Katholiek Nieuws- en Advertentieblad-
No. 48.
Zaterdag 24 Februari 1894.
Zevende Jaargang.
DE EEMDODE
▼oor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Lbo imam en tap rij i par dria maanden I
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40.
f 0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniglng De Eembode.
Prijs dar AdTartantMai
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor icderen rogel meer- 0.05
Politieke Toestand. oordeel zal deze berekening ontgoocheling
brengen, de bitterste teleurstelling baren.
IV.
Na het liberalisme en de anti-revolu-
tionnaire partij te hebben beschouwd, rest
ons, aan de katholieke staatspartij onze
aandacht te wijden en haar toestand in het
licht te stellen. Hoezeer ook in godsdienst
verschillend, bieden nochtans de beide
partijen, die der Katholieken en Anti-revo-
lutionnairen,inde politiek een merkwaar
dige overeenkomsteen soortgelijke ver
deeldheid als bij de Anti-revolutionnairen
heerscht ook onder de Katholieken, een
tweevoudige richting wordt ook onder
de laatsten waargenomen, de democra
tische en de meer conservatieve richting.
De eerste wordt aangegeven en geleid
door Dr. Schaepman, de tweede door
het overgroote deel der katholieke Kamer
leden, die gezamenlijk de katholieke
Centrumspartij uitmaken.
Deze tweevoudige richting treed ihans
duidelijker in het licht, nu de Katho
lieken mede hebben te beslissen over
het wetsvoorstel-Tak, waarin zoo goed
als algemeen kiesrecht wordt voorgesteld-
Met Ds. Kuyper, den leider der Anti-
revolutionnairen, gaat Dr. Schaepman in
't gelid, en beiden voeren hun respectieve
volgelingen in democratische richting
beiden verlangen voor het volk de mild
ste uitbreiding van het kiesrechtbeiden
hebben zich verklaard voor het aanhangig
wetsontwerp, waardoor, met slechts enkele
beperkingen, het volk zal worden opge
roepen om deelgenoot te worden in
's Lands bestuur. De politieke kansbe
rekening beider leiders is hierbij duide
lijk- Beiden zullen, na aanneming van het
wetsontwerp, het lagere volk, stemge
rechtigd geworden, aanvoeren ter slem
bus om, elkander wederzijds steunend,
wederom in de Tweede Kamer eene meer
derheid te vormen, waaruit een gelijk
gezinde regeering kan optreden.
Heeft deze berekening kans van slagen?
Van welke zijde wij deze zaak ook beschou
wen, ons wil het voorkomen als een
bloote illusievolgens ons bescheiden
De gronden voor deze meening zijn,
dunkt ons, niet ver te zoeken. Veron
dersteld, de ontworpen kieswet wordt
aangenomen. Maar hiermede is het eenig
geschilpunt tusschen de fractie's der
beide partijen niet uit den weg geruimd
en derhalve nog geenszins de eensgezind
heid, door berusting, teruggekeerd. Bijge
volg zullen beide partjjen onderling ver
deeld ter stembus trekken, waardoor de
kracht zal zijn gebroken, terwijl alleen van
de innigste samenwerking, gepaard aan de
uiterste inspanning, een gunstig resultaat
kan worden verwacht. De ondervinding in
'88 heelt dit duidelijk genoeg geieerd. Of
heeft men misschien meer vertrouwen
op de nieuwe kiezers, dan op de kies
gerechtigden in '88 Of rekent men erop,
dat het aantal der nieuwe kiesgerech
tigden voor beide fractie's in evenre
digheid grooter zal zjjn dan dat der
tegenstanders Met het oog op het toe
nemend godsdienstig en zedelijk verval
der lagere volksklasse houden wij ons
overtuigd, dat het grootste gedeelte van
het nieuwe kiezerskorps aan het ongeloof
zal ten buit vallen en de victorie van
hel socialisme zal verhaasten.
