Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 5.
Zaterdag 2 Mei 1891.
Vijfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baam, Barneveld, Blaricum, Bussuin, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Aboxmementipriji par drie maanden:
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nununersf 0,05.
BureauKrommestraat, F 241, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
F rij* der Advertenties t
Van 1 tot G regelsf 0.30.
Voor icdoren regel meer- 0.05.
Correapondenliën en Advortontiên moeten uitorijjk Vrjdsguvond
vóór U ure aan liet bureau bezorgd zijn.
In Memoriam.
De sinds lang gevreesde slag is gevallen De Zeer Eerw. Heer
L. J. van den Bosch, Pastoor der St. Franciscus Xaverius parochie alhier,
is Woensdagnacht omstreeks 12 ure zacht en kalm, meermalen voorzien
van de genademiddelen der H. Kerk, in den Heer ontslapen.
Bij de lijkbaar van dezen ons zoo dierbaren overledene voegt een woord
van eerbiedige hulde en dankbare herinnering.
Te Utrecht den 12 Sept. 1835 geboren, werd hij na volbrachte studiën
op den leeftijd van 28 jaren tot priester gewijd. Achtereenvolgens werd
hij als kapelaan geplaatst te Groenloo, Zutphen, Zwolle en Huissen, waar
nog zijne talenten als kanselredenaar hoogelijk worden geroemd. Hasselt,
een bescheiden plaatsje, werd hem voor zijne pastoreele bediening aan
gewezen, waar hij, na acht jaren ongeveer mot veel vrucht te hebben
gearbeid, werd benoemd tot Pastoor der St. Franciscus Xaverius parochie
te Amersfoort; hier, zoo verblijdde zich de parochie, zou een man met
zooveel gaven toegerust heter op zijne plaats wezen. Met grond verwachtte
men een veeljarigen en zegenrijken arbeid.
't Was echter eene smartvolle teleurstelling voor die parochie, toen
men, na ettelijke jaren slechts, verontrustende berichten moest vernemen
aangaande den gezondheidstoestand van den zoo welbeminden herder.
Hoop en vrees volgden elkander op, tot dat eindelijk zijn herstel hope
loos bleek. Ingewijden alleen welen, wat de overledene onder hel afne
men en wegkwijnen zijner krachten geleden heeft. Hij gevoelde het zoo
diephij kon op zijn leeftijd nog zooveel zijn en doen voor de hem toe
vertrouwde kuddehij wilde nog zoo gaarne veel arbeiden, maar hij ge
voelde zich zoo machteloos en onvermogend, en dit was voor zijn pries
terlijk hart een waar martelaarschap.
Evenwel behield Pastoor van den Bosch lot de laatste dagen toe zijn volle
geestkracht cn opgewektheid van zin. Alleen wanneer •nwillekeurig do gevoe
lige snaar werd aangeraakt der werkeloosheid, waartoe de ziekte hem bracht,
kon rnen opmerken in de droevige trekken zijnsgelaals, in dc tranen, die op
welden, welk een zielesmarl door hem werd geleden.
Schoon slechts 7 jaren pastoor der St. Franciscus Xaverius parochie, met
langzaam afnemende krachten, bleef hij nogtans onvermoeid in zijn ijver voor
het katholiek onderwijs, in zijne bezorgdheid voor het R. K. Liefdegesticht,
en heelt hij nog twee inrichtingen in hel leven geroepen, welke zijn naam
doen voortleven, nl. het katholieke Jongens-Weeshuis en de „R. K. Militairen-
Vereeniging". Voor deze laatste vooral heeft hij om zoo te spreken zijne
laatste krachten besteed. Zelf ging de ziekelyke man rond, om - - na
zijn eigen schitterend voorbeeld in deze geldelijke ondersteuning bij de
gegoede burgers van Amersfoort te vragen, en alzoo dit .Militair Tehuis"
in het St. Agatha klooster niet slechts in hel leven te roepen, maar ook
te bestendigen.
Is de hulde aan den overledene gebracht algemeen, daarbij voegt do
de Redactie van „De Eembode" in het bijzonder nog de hare. - In hem
verliest het Bestuur der Vereeniging „De Eembode" zijn waardigen en
ijvervollen President. Bij de oprichting van „De Eembode" verklaarde zich
Pastoor van den Bosch aanstonds bereid om de taak van he' presidentschap
te aanvaarden. Te midden der niet geringe moeielijkheden, welke bij de
oprichting en voortzetting daarvan waren te doorworstelen, hield hij
krachtdadig stand en zette mede onwrikbaar dc goede zaak door. Met
de grootste bereidwilligheid steunde hij voortdurend het katholieke streven
van dit weekblad niet raad en daad, steeds bereid tot het houden en
leiden der vergaderingen. Altijd trad hij in die vergaderingen beslist op,
was mannelijk in zijne voorstellen, tactvol in de leiding, vol eerbied ieders
gevoelen waardeerend, steeds zoo hoog mogelijk de vrijheid der Redactie
huldigend.
