Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No.r14.
Zaterdag 4 Juli 1891.
Vijfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, iNaarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par dria n
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauKrommestraat, F 241, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dar AdTOrtontltmi
Van 1 tot 6 regels
Voor iederen regel meer
D uiterigk Vrijdagavond
Ten einde van onze zijde zooveel
mogelijk medetewerken tot bevordering
der eenheid in de Katholieke Staats
partij, nemen wij volgaarne het navol
gende belangrijk schrijven van Dr.
Schaepman met de door De Tijd daar
aan toegevoegde beschouwingen in onze
kolommen op.
Amsterdam, 1 Juli.
EEN SCHRIJVEN VAN
Dr. SCHAEPMAN.
Wij treffen in Het Centrum van heden
onderstaand schrijven aan van dr.
Schaepman, dat wij onzerzijds zonder
kanlteekeningen onder de oogen onzer
lezers wenschen te brengen.
Alleen de verklaring, dat wij, wat de
wijze van strijdvoeren aangaat, niet in
stemmen met den lof, door dr. Schaep
man toegekend aan Het Centrum, mag niet
achterwege blijven, ter wille onzer vrien
den, die vaak op ergerlijke en onverdien
de wijze in de kolommen van het bedoel
de blad werden beleedigd en aangerand.
Op hetgeen dr. Schaepman zegt over
De Tijd en over zijn eigene politieke
meeningen, waar die van de onze
mochten verschillen, antwoorden wij
niet. Wij laten dit na, in de eerste
plaats, omdat wij, daarop ingaande, in
strijd zouden komen met het door ons-
zelven gegeven advies van nielnupleiten,
een advies, waaraan dr. Schaepman,
tot onze groote voldoening, zijn adhaesie
schenkt. Wij beschouwen het schrijven
van dr. Schaepman als een woord van
verzoening, een woord, dat, vooral nu
het door hem gesproken wordt, op het
oogenblik waarop hij (tijdelijk ten min
ste) van het parlementair leven terug
treedt, door ons gewaardeerd wordt.
Terwijl de overtuiging, dat de door
ons aangewezen weg de betere was, bij
ons even .muurvast" slaat als dit bij
dr. Schaepman ten aanzien zijner mee
ning het geval is, geven wij gaarne de
verzekering, dat ons niets liever zal zijn
dan alle nederlandsche Katholieken, hoe
ook in den jongsten tijd hun politieke
inzichten mochten uiteenloopen, van
heden af eendrachtig te zien samenwer
ken tot bestrijding en afwering van al
datgene, waardoor nu of in de toekomst
hun gemeenschappelijke belangen als
Nederlanders en als Katholieken zouden
geschaad of bedreigd worden.
Aan de radactie van Het Centrum.
Waarde vrienden,
Gg moet mij veroorloven, een paar «voorden
tot a te richten.
Op de eerste plaats wcnsch ik u dank te
zeggen voor de kracht en de hartelijkheid,
«vaarmede gjj de houding, door mijn vrienden
en mü aangenomen, hebt toegelicht en verde
digd. Ook breng ik u gaarno mijn hulde voor
de wjjie waarop dit ia geschied. Tekortkomin
gen zijn overal, maar onedele wapenen zijn
door u niet gebezigd, en gjj hebt den slrjjd niet
ivoerd dan toen bp onvermijdelijk geworden
Ik kan u dezen dank en deze huldo mol te
grooter openhartigheid betuigen, omdat ik mjj-
gebeele tjjdperk van iedere modewerking
uw blad zeer beslist heb onthouden.
Bijdragen in den vorm van artikelen ol dorg!-
ljjke heb ik u niet gezonden, ik zou ze, als
steeds, hebben onderteekend aanwijzingen heb
niet gegevenin uw blad is geen enkele
deeling opgenomen, die van mjj - rcclit-
is of zijdelings afkomstig was. Ik ben
'olkomen vrij, om u den lui te brengen,
Maar op de tweede plaats en dit is het
>ornaamste, het eigenlijke doel van rnjjn schrjj
!0 wenseh ik u iels te zeggen over uw
laatste hoofdartikel.Schuldbesef."