Kan men waarlijk zoo grootsche ver
wachtingen koesteren van de kleine luy-
den, die, door Ds. Kuyper aangevoerd,
jaarlijks in aantal verminderendie in
de dwaling geen kracht vinden om aan
de verleiding en de verlokselen van het
socialisme het hoofd te bieden, te meer,
daar de meesten hunner in fabrieken en
werkplaatsen dagelijks de smetstof dezer
dwaling inademen Kan men zooveel ver
trouwen stellen in de mannen van .Patri
monium", waarin, gelijk meermalen bleek,
reeds socialistische ideeën zijn doorge
drongen, en zal het, na eerst te ver gedre
ven te zijn door zjjn echt deinocratischen
geest, gehoorzamen als de leider hun
het halt zal toeroepen
Zelfs voor ons, Katholieken, is de kies
bevoegdheid der arbeidende klasse niet
zonder gevaar. Ware het mindere volk
onder de Katholieken doordrongen van
God en godsdienst, het vertrouwen zou
nog te billjjken zijn, maar door degenen,
die krachtens den aard hunner positie ge
rekend kunnen worden op de hoogte te zjjn,
wordt, treurig genoeg, geconstateerd, dat
in den laatsten lijd een schrikbarende
achteruitgang valt te bespeuren. Bittere
klachten heffen zij aan, dat onder deze
maatschappelijke lage de onverschilligheid
toeneemt, het godsdienstig leven verzwakt,
het aantal vermeerdert van hen, die óf
gedeeltelijk óf geheel hun godsdienst
plichten verwaarloozen dat de zeden
verwilderen, onkunde en onwetendheid
aangaande de waarheden van ons H.
Geloof zulk een onrustbarende laagte
hebben bereikt, dal men met vrees voor
het jongere geslacht, dat ter oorzake
dit alles weinig vatbaar meer is
voor het godsdienstige, de toekomst te
gemoet gaat. Voeg daarbij de groote
gevaren, waaraan de arbeiders zijn
blootgesteld, die meestal werken onder
ongodsdienstige, ongeloovige werkgevers
patroons, en dagelijks in aanraking
komen met gezellen, die met God en gods
dienst spotten, de zedelijkheid door het slijk
sleuren en, doordrongen van het socialisme,
deszei fs leer onder allerhanden vorm ver
kondigen, waartegen de zwakken in hel ge-
en hoevelen zijn zij niet in getal
niet bestand zijn bovendien de toenemen
de werkloosheid, en diensvolgens den nij
penden nood en de bittere armoede, die
soms worden geleden. De daaruit ontsprui
tende wrevel en ontevredenheid zullen, daar
de zuurdeegkrachl van den godsdienst voor
hen verloren ging, hen voeren in de armen
het socialisme, dat hun op afdoende
wijze een betere toekomst belooft. Na
deze korte, maar feitelijke uiteenzetting,
vinden wij den koers met eene dusdanige
bemanning der beide fractie's meer dan
gevaarlijk.
Wat echter de verdeeldheid onder de
katholieke staatspartij betreft, deze boe
zemt ons, in de veronderstelling dat de
ontworpen kieswet wordt aangenomen,
voor de lockomst weinig bezorgdheid
in. Het is wellicht een middel in de
hand van Gods Voorzienigheid, die de
geschiedenis der volkeren leidt en be
stuurt, om de geweldige crisis te be
spoedigen, welke de maatschappij te
gemoet snelt. Spoediger vellicht dan men
vermoedt want wjj leven snel zal
men zich wel moeten vereenigen, om
het erfdeel onzer vaderen, het H. Geloof,
te verdedigen tegen het socialisme.dat,
alle bedorven elementen der maatschappij
in zich hebbende opgenomen, den reeds
aangekondigden strijd zal aanbinden te
gen het altaar.
BUITENLAND.
Het bezoek van Keizer Wilhelm aan
Von Bismarck droeg een zeer intiem
karakter. Toen Maandagavond even voor
zessen de keizerlijke trein Friedriehsruhe
naderde, was een groote menigte aan
hel station verzameld, doch de trein
reed langzaam voorbij tot aan den over
weg kort bij het paleis van den Prins.
Aldaar stond de oud-Kanselier, gekleed
met den hem door den Keizer onlangs
aangeboden grijzen kurassiers-niantel,
zijn hoogen bezoeker op te wachten. De
Keizer trad op hem toe en schudde hem
herhaaldelijk de hand, waarna beiden
zich, onder het gejuich der toegesnelde
menigte, naar het slot begaven.
