmaal per jaar ter inspectie
verschijnen (W. 189.)
b. Door loting wordt bepaald, wie
van het actieve leger tot de depoltroo-
pen zullen behooren (W. 108).
Z(j worden in hun achtjarigen dierist-
lijtl in het geheel maar drie maanden
geoefend (M. 22.) zonder herhalings
oefeningen (M. 28.)
e. t ip de reserve uit liet staand leger,
zyn alle bepalingen van liet veld- en
bezettingsleger sub a vernield, van toe
passing, met uitzondering, dat zij voor-
ioopig maar tlric maanden geoefend
worden. Dit kun verlengd worden. (W.
164 en 168).
Maar én depottroeprn én rescrvolroe-
pen behooren tot do organisatie van 't
leger t.M. 3.)
Verder zijn op allen die hierboven
vullen onder of e tie navolgende
bepalingen toepasselijk.
lo. dal zjj om Ie huwen vergunning
noodig hebben (W. 172.)
2o. tint zij, om langer dan 30 dagen
buitenslands dooi Ie brengen, vergunning
noodig hebben. (W. 186, alinea 3).
Zij, tlie by hot legio-, hiervoor sub n,
b on vermeld, gediend hebben, gaan
na volbrachten achtjarigen diensttijd,
voor den tyd van vijf jaren over tot tie
landweer, tlus guwoonlyk van 28—33
jaar. (M. 30. W. 26).
De wet kan hen tot Inngor dienst
verplichten. (W. 26. W. 252).
Zij lielihen om Ie huwen vergunning
noodig. (W. 233).
Om langer dan 30 dagen buitenslands
te gaan, hebben zij vergunning noodig.
(VV. 237).
in tlie vyf Jaren moet men in lijd van
vrede 14 dagen dienen. (W. 226).
De wol kun langer diensttijd opleg
gen, (W. 228).
Juarlyks moeten zjj eenmaal ter in
spectie verschijnen. (W. 239).
De aanvullings-Roservo.
Tot deze categoric behooren zij, die
in tyd van vrede vrij zijn van den ui
tleven dienst, bij het leger, vermeld iu
het eerste geval stili b en e en vry
zyn van tie landweer in liet lweetic ge-
vul vermeld. (W. 257), hetzij dun door
uitspraak van den militieraad, hetzjj door
loting (W. 257 en 108) en niet kleiner
zyn dan 1.55 M. of door ziekte en ge
breken voor eiken uit deze Wel voert-
vloeieutlen dienst ongeschikt zyn. (M.
43).
Hieronder behooren dus o. a. de euni-
ge wettige zoons i de kostwinners en
zy, die tloor broederdienst of broeder-
vervanging vrij zyn. (M. 40, W. 47, 78).
Hieronder vallen ook degenen, die
hun dienst, volgens de tegenwoordige
Wet, door een plaatsvervanger doen
volbrengen of aanvullen of hebben doen
volbrengen of aanvullen. (W. 17 en 48)
Tut liet 3.1ste jaar is men m tie aiin-
vullillgs-lcaiTVS begrepen. (W. 27).
De wet kan ttiun tliunsllyd verlengen.
(W. 27 en 270).
Vry van ito iniiivullitigs-rescrve zyn
do studenten in de Uudgeleordhcid en
tie It, K. Ordebroeders bencdun de 27
jaar (W. 41, 10 on II).
Deze gelieele iianvullings-rosei'vo is in
twee nntlenleelen verdeeld.
De eigenlijke uaiivullings-ivservu
om de leemten in liet vuld-en bezet
tingsleger in tijden vim oorlog min te
vullen. (W 250, M. 42).
Zoolang zij, die hieronder vullen, moe
ien dienen, zyn zjj aan dezelfde verplich
tingen en lasten onderworpen, uls zy
die tot liet eigenlijk leger liehooron. (W.
271).
