Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 5.
Zaterdag 29 April 1893.
Zevende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
AbeaaemeutaprijB per drie aaudni
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauKromnmtraat, F 227Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dar AdvertentUm
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
Op de helling.
i.
Wanneer men met ernstigen en aan-
dacbtigen blik de geschiedenis van den
constitutioneelen regeeringsvorm geduren
de de laatste tijden in ons werelddeel
heeft gevolgd, dan moet men, onzes be
dunkens, zonder twijfel hebben opgemerkt,
dat de constitutie's in de verschillende
Rijken al meer en meer afgleden naar
de republiek, en men in de laatste jaren
alom de Staatswagen steeds duidelij
ker van de helling zag voortrollen
naar de democratie. Grondwetsherzie
ningen werden oorbaar geacht of noo-
dig geoordeeld, waardoor de vaste bodem
voor het constilul'oneele koningschap
meer en meer werd ondermijnd, de macht
van het parlementarisme uitgebreid, de
rechten des volks werden vermeerderd,
de constitutie verder in democratische
richting gedreven, zoodal de zorgwek
kende vraag gewettigd werd waar moet
het heen? Vooral voor ons dierbaar
Vaderland mag men zich wel ernstig
deze vraag stellen, nu het wetsontwerp
door de grondwetsherziening van '88
mogelijk gemaakt tot aanmerkelijke
uitbreiding van het kiesrecht, aan de be
oordeeling der Tweede Kamer zal wor
den onderworpen. Mocht onverhoopt dit
wetsontwerp worden aangenomen, dan
zal men, volgens onze overtuiging, kun
nen constateeren, dat onze constitutie
een sport lager is afgedaald tot den
volslagen democratischen regeeringsvorm,
aanmerkelijk is afgegleden van de helling
tot de republiek. Dit zullen wij trachten
aan te toonen in de volgende artikelen.
Klimt men op tot den oorsprong van den
constitutioneelen regeeringsvorm, dan
wijst ons de geschiedenis op de Fransche
revolutie als de bron, waaruit zjj ge
vloeid, den bodem, waaruit zij ontsproten
is. De Fransche revolutie heeft het zui
ver monarchaal regeeringsstelsel van
Europa's bodem weggevaagd, en, een
vulkanische uitbarsting gelijk, het onder
haar verzengenden lavastroom bedolven.
Het beginsel, dat toen op staatkundig
gebied tot zijn uiterste ontwikkeling
kwam en zegevierde, was het echt de
mocratisch beginsel van het protestan
tisme, 't beginsel van individueele ge
lijkheid, waardoor het op godsdienstig
gebied alle leergezag loochende, aan het
volk 't hoogste gezag toekende, en ieders
rede opriep tot oppersten rechter. Op
hel einde der voorgaande eeuw pasten
de zoogenaamde Fransche philosophen
I insgelijks dit volkomen democratisch
beginsel toe op staatkundig gebied; zij
verkondigden het luide in woord en
schrift onder de beruchte leuze .vrijheid,
gelijkheiden broederschap", en op ontzet
tende wijze kwam dit tot uitvoering in
den koningsmoord, in de omverwerping
der monarchie en in de stichting van den
democratischen regeeringsvorm, de
republiek. De democratie had post
gevat, en toen na den val van Napoleon
de Rijken moesten worden hersteld, de
Staten geregeld, traden overal in de
plaats der monarchieën de constitu
ties te voorschijn; liet volk, wars van
de alleenheerschappij, wilde slechts een
constitutioneel koningschap.
Het is de regeeringsvorm, dien men
heeft gevonden om de twee uitersten
te verzoenen en te vereenigen, staande
tusschen de monarchie en de republiek.
Hierin treedt de koning niet meer op
als alleenheerscher, matr deelt het
regeeringsgezag met hel volk, dat zich
laat vertegenwoordigen door de afge
vaardigden ter Tweede Kamer; de grond
wet, welke dezen regeeringsvorm regelt,
en door beiden werd bezworen, is de
vaste bodem, waarop beiden staan;
beider grenzen bepaalt zij, beider onder
linge rechten en plichten wijst zij aan.