Mevrouw Von Bismarck wachtte het
gezelschap op aan de deur, waar de
Keizer haar een arm bood en naar hel
salon geleidde.
Aan tafel zat de Keizer tusschen gast
heer en gastvrouw in, en er heerschte
een gezellige, soms vroolijke loon.
Om negen uur des avonds vertrok de
Keizer weer, uitgeleid door Von Bis
marck, die er bijzonder frisch en opge
wekt uitzag. Men kon hel hem aanzien,
dat dit bezoek hem goed gedaan had.
De oorzaak van de ramp aan boord
van het pantserschip .Brandenburg"
wordt gezocht in het losraken van de
klep, waardoor de stoom werd afgesloten.
Daardoor kwam de stoom uit al de 12
ketels vrij en drong in de machinekamer,
waar een groot aantal menschen bijeen
waren en waar ook de deuren, tot andere
vertrekken toegang gevend (omdat het
hier een proefneming gold), openstonden.
Door den heeten damp zjjn alle officie
ren, die in de machinekamer waren, ter
stond gedood. Ook de Rijksingenieur en
een ingenieur van de werf, die de reis
medemaakten, om zoo noodig eenige
inlichtingen te kunnen geven, zjjn by de
ramp omgekomen. In het geheel zjjn 42
personen gedood, 2 zwaar gewond en
6 minder zwaar. De lijken zagen er vree-
seljjk uit. De moesten waren bijna geheel
ontveld en een dik schuim stond de
dooden op den mond. Van de oorlog
schepen, die in de haven lagen, had,
toen het ongeluk gebeurde, alleen de
.Pelikan" stoom op en aan boord van
dat schip werden 6 geneesheer :n inge
scheept om op de .Brandenburg" hulp
te gaan bieden. Ook prins Heinrich was
weldra aan boord van de .Brandenburg".
Men had intusschen de dooden en ge
wonden reeds op het dek gebracht.
Eonige gewonden waren onmiddellijk door
een torpedoboot naar Kiel vervoerd. Het
pantserschip werd door de .Pelikan" op
sleeptouw genomen en naar Kiel gebracht.
In Paiijs weder twee ontploffingen.
De eerste, in de rue Saint-Jacques, is
gepleegd in een klein logement, waar
slechts menschen uit den kleinen bur
gerstand logeeren. Daar kwam Maandag
avond iemand een kamer bestellen. Hij
vond er een naar zjjn zin op de tweede
verdieping. Hij ging spoedig weer uit
en zeide tot den concierge: .ik heb
boven een pakje laten liggen, dat ik
straks zal komen halen." Toen hjj om
1 uur nog niet terug was, ging de con
cierge eens kykon. Boven de deur zag
hji, op een plankje, een verdacht voor
werp. Hij waarschuwde den logement
houder en ging een agent halen. Met
den agent ging de concierge weer naar
boven, en toen hjj de deur open deed,
viel het ve.dachte voorwerp. Het was
een groentenbusje met jjzerdraad er
omheen gewonden. Terwijl de concierge
en de agent op den drempel stonden,
spatte de bom met een vrecselijken slag
uiteen -, de beide mannen werden achter
uit geslingerd. Het houten beschot werd
verbrijzeld, waardoor dc eigenares van
het hotel, Mme Calabresi, ernstig
werd gewond. Een handelsreiziger
en zjjn vrouw, die juist op de trap
waren, werden eveneens gekwetst.
Mme Calabresi is later aan de be
komen verwonding overleden.
In het hotel de la Renaissance in de
rue du Faubourg Saint Martin te Parjjsis
een bom geplaatst om den commissaris
van politie Dresch, die indertjjd Ravachol
in hechtenis heeft genomen, te vermoorden.
De commissaris ontving den volgenden
brief: .Als gjj dezen ontvangt, zal ik
FEUILLETON.
Het zilveren Kruisbeeld.
Fhiloponoa.
8) .Het sterfbed vso den enne sou ben, die
de naastenliefde roo geheel nil hel oog verheien,
heel wat kannen leeren," hernam de heer
Ledemans ernstig. ,Om slechts te noemen dat
afsterven van Peters. Een langen tjjd had die
man een ziekelijk lichaam omgedragen en toch
werd gezegd, dat hij te lui was om te werken.
