Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
De Vriendschap ia iet Ongeluk.
No. 52.
Zaterdag 26 Maart 1892.
Vijfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren. Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drié n
Franco per post
Afzonderlijke
BureauKrommestraat, F 241, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prija dar AdTartaatttni
Van 1 tol 6 regels
Voor iederen regel meer
Correspondentién en Advertentién moeien uiterlijk Vrijdagavond
iAr fi nre jtan hel hnrmu bezorgd lijn.
Anti-pevoiutionnaire politiek.
De verraderlijke toeleg is gelukt. Met
gluiperige behendigheid heeft dr. Kuyper
i(jn reptielen zoo lang gedrild en gekneed,
totdat ze bereid waren een daad te vol
voeren, die hen zeiven, volgens eigen be
kentenis, huiveren deed.
Wat toch is het geval?
Het bestuur der R. K. Kiesverecniging
.Recht en Orde" te Amersfoort werd
reeds langen tijd vóór de plaats gehad
hebbende verkiezing door de vrienden
van de Oranjeoaan aanoezocht tot samen
werking bij de ophanden zijnde Staten-
verkiezingen te Ameisfoort. Medewerking
bij de aanvullende vacature au eerste
stemming was reeds in het verschiet ge
steld, en dit vond bij de R. K. Kiesvereni
ging zulk eene waardeering, dat zij besloot
harerzijds een bewijs van samenwerking
te willen geven door de in Mei a.s. altreden
de ledeb, vier anti-liberalen, waaronder
twee Katholieken, reeds voorloopig tot
hare candidaten te proclameeren.
Zoo stonden de zaken toen de anli-
revolutionnaire partij plotseling een eigen
candidaat in het strijdperk wierp. Het
prachtige besluit daartoe werd door het
.Centraal Comité" genomen en door de
Oranjeman in een zonderling artikeltje,
met het opschriftI>e tamenicerking mei
de Uoomschen verbroken, 'wereldkundig
gemaakt. Wij zullen dit pennevruehtje
in zjjn geheel hier opnemen. Enkele
aanleekeningen daarbij zullen ons zeker
wel geoorloofd zijn. Het luidt:
Niet hel minst aan Je saam werking mei Je
Roomscben hebben wij het te danken, dal de
meerderheid in de Provinciale Sinten beslist
anti-liberaal is. Waar die saarawerking ver-
broken wordt bestaat er alle kans. dat het
liberalisme wederom zegesieren zaL
Vandaar dal de Oranjeraaa huiverde om tot
zulk een gewichtige slap over te gaan. Maar
tavens keer op keer gezegd, del het Centraal
Comité in deze eene eindbeslissing had te nemen.
Het Centraal Comité heeft beslist, dat bij eerste
stemming een eigen candidaat moest gesteld
worden. En aan die beslissing wenschen wy ons
te onderwerpen.
Ongetwijfeld is z(j hard voor de Roomseheo
in onze provincie, geer op keer hebben zy ouze
mannen in de Staten gobrucht en nu een hunner
zetels open komt, kiezen wjj tegen hen party.
De waarheden hier door de Oranje-
caan verkondigd, willen wij ten over
vloede nog door bewijzen staven. Toen
in 1889 de samenwerking bij de Staten
verkiezingen in de provincie Utrecht was
geregeld en de candidaten gesteld wa
ren, bleek het dat de anti-liberalen te
IJselsteijn den heer Jhr. Mr. W. H. de
Beaufort, aftredend gematigd liberaal,
wederom zouden verkiezen. Dit werd
zoo op prijs gesteld door de liberale
kiesvereeniging te Utrecht, dat zij het
I aftredend kutholiek lid der Stalen, de
J heer Mr. J. M. Bosch te Utrecht, even-
Ieens lot haren candidaat aanwees. En
wat deed nu de leider der Anti-revolu-
tionnairen? Met sluwe behendigheid wist
hij te IJselsteijn den heer Mr. A. G.
