Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 32.
Zaterdag 4 November 1893.
Zevende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden t
BureauKrommestraat, F- 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
PriJa dar Advartaaütai
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
CorrespendentiSn en Adverlentiên moeten uitarlj'k Vrijdagavond
Zijne Heiligheid den Paus betreffende
deze quaestie is niet de oplossing van
n het volks- maar van het .arbei
ders-vraagstuk." En niemand twijfelt
eraan, dat de Paus niet het juiste woord
tot betiteling heeft gekozen.
Een groot, een diepgaand verschil ligt
in de woorden volks- en arbeiders-bond
het eerste is zoo algemeen mogelijk, het
tweede beperkt zich tot eene bepaalde
klasse der maatschappij.
De naam arbeidersbond heeft een enge,
beperkte beteekenis. Een bond onder
dezen titel heeft doel en streven in be
perkte beteekenis aangeduid; hij stelt
zich voor om in vereeniging, des te krach
tiger op te treden, omdat daarin de kracht
gelegen is tegen het despotisme van het
kapitaal, zijn rechten tegen miskenning
of schennis te verdedigen en door het
verkrijgen van wettelijke bepalingen te
verzekeren. Men bepaalt zich derhalve
uitsluitend, krachtens de benaming, tot
de zaak der arbeiders.
Volksbond daarentegen heef! eene zeer
rekbare of liever algemeene beteekenis.
Niet de arbeider, maar het volk treedt hier
voor zijn rechten op; niet een gedeelte,
voor particuliere belangen, maar het
volk wel niet volgens de bedoeling het
gansche volk, maar het plebs, de vierde
stand gordt zich aan ter zelfverdedi
ging, vereenigt zich ten strijde. Waar
voor? zoo vragen wij, waartegen?
Volgens de beteekenis des woords, voor
de miskende rechten des volks, tegen
den staat, tegen de regeering. Immers,
waar geen schennis van volksrechten
plaats heeft, door den Staat, dcor de
Regeering, daar is eene vereeniging, een
bond des volks louter dwaasheid en zin
neloos. Is richting en doel hier aange
wezen niet gevaarlijk in onze revolution-
nab® tijden? Wekt deze benaming geen
bange bezorgdheid voor de toekomst, nu
er een socialistische geest waait over de
wereld, waardoor zoovelen zjjn aange
tast onder de opgeroepen klasse?
volksbond wordt door het bijvoegelijk
naamwoord katholiek beperkt. Volkomen
waarSlechts een gedeelte van het
Nederlandsche volk wordt door de
samenkoppelingdezer woorden aangeduid,
de belijders van den katholieken gods
dienst, maar toch wordt krachtens den titel
dit gedeelte onbeperkt, in zijn geheel
genomen.
Is dit het doel der oprichters Geens
zins! Zij willen uitsluitend de belangen
behartigen der arbeiders. Maar wie ziet
dan niet in, dat, wanneer dit gedeelte
der Katholieken wordt opgeroepen onder
de benaming van volksbond, de arbeiders
worden vereenigd tot eene politieke
partij, en alzoo worden afgescheiden van
hun meergegoede geloofsgenooten, zoodat
de verdeeldheidonder de antirevolutionnai-
renvan .patrimonium" en .aristocratie"
op katholiek terrein zal worden overge
bracht en onze politieke macht en invloed
te eenen male zal zijn verbroken.