Hij is heengegaan, die nog zoo gaarne had willen leven en arbeiden
voor zijne kudde. In den rnannelijken leeftijd werd hij opgeroepen, om
het loon te ontvangen voor zijne edele daden en werken voor hel heil der
zielen. In liefde en eerbied scharen zich de Katholieken van Amersfoort
rondom zijne laatste rustplaats en vereenigen zich in het gebed der H.
Kerk voor zijne Ziel
HU RUSTE EBT VREDE.
Andermaal ons protest.
'tls waarlijk geen benijdenswaardige
iaak in den tegenwoordigen tijd aan den
politieken strijd deel le nemen. Niet en
kel toch behoort men tegenover den vij-
nd zich met kracht te verdedigen, maar
ook nog menige aanval van bevriende
Dat verbittert in hooge mate en
maakt den strijd niet bemoedigend.
Thans immers ontziet men zich zelfs
et in het politieke worstelperk het wa
rn van verdachtmaking op onverant
woordelijke manier te lianteercn. Den
bestrijders der legerwet wordt van zeke-
zijde niets minder aangewreven dan
dat alleen haat en afgunst tegenover Dr.
Schaepman de beweegreden is van
hun verzet.
Tegen zulk eene verdachtmaking dient
met kracht te woeden geprotesteerd.
Zoo komt de Xoordbrubanler ver
kondigen, dal door zekere Katholieken
besloten was om den dokter af te bre-
waaiioe de gelegenheid van de in
diening der legerwet werd aangegrepen.
En zulk eene insinuatie wordt allen
bestrijders der legerwet onder de Katho
lieken naar het hoofd geslingerd, omdat
de zaak boven den persoon weten te
stellenomdat zij voor God en hun ge
weten meencn niet anders te kunnen
en le mogen handelen.
Men zou dan kunnen zeggen,
schrijft de NoordbrabanterDie af
schuwelijke legerwet hebben wij te
danken aan Dr. Schaepman. Hij heeft
de indiening niet belet.
Helaas! hiermede is juist zeer veel
gezegd, wat, na aanneming der leger
wet, volkomen zal worden toegestemd.
n nu te bewijzen dal de bestrijders
der politiek van Dr. Schaepman (niet
van zijn persoon, wien geen enkel ont
wikkeld Katholiek zijne diepe vercering
zal onthouden) daaraan geen deel heb
ben, willen wij slechts op enkele punten
de quaestie, voor zoo veel die ons be
treft, iels nader toelichten.
Nu ook wij aan verdachtmaking bloot
staan, achten wij het plicht te sproken,
ofschoon wjj—het zal overbodig zyndit
hierbij te constateerenveel liever zou
den gezwegen hebben. Slechts enkele
feiten zullen wij hier nogmaals in herin
nering moeten brengen.
Wie zich eenigszins met de politiek
der laatste jaren heeft ingelaten, weet,
dat vóór de verkiezingen in '88 in eene
vergadering van den Algemeenen Bond,
op aandrang van het Bestuur, besloten
werd de carulidatcn der Anti-revolutio
nairen by eerste stemming alreeds te
steunen. Het program van den Bond
ên Dr. Schncpman gaven daarbij de ver
zekering, dat ten opzichte der defensie-
quaestie geen vrees behoefde te bestaan,
al was ook het program der Anti-revo
lutionairen te dien opzichte niet erg
geruststellend.
Door de R. K. Kiesvereeniging „Recht
voor Allen" te Amersfoort werd daarop
de candidaal der Anti-revolutionairen
overgenomen, ofschoon zij niet dan mei
weerzin bij eerste stemming daartoe
besluiten kon. Het vertrouwen in de
belofte van Dr. Schaepman, in de Bonds
vergaderingen gegeven, was alleen in
staat in deze zaak den doorslag te
geven.
De eerste candidaal destijds gesteld,
de heer Jlir. Mr. T. A. J. van Asch
van Wijck kwam zegevierend uil de j
stembus, doch werd te gelijk te Kampen
tot Afgevaardigde ter Tweede Kamer
gekozen. Hij opteerde voor Kampen, een
nieuwe verkiezing in het distriet Amers
foort was hiervan het gevolg.