WolfT, een Anli-revolutionnair, er tusschen
te schuiven, met dit gevolg, dat de heer
Mr. Bosch van de lijst der candidaten
te Utrecht werd geschrapt. Maar wat
maakte dat het doel was bereikt, en
eenzelfde getal anti-liberale leden kon
weder in de Staten zitting nemen, alleen
met dit verschil, dnt door de onedele
tactiek van Dr. Kuyper een Katholiek
minder, doch een Anti-revolutionnair
meer gekozen werd.
Om nu le voorkomen, dat een katholiek
lid uit de Gedeputeerde Staten werd ge
weerd, waren de katholieke kiezers in het
ditrict Amersfoortgoed genoeg de voor hen
grievende daad van Dr. Kuyper eenigszins
goed te maken, waartoe de heer M. van
Beek, broeder van den beer C. 'X van Beek,
bereidwillig zijn plaats in de Staten van
Utrecht afstond. Dit tot staving der
bewering van de Oranjecaan.
Maar er is meer. Toen in hel vorig
jaar de heer van Asch van Wijck naar
elders vertrok, en daardoor een vacature
in de Staten ontstond, werd door de
anti-revolutionnaire partij de heer
Schimmelpenninck, die als burgemeester
van Amersfoort den heer van Asch van
Wijck opvolgde, tot candidaat (.eprocla-
meerd. De Katholieken sloten zich daar
bij zeer gaarne en zonder eenig voorbe
houd aanmaar was dit niet geschied,
de afloop der stemming zou er aller
treurigst hebben uitgezien. En nu bij
deze verkiezing eenzelfde toestand be
stond, doch in plaats van een Anti-re
volutionnair een Katholiek moest wor
den gekozen, nu komt het Centraal Co
mité en beveelt, dat bij eerste stemming
een eigen candidaat moet gesteld wor
den. Met huivering onderwierp de Oranje-
vaan zich aan deze beslissing, en onbe
grijpelijk genoeg durfde zij schrijven:
Eu toch ligt de «huid niet hy on*.
Niet de schuld bij U Is liet dan soms
onze schuld dat Dr. Kuyper, na een
dressuur van tien volle uren, de leden
van het Centraal Comité voor zijn wil
ootmoedig buigen deed? Dit kan toch
aan ons niet geweten worden
Maar het blad licht het nader toe en
schrijft
Dat zal wel waar zijn! Zij verkiezen
niet met gebonden handen achter de
zegekar van Dr. Kuyper op te Irekken,
dat is genoeg bekend. Voor de Katho
lieken is de grondslag, waarop de samen
werking voor de Staten berust heelt, hecht
genoeg, om daarop voort te bouwen,
dat hebben ze onomwonden verklaard.
En waartoe dal luidt, zegt hol bind verder,
leerde on* de treurige afloop van het ('ihriatclyk
Ministerie, dal juist door onze bondgenooten ten
val werd gebracht.
Wij stellen hier de vragenZou het
niet veel beter zijn geweest als de sa
menwerking bij de jongste verkiezing
van een lid voor de Tweede Kamer ir.
het district Amersfoort wal minder
her.ht ware geweest? Is het door het
drijven van Dr. Kuyper c. s. in ons dis
trict gekozen Kamerlid niet als fanatiek
railitairist juist de man, die de tweespalt
in de anti-revolutionnaire Kumorclub be
vordert? Wordt thans door den leider
dier Kamerclub, den heer A. van Dedem,
niet reeds volmondig erkend, dat onze
oppositie tegen het drijven der mililairislen
gerechtvaardigd is? Dit geachte Kamer
lid schr[jft immers in de .V. Xicolsche Cl.':
M. i. was de oppositie van de Room-
schen tegen de legerwet, van hun
standpunt beschouwd, gerechtvaardigd,
omdat de Regeerihg bekend was met
de wens.-hen van de groole meerderheid
der RoomseheoWil de Standaard
met de Hooinschcn breken om hunne
houding bij de legerwet aangenomen,
dan moet hij ook breken met die Anti-
revolutionnairen, die eveneens geweigerd
hebben mede te werken, om de mili
taire lasten van het volk in die ma'e
te vermeerderen, als het vorige Kabinet
dit verlangde.