Ofschoon wij dezen regeeringsvorm geens
zins willen veroordeelen, maar volgens
de Encycliek van Zijne Heiligheid Leo
XIII zijn goed lecht erkennen, dien als
den eenig wettigen thans voor ons Vader
land beschouwen, zullen wij toch zoo
vrij zijn zonder schroom op zjjne scha
duwzijden te wijzen en het voorldurend
ernstig gevaar aantoonen, dat daarin
krachtens zijn aard en wezen in
aanmerking genomen de tijdsomstandig
heden, waarin wjj leven, voor het ko
ningschap gelegen is. Het doel, hetwelk
wij hiermede beoogen, kan en mag geen i
ander zijn, dan het behoud onzer con- j
slitutie, dan de verdediging van den
troon onzer dierbare Koningin.
Plaatst men den constitutioneelen regee- j
I ringsvorm in het ware licht, dan bespeurt I
men aanstonds het niet te miskennen
gevaar voor het koningschap van de
zjjde van hel mede tot de regeering geroe-
pen volk. 't Is waarlijk overbekend, welk
een overwegenden invloed het volk in den
constitutioneelen Slaat uiloefent door
de verkiezing zijner vertegenwoordigers
ter Tweede Kamer. De afgevaardigden
des volks beslissen over de wetsontwer
pen, door een ministerie of door volks
vertegenwoordigers ingediendzij bepa
len in naam des volks welke wetten
moeten worden aangenomen of verwor
pen, en alzoo volgens welke wetten het
volk zal worden geregeerd. Wat baat
het der koninklijke macht het recht te
bezitten en de macht uit te oefenen der
Kamerontbinding, wanneer, zooals door
gaans het geval is, dezelfde afgevaardig
den wederom ter Tweede Kamer worden
gezondenwal baat T haar, het recht te
bezitten de onderteekening, dus de
sanclioneering te weigeren van wetten
J door een ministerie ingediend en door
I de Tweede- en Eerste Kamer aangeno
men, wanneer zij daardoor een ge-
vaarlijk conflict met de meerderheid des
gelegd De geschiedenis constateert het
feit, dat de koninklijke macht steeds bukt
en zwicht voor de meerderheid des volks,
uilgenomen enkele uitzonderingen, die
den algemeenen regel bevestigen; con
stateert het feit, dat het democratisch
element in den constitutioneelen regee
ringsvorm, hoe gematigd ook, sterk is
vertegenwoordigd en een overwegenden
invloed uitoefent op het staatsbestuur.
volks in het leven roept, dat feitelijk
steeds met toegeven eindigt, wil de
staatsmachine niet tot stilstaan gebracht,
of een ernstig verzet des volks verme-
j den worden? Buigen moet zij inderdaad
voor het volk of zich wagen aan een
coup d'élal of revolutionnairen staats-
greep, met schennis van den eed, waar
mede de grondwet werd bezworen!
Wat blijft er dan over van de regeerings-
macht des Konings, wanneer hij slechts
door onderteekening sanctie heeft te
verleenen aan wetten, hem in laatste
en uiterste instantie door het volk voor-
Wellicht zal men hiertegen
de praerogatieven der kroon, welke o.a.
bestaan in hel voorrecht tot het doen der
benoemingen tol openbare staatsambten,
der verhelfing lol den adelstand of tot de
een of andere ridderorde, der gratie-ver
leening aan misdadigers of der oorlogs
verklaring enz., doch hoe aanzienlijk en
uitgebreid deze voorrechten ook mogen
zijn, en hoe krachtig zij ook mogen
samenwerken om het prestige der
kroon te verhoogen, toch staan zij bui
ten 't punt der quaeslie; met en door
deze voorrechten regeert de koning het
volk niet, vaardigt hij geen wetten uit,
waardoor hij zijn rijk bestuurthet volk
in de constitutie regeert door hem zich
zelf, deszelfs wil wordt wet, soms tegen
den wil des konings, die door de omstan
digheden gedwongen wordt de sanctie
te verleenen, den wil des volks te be
krachtigen en tot wet te verheffen.