Het zal u niet verwonderen, dat dit stukje
mjl leed doet. Ik ben niet alleen een oud vriend,
•en leerling van De Tijd. Aan Mgr. Smits
dank ik mjjn eerste lessen in christelijke
van M, 1
Van
.a heb ik, waar hel do hundgropen oenor
eerlijke polemiek betreft, veel geleerd. Onder
uiig opzicht beb ik reden De Tijd dankbaar
zjjn. Al is nu De Tijd van jonger dagen
ter de man. die mjjn feilen vindt en toont,
nder dat de vriendschap bjjzondcr zichtbaar
irdt, al is de oudo Tijd meer en meer ge
worden ons allergewone tijdgenoot, voor mij,
gjj moet hel mij vergeven, hangt aan het bureau
dc Spuistraat, al is bet niet meer gevestigd
of naast De lllauwe Waerelt, nog altijd,' ine-
[c vriendelijke eo grootscbe {herinnering.
Maar bet is niet alleen om den harden toon
[en De Tijd, dat uw stukje mjj trof. Ik zal
l maar zoo spoedig en zoo kort mogelijk
zeggen: ik ben hel met uw besluit volkomen
oneens. Uw laatste woorden luiden aldus
,Do gemoedelijke raad, zich van naplcitcn te
onthouden, is inderdaad kostelijk.
,Wjj zullen eebter vrijheid nemen, dien niet
te volgen, en telkenmale als wij do slriemon
der liberale tuchtroede op onzen rug voelen
kletteren, zullen wjj De Tijd voorhouden) .Zie-
Ik hoop van harte, en ik weet zelfs zeker,
dat gjj dit uw voornemon niet ten uitvoer bren
gen zult. Behoef ik u te z-cgon, dat u dit alles
noch zou troosten, noch zon versterken
Maar laat ons de zaak eens ernstiger bezien.
Ik laat de vraag ter zjjde, of De Tijd niet
voorzichtiger had gehandeld door dezen wjjzon
niet ait te spreken, maar zjjn les te pro-
door d. daad. Nog geheel andere vragen
n oprjjzen, en het stellen der vragen
alleen zou een soort napleiten worden.
Maar wat is .napleiten"
Niet napleiten staat niet geljjk met vergeten.
Men kan, men inag niet altijd vergeten. Trouw
jegens anderen, echt christelijk eergevoel ver
bieden soms, alles te vergoten. Omdutmen iemand
liot steeds aan zjjn schuld berinneren wil,
«hoeft men den kerfstok niet op den haard to
rerpon, men zet hein uil het gezicht. Hij kan
Ityd nog dienst doen, ook als wapen tegen den
enen of anderen kinkel,
Napleiten is een vervelend ding. Het maakt
en kloeken strjjd tot nijdig gekibbel, cn de
iom-sta diteemie wordt een vraag van geljjk-
«bberjj.
l.aat ons elkander wel verstaan. Indien ik met
De Tijd zeg.niet napleiten", dan spreek ik
rmede geen veroordecling uil over hetgeen
at lieden zcidc of deed. In gcenen decle. Hoe
dikwjjls en in hoeveel ik hebbo gefaald, ik sla
g muurvast in do overtuiging dat de weg,
or u en mjj gevolgd, zoo niet dc etnige goede,
n toch de betere weg was en is. Maar nog
Bevorwjik heb ik gezegdIndien wjj onder
elkander strijden, laat ons dan zoo strjjden, dut
lei minste weer vrienden kunnen warden,
'u, nu is de toestand anders. Nu is dc toestand
zoodanig, dal wjj niet meer mooton, niet meer
mogen strjjden, allerminst in den vorm, die
.naplcilen" heel. Wjj staun nu tegenover een
macht, een vjjandeljjke macht. De meerderheid
die nu spoedig de verantwoordelijke rogocring
op zich zal nemen, is machtig door voelzjjdig
talent, rijke ervaring cn een ons ver overtreffende
kennis van middelen en wegen. Voorzeker, zjj
zal in den aanvang kalm en gemoedelijk optre
den, zjj zai zich onthouden van alles wat oen
vliegen onder de wapenen rechtvaardigen kon.
Juist om dit alles is de hoogste krachtsinspan
ning ftoodig en boven en vóór allesoen-
Hoe die eendracht zal karnen, is e«n vraag,
die ik hier niet kan 01 wil lieanlwoorden. Maar
dat zij komen moet, behoort, onze vaste over
tuiging te zjjn. In die overtuiging moeten wjj
ons onlhoudcn van .napleiten". Hoe hjj menige
herinnering onze rechtmatige toorn ook moge
ontwaken, zwjjgcn is nu plicht, plicht naar oer
en geweten.
