Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 21.
Zaterdag 20 Aug. 1892.
Zesde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stout enburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Prijs der Advsrtentiin:
Van 1 tot 6 regels
Abonnementsprijs per drie maanden:
BureauKrommestraat, F 227, Amersfoort.
f 0.30
Franco per postf 0,40.
Voor iederen regel meer
...- 0.05
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Correspondenten en Advertentitn moeten uile
vdór 6 ure aan het bureau bezorgd zijn.
rljjk Vrjjdagavond
Een waagstuk.
II (SU)
Wanneer men een ernsligen blik om
zich henen slaat, dan bespeurt ren maar
al te zeer, hoe gretig de socialistische
denkbeelden in ontevreden harten wt>r-
den opgenomen. Maar dan ook vraagt
men zich met vreeze af: zal met hel
uitbreiden van kiesrecht niet juist het
socialisme bij den ontevredene worden
bevorderd? Bij het uitbrengen van zijn
stem zal hij immers voor een keuze
worden geplaast, die zeer zeker in de
meeste gevallen het socialisme zal ten
goede komen.
De bewijzen hiervoor vindt men han 1-
taatelijk in de werkstakingen. Hoe velen
toch zijn er, die zich tot werkstaking
lieten overhalen, en een weinig later
tot de ervaring kwamen, dat zij zich-
zelven en hunne gezinnen hadden onge
lukkig gemaakt. Met veel ophef hield
men hun voor, dat alleen van zulk een
ver-reikende daad verbetering hunner po
sitie te verwachten viel, maar de ware
bedoelingen der opruiers werden zorg
vuldig verborgen gehouden. Had men
hun gezegd, dat, bijaldien hunne eischen
nie* werden ingewilligd, desnoods ge
weld zou worden gebruiktof hadden
zij begrepen, dat zij, door deel te nemen
aan ongeoorloofde werkstukingen, zich
wierpen in de armen der revolutie, dan
zouden zjj zich met afschuw van der
gelijke volksmisleiders hebbenafgewend.
Thans evenwel zijn er voorbeelden te
over, welke doen zien, hoe gewoonlijk
de misleiden voor de misdaden van
anderen moeten boeten. Li de meening
voor een eerlijke zaak te strijden, gingen
zij zelf soms tol misdaden over, die ge
meenlijk met bittere tranen werden be
weend.
Als vanzelf koratmen hier tot de gevolg
trekking, dal, met het oog op dergelijke
voorbeelden, de ontevredenen bij uitbrei
ding van kiesrecht in een gevaarlijke
positie worden gebracht. Wanneer
FEUILLETON.
Bakker Frans.
(Uit des tijd d«r Fraatcht Revolutie.)
In Frankrijk waren omstreeks 1792. zooals
men weet, de revolutionnairen'in het midden
tui hnn bloedig werkhet koningschap lag
bespot en veracht tegen den grondde onde
regeeringsvorm van bet land was geschonden
en de oorlogzuchtige jeagd ran Frankrijk was
reeds te velde om de verkregen Vrijheid,
Gelijkheid en Broederschap" met helsche woede
tegen den binnen zoowel als den bnilenlandschen
vijand te verdedigen. Het middelpunt derjvreese-
Ipke omwenteling, het revohltioanaire Parijs,
geleek een reusachtige krater," die wolken van
rook, vuur en gloeiende lava uitspuwde en
overal in het rond bet land verwoestte, terwijl hjj tot
in verre streken de zarde schokte en schrik en
angst verspreidde onder de bewoners. En toen
Frankrijk het ergste geleden bod, nadat stroomen
bloeds door het onvermoeid werken der guillo
tine vergoten en de edelste slachtoffers van
den demon der revolutie gevallen waren, zag
geheel Europa zich op zjjn beurt blootgesteld
aan de woeste benden der sansculotten, en
maakte het zich gereed, om met verontwaardiging
het hoofd te bieden aan den vernielzucht dier
duivels in menscbeogedaante. Eiken dag rokten
men immers ziet, hoe onnadenkend zij
tot buitensporigheden, als waarvan de
werkstakingen blijk geven, zich laten
vervoeren, indien hunne gemoederen
slechts worden opgezet en hun een blijde
toekomst wordt voorgesteld, wat zal
het dan zijn, als bij de verkiezingen op
eenzelfde wijze door volksmenners ge
werkt wordt? Zonder twijfel zullen de
meeste ontevredenen aan de slem der
verleiding gehoor geven, in de ver
wachting dat hun treurige positie daar
op verbeteren zal. Maar juist daardoor
zal de uitslag der verkiezingen een ern
stig gevaar voor de toekomst teweeg
brengen.