Krachtens deze algemeene benaming
derhalve streeft men het zich voorgestelde
doel voorbijniet de bijzondere belangen
der arbeiders, maar hun algemeene als
staatsburgers worden aangewezen niet
de verdediging hunner rechten tegen het
despotisme van het kapitaal, maar tegen
den Staat, tegen de Regeering, waardoor
men den opgeroepen vierden stand in
eene gevaarlijke richting plaatst, in
democratische bedding voertvoor de
rechten des volks wordt hjj ten strijde
geroepen. En hier Vontsluiert zich het
grootste gevaar, wanneer men bedenkt,
wtft tegenwoordig al onder volksrechten
wordt verstaan, welk een uitgebreide
beteekenis in latere jaren aan dit woord
werd gehecht
Men zjj ten opzichte van den vierden
stand ook onder de katholieken niet te
optimistisch in zijne beoordeeling. Zjj,
die voortdurend in aanraking komen met
deze klasse der maatschappij, ontmoeten
dikwijls de zonderlingste denkbeelden,
door haar gehuldigd en verdedigd,
socialistische dwalingen en ideeën onder
Men zal ons antwoorden de benaming haar verspreid. Velen van dezen stand
leiden een ongeregeld, wanordelijk leven,
laten zich verlokken door de voor
spiegeling van 't socialisme tot een
gemakkelijk en genotvol levenvelen
zijn onwetend en onverschillig aangaande
de leer en de beginselen van den ka
tholieken godsdienst en laten zich door
socialistische schjjn- en drogredenen
medeslepenvelen gaan zwaar gebukt
onder den last der ellende en armoede,
zich ergerend aan de weelde en den
overvloed der rijken, en verwachten van
de voorgestelde omwenteling der bestaan
de orde, van de geljjke verdeeling der
tijdeljjke goederen hun heil en verlossing
velen zijn ontevreden met de huidige
maatschappelijke toestanden en zien in
iederen maatschappelijken ommekeer een
verbetering van hun eigen lot. Wanneer
jen dusdanige massa, waaronder
zoovele elementen, naar geest of hart,
of naar beiden aangestoken of bedorven,
onder de algemeene benaming van
volksbond wordt opgeroepen, wie, die
hiernieteenigebezorgdheidkoestert, eenig
gevaar ducht, voor de toekomst? Wie,
die ons verzekert, dat de richting dpor
de benaming aangewezen, door de me
nigte niet zal worden gevolgd, zich be
roepend op de logica der benaming zelve
Om deze redenen, in dit artikel beknopt
ontwikkeld, meenen wij de benaming
.volksbond" volgens de bedoeling der op
richters als onjuist, volgens de beteekenis
das woords als gevaarlijk voor de toe
komst te moeten bestempelen.
BUITENLAND.
Het door den Oostenrjjkschen minis
ter-president, graaf Taaffe, ingediende
kiesrecht-ontwerp heeft, door den tegen
stand welken het ontmoet, eene crisis
in het leven geroepen. Keizer Franz
Joseph is expresselijk naar Weenen ge
reisd en heeft Maandag aldaar een mi
nisterraad gepresideerd, waarin het al
of niet aanblijven van het ministerie het
punt van overweging uitmaakte. Er is
evenwel nog geen besluit genomen, doch
men vermoedt algemeen dat het minis
terie zal aftreden, om plaats te maken
voor een coalitie-ministerie, samengesteld
uit conservatieven, Duitsch-liberalen en
Polen, dat een nieuwe kiesrecht-regeling
zou voorstellen, geëvenredigd aan de
wenBchen der thans opposeerende par
tijen. Van een ontbinding van den Rijks
dag schijnt voorgoed afgezien te zjjn.
Niet zonder een zekere soort van ver
lichting te govrelen zal men het Rus
sische eskader uit de Fransche wateren
hebben zien vertrekken. De feestelijkheden
waren zoo aanhoudend, dat zelfs de
sterkste naturen er onder zouden be
zwijken, indien ze nog langer gerekt
waren geworden. De Russische gezant,
graaf Mohrenheim, is ziek tengevolge
van de doorgestane vermoeienissen.
President Carnot echter schijnt als
verjongd er door geworden. Heette het
eerst dat hy zich bij het eindigen van
zijn mandaat in 1894 niet weder her
kiesbaar zou stellen wegens den staat
zjjner gezondheid, thans weet de Figaro
te berichten, dat de jongste gebeurtenis
sen hem tot een ander besluit gebracht
hebben. Het blad beschouwt in dat ge
val zijne herkiezing als zeker.