Dit is nog eens ridderlijke taal,
tenminste vrjj wat verstandiger, dan het
volgende door de Oranjevaan ons verder
toegevoegd.
hut wi'. Wy mogen onze eer al* partg niet meer
te grabbel gooien. Al koat het dan atrak* in
Wjj mogen onze eer niet te grabbel
gooien, wordt ons zonder blikken of
blozen hier verhaald, maar wij zouden
zeer gaarne dal woord eer, zooals het
door de Oranjevaan wordt opgevat, wat
nader omschreven zien. Met eer en eer
gevoel wordt in onzen tjjd soms zoo
zonderling omgesprongen, dat er bijna
geen oog op te houden is. Nog zij hier
opgemerkt, dal als de Oranjevaan voor
hare eer zooveel over heeft, wij niet
minder voor ome eer; dus 'dat staat
minstens gelijk.
Zy hel leergeld dan ook ditmaal hard foor
inze vroegere bondgenooten, er bentual hoop,
lat in de toekomst de Roomsche party haar
Saam werking met al wal den Christus belydt
voet verdrag, niet op loseen voet
Met deze verwonderlijke tirade wordt
het opstel van de Oranjeoaan besloten.
Het zal zeker niet ongepast zijn hier de
vraag te stellen Zou de Oranjeoaan nu
werkelijk nog zoo onnoozel wezen, in
ernst te veronderstellen, dat de Katho
lieken bij de Anti-revolulionnairen, of
beter gezegd bij Dr. Kuyper, zullen
komen aankloppen om in genade te worden
opgenomen en zich door een vast ver-
dtag te laten knevelen? want daar is
het toch enkel maar om te doen. Wjj
vertrouwen echter dal de hoop bjj het
blad in dit opzicht wel uiterst gering
wezen zal.
Dezer dagen schreef ons katholieke
hoofdorgaan. De Tijd.Een grauw of
snauw ineer of minder van De Standaard,
meer of minder slugheid en steilheid
van de zijde der doleerende of niet do-
leerende anti-papisten deren ons weinig."
Wjj zeggen uit volle overtuiging: ons
evenmin. Maar de verregaande trouwe
loosheid bij deze verkiezing van de Anti-
revolutionnairen, zelfs van mannen onder
hen, die wij tot heden de meeste achting
toedroegen, opnienw ondervonden, stuit
geweldig tegen de borst. Doch
al trilt de pen van verontwaardiging
ons tusschen de vingeren en gevoelen
wij ons aangezet tot onthullingen omtrent
personen en zaken, wjj zullen ons trachten
te bedwingen, lot de omstandigheden
ons noodzaken anders te handelen. Maar
dan ook zullen wjj niet schromen op
nieuw hel volle licht der waarheid te
doen schijnen over anti-revolutionnaire
leiders en hunne verraderlijke politiek.
BUITENLAND.
De Duitschc liberale bladen hebben
het niet onder stoelen en banken ge
schoven dat de ingediende Schoolwet
hun niet naar den zin was, maar dat
zij met hun geschrijf hel zoover konden
brengen dat Keizer Wilhelm, ondanks
zijn gehouden redevoeringen en perti
nente verklaringen, dat n.l. zijn .koers"
de .cenige juiste" was, zich daardoor
zou laten intimideeren, had wel niemand
kunnen verwachten. En toch schijnt dit
het geval te zijn, althans te oordeelen
naar hetgeen in de laatste dagen heeft
plaats gegrepen. De Keizer heeft n.l. in den
Kroonraad den minister van Eeredienst,
Von Zedlitz, verwelen, dat deze door
zijne verkeerde verdediging dier Wet oor
zaak was van den grooten tegenstand,
dien de Wet ondervond, en eischte de
intrekking daarvan door den minister.