Hoe hg daaronder leed, gaf hg bg ons bezoek
wel meermalen klageod te kennen, doch bij
troostte zich in den godsdienst Met een hartelijk
woord was hjj dadelijk op te benreo, en dan
atraaide de dankbaarheid nit zjjn zwakke oogen
ons tegen. Maar hel treffendst was zijn sterfbed.
Zoo plotseling door God te worden opgeroepen,
zonder de laatste H.H. Sacramenten te mogen
ontvangen, en dan nog zoo kalm en gelukkig
van de wereld te scheiden is iets, dal men
bewonderen moet Stervend zeide hjj nog aan
zjjne vrouw.Och. beste Jus, wat is God toch
goed, dat Hjj een einde aan mijn Ijjdea maakt
want ik heb meer geleden dan iemand wist, t
bet werken viel mg toch zoo bitter zwaar
Dit waren zjjn laatste woordenmet een glimlac
op het gelaat slaakte hg nog eene verzuchting e
toen was zjjn aardsche strijd volbracht. Dit wi
ou de doodstrijd van een arme! O, als menige
rjjke wereldling guzien had met welk een b
lach op zjjn wezen die gelukkige op zijn doodbed
lag uitgestrekt, zij zouden zeker tol nadenkeo
imen, want zulke voorbeelden maken indruk,
Na hetgeen de lezer vernomen heeft, zal bet
:ede en onderlinge liefde in hel gezin van den
heer Ledemans heerschteo. Met zjin wjjnhandel
v nd bg een ruim beslaao, dat mede aan de
armen ten goede kwam. Den twee kinderen, in
wier bezit deze godsdienstige ouders zicb mochten
verheugen, gaven zjj. zooals begrijpelijk is. eene
voorbeeldige opvoeding. Sinds twee jaren hadden
zjj de beide meisjes ter verdere opleiding naar
een pensionaat gezonden. Zjj beleefden van haa;
niets dan vreugde, vandaar dat in de uren van
ontspanning hunne lievelingen, maar ook, zooals
wjj gezien hebben, de armen hun genoegzame
stof lot onderhoud gaven.
Onderwijl zij hun gesprek met opgewektheid
voortzetten, had de huisschel weerklonken,
zonder dat zjj er iels van geboord hadden.
Daarna kwam de meid dokter Deining aandienen,
die, binnengelaten, onder beleefde groeten op den
bera aangeboden atoel plaats nam.
Ter kennismaking met dezen Vincentiaan zy
opgemerkt, dat bij als dokter om zjjn kunde
zeer gezocht werd. hetgeeo hjj als voortreffelijk
katholiek ook ten volle verdiende. Als huisvader
leidde hjj een gelukkig leveo, daar zjjn vrouw
en zijn vier kinderen om hunne deugden tol
voorbeeld konden dieoen.
.Nu. dokter, ik moet zeggt
van uw woord," zoo b
vriend had plaats genomen, .hel is zoo juist
half zeven, dus prompt op tjjd. Ls u nu soms
gehaast, dan zal ik mjj terstond kleeden om op
verlenning uit te gaan."
.Gehaast ben ik gelukkig niet," antwoordde
de dokter, .en dat komt goed van pas ook,
•preken over dat gezin, hetwel in de Ark in die
opkamer woonL Daar inoet hel er treurig uitzien.
Mjjn vrouw bad onze dienstbode met eenige
versnaperingen naar de weduwe Volder» gestuurd,
omdat versterkende middelen baar volkom sn
herstellen kunnen, maar het nieuws, dat le
meid omtrent de bedoelde personen meebiacbt,
was waai Ijjk bedroevend. Z'j moeten, naar het
zicb dan ook zeer goed laat aanzien, van hoogst
latsoenljjke afkomst zjjn, en beften Klemming,
doch niemand weel te vertellen wat zg vroeger
bjj de hand hebben gehad, of waar zjj vandaan
komen. Sedert drie maanden wonen zjj daar in
de Ark, en, naar de buren bebben opgemerkt,
moeten zg groote behoede ljjden. De vronw
heel zeer vriendelijk te zjjn, doch zg houdt
zich altijd schuw terug en laat zich over niets
uit. Eu de mao gaal geregeld des daags uiten
eens op den dag dronken te buis. De buren
hebben daarom met hem zeer weinig opmet
do vrouw daarentegen zijn zjj zeer ingenomen.