Bij de tweede verkiezing werd de
aandrang onder de Katholieken om een
eigen candiduat te stellen steeds grooter,
zoodat het Bestuur van „Recht voor
Allen" hel noodig achtte op de Bonds
vergadering toepassing van art. 3 van
het reglement van den Bond le vragen.
Daaraan werd gevolg gegeveneen Be
stuurslid van den Bond kwam in de
vergadering der Kiesvereeniging het wen-
schelijke aanloonen om bij eerste stem
ming weder met dc Anti-revolutionairen
mede te gaan. Het Bestuurslid van den
Bond nam de overtuiging met zich, dat
de Kiesvereeniging vooral aan dien wonsch
gehoor gaf, om den dokter niet af te
üok onze tegenwoordige Minister, de
heer Mackay, behaalde bij de verkiezing
door den steun der Katholieken de zege
praal. Dat echter de Katholieken in hunne
verwuchtingen ten opzichte van dien
zijn bedrogen geworden, zal toch
niemand kunnen tegenspreken.
Door de benoeming van den heer
Mackay tot Minister werd het district
Amersfoort alweder voor eene verkiezing
geplaatst. Voor deze enkele verkiezing
werd er natuurlijk geen Bonds-vrrgadering
gehoudenalleen ontving het Bestuur
van „Recht voor Allen" op zekeren avond
van Dr. Schaepman een schrijven, waarin
werd voorgesteld en erop aangedrongen
om reeds den volgenden avond den heer
Schimmelpenninck vuil der Oye tot can
didaal te proclamceren. Op dit schrijven
volgde een telegram van Dr. Schaepman
•vaarin nogmaals werd aangedrongen om
toen, den avond van dien zelfden dag,
lot dc benoeming van gemelden candidaat
over te gaan.
Ieder bestuurslid van een kiesvereeni
ging weet wat het zeggen wil in den
loop van den dag eene vergadering bij
een te roepen, en dan in den avond
van dien dag een candidaal te stellen.
Toch aarzelde hot Bestuur geen oogen-
blik om aan liet verlangen van Dr. Schaep
man te voldoen, en het waagstuk te be
proeven. Met tact werd de vergade
ring geleid en den leden voorgehouden,
dat men op hel woord van Dr. Schaep
man voldoende kon vertrouwen, nu hij
den heer Schimmelpenninck als een zeer
geschikt candidaat voor ons district had
aangewezen.
Die geschikte man, door Dr. Schaep-
an aanbevolen, werd door de Kies
vereeniging iOt haren candidaat gepro
clameerd; maar had het Bestuur gewe
ten, wat Dr. Schaepman weten kon of
weten moest, dan zou zoo iels nimmer
zijn gebeurd. Immers, vier dagen vóór
zijne verkiezing trad de heer Schimmel
penninck voor de kiezers in „Amicitia" te
Amersfoort op, en toen reeds konden
de enkele Katholieken, die er bij tegen
woordig waren, zich overtuigen, dat zij
zich met het stellen van dezen candidaat
hadden misrekend.
dorre, saaie redevoering werd
het anti-revolutionaire program door
hem haarfijn uiteengezet. En wat kwam
m. toen te weten? Dat onze
candidaat een hartstochtelijke verdediger
hel militairisme, en dit tot het
uiterste zou helpen bevorderen. Daar
bij bracht hij eene eigenaardige calvinis
tische steilheid in beoefening. In zjjn
geheele voordracht werd met de uiterste
zorg er voor gewaakt, dat het woord
katholiek niet over zijn lippen kwam.
Wel werden breedsprakig de beginselen
der Anti-revolutionairen en die der Libe
ralen behandeld, maar van de Katho
lieken, wier steun hij wel begeerde en
FEUILLETOH.
De laatste Abbeviller van
Durieane.
Epiiode uit da Engeliche kerkvervolging.
Zwijgend begaf zich de torenwachter naar
boven, en Uadge, haar deernisvol oog op Wil
lie riehtond, zeide hem verwijtend„O Willie,
wal hebl gjj loch gesproken!" Daar heerschte
stille in dc kamer der dienstboden en slechts
het bulderen van den storm en liet snorren raD
het rad van hel spinnewiel lieten zich hooien.