Admiraal Avellan heen, als laatste
afscheid aan Frankrijk, nog even Ajaccio
bezocht, op het eiland Corsica. Tusschen
hem en de overheden der stad werden
hartelijke bezoeken gewisseld, de stad
was feestelijk verlicht en er zou een
groot avondfeest gegeven worden, dat
evenwel verhinderd is geworden door
een ongeluk aan boord van het Russi
sche schip Czaar Nicolaas I, waar, ten
gevolge van het ontploffen van een groote
flesch naphta, een matroos en een ka
meraad, die hem te hulp wilde komen,
gedood werden. De begrafenis der slacht
offers heeft op Allerzielendag plaats ge
had en het eskader is daarop Vrijdag
vertrokken, nadat Avellan beloofd had
binnen drie maanden te Ajaccio te zul
len terugkeeren en er alsdan geruimen
tijd te zullen verblijven, met het voor
nemen er eene Russische kerk te stichten.
Op last der Fransche Regeering zullen
voortaan Russische schepen in de Mid-
dellandsche zeehavens worden behandeld
op den voet van Fransche schepen.
In Pruisen, waar de verkiezingen voor
den Landdag trapsgewijze geschieden,
zijn Dinsdag de Wahlmftnner gekozen,
dat zjjn zjj, die op hun beurt de afge
vaardigden voor den Landdag hebben
aan te wjjzen. De kiezers waren over
het algemeen slecht opgekomen. In de
partijverhouding schjjnt eene verschui
ving van links naar rechts te zjjn geko-
Franco per post
Afzonderlijke nummers
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
VOLKSBOND.
Alles zeilt onder zekere vlag. Men
schatte het dundoek, dat daar waait op
het vaartuig, niet te gering. Het is het rijke
zinnebeeld van traditie en historie, van
beginselen er. gevolgen. Daarom begrij
pen wij, waarom de graaf De Chambord
de revolutionnaire vlag weigerde en lie
ver zjjne ballingschap voortzette, dan
onder het symbool der revolutie koning
van Frankrijk te worden met onwrik
bare hand hield hij het vaandel der witte
lelie 's omklemd, het vaandel der Bour
bons.
Op vele plaatsen in ons Vaderland
worden door de katholieken bonden op
gericht voor de belangen der arbeiders.
Tegenover de socialistische volksbonden
heeft men gemeend katholieke te moe
ten oprichten, om de katholieke werk
lieden tegen de voortdringende socialis
tische dwalingen te behoeden. Boven
allen lof verheven staan de goede bedoe
lingen, de ijver, welke men ontwikkelde,
de offers, welke men daarvoor bracht.
Maar is de Lenaming van volksbond, wel
ke men aan de opgerichte vereenigingen
gaf, niet min of meer gevaarlijk, is zjj niet
een titel aan het vijandelijk kamp ontleend?
Is de vlag, waaronder men zeilt, veilig
Is het vaandel, waaronder men strijdt,
wel zoo vertrouwbaar?
Hier geldt niet, ,als het kind maar
een naam heeft." Het cachet gaat die
per dan de oppervlakte, het dringt door
tot deszelfs inhoud. De benaming geeft
doel aan en streven.
Wat nu is het doel, wat beoogt men
Natuurlijk, wij twijfelen daaraan geen
oogenblik, de rechten der arbeiders te
handhaven, hun belangen te behartigen,
mede te werken tot oplossing van 't
sociale vraagstuk. Maar wanneer dit doel
en streven is, zou dan de benaming wel
juist zijn? De beroemde Encycliek van
FEUILLETON.
Tusschen Colombo en Sniuroni.
Zondag 9 Oct. 1899.