Vandaar begrijpen wij dan ook lich
telijk, dat zjj, die geen hooger gezag
erkennen, in de /eiteljjke constitutioneele
regeering gereede aanleiding vinden tot
voor den kroon allergevaarlijkste con
sequentie^. .Immers", zoo redeneeren
de haters van oide en gezag, .wan
neer feitelijk het volk regeert, waartoe
dient dan nog het koningschap? Feite
lijk toch is de koning in den constitu
tioneelen slaat niets anders dan een
machine, die teekent; een artikel de luxe,
die jaarlijks sommen aan den staat kost,
een overtollige weelde, welke met het
oog op de flnancieele lasten, waaronder
het volk toch reeds gebukt gaat, als
maatregel van bezuiniging moet worden
opgedoekt. Waarom nog langer op staats
kosten een koning onderhouden, die
slechts koning is niet inde daad, maar
in naam, wiens naam een contradictie
is én voor zich zeiven tin voor het volk,
daar niet hjj regeert, maar het volk,
dal hem wel is waar in naam huldigt
als koning, maar zelf in werkelijkheid
het koningschap uitoefent, welks wil ten
slotte immer wel wordt, ook dan zelfs,
wanneer het de beperking der konink
lijke rechten geldt. Aan al deze tegen
strijdigheden en ongerijmdheden moet
een einde gemaakt, 't koningschap afge
schaft worden, de democratische regee
ringsvorm moet niet slechts metterdaad,
maar ook in naam bestaan, de republiek
moet worden ingevoerd!"
Te ontkennen valt het niet, dat van
hun verderfelijk standpunt deze rede
neering juist en logisch isde.constitu
tioneele regeeringsvorm, waarin.Jiet ko
ningschap zich zwak, het democratisch
element zich sterk openbaart, geeft er,
wanneer men dien beschouwt buiten de
veropenbaring, gereede aanleiding toe.
Alleen de volle erkenning van de god
delijkheid des gezags, waarvan ook in
de constitutie de koning de drager is,
die aan de wet de goddelijke sanctie
hecht en voor de onderdanen verplich
tend maakt, houdt de constitutie staande
en kan, evenals andere regeeringsvormen,
voldoen aan de eischcn door den H.
Vader gesteld en alzoo een goede regee
ringsvorm zjjn. Doch daartoe, het is
duidelijk, wordt gevorderd, dat ten minste
de groote meerderheid des volks gods
dienstig zij, daar het volk het overwe
gend element in de constitutie uitmaakt.
Even duidelijk daarentegen is het, dat
hoe meer het volk zich van den gods
dienst en deszelfs beginsel aangaande
het gezag verwijdert, des te meer het
constitutioneele koningschap wordt be
dreigd, des te dieper het langzamerhand
zal afzakken in de democratische richting
en eindelijk, gelijk de geschiedenis leert,
ondergaan in de republiek, welke slechts
door revolutie kan worden verkregen,
dooromverwerping eener wettige dynastie.
FEUILLETON.
Christus of Mahomed.
Naar KARL MAY.
Wanueer de Maraeillasn gelegen! aid vindt
over de oilmunlendheid en de schoonheden zijner
vaderstad te epreken, dan zegt bij gewoonlijk:
.Als Parjji «one Canntbiirt had, dan was het
een klein MarseilU." Deze vergelijking is over
dreven, maar toch niet geheel van redenen ont
bloot. De Canntbiirt is de grootste en schoonste
straat van Marseille, die de gebeele stad door
snijdt eu op de ruüne haven uitloopt. De bewo
ner der grootste stad van Zoid-Frankrjjk heeft
inderdaad bet recht, er trotsch op te zijn. Zjj
geniet een heerlijk zacht klimaat, tropirch hel
dere naehten en ondaoka hare zuidelijke ligging
eene lucht die allgd even frisch is. Hier stroo-
men nil alle oorden der wereld de volkeren
samende phlegmalieke, deftige Engelschman,
de vurige Italiaan, de zwarte Yankee, de listige
Griek, de geslepen Armeniër, de dikbloedige
Turk, de zwijgende Arabier, 'de magere Hindoe,
de gestaarte Chinee* en de donkerbruine or
gitzwarte bewoner der binnenlanden van Afrika.