FEUILLETON.
Ftraand werd weldr» verwittigd vu de tegen
woordigheid ren den oieow sugekomene en
tegenatAonde de vreeselyks kwetsnreo. die het
gelul TM den sterveode mismaakten. xjjn
dierbaren Anton herkende.
Hg wierp rich op het gelaat Tin zyn Triend,
besproeide bel met zyne IrMeo, drukte het
Crucifix tegen zyne kleurlooxe lippen en riep.
- ,0 God, red u<-
kindl Gexegende Maagd. legen
groole onder
een* de slachtoffer* eeoer geeseling aan den
dood bad ontrukt, IrachUe FeinMd te bedaren.
Hjj beduidde hem dal nog niet a
toren wu, dat do bazwjjming,
log, bet geeolg wu der buitengewone emarien
die hy onderstaan had, en dot hij hem een ge
neesmiddel ion toedienen, hetwelk in meer der-
gelijke ge Tallen lot de gelukkigste uitkomsten
geleid had.
Da goede peter ging een Aeiebje halen en
goot Anion enkele dioppels san «en krachlda-
harnarsterkeoden drank in dao mond. D*
xieke opende dien een weinig, en nu goot hy er
•eo lepelTo! san bat socht in, dat de rieke met
xwakke lengen opalurple.
Eenige minuien daarna slaakte hy een diepen
zueht en de peter, de huden omhoog heffend*,
riep Tol blijdschap uit.de hemel zjj gedankt
Daarop beval hy, dal men den riek* met rust
zou laten, plutsle Ftraud bjj hem en drukte
bem op bet hart bem te laten wurecbuwen,
toodra de zieke weer by kennis kwam.
Fernand gehoorzaamde j een tjjd lang bleef
hy den rieke aandachtig gadeslaan eo onder
zocht zjjn gelul met den blikTerTelgens ging
bjj ritten en begon zurig Toor bem le bidden.
Het unhoudend gebed nu Feroand drong
tot den bemel door en werd serboord. Anton
opende de oogen en floot ze terstond weder,
zyne lippen bewogen en Fernand, het oor tegen
zyn mond leggend om te hooren wal hy wilde,
ving deze twee woorden op: .Jesus! Maria!"
Daarop deed da rieke een poging om den
arm op te lichten, maar zyne ledematen waren
zoodanig gekneusd en gebroken, dat by er niet
toe in stut was. Ftraud drnkle hem nogmaals
het Crucifix aan de lippen en men kon zien,
dat bet bem goed deed.
De zieke had Fernand nog niet berkend. De
paler, die alles in gerasdbeid gebracht had «oor
het leggen der Terbuden, keerde naar het
ziekbed terug en Terhond de wonden zoo goed
mogelyk. .Er wachten ons nog eenpur moei-
lyke dagen." zeide by, ,mur de rieke ia gered."
Werkelijk openbaarde zich de koorts spoedig
zjj nam in weinig* oogenblikken schrikbarend
in bezigheid toe, maar bad gelukkig een kalin
Terloop. Dikwyls zweefde de naam van den
jongen Moor op zyne lippen. ,0 Malek," zcide
hij dan, .wat motl nw geluk groot zun: waarom
heb ik bet niat roet u kunnen dedenWal is
God toch goed voor die Hem beminnenO Ma-
lek, gjj znll nw vriend niet vergeten, gy zult over
hem waken, niet wur? Nu weel ik, dat
God barmhartig is an Hy Zjjne dienaren orcr-
heerlyk beloont!"
Fernand luisterde begeerig nur al dia woor-
omslandigheden A
keerd was en wal
n deze st
soort van vreugd.