Waarde Zoetere en Broeder
Woensdag jl, 'savonds Iaat, liet de Oxuz (onze
boot, zooala ge weet) het anker vallen in de
haven van Colombo, eene stad op het eiland
Cejloa. Na den volgenden morgen eerst in onze
ksjnil het H. Misoffer te hebben opgedragen,
gingen wij per stoomboot (die natnorlgk een
notendopje was, vergeleken bjj de onze) nasr
wal Welk een verschil, reeds van het oogen
blik onzer nadering al, touch en Aden en Co
lombo. Wae Aden niets anders dan een dorre
zandwoestijn, met kale, naakte rotsbergen, Co
lombo deed hg ons onwillekeurig de gedach
te aan het aardach paradijs ontstaan. De prach
tige paleizen, hótali enz., ontgeven door en ver
scholen tnsacben het oostersche groen, zeiden
ons reeds, toen wjj de oevers naderden, dat er
hier iets anders zon heerschen dan denjjpende
armoede van Aden, nL een ooelerache weelde.
Wanneer mta met bet stoombootje van Ooeter-
beek naar Arnhem reist co deze stad nadert, dan
habt ge een heerlijk gezicht op .onder langt."
Weina, iets dergelijks hadden wjj hier, met dit
verschil, dat bet zich hier vertoonde in onein
dig grooter* afmetingen, dat zich tnsscben bat
groen pnohtigo gebouwen verhieven, en dat wjj
achter dien groens» rand. dat is op den achter
grond, de stad zagen oprijzen met hare talrijke
kerken en andere merkwaardige gebonwen. Met
bet kleine stoombootje tot aan wal genaderd
('s morgens tusschen 7 en 8 nnr) bezochten wjj
bet ons aangewezen hotel in de nabijheid van
de haven, om daar tegen 11 nor ons ontbijt
(d.w.z. dejeuner d la fourchettete bestollen. De
vertaling van bovenstaande fransche woorden
is leUerljjk: ontbijt met de vork, zoo gebeelen
omdat er vele gerechten worden opgediend,
waartoe lepel, mes en vork noodig zjjn. Dit is
voor hen, die het soms niet mochten weten.
Daarop namen wjj twee rijtuigjes en een En-
gelscb sprekenden gids (de meeste bewoners
aldaar zjjn Engelschen) om een weinig te toeren.
Na in het voorbijgaan een kerk bezocht te heb
ben, kwamen wjj aan de kathedraal, waar men
bezig was bet Libera te zingen voor Monseig
neur Bonjean, bisschop dier plaali, die voor
engeveer twee maanden was overleden. Elke
pastoor uit de baart komt daar eé* keer de
plechtigheid voor zgnen bisschop verrichten
en het volk atroomt dan in groote maasa's ter
kerke. Na die plechtigheid begaven wjj ons naar
den pastoor van die kerk (dos van den Plebaan)
dien wjj in gezelschap van meerdere heeren
missionarissen vonden, en die ons het merk
waardige toonden eo de noodige inlichtingen
gaven. De kalhedreal ia een mooie, groote kerk
in Romaanschen stjjL Er zullen echter nog vele
jaren verloopea, voor de restauratie, waarmede
men begonnen is, voltooid zal zjjn. De misdie
naars (zwartjes of Hasor donker bruin «ooalg
al die zuideljjke vlkeren) waren tjjdens de ljjk-
plechtigheden in roode togen en witte kleedjes,
wat aardig bjj de zwarte kleur hunner hnid
afstak. In den tnin van die missionarissen von
den wjj. zooals over 't geheele eiland, waar wjj
passeerden, prachtige bloemen, heesters, plan
ten enz. J)e prachtigste heesters en bloemen, die
men bij ons slechts zelden en dan nog in zeer
kleine afmetingen aantreft, groeien hier als het
ware in het wild en in kolossale afmetingen. Cactus
sen, oleanders en andere bloemen (of hoornen zou
men ta Colombo zeggen) veel schooner dan de
vorige, en vogels in vederen tooi, met een gezang,
harmonieerend mot die bloemenpracht. Wjj gin
gen daarna nog een bezoek brengen aan het
dieren (opgezet ol in sterkwater) konden zien,
die in die landen of naburige aeeên orden
aangetroffen, van af de insecten, tc an de
slangen, haaien en andere zeemonaters. kan den
walviach waren er slechts de graatjesIOok
op het gebied van edelgesteenten waa het mu
seum buitengewoon voorzien, alsmede zagen
wjj er eene menijte kunstvoortbrengselen in
bout, jjzer, steen enz. van ouden en nieu
wen ljjd. Daarna reden wjj naar om hotel terug
om te ontbijten.