In de bonte mengeling vin rassen, kleuren,
klederdrachten en talen treedt hel oostersch
type op den voorgrond; bet drnkt op Marseille
dien Ariatisch-Atrikaanschen stempel, dien
in eenige andere Fransche baveoelad tevergeefs
zoekt. Wie zich dan ook te Algiers of Tunis
wil vestigen, vindt hior do beste gelegenheid,
zijn oog aan de kleur eu zjjn oor aan den tong
val der Afrikanen lo gewennen.
Wal mjj belrefl, ik had niet gsdacht, dat ik
rajj zoo spoedig aan de Middellandscbe zee
zou bevinden. Mjjn vriend, Frits Tornerslick,
die als een koen zeeman en gezellig konier be
kend stond, had mij door het volgende uil
Harwich gerichte schrijven nit mijn huiselijke
rust opgejaagd:
.Beste Karei! Ik lig alhier voor anker en zal
vandaag over veertien dagen lichten om naar
Antwerpen te stevenen en ie aldaar bij grool-
vader Leidekker af te halen. Ik zeil over Mar
seille naar Tunis, en zou je vao top tot teen
verachten, als je thuis bleefl en niel als gast
aan boord wildet stijgen. Hou je goed en kom,
koor! Ik verwacht je stellig.
Je toegenegen Frits Tnrnerslick."
Wat zon ik doen Thuis blijven en m(j van
top tot leen laten verachten Neen 1 Ik
voelde behoefte om den braven makker weer
te xieD, en eene vaart naar Tuuis en misschien
nog verdsr beloofdo zooveel interreasants, dat
ik maar besloot, de uilnoodigiog san te nemen
ik pakta de noodige zaken bjj elkander en was
nog voor hel gemelde tijdstip te Antwerpen.
Daar had ik twee dagen noodig om grootvader
Leidekker op te sporen. Hij woonde in den
Burgerhout en wss de bezitter van een klein
maar van onds bekend logement, meest door
zeekapiteins bezocht. Den derden dsg kwam
Turnerstick daar aan. Zijns vreugde bij bet
vernemen dat ik zjjn wensrh vervuld had, was
ongekunstelddadelijk word or op mjjn welzijn
gedronken en daarop troonde hjj mjj mede naar
de drukke, woolige haven, om mjj zijne nieuwe
bark iht Courter te looneo. Hij had het, zoo
Tertelde hjj, op de wereldberoemde werf van
Baltimore lateu bouwen volgens eigen bestek
en was onuitputtelijk in den lof over zjjn schip,
dal hjj densoelslen zeiler der handelsvloten van-
de geheele wereld noemde. De lading bestond
uit wapens en Engelsche wcefgarens en jjzer-
waren, waarmede hjj in Tuni9 góede zaken
hoopte te maken. In Antwerpen wilde hjj daarbij
nog kanten, touw en goud- eu zitverlressen
voegen, artikelen, welke bp de Mooren en Ber
bers steeds zeer gezocht zijn. To Marseille zou
hg nog zjjden stollen, kloinooden, zeep, kaarten,
glazen en blikken voorwerpen innemen. De
reeds vooruit bestelde vracht was spoedig ge
laden, sn met spoed ging het nu de Wester-
Schetde at, de Noordiec in en bet Kanaal lege-
Turnerslick had geenszins overdreven in den
lof van the Courter. De bark was acht maal
zoo lang als breod en wekte ds bewondering
van ieder deskundige. De bonw ven het schip
getuigde van de bekwaamheid van den architect
de uitrusting en inrichting was naast hare doel
matigheid zoo net en zoo gezellig, dal de kapi
tein met recht trotsch mocht wezen, de schepper
er van te zgn. De wind bleef onafgebroken
gunstig; wjj vorderden buitengewoon snel en
vielen twee dageD vroeger dan Tnrnerstiek
gezegd had de haven von Marseille binnen.