En zij moet me leljjdeo verwekken, zoo bekommerd
en verdrietig ziet zjj er uit. Nu heeft de weduwe
Volders, zooals ge u zeker )ok nog wel herin
neren zult, ons al eens een paar malen zoo
terloops over die menschen gesproken, maar
door hare ziekte vond dit niet meer plaats, daar
zjj met die buren nu niet in aanraking kwam.
Wel kwam de vrouw nu en dan belangstellend
naar haar inlormeeren, maar daar bleel het
dan ook hjj."
.Dal is
m Leden
Volders heeft over die menschen wel eens ge
sproken, maar veel wist zjj er niet van te ver
tellen. Is daar nn soms iets voorgekomen, waar
door zjj die buren beter heeft leeren kennen,
en omtrent hnn toestand beter op de hoogte is?"
.Daar is juist iets gebeurd en nog wel van
ernstigen aard. Voor zoover ik van de meid kon
te weten komen, moet hjj eergisterenavond om
streeks balflien, toen hg nog wilde uitgaan, van
de trap gevallen zjjD, en zich geducht bezeerd
hebben. De ellende moet voor ben daardoor ten
top gestegen zjjn, en geneeskundige hulp wzs
nog niet verschaft, daar zjj zich onmachlig ge
voelen dit le kunnen betalen, en te veel eerge
voel bezitten om dit van stadswege te verzoe
ken. Nu begrijpt u wel, dat ik naarhet uur
verlangde, waarop wjj onze arme gezinnen zou
den gaan bezoeken, wellicht komen wjj nu iels
meer te welen omtrent die ongelukkige Arkbe
woners. die, wat zeer goed mogelijk is, het
arbeidsveld der liefdadigheid voor ons wel we
der zullen ni'breiden."
.Dal ia inderdaad een ernstige zaak," zei
Ledemans, die met de meeste belangstelling
naar den dokter geluisterd had. .Wie weet in
welke treurige omstandigheden die menschen
verkeeren, want, wanneer het eergevoel bij armen
in hst spel komt, Ijjdsn zg mental het grootste
gebrek. Het beste zal nu msarzgn een geschikte
reden te vinden, om ons bjj hen aan te melden
mg dunkt dat de weduwe Volders oas daarin
uitstekend behulpzaam kan zijn."
.Ik geloof dat zjj ons daarin reeds voorkomen
is." antwoordde de dokter, .door juffrouw Klem
ming, zoo noemen de buren ds vrouw, vaa ouzo
komst op dezen avond reeds te verwittigen. Zjj
wist dat wjj plan hadden haar nu ts gaan be-
zoeken en daarom had zjj medelijdend aaa hars
buurvrouw gevraagd, of het goed was ds htsrsa
van de Conferentie ook eens met haren erber-
meljjken toestand in kennis te stellen. Dit «oor-
stel werd gretig aangenomen, vooral toen ds
vrouw vernam, dat een onzer geneesheer was.
Mjj dunkt dat wjj dut nu maar niet langer moe
ten toeven, want wie weet hoe smachtend van
verlangen zij reeds naar onze komst hebben
uitgezien."
.Dan maar niet langer gedraald, dokter," zei
Ledemans, uie zich inmiddels gereed maakte
om uit te gaan. .Waarschijnlijk zullen wjj weer
heel wat ellenden ts zien krijgen, tenmlnsto ik
houd mg er vast op voorbereid."
Welgemoed en met die zalige voldoening,
welke iedere weldoener smaakt, togen zjj uit om
hunne rerbevene task te vervullen. Van die ge
legenheid weuschen wg gebruik te makso om
deo lezer nader in kennis te stellen met hetgeen
na het ongeval met Klemming in zjjn gezin Is
voorgevallen.
Toen de ïielabedroeld' vronw na het vertrek
der buren hjj het bed van haren diepbeklagess-
waardigen echtgenoot had plaats geaomsa, ter-