Hoe zag da stad ernit? Een gedeelte, dat het
welk do or inboorlingen bewoond is, Is als overal
cnrieus, doch minder mooi en nat. De nalnnr is
er rjjk, mild en alles wat ge maar wilt, maar
de medewerking der meniehen is minder groot.
Hot grootste gedeelte dar stad echter is hat
Engelsche gedeelte. Hoe ziet dat er uil Ver
beeldt u hel Oranjepark van Apeldoorn, doch
met langere, veel breedere lanen, die in het
midden met leem bevloerd scbjjnen en ter weers
zijden door prachtige oostersche hoornen, palmen
enz. geflankeerd zjjn, met veel grootere vjjvers
es weilanden in bet 'midden, en ge vormt u
een flauw denkbeeld van de werkelijkheid.
Wjj hebben er boomen gezien, uit wier zijwaarts
loopende takken andere naar beneden liepen,
die zich wederom in den grond bevestigden en
wortel schoten. Het is wel daar, dat da nataar
baren rijkdom ten toon spreidt, en dat de daar
wonende Engelschen de nataar zoo mogelijk
verfraaien en er van genieten. Of bel er op
zedelijk gebied zoo rooskleurig is, weet ik niet,
maar zou ik gaarne willen betwijfelen.
In ons hotel teruggekeerd legen 11 aar,
vonden wjj ons ontbjjt ook al oostersch, van
alles wat. Ik had eybter liever een goed maal
snjjboonen met woret gevonden, maar 1 is
waar ook, de smaak van liever koekjes moet ik
loeren vergeten. Ik geloof, dat wjj ieder Mn
lakei achter ons hadden staan, en de laatste
beta was nog niet van ons bord, cd wal, da
vork waa nog niet neergelegd, ot die lakei zat
er reeds met zjjn vingers aan. Voor ieder gerecht
kregen wjj Mn anderen lepel met een vork.
Dewjjl Ik aan Mn vork genoeg had, liet ik de
reet nevens mjjn bord liggen fen de anderen
eveneenaj. zoodat wjj na het onlbgl wel een
winkel konden opalaan van al dn) Mtgeriaf,
dat zich nog nazet onze borden bevond.
Na het dejeuner zou een andere pret beginnen.
Hel is nj. te Colombo, dat ro-o het goedkoopst
en het mooist waaiers, eb vofaouten stokken,
inlandscbe edelgesteenten enz. kan koopen.
Geheel de waranda, tien pu diep, maar wel
eenige minuten breed, wei eene uitstalling van
al dat tpnl. Wjj begonnen met dis Ini, dis
behalve hunne taal niets dan Engelsch spraken
en verstonden. Eenige oogenblikken later verlieten
wjj deze joden (althans in hun handel) om ons
te begeven naar eene plaats, wear twintig h
dertig winkels, allen in slokken, edelgesteenten
enz. naast elkander geplaatst waren, en wier
eigenaars elkandsr 't licht in de oogea niet
gunnen. Wjj moeeten ven onze armen en stokken
gebruik maken om die page verkoepers van
ona af le slaan. Toen wjj in onze rijtuigen t p
bet eiland rondreden, ontmoetten w(j Eng«lsch«n.
wier koetsjes, waarin slechte Mn man plaats
kan nemen, een klein sjeeaje, door een eilander
werd voortgetrokken; zjj liepen niet els hard
dravers, maar vlugger dan wat aan Mn honden
draf noemt.
Van den heek van Smunu. It Oct.
Dezen avond of nacht tusschen 11 en 19 nnr
zullen wjj te Singapore aanlanden. De groete
aan allen. God zegene u.
Bidt voor uw liefh. Br.
a