Zjj mogen tlus ook dun niet zonder
j vergunning huwen of langer dan 30 du-
gen buitenslands doorbrengen. In vre-
i ilestijd worden zy in 't geheel niet ge-
I oefend. (M. 42).
Zy, die builen de eigenlijke aanvul
ling» reserve vallen, kunnen In tyd van
I oorlog van af 20 33 jaar (W. 276)
lol speciale diensten gebruikt wordon,
echter zoo, dat zjj geen govaur loopen
van gewond, verminkt of doodgeschoten
to worden. (M. 40, 47).
De Wet kun dan tol langer dienst
verplichten. (W. 276 en 289).
De landstorm.
Hieronder vallen alle weerbare muil-
non, die in gewone lijden en in minder
oriistige omstandigheden niet ol' niot
moor mm verplichtingen vim 's lands
verdediging onderworpen zyn (M. 50,
W. 293), (Behalve degenen die by uit.
293 dor Wet zyn uitgezonderd, o. a. de
studenten in tie Godgeleerdheid en du
11, K. kloosterbroeders beneden do 27
jaar (W. 239 no. 5. W. 44 no. 10 en
II) en zy die kleiner zijn dun 1.55 M.
un tloor ziekte of gebreken voor eiken
uil tle/.e Wol voortvloeiende!! dienst on
geschikt /.(Ju.)
De duur van die verplichting duurt
lol I Juli van T jaar, waarin liet 40slo
levensjaar wordt volbracht. (W. 293).
Voor de groote meerderheid van du
daartoe geroepenen, zultl.' duur alzoo be
drogen, zeven jaar, boven en behalvo
de reeds verstreken 13 jaren. (M. 50).
De Wel kan nog tol langer dienst
verplichten. (W. 203).
De muiincn tier lunilstorm, die tol
aanvulling van hel Ingor of van do land-
weer gebruikt worden of tot bot vormen
van nfzondcriyko corpsen, mogen niet
zonder vergunning hu won of langer dun
30 dagen buitenslands gaan. (W. 296
en 303J.
Uns algemeens dienstplicht. (M. 2, 3
en 4).
Als iemand vry is van den dienst by
liet ucliove leger, mag Ity voor zijnen
broeder by liet actief leger optredon,
tie vrygesleltle broeder behoort echter
hij de aiinvullingsreserve sub b genoemd.
(W. 70-78).
De landweer moet do schutterij vervangen
.Met do vorming van do landweer
wordt beoogd eene troepenmacht te ver
klagen, tlie do tegenwoordige schutterijen,
in hare bestemming als reserve van hot
leger, met voordeel eal kunnen vervangen.
De redenen waarom tie schutterijen voor
hut aangeduide doel minder geschikt tijn,
moeten alzoo leulun tol liet stellen van
den ciseli, dat de gebreken, die de rege
ling vun tie srlmlterycn kenmerken, by ito
inrichting van du landweer wordon
vermeden tui dal Uitn laalsgenoenidu do
voor huur weggelegde taak met ver
trouwen moot kunnen worden opgedra
gen. Wordt aan deun ciseli niet ten
volle voldaan, dim sou de nieuwe wet
telijke regeling van den militairen dienst-
plicht, strekkende tut oploseing van het
:oo dringende vraagstuk der hervor
ming en uitbreiding van de levende strijd
krachten, geacht moeten worden op een
der voornaamste punten, waarvoor tij
aan de orde is gesteld, te falen." 1) (M. 30).
En wilt leest men dan over die regeling.
lo. Eon vierde lot eon vijfde der land
weer is in acht jaar tyd muur 3 muun-
don geoefend. (M. 31).
2o. De landweermannen zijn nu ex
piratie vun uctiovon dienst over 't gu-
heiilo land verspreid en zyn niot uilen
woonachtig in het district, wuaruit hun
Imluljon gevormd wordt. (M. 32).