Lord Richard stond aan liet venster zijner
kamer en zag naar buiten. Zjjn scherpe blik
scheen de duisternis te willen doorboren. Een
bliksemstraal verlichtte van tjjd lot tijd de zwarte
gulven der zee en liet een schip onderscheiden,
dat reebt op hel slot aanstuurde. Ovci de ver
magerde trekken van den slotheer speelde een
satanische lach. Ademloos volgde hjj het rond
dobberen van hel vaartuig te middeD der op
gezweepte golven, dat nn eons, door do wateren
gedragen, aan den slottoren te stooten, dan we
der geheel in de diepte te verzinken scheen. Een
bijzonder gevoel van voldoening doorwoelde zjjne
borst, want zjjn oog straalde van vreugde, zijne
handen trilden van smachtend verlangen, zoo
dikwjjls hjj bij zijn opbhkkcn ontwaarde, dal
bel scbip de rots al meer en meer naderde.
Nog slechts een korte tusschenruimtc scheid
de het van zjjn graf, ontstuiinig dansten de
baren om hel vcege vaartuig, huog spatte het
schuim over het verdek: daar rukte een reus
achtige golf het mei zich mede. Een tweede
schot klonk als het afscheidslied der vertwijfc
ling; beneden in de kenkeo meende men ee
Lord Richard lachtevan seconde tol secon-
ue volgde de eene bliksemstraal op den anderen
bjj kon iedere beweging van hel schip volgen.
Daar loont zich een dobbcrendo schuit op re
golven. De Lord stampte van woedo op den grond.
Inlusschen was de kracht van liet onweer ge
broken, ook de storm bedaarde. Dc heer van
zich in den breeden
Den volgenden morgen had de tlonn uitge
woed. Wel was dc hemel nng grauw, wel droe
gen de wegen alom nog de sporsn van den
zwaron regen en golfden de baron ontsluimiger
dan gewoonlijk; maar de toorn der elementen
was gestild, als waren zjj bevredigd door hel
offer, wal de lieer van bet slot hun had toe
gevoerd. Tusschen de rotsen was hel vormloo-
ze brak als in een val beklemd; twee lijken
waren op liet strand gespoeld, een matroos cn een
bejaarde man, aan vrecdzaam'sluimerenden gelijk.
„Dat is een Roomsche priester," riepen de
dorpsbewoners, en zjjn grot linnen kleed losruk
kend, haalden zjj een klein zilveren kruis on
eene reliquie te voorschjn.
„In het vuur dnarmeè!" ijverden een paar
heethoofden.
„Neen, breng hel Mylord!" weerde zich een der
de; „lij zal ons daarvoor eene bclooning ge-
In de ei
visschershul van John Stamps
icheen men zieli om de buitenwereld niet te be
kommeren. Op den drempel zat de kleine Ellen, als
gewoonlijk bezig met hel strikken vun een net;
de deur was gesloten. Daar binnen stonden John
en zjjne vrouw Mey voor de armoedige leger
stede, waarop een sehoone, bleekc jongeling lag
uilges trekt.
„Hjj opent de oogeo, John," prak Mey, cn
hare stem trilde van vreugdevolle aandoening.
„Hemel waar ben ik?" lispelde hjj zoo zacht,
dat slechts de zich over hem heonliuigendir
vrouw die woorden kon verstaan.
„Wees gerust." gaf zij ten antwoord, „wjj
hebben u gered, wjj, die één zjjn mot u m ge-
En tot bevestiging harer woorden nam John
een kruisbeeld van den wand, dat verscholen
hing achter de gordjjnen der legerstede, cn hield
De jonge man slrckte haastig dc hand daar
naar uil cn drukte het innig aan do lippen;
daarna sloot lij weder de oogen.
Op nieuw werd het stil in do huL De
voort, Mey was bezig ra
ouding, John had zijne netten tar hand
genomen cn was naar het strand teruggekeerd.
„Moeder!" riep Ellen plotseling; „daar nadert
Mylord!"
Mey verbleektefluks trok zj bet voorhangsel
samen, wierp eenige natte kleederen onder de
wieg van het kleinste kind en gebood Ellen het
strengste slilzwjjgen.
„Heeft uw vader ook iemand uit de schip
breuk gered?" vroeg Lord Richard het meisje.
Was het verbeelding ol bedroog haar de angst?
het kwain Mey voor als verhief hjj eenigor-
mate z'jne ru" e, harde stem.
Ellen schudde het hoofd.
„Spreek de waarheid, kind, anders
en hjj zwaaide dreigend de buigzame rjjzmeep.
Fluks als een gems kroop Ellen onder zjjna
knie«n door cn was in een oogwenk op oen
rots geklauterd. De Graaf gromde iet» als een
vloek tusschen de landen en trad nu zonder
„Beantwoord raj de vraag, welke ik tot uw
kind richtle!" sprak hjj gebiedend.
„Vergeving, Mylord!" stamelde Mey; „uwe