Want bedenkelijk wordt de zaak, als
de ontevredenen, na de verkiezingen, hoe
deze dan ook mogen uitvallen, tot de
overtuiging komen, dat zij in hunne ver
wachtingen worden teleurgesteld. Dan zal
een toenemende verbittering ontstaan,
want zij zullen zich bedrogen achten.
Op vele zeer billijke klachten, die thans
aanhoudend opgaan, te antwoorden met
den klagers een stembriefje in de hand
te drukken, is dan ook een daad, die
zeker tot de grootste dwaasheden van
onzen tijd behoorl.
Zonder vermetel te zijn, kan men dan ook
gerustelijk aannemen, dat van de nieuwe
kiezers, die lot de klasse der ontevredenen
beliooren, bij de verkiezingen zeer wei
nig te hopen, doch daarentegen zeer veel
zal te vreezen zijn.
Thans resten nog de onverschilligen.
Tot deze categorie kan men al de nieuwe
kiezers rekenen, welke niet onder de
twee eerstgenoemde klassen kunnen ge
rangschikt worden. Verschillende scha
keeringen onder die kiezers kunnen wel
worden opgemerkt, maar bijna allen zijn
voor het aan te bieden kiesrecht geheel
onverschillig. Geen enkele stem gaat er
onder hen op. die kiesrecht voor zich
verlangt. Van de malaise in de maat
schappij moeten zij de gevolgen het meest
gevoelenmaar dat met uitbreiding van
stemrecht daarin verbetering te brengen
is, zal bij hen niet eens opkomen. Geen
nieuwe troepen nil hel als razend geworden
Parijs, en vermeerderden nog den angel. Groo- j
Ier gruwel daD de Septembermoorden in de
Fransche hoofdstad had men tot dan toe niet
beleefd. Maar al school men ook overal Ie
zamen, om de nieuwstijdingen uit Frankrijk te
hooren, en al vroeg men ook, hoe het mogelijk
was, dat de wraak Gods de bedrijvers dier
talrijke gruweldaden ongestralt liet voortgaan
toch ging men weder als vroeger aan zijne
bezigheden, overtuigd, dit de alle9 vernielende
revolutiegeest niet tot in het oude Duitschland
zou doordringen, maar alles in de oude orde
van zaken zou doorgaan en het volk onder het
wijs bestuur van den gellcfdco vorst wel gevrij
waard zon blijven van die vreeseljjke ramp.
Den 18'«n November van liet jaar 1792 zag
men in Duren, de aloude hoofdstad van Gulik,
sinds oreronde Ijjdcn bekend en beroemd om
zjjne laken- en papierlabrieken, aan het raadhuis
een document aangeplakt, waarop met groote,
duidelijke letters te lezen stond: .Leve de
vrijheid!" Wie het biljet had aangeplakt, is
men nooit to welen gekomen, want het was des
nachts gebeurd. Was bet gedaan om den bewoners
schrik aan te jagen, ol was het 't weik eens
venaders? Wat er ook van xjj, het biljet was
er eenmaal en bleef lang genoeg hangen, om ter
algemeene kennis te komen. Nog denzelfden
dag werd de gemeenteraad bijeengeroepen en
de hoogwijze en eerzame raad der hoofdstad
Düren achtte het noodig, in het protocol aan
te slippen, dat het aanplakbiljet .groote sensatie
verwekt had". Heden ten doge zouden we lachen
enkele verkiezing, hoe heet dnarbij soms
ook gestreden wordt, wekt ook maar
in het minste hunne belangstelling.
Zelfs achten zij het niet de me ute
waard, om daarvan notitie te nemen.