Gjj herinnert u uili-Tavius Josophus denman,
die in de laatste dagen vóór de verwoesting
van Jeruzalem zjjn .tVee, wee I" deed hooren
over de stad. Nu de verwoesting steeds dat
.Wee" to herhalen, lacht rnjj weinig toe. Mij
dunkt, gjj co ik, wjj zullen te zamen het voor
beeld volgen dier andere zonen van Juda, die
naar de getuigenis van Nebemia Jeruzalem
Dr. Sciuepi
Driebergen, 28 Juni,
feestdag van dan H. Paus Loo IL
BUIT HNLAND.
Een dot- gewichtigste gebeurtenissen
in de politiek der laatste dagen is de
vernieuwing van liet Drievoudig Verbond
tusschen Duiischland, Oostenrijk en
Italië voor den tijd van zes jaren. Als
eerste gevolg daarvan zullen de vloten
dezer drie Mogendheden in de Adriati-
sclte zee samenkomen cn zal de Koning
van Italië met de beide Keizers waar
schijnlijk terzelfdertijd een groote entre
vue houden.
In de Italiaansche Katner heeft de
mededeeling van het Drievoudig Ver
bond aanleiding gegeven tot zulke on
geregeldheden als in een beschaafde
maatschappij nauwelijks denkbaar zijn.
Do radicaal Cavelotli wilde namelijk
de Regeering intcrpelleeren, doch vree-
zende, dal dit op een votum van ver
trouwen voor de Regeering zou uitloo-
pen, trok hy zyne vraag in.
Alsnu nam de Oud-Minister Brin,
zeer legen de bedoeling der radicalen
in, dc interpellatie van Gavalotti over
de buitenlandsche Staatkunde der Regee-
ring over, waarop dezen niet alleen met
de grofste scheldwoorden antwoord
den, maar zelfs als kwajongens aan het
vechten raakten, zoodat de zitting moest
gesloten worden.
Het heeft bij dc meeste bladen onte
vredenheid verwekt dat men in Duiisch
land om een paar ntillioen Mark bijeen
te krijgen ten voordeele van onderne
mingen in Afrika eene loterij-leening van
8 ntillioen Mark hoeft uitgeschreven.
De .Vossische Zeitung" vindt het
vreemd, dat de speelzucht wordt aan
gevuurd, terwijl liet beursspel wordt
veroordeeld. Zulk eene loterij is een
grooten en rijken Staat onwaardig.
Aan boord van het jacht Amelia,
waarmee de Koning en de Koningin van
Portugal naar Setubal zouden gaan, is
even na het vertrek uit Lissabon een
stoomketel gesprongen. Twee stokers
werden by dit ongeluk gedood, maar
het jacht werd niet ernstig beschadigd.
Uit de haven, waar een talrijke me
nigte het Koninklijk paar uitgeleide had
gedaan en waar men het ongeluk be
merkt had, werd onmiddellijk een boot
gezonden otn allen van het jacht weer
tar land te brengen.
De Koning vertrok den volgenden dag
alleen naar Setubal. Hij heeft aan de
nagelaten betrekkingen der verongelukte
stokers een jaargeld verzekerd.
De Turksche rooverbenden doen op
euw van ziclt hooren. Nu weder is bij
Salonika een rijke Israëlitische koopman
gevangen genomen. De r'oovers eischen
voor hem een losprijs van f 60.000.
Men vermoedt, dat de rooverhoofd-
an Alhnnasius met het grootste deel
zijner bende in de Dobrudscha gevlucht
is, om aan de vervolging der Turksche
soldaten te ontkomen.
Onder de Russische landverhuizers,
welke te .Berlijn in het stedelijk armen
huis onder dak gebracht waren, is een
ziekte uitgebroken, welke men voor
zwarte pokken houdt. Er zijn terstond
de noodige voorzorgsmaatregelen geno
men de patiënten tien kinderen
werden onmiddellijk afgezonderd, en al de
andere lundverhuizers moeten ook in
strenge afzondering blijven.
De nieuwe Luxomburgsche postzegels
met het portret van Groothertog A lolf
zullen den len Augustus uitgegeven
worden.