3o. De landweer wordt in zyn vijf
jarigen dienst iu liet geheel muur 14
dagen geoefend. (W. 226).
lo. Voer het kader der landweor zyn
niet aanwezig do bonoodigdo le en 2e
luitenants. Men hoopt dat daartoe ver
schillende ontwikkelde en bosclioafde
jongelieden voor te gebruiken zullen zyn,
(M. 27) en ook op gepentionneerde of-
lleieren, (M. 35).
Wellicht zullen er ook vun 't teger
beschikbuur zyn. (M. 35).
W|) eursleeeren.
FEUILLETON.
r opgewonden t
opmerking zijner
De reddende engel
1) .Dat is alles goed en wel. maar ik heb geen
tyd om daarop te wachten. Je kant by ons
blijven, met ons eten en beboelt ook geen
koolljes meer te rapen, maar je moet dagelijks
uit bedelen gaan, tot je een halven gulden
t'huis brengt, hoor je, dagelijks een balven
gulden I"
.Dagelijks een halvcn guldenzuchtte bel
kind, .hoe zal ik dat by elkaar krijgen?"
.Dat is jon zaak".
.Haar oom Weepers, ik weet niet hoe dat
welgestelde burgers zullen mjj dat niet laten
verdienen."
.Wie praat van werken en verdienen bede
len zeg ik je En nil kort en goedje weel
wat ik je gezegd heb, tui daarbij blijil het."
.Haar vader," kwam Josef tusschen beide,
.waarom verlang! gij tiet onmogelijke?"
.Geen woord meer, luiaardschreeuwde
de vader terwyl hjj met de gebalde vuist op
de vermc'mde latei sloeg.
,I.aat Treosje mei rust," zeide de vrouw,
,en maak toch zoo'n spektakel niet, de buren
zouden denken, als ze dat lawaai hooren, dat
je weer dronken bent"
hardvochtig niet zjjn. Mjjne handen z|jn blauw
en mijne vingers stiil van de koude, omdat ik
heb en nu heb ik zoo'n honger, o, stuur mij
zoo niet voort."
vroren handjes naar hem uit,
,Er uit, huichelaarster I" riep hü, .er uil,
zeg ik, en kom niet weer zonder geld over
mijn drempel, bedel, sleel of
.Aeh, oom, Itebl ge dan volstrekt geen mede
lijden. hebt gij geen vaderhart?"
.Wat? Durl jij mij ook nog verwjjlingen lo
doen Bit mijne oogen, of
De opgeheven band dreigde loodzwaar op
hel meisje neer t« vallen, maar zoo snel als
een opgejaagd stuk wild sprong Jozef lussclten
beide, hield zyn vaders arm legen en riep:
.Haar slaan zal je niet!" Als je ranselen
beter tegen."
Woedend greep Wesper zyn zoon aan, en na
hem onbarmhartig eenige slagen toegebracht te
hebben, welke zonder uiting van pijn verdrogen
werden, slingerde bi) hem In oen Itock der
kamer, waar bjj verdoofd bleef liggen.
De moeder snelda toe om bem te helpen, en
der koelde aan hel armzalige huisraad dat in
stukken en scherven door de kuiner roltle.!
Do buren, aan zulke slamljes gewoon, sloor
den or zlclt volslrekt niet aan. Nadat allen wol
h|) onder handen kroeg kort cu klein was ge
slagen, raapte Wesper hel korlje op, datTrsesJe
om in de eerste kroeg do beste het te verkoo-
pon voor oen glas brandewijn.
11.
Traesje was niet geboren in die ellende,
waarin z(j nu verkeerde: hare ouders waren
tamelijk welgestelde burgerlieden.
Antoon Speller,s een kunstdraaier huil In
Antwerpen mal zijn voormnligen kameraad
Krans Veldmena eon compagnieschap aangegaan,
spoedig kanden z(j met moeite hunne klanten
hoe meer zij verdienden, doste groolor word
hun vljjt, en hel tijdstip scheen niot ver af le
Helaas I dit schoone vooruitzicht mocht niet
vervuld worden, ten minste met Antoon SpeUena
niet, tlie, hoewel een door en door braaf meuscli,
leed aan het gebrek van vele werkliedenhjj
was namelijk zeer eigenzinnig.