En zeer zeker zal menig stembiljet, indien
het zoover komen mag, dat het kiesrecht
wordt uitgebreid, met een spottend
glimlachen worden terzijde gelegd.
Men moet zich dus verwonderen, dat
sommige voorslanders van uitbreiding
van stemrecht, van wie men mag ver
onderstellen, dat zij meenen hiermede in
het belang des volks te handelen, op
deze klasse van kiezers nog hunne hoop
durven vestigen inderdaad eene hoop,
die zeker zal beschaamd worden. Want
hoa zal het bij de stembus gaan met
dergelijke kiezers? De meeste hunner
zullen hun stembiljet laten invullen door
dengene, aan wicn zij de meeste ver
plichtingen hebben of geheel onderge
schikt zijn. Worden zij dan naar de
stembus gedreven, dan doen zij dit als
iedere andere zaak, zonder het minste
na te denken over de gevolgen hunner
daad. Volslagen onbekend op staatkun
dig gebied, zijn deze kiezers van zelf een
wisse prooi voor anderen, wauneerdezeten
minste pressie op hen kunnen uitoefe
nen. En tiaar de nieuwe kiezers bijna
zonder uitzondering afhankelijke personen
zijn, valt hieruit gemakkelijk op te maken,
dat minstens de helft dier kiezers, als
zij ter stembus gaan, de overwinning
van het ongeloof zullen verzekeren.
Want, wel blijven er nog onder de
klasse der onverschilligen kiezers, die
met hun stem de goede zaak zeer gaarne
zullen bevorderen, maar voor zulk een
kiezer zal het toch veelal met groote moeite
gepaard gaan,zijn stem uit tebrengen.Eers-
tens moet hij niet vanoverheden afhangen,
die een andere richting zijn toegedaan,
want dan ontstaan voor dien kiezer
in het steunen van de goede partij
soms zoo groote bezwaren, dat het zelfs
geraden is, hom maar stil van de stem
bus verwijderd te houden. Weer ande
ren, wien innig de godsdienst ter harte
gaat, zullen wel geneigd zijn te gaan
om een overheid, die zich door een simpele,
niet eens onderteekende proclamatie bezorgd
maakte, maar ia die lijden van verwarring was
een dergelijke vrees licht te verklaren. Ook in
Düren waren er lieden, die heimelijk, ja,
dikwijls zelfs in 't openbaar, mei de revolution-
nairen geheuld hadden. Het waren, zoo als
gewoonlijk in dergelijke gevallen, niet zoo zeer
lieden van geringen aland, menschen zonder
opvoeding en verstand, maar integendeel mannen
van invloed, zooal niet in den raad der gemeente,
dan toch in dien der koffiehuizen en gezel
lige bijeenkomsten. Dat het biljet van dit slag
van lieden uitging, was gemakkelijk te begrijpen
Voor het oogenblik ging de sensatie nog voorbij I
de .vrjjheid" kroop weer in een hoek, maar
slechts om bij een gunstiger gelegenheid weer
voor den dag te komen. Deze liet niet lang op
De Ooslenrjjkers toch waren bjj Jcmappes
door de republikeinen verslagen en trokken
naar Duitschland lerug. Op bun terugtocht
trokken zij in November en December van
genoemd jaar ook door Düren. Zjj werden
achtervolgd door bet leger der Franschen ouder
Dampierre. Deu JO»1*» December vertoonden
zich in de omstreken der stad reeds kleine benden
Fransche voltigeurs, die echter terstond door
de Oostenrjjksche dragonders teruggedreven
werden. Dezen hadden namelijk op een kleine
heuvelrjj ten Oosten der stad bel kamp opge
slagen. Den volgenden dag echter omstreeks
den middag ruklo reeds eene afdceling Fransche
troepen de stad binnen, doorkruiste de sinten
stemmen, wanneer men hen van de
groote verantwoordelijkheid daaromtrent
heeft overtuigdmaar door hun maat
schappelijke positie zijn zij somtijds niet
in staat dit te kunnen dren. En daarbij
worden gewoonlijk den goedgezinden kie
zers in deze de meeste hindernissen in
den weg gelegd. Bij gevolg verkrijgt
men ook onder de onverschilligen een
luttel getal kiezers, op wie men voor de
goede zaak aan de stembus rekenen kan.
