Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 12.
Zaterdag 22 Juni 1895.
Negende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie~msanden:
Franco p«r postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKrommestraat, F 227Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dsr AdvortentiSni
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
Wegens den feestdag
tan de H.U. Petrus en
Paulus op Zaterdag 29 Juni a.s.
zal het volgend nummer van DE
EEMBODE reeds Vrijdagmiddag
verschijnen en 's avonds op de post
of bij de abonnee bezorgd worden.
Derhalve verzoeken wij beleefd
advertentiën en correspondentiën tijdig
aan ons bureau te willen inzenden.
Reactie.
I.
Een der blijde en bemoedigende ver
schijnselen onzer dagen is, volgens het
woord des Pausen, de reactie, die in
het zedelijk organisme der maatschappij
wordt opgemerkt, en met den dag zich
duidelijker openbaart. De vermetele
poging om zonder God de volkeren te
besturen, het geluk der maatschappij te
bevorderen, heeft schipbreuk geleden, de
proefneming is deerlijk mislukt. De
grootsche beloften van het liberalisme
zijn als rook verzwonden en ijdel geble
ken zjjn idealen zjjn als zeepbellen uit
eengespat. De hooggeroemde wetenschap,
die het geloof en den godsdienst moest ver
vangen, heeft een maatschappelijk ban
kroet geledenzij heeft hare toezeggingen
niet vervuld, hare schuld niet betaald. Nu
het getij gekomen is, dat bet liberalis
me zjjn gezegende, volle vruchten moest
afwerpen in den schoot der volkeren,
staat het voor ons als een ontbladerde,
verdorde boom zonder levenssappen,
zonder vruchten, ol, wanneer men van
vruchten spreken wil, 't zjjn de sodoms
appels des verderfs, welke het heeft
afgeworpen.
Helaas, dat het zoover komen moest
alvorens aan terugkeer te denken,
alvorens den heilloozen weg te verlaten,
welke noodzakelijk moest uilloopen op
ondergang van Staat en maatschappij!
In den roes der betoovering had het
geen oogen om de waarheid te zien,
geen ooren om de waarschuwende stem
men te hooren, geen handen om 't
onheildreigend, toenemend kwaad te tas
ten het droomde nog steeds van
phantaseerde zich nog steeds een
gelukstaat der wereld zonder voorbeeld
de geschiedenis. Thans echter, nu het
de gevolgen zijner dwalingen aanschouwt
den afgrond, die zich dreigend voor
zijn voeten opent; nu het de schrik
barende verwildering ziet der zeden, de
verdierlijking des menschen, de onstui
migheid der laagste hartstochten nu
het getuige moet zijn van schandalen
in zjjn hoogste vertegenwoordigers, die
pers, ambtenaars, volksvertegenwoor
digers en regeerders het beeld der heilige
rechtvaardigheid niet meer eerbiedigen,
het onder mokerslagen verbrijzelen en
onbeschaamd ten aanschouwe der wereld
onder hun voeten vertrappen; nu het tevens
de nooden ziet stijgen des volks, de kloven
tusschen de standen ziet verbreeden,
met de armoede de ontevredenheid ziet
toenemen, het zwarte spook der revolutie
ziet opdoemen, in één woordnu het
staat voor een onhoudbaren toestand, een
onvermijdelijke crisis, nu eerst denkt
aan terugkeer, nu eerst gaan in
het liberale kamp stemmen op, die het
eigen stelsel vloeken, en luide verkondi
gen terug naar God en godsdienst, naar
Christus en zijne Keik!" Nu de rook
bedwelming is opgetrokken ziet het
liberalisme beschaamd de ontzettende
verwoestingen op stoffelijk, zedelijk en
geestelijk gebied aangerichtde illusie's
zijn overgegaan, ingetreden is de koude
ontnuchtering na een betooverenden
droom.
De beginselen bleken ook hier sterker
dan de menschen en openbaren in de
consequentie's het verderf daarin als in
kern besloten. Op stoffelijk gebied werd
de vrijheid toegepast, de beschermende
rechten opgeheven met het treurig ge
volg, dat vooral in ons Land, waar men
zich nog immer krampachtig vasthoudt
het vrijhandelsysteem, de nijver
heid kwijnt en de landbouw verarmt.