Terwijl de kapitein hier zjjno zaken afhan
delde, wandelde ik do stad eens rond, om bare
merkwaardigheden in oogenscbouw te nemen
de nieuwe, prachtige kathedraal, de gothische
Michaëlskerk, het ziekenhuis en vooral de rijke
bibliotheek, welke zich in hel fraaie gebonw
voor schoone kunsten bevindt. Daar Turnerstick
nog tijd over had, gingen wjj samen naar zgn
lievelingsplekje, den dierentuin, die achter hst
prachtigste bouwwerk van Marseille, hel .Cha
teau d'eau ot Palais de Lougcbamp" gelegen is.
Toen wjj den heerlijken tuin in site richtingen
doorkruist en allo afdeelingon bezichtigd hadden,
gevoelden wjj ons vermoeid on zochten ocno bank
om wal nit Ie rusten. Wjj vonden er eene onder
een plataan, die zjjo fiere kruin hoven een
Jicht boschje verhief. Aan den anderen kant
prijkte tusschen do takken van het geboomte
een honten kruis met het beeld des Hollands.
Het opschrift vermoldde, dal op die plaats een
der opzichtera door een losgebroken panter
verscheurd was, en daaraan was de dringende
bede toegevoegd, voor den overledene te bidden.
Wjj voldeden er aan met ontbloot hoofd en na
men toen op ds bank midden in het frisache
groen plaats.
Daar het een dag in de week was, waren er
weinig bezoekers in den nitgeslrekten tuin, en
slechts zelden kwam er iemand het afgezonderde
plekje voorbij. Turnerstick verhaalde mjj zjjne
jongste reisindrukken en onderbrak zijn gesprek
om mg een sigaar ts presenteeren en er zelf
ook een te nemen. Terwijl wjj die opstaken,
hoorden wjj tengevolge der diepe stilte, die ons
omgaf, duidelijk de schreden van twee personen,
die van achter het boschje naderden en bjj het
kruis staan 'bleven.
.Allah moge dit tand verdelgen!" hoorde ik
een hunner io bet aribisch zeggen. .Overal
slaan die afgodsbeelden, die den waren gcioo-
vige een gruwel zijn, en waarvoor de Christen
honden bun hoofd ontblooien."
.Vergeet niot, dat ook ik een Christen beu,"
antwoordde de ander io dezelide taal, maar zoo
gebroken, dat bjj blijkbaar gewoon was, zich
van de Fransche taal te bedienen.
,0," luidde het antwoord, ,gjj zjjl verstandig
genoeg, die afgoderij voor vorderleljjk te houden.
Gi) zjjl een Rumi en wilt van den Baba niets
weten, die te Rome op zjjn valschexi troon zetelt.
De teer des Profeten alleen is de ware. Zjj
heeft alle beelden vorbodeD, en waar de Ielam
doorgedrongen is, daar heeft hjj beelden en
platen verbrand en uitgeroeid. Kunt gjj mjj zeg
gen, wat er op dat kruis te lezen staat V'
,Ja. Een panter is uit zjjne kooi losgebroken
cn heeft hier op deze plaats een beambte van
den dierentuin verscheurd. Daarom beeft men
dit krnis opgericht, opdat er voor den ongeluk
kige gebeden worde."
De spreker, alhoewel een Christen, hvl op
lachenden toon deze verklaring gegeven. De
Muzelman zeide verachtelijk
,0 Allahwat tjju die Christenen toch ver
regaande domkoppen. Zjj verdienen door iedtr
bespuwd te norden. Heeft uw Christus den man
Gricksch- schismatiek. 'J De Heilige Vader,