Na deze beschouwing zal men ons
moeilijk van overdrijving kunnen be
schuldigen, wanneer wij concludeeren,
dat met uitbreiding van kiesrecht een
allerroekeloost waagstuk zou worden
begaan.
BUITENLAND.
In het Britsche Hoogerhuis heeft de
markies van Salisbury Maandag de me-
dedc-eling gedaan, dat het Ministerie zijn
ontslag heeft ingediend en dat zulks door
de Koningin is aangenomen.
Aan lord Kimberïey, den leider der
liberalen in het Hoogerhuis, deed Salis
bury de vraag, of hij mogelijk reeds een
verklaring wenschte af te leggen, ten
aanzien der binnen- en buitenlandsche
staatkunde van het toekomstig Kabinet,
waarop de heer Kimberïey antwoordde,
nog niet met zijn aanstaande collega's
te hebben geraadpleegd en derhalve
geen enkele verklaring te kunnen doen.
Het Huis is daarop uiteengegaan tot
Donderdag.
De heer Gladstone was inmiddels naar
Osborne gereisd inet de volledige lijst
der nieuwe ministers, om deze der Ko
ningin aan te bieden. II. M. keurde die
in zijn geheel goed en Dinsdag keerde
Gladstone naar Londen terug, alwaar
hij, evenals aan de verschillende stati
ons op zijne reis, luide werd toegejuicht.
De samenstelling van het nieuwe Kabinet,
werd daarop aanstonds van ambtswege
openbaar gemaakt.
Het Ministerie wordt door de dagbla
den tamelijk goed ontvangen. Vooral dat
Rosebery minister van Buitenlandsche
Zaken werd, vindt goedkeuring. De libe
rale bladen zijn van oordeel, dal in het
nieuwe Kabinet het stuwende radicale
element al te zeer ontbreekt. De conser
vatieve bladen prijzen het daarentegen
ea vertrok bjjna dadelijk weder. Dm vier
uur des namiddags keerden zjj in grooler getale,
ongeveer 300 man inlnnterie en 50 paarden,
terng, eischten de sleutels der 9lad op en bezetten
de poorten. De DQrensche burgerjj kon nu de
Fransche vrijheidshelden van dichterbij be
schouwen. Den volgenden dsg echter overrom
pelden de Oostenrijkers de wacht, stormden de
stad binnen en verjoegen do Franschen. Het
ging daarbjj wosst toe, want de schade,
welke de overwinnaars aanrichtlon, beliepvolgens
de meening des burgemeesters omtrent 5500
rijksdaalders. Düren bad alstoen slechts 574
Niet alleen echter uit Düren, maar uil de
gansche omliggende streek werden de Franschen
verdreven, die zich nu tot Aken terugtrokken.
De Oostenrijkels sloegen tusschcn Düren en
Keulen bun winterkwartier op. Langzamerhand
was dos het voorheen zoo vreedzame land in
een oorlogslooneel herschapen en zuchtte het
reeds onder den zwareD, drukkenden last ervan.
Intusschen hielden de vrijheidshelden zich
doodstil, waal hun geestdrilt bij den intocht der
republikeinen was spoedig afgekoeld.
Eenige weken later kreeg Düren inkwartiering
van een deel van 'I Ooslcnrjjksche leger. Den
eersten Maart overvielen dezen de Franschen
bij Aldenhoven, waar de laatslen na een
bloedigen slag de vlucht namen, met achterla
ting van 6000 dooden en 1000 gevangenen, van
welke laalïten er 1330 te Düren werden ingekwar
tierd. Nog eenmaal was do Duitscho bodem
van het vjjandeljjk gespuis gezuiverd.
in den heer Gladstone, dat hij, volgens
de traditie, mannen van ervaring tot
zijne ambtgenooten koos.
Woensdag heeft te Brompton eene
indrukwekkende plechtigheid plaats ge
had, die sedert 1556, dus in 336 jaar,
niet in Engeland was voorgekomen. Mgr.