Anton sprak ook dikwyls vu rijn vader.
Fernand dacht eeni, dat hg den goiden gees-
telyke herkend had, en dezen bedankte of Toor
bem bad, maar weldra ug hy in, dat Anton rich
bezig hield met hem, au wien hij naut God het
aanschyn le duken bad. Meermalen had Anton
den wensch uitgesproken, zyn vader wéér te zien
of teo minste ta weten, wat er vu hem gewor
den wu Meermalen zelfs had hjj zjjn ijjdenen
gevangenschap den Heer opgeJ-agen ten gun*la
van zyn vader, dien hjj zoo weinig gekend en
als ketter verlaten had. De Isolate vermaningen
zyner moeder kwamen hem dikwyls
tr bad
t Fernand te scheiden
Verscheid
dagen gingen aldus voorby.
den Tierdsn dag maakte Anton
m zich op te heffen en by die
zjjn blik dien tu zyn
nil.
p hy in gelukkige s
.Anton antwoordde de jeugdige Franschman,
en de hand van den ziek* grypend, drukte hy
ze un zyn lippen, teiwyl er een heete traan
op rieL .Wat een geluk Toor my u weder le
vinden," ging Anion glimlachend voort. .Hebt
gjj de kroon van Malek gezien Y Hg is
een martelaar gewordenthan* ia by gelukkig
in den hemel
Fernand meende dal Anton in de bitte der
koorts begon te ylen en legde hem waarschuwend
den vinger op den mond. ,.Vu niet meer spre
ken," voegde by hem toe, .gjj zyt aan een
groot gevaar ontsnapt; neem n nu in acht en
.Ik ben na niet ziek mssr," sprak by eindelyk,
.want ik voel de pyn. O myn vriend, wat is
het zoel, voor God le lyden Vu deze luiste
gedachte was hy als 't ware geheel vervuld en
men koa duidelyk zien, dat hg ge 'arende de
marteling den bjjstud de* hemels ondervoaden
had. -
Den volgenden morgen wu er een aanmer-
kclyke verbetering in Anton waar le nemen.
Hy kon zich niet herinneren dat hy in bet
hospitaal gekomen wu maar wal alle* wat da
geeseling voorafgegaan wu. Fernand, begeerig
om te walen wat hem overkomen wu, vroeg hem,
wat er van Malek wu geworden.
.Malek, waarde Fernand, heelt de kroon oat-
T an gen, hg is daar!" zeide Anton, de handen
ten bemel strekkend.
,Is hy omgekomen
Hy heelt zyn leven gegeven voor zjjn geloot.
Ik zsl u in weinig* woorden de gebeurteniseen
verhalen, die elkander zijn opgevolgd aadert
onze scheiding au het strand.
.Wy verlieten n met'een beklemd hart On
dank* de schitterende plannen dia wjj gevormd
hadden en het geluk, dat ous ta wachtan stood,
get relden wy, dat wy zonder n nooit opraeht
gelukkig zouden kunnen zyn. De maan scheen
in vollen glans en milliounen sterren schitterden
au den zoo even nog duisteren hemel. Malek
en zyn neger roeiden met korte slagen voort,
om de tallooze Algerynsebe barken en zeil
schepen te ontwyken, die zich in de haven
bevonden. Reeds bemerkten wjj in de verte de
onduidelyke afmetingen vu een Fransch schip,
loen wy plotseling twea sloepen zich met spoed
vu de udere zagen verwyderen en met krachtige
riemslagen op ons afkomen.
.Malek en de neger verdubbelden hunne po
gingen om het gevaar ta ontkomen, doch de
sloepen, die ons achtervolgden, waren beiden
met dertig koppen bemaad, en het werd ona
weldra doidelyk, dat wjj het schip niat meer
konden hereiken en dat alia hoop verloren wu
Wy waren radeloos. Da neger, bevreesd voor