Eons ontstond er een geschil tusschen de
twee werkgevers, dat door wetlorz|jd«eh toege
ven gemakkelijk uil tien weg liuil kunnen ge
ruimd worden. Belden wilden editor gelijk
hebben en zoo ontstond uil dal geschil een
vriendscliapsbreuk, die de ontbinding der com
pagnieschap ten gevolge had. teder trachtte nu
tie klanten voor zich te behouden door ver
mindering van prijzen, lielyaon eclilar zoo ver
ging dat een ran heidon de concurrentie mooat
opgeven. Dit lol trof Antoon, 'lie, getrouwd
zijnde, eene vrouw en drie kinderen le onder
houden Itud, lerwjjl Frans als vrygnzsl aim-Ida
voor zich zeivon Ie zorgen had. Bovendien
stelde Frans alle middelen in list wsrk om zjjn
voormnligen vriend Ie gronde le rieliton, en
dal gcluklo hem In weinig meer dan een jaar,
bootton van hel gozinde weinige bestellingen
dan voordeel unit, omdat ItU z|)ne prUzen niet
Itoogor kon stellen den Kranszoo verviel An
toon lol armoede. Toclt kon hü cr niot toe be
sluiten, weer als knecht le gaan werken, waar
hjj eens baas was. Krans kende ijjnen toestand
en liet hom werk uunblodun legen een daalder
werkloon per dag. Dit boosaardig aanbod bu-
slialo over liet lid Vun den arinen mail. HU ver
kocht de weinige have, dia hein nog was over
gebleven en verliet Antwerpen om elders ziiit
onderhoud le gaan zoeken.
Krans was dus op gnmakknljjke w(Jzo zjjn
aanzien. Spoedig dtuirua huwde lt(J mot eene
wees, die tachtig duizend gulden ala huwelijks
gift medebracht, en nu kon lt|j door groot*
inkoopen goede zaken maken. Jaar uit, Jaar in
vormasrdertls zjjn rijkdom en in zijne werk
plaats hield h|j veertig knechts aan hel werk.
En loeit wes hjj niet gelukkig. Sedert hel ver
trek ven zjjn vroeg'eren vriend pjinlgdo hem
eene geheime onrust, an d* gedachte, dat h||
dien lol den bedelstaf gebracht bod, drukte hein
loodzwaar op zj|u geweien.
Anloon wua naar Bi uteel gegaan, waar hjj ua
verloop ran een week er in slaagde werk te
vludan hjj oun kunstdraaier. Hul loon waa ga
ring, muur de vljjlige vrouw wist door gepast*
zuinigheid er mede rond to komea sn zjj huur
den iu oen voorstail oen kleine doch nette wo
ning. Do twee oudslo kinderen Adolf en Tree*)*
bezochten de school, torwjjl het kleinst* hjj
moedor thuis bleef. Zoo brachten l|) vjjf ge-
•ehlcr vonden do werklieden do fabriek geslo
ten. De eigenaar, die beduidende verliezen gi
lden had, wa* voortvluchlig. Anloon wae dut
wedor broodeloos on zocht overal om werk,
1848. Do
i veel. Dal geechiei
Antoon zag zlclt met tie zUnen aan de blttarel*
artnoude ten prooi, Treetje en Adoll moesten
dn school verlaten. De eerst* dl* nu bjjna
twaalf Jaren telde kwam hjj een* modiete, en
kreeg wekelijks oen Italven gulden, terwjjl Adolf,
die in een boekwinkel ale loopjongen geplaatst
werd, alle zaterdagen een gulden thuis bracht.
Maar dit geringe kon de armoede niet builen de