Vaughan,' de nieuwe aartsbisschop van
Westminster, werd in het Oratorium
aldaar door den pauselijken delegaat
Mgr. Stonor, aartsbisschop van Trebizon-
de, met het Romeinsche pallium bekleed
in tegenwoordigheid van meer dan 20
bisschoppen en tal van priesters en lee-
ken. Ook het Corpa diplomatigue was
aanwezig. In piechtigen optocht werden
de pauselijke delegaat en Mgr. Vaughan
naar het altaar geleid, waar Mgr. Stonor,
na het opdragen van een plechtige Hoog
mis, eerst den aartsbisschopsstaf wijdde
en vervolgens het pallium op de schou
ders van Mgr. Vaughan legde. De nieuwe
aartsbisschop nam nu den stuf, besteeg
het altaar en gaf den zegen. De plech
tigheid werd met een Te Deum besloten.
De voorgenomen wereldtentoonstelling
te Berlijn gaat niet door. De Keizer heeft
op voordracht van den Rijkskanselier
afwijzend op het plan beschikt. Als re
den, waarom de heer Caprivi aldus ge
adviseerd heeft, geeil de Nordd. Mig.
Zeitung te kennen, dat de Duitsche nij
verheid meerendeels tegen het plan is
gestemd en dat Duitschland uit een po
litiek oogpunt er geen behoefte aan heeft.
Duilschland's liefde lot den vrede is door
een twintigjarig streven genoegzaam be
kend. Het kan zonder gevoeligheid toege
ven, dat de omstandigheden te Parijs gun
stiger zijn dan te Berlijn en verheugt er
zich over dat men ook in Frankrijk de
staatkundige verwikkelingen meer op
den achtergrond schijnt te dringen.
BINNENLAND.
Het Dbl. van Z.-il. verneemt met
zekerheid, dat eerstdaags het koninklijk
besluit zal verschijnen, waarvan reeds
vroeger sprake was, en waarbij ingesteld
wordt een staatscommissie, belast met
het onderzoek der vraag, of de gedeel
telijke droogmaking van de Zuiderzee,
zooals zij ontworpen is door de Zuider-
zee-Vereeniging, uitvoerbaar en in het
belang van uen Staat moet worden ge
rekend.
Aan het Dbl. v. Ned. wordt uit
Den Haag gemeld, dat het ontwerp-be-
drijfsbelasting bij den ministerraad is,
In het volgende jaar 1794 echter weerklonk
het krijgsgewoel opnieuw en met nog heviger
woede over de Duitsche veldenen ook in het
heerlijke land van Gulik. De omstreken van
Düren waren overstroomd mat Franschen; de
Duitsche troepen moesten Belgis ontruimen en
trokken zich naar Düren terug. Den 20ea Oc
tober zag men van de torens der Sint Annakerk
een dichte drom van republikeinen tegen de
stad optrekken en alle dorpen, gehuchten en
boerderijen bezeilen, 't Was liet groote leger
van den generaal Jourdan. Men kan zich eeniger-
raate den angst der inwoners voorstellen, dia,
tusschen twee vuren goplaalat, het ergste la
vreezen hudden.
Er ontstond nu een hevige strjjd om de pas
sage over de Roer, tot eindelijk de Franschen
zich met vereenigde krachten over de brug een
doortocht baanden en de Oostenrijken terug
dreven, die nu van uit hun verschanst kamp
de Franschen beschoten. Een inwoner, een aan
hanger der nieuwe .vrijheid", die derhalve den
verrader speelde, verschafte des avonds den
republikeinen toegang door een bonten poortje.
Onder den kreet van: .Leve de republiek 1"
trokken zjj de stad binnen. Deze moest er zwaar
voor boeten. Uren lang weid zjj tot straf voor
baren tegenstand, Tan alle kanten bescholen en
slechts door de dringende smeekbeden der on
gelukkige bewoners werd zg voor olgeheele
verwoesting behoed. Met de woede der vertwij
feling werd van den kant der Oostenrijkers ge
streden, doch eindelijk bleven de Franschen
overwinnaars. (Wtrèt eereefedJ