De Engelsche vice-minister voor Indië,
Sir John Gorst, deelde dezer dagen bij
de behandeling der zaken van Manipoer
onbewimpeld mede, dat de Britsch-In-
dische Regeering de Hindoes slechts
schijnbaar laat aandeel hebben in het
bestuur, daar zij steeds zorg draagt de
goed ontwikkelde en invloedrijke Hindoes
stil thuis te laten en enkel uit de als
gedweeë werktuigen bruikbare Hindoes
de medebestuurders te kiezen. Deze on
bescheidenheid, meende men, moest
Gorst doen vallen, maarlord Salisbury,
wellicht bevreesd dat Gorst dan juist
voor goed aan het klappen zou gaan
en dus de Regcering nog meer zou
compromitteeren, nam hem in bescher
ming.
Daardoor wellicht nog meer aange
moedigd, schreef Gorst een brief aan
de Vereeniging der Dokwerkers, dat zij
van de Regeering in het algemeen en
van het ministerie van Marine in het
bijzonder niets ie verwachten heeft en
zich daarom maar liever tot de commis
sie voor den Arbeid moest wenden.
FEUILLETON.
Het Angelusklokje
door Fhiloponoi.
Wrevelig liep de man eenige stappen op
an near, an vervolgdo daarna zjjne alleenspraak1
.Nog zoo good kan ik mjj herinnoren, dat
onze goede, oude Pastoor hjj het inzegenen van
mjjn huwelijk zoo treffend zeide
.Dirk, wees verzekerd, dat, wanneer ge zoo
voortgaat, zooals ge tot beden hebt gedaau,
God n nimmer verlatco zal. Bljjf dus altjjd ook
als hoofd van uw huisgezin, wat ge als kind
voor uws ouders en als jongeling in de wereld
zgl geweest. En al komt dan ook voor u een
tijd van beprooving. waaraan iedar inensch op
deze wereld op zjjne beurt wordt onderworpen, dan
zal de goede God u ook kracht en troost schen
ken om die wederwaardigheden des levens tol
heft uwer ziel met geduld en onderwerping te
.Als die goede priester de oogen nog eens
ontslniten kon, en de ellenden beschouwen, die
ik thans doorleven moei, dan geloof A zeker
dat hjj mjj bjj zooveel teleurstelling diep bekla
gen zou."
De tranen welden den man uit de oogen
met eene sombere uitdrukking op zjjn gelaat
hervatte hjj den arbeid, als wilde hjj hiermedo
die droefgeestige gedachte van zich verwijderen.
Na enkale oogenblikken stond hjj wederom
til om aan zjjne gedachten den vrjjen loop
tten, en daarna nog moedelooztr zjjn werk te
dienstigen grondslag, v
Dat hjj nimmer weelde bad gekend, het zou
bjj hem niet zjjn opgekomen zich hierover tc
beklagendaarvoor had hjj oen te echt katho
lieke opvoeding genoten. Zjjne ouders waren wol
behoeftig geweest, maar met onzen heiligen gods
dienst, dien grooten schat, hadden zjj weten tc
woekeren, en daarvan kwistig aan hi
medegedeeld.
Van da vier kinderen, die God hun
hadden zjj, de eerzame lieden Diik Van Dalen
en zjjne echtgenoo>c, slechts
leven mogen behouden; die v
oogappel, hun lieveling; mai
werd er in geenen deele door
de jonge Dirk beantwoordde geheel en al aai
de liefde, welke hjj van zjjne ouders zoo over
vloedig mocht genieten.
Dezelfde arbeid, waarmede de oude Van Dalen
zjjn sober slnluken brood verdiende, werd ook
door den jongere Ier hand genomen. Zco li
den ze in vrede voort, tot dat eindeljjk
zoon op rjjfentirinligjarigeu leeftijd als w
op de wereld achterbleef. Maar zjjn ouders wa:
de eeuwigheid ingegaan met bet zalige bewi
zijn, dal zij nog een zoon nalieten, die aan
verleiding der wereld door het goede voorbei
hetwelk zjj hem gegeven en don gods-
Op aanraden van zjjn geestelijken leidsman
besloot Dirk, nu bjj als verlaten op de wereld
stond, in het huweljjk te tredenen daar hem
maar al te wel was geleerd, dat zonder gods
dienst geen geluk op deze wereld kan bestaan,
had hjj zjjne keuze bepaald op een deugdzaam
meisje, dat even ais hjj in zorg en kommer was
Vandaar dat de priester bjj hun huwelijk zoo
spreken kon, als wjj uil den mond van den
Uians zoo diep terneer geslagen man vernomen
hebben. Hel woord van Jen grijzen herder werd
dan ook bewaarheid; de beproevingen, die ook
sointjjds hem ten deel vielen, werden door den
godsdienst gelouterd, en daarom zelfs blijmoe
dig en met dankbaarheid van den goeden God
Tot voor twee maanden ging dit altjjd zoo
voort, maar op die stonde trad een tjjdperk
voor dit huisgezi" in, waartegen Dirk een barden
strjjd le roeren had. Zjjne vronw, de zoo zorg
zame moeder zjjner kinderen, werd op het ziek
bed geworpen, en in al dien tijd had een leven
tusschen hoop en vrees dien man geheel terneer
gedrukt.
Wal zou bjj beginnen, als zjj van zjjne zjjde
werd weggerukt? Herhaaldelijk stelde hjj zich
deze vraag, als om zjjn gemoed nog meer te
folteren. Zjjn vier lieve kinderen zouden dan
zonder moeder wezen, en hjj zou zjjn groolsten
steun in do worsteling des levens moeti n mis
sen. De verantwoording voor de opvoeding
zjjner kinderen alleen le moeten dragen, zon,
zoo gevoelde bjj, zjjne krachten te boven gaan.
Gelukkig liet hel zich op gemeld Ijjdslip iets
gunstiger aanzien, en bestond hoop, dat hjj de
moeder zjjner kinderen behouden zou, zooals
de dokter hem gezegd had. Maar dan ook
moesten vooral versterkende middelen worden
aangewend, om de zoozeer geschokte kracMon
zjjner vrouw cenigszins te kunnen herstellen.
Zié, dat kwelde den man ontzettend. Hoe zou
bjj versterkende middelen san zjjne zieke vrouw
kunnon verschaffen, nu er zells geen bete
broods in zjjn huis meer aanwezig «vas. In de
twee maanden tjjds der ziekte had hjj zeer wei
nig kunnon verdienen, om haar, die voor hem
alles was op deze wereld, niet geheel aan haar
lot over te laten. Maar ook daardoor waren de
geldmiddelen geheel opgeteerd.
Hij was dus genoodzaakt dien dag tc gaan
'redigen. Er was niets
meer iu huis om van te leven. En als hjj nu
dien avond met zijn werk kon klaar komen, dan
kon hij den honger weer enkele dagen uit zjjne
woning weren maar om versterkende middelen
voor de zieke te bekomen, hiervan kon in hel
geheel geen sprake zijn.
Dit was het vooral, hetgeen den man zoozeer
bedroefde en verbitterde, en waarmede zjjn
godsdienstig gemoed geweld werd aangedaan.
Do booze geest, die gewoonlijk van dergelijke
omstandigheden zoo behendig weet gebruik le
maken, liet hem geen oogenblik met rust, door
den wrevel zjjns gemoeds nog meer aan la
zetten. En zooals hel, helaas, msar al te dik
werf gebeurt, scheen hjj ook bier te zullen
Wal zon het dus baten, als hjj nn zjjn kin
deren al brood kon verschaffen, maar bij moest
zjjn uitgeteerde vrouw uit gebrek zien bezwjjken?
Het eonigo geneesmiddel locb, waarmede hjj
haar zou kunnen behouden, kon hjj onmogelijk
bekomen. Hjj, uc gezonde, sterke man, die be
loofd had zjjne laulslo krachten te zullen be
steden, om in de behoeften van zjjn huisgezin
te voorzien, gevoelde zich in deze treurige om-
slandlghodon daartoe zeo geheel machteloos en
Wjj laten nier slechte voor enkele oogenblik
ken den diep bcklagens«vaardigen man met zjjn
bewogen gemoed alleon, om een oogslag te
te werpen op eene woning, in het dal gelegen.
Ook hjj bad meermalen in die richting een
droeven blik geworpen, als zocht hjj daar iels,
wat voor anderer oog verborgen was.
Hel nederige gebouwtje, waarvan bet dak
zich even boven hel eiken kreupelhont verhief;
leg daar nabjj de heide zoo rustig en bekoor
lijk, dat mon hat noodo in het vergezicht zou
willen missen. Van af dit huisje liep een weg
kronkelend tegen de hoogte en leidde juist naar
do plaats, waar de door ons beschreven arbei
der zliu taak onder zoo xwaren strijd ten einde
zocht te brengen.
Op dien weg trippelde een allerliefst knaapje,
dal zoo even te vorio het woninkje had ver
laten, op zjjn eenigheid lustig voort. Hst kon