Daarbij komt dat de weelde, waar
mede het liberalisme stad en land be
stuurde, de florissante financiën heeft
uitgeput, door leening op leening den
schuldenlast verzwaarde, zoodat de bur
gerij van gemeente en Staat thans meer
en meer gebukt gaat onder steeds klim
mende belastingen. Geen wonder dal
op dit gebied met den dag een
heviger reactie waarneemtvereenigin-
gen treden in het leven, bonden wor
den gesticht met het doel ora bescher
mende rechten te verkrijgen, de regee
ring te nopen, haar noodlottig systeem
prijs te geven en terug te keeren tot de
bescherming van den tweevoudigen tak
i 's Lands welvaren, die ten gevolge
onhoudbare concurrentie van vreem
den ten ondergang neigt.
Een ander gevolggrootendeels uit het vrij-
handelsystecm voortvloeiende, is de toene
mende armoede der groole menigte. Waar
de bronnen van welvaart niet vloeien moet
hel volk verarmen. De godsdienst alleen
geeft kracht om het zware juk der ar
moede met onderwerping aan Gods H. wil
tevreden te dragen, maar waar deze ont
breekt of wordt geringschat ziet men de
menigte, door het liberalisme van God en
godsdienst vervreemd, ontaarden in een
massa ontevredenen. Een ruime en wel
kome stof tot bereiding en bewerking
voor politieke roervinken, revolutionnaire
leiders, die hun wapentuig weten te halen
uit het magazijn van 't liberalisme zelf.
Het revolutionnair gelijkheidsbeginsel,
door het liberalisme zoo luide verkon
digd, werd, door de socialistische volks
leiders overgenomen, gedreven tot de
uiterste consequentie's ora door gelijke
verdeeling der aardsche goederen lots
verbetering te brengen in den toestand
der mingegoeden. Aldus ontstond het
socialisme, uit het zondig liberalisme
gesproten. Het vaderschap van het soci
alisme kan het liberalisme niet ontken
nen, het draagt de schuld. Sinds des-
zelfs optreden werd de gelijkheid tot
beginsel verheven, zy werd het lokaas
der menigte. Te vergeefs smachtte het
volk op sociaal en staatkundig gebied
naar de verwezenlijking daarvan, naar
de invoering der daaruit voortvloeiende
rechten, maar de eene teleurstelling
volgde op de andere. De liberale hoeren
hielden het volk de eieren voor, maar
wierpen het de schalen toe, terwijl zij
den inhoud voor zich zeiven behielden
de coterie verdeelde de rollen en be
hield voor zich de baantjes.
Vandaar de wrevel en afgekeerdheid,
welke hel socialisme tegen het liberalisme
bezielen vandaar dat het in volle wapen
rusting don strijd tegen zyn vader heeft
aangebonden, voorwaarts rukt, zjjn te
genstander op alle mogelijke punten
terugwerpt, met gespierde vuist het roode
vaandel der revolutie verheffend. Bij hot
aanschouwen van dit monster, waaraan
het liberalisme krachtens zijn beginsel
het leven schonk, en dat krachtens dat
zelfde beginsel voortholt tot verwezenlij
king der uiterste consequentie, waarmede
de bestaande staatsorde valt, het eigen
domsrecht wordt vernietigd, een chaos
van verwarring in 't leven geroepen, hoe
/.an het anders of velen beginnen de
i iogen te openen, zij gevoelen zich ge
drongen om mét de gevolgen logisch
ook hel beginsel te veroordeelenzij
keeren het liberalisme den rug en zoeken
het behoud in den godsdienst. De be
keerlingen onder het liberalisme zullen
vermenigvuldigen naarmate de verwar
ringen zullen toenemen, en daar voor
al plaats vinden, waar men wel is waar
het liberalisme belijdt op politiek gebied,
doch waar men aan den godsdienst ge
trouw bleef in het huisgezin.
helsche haat tegen de maatschappij te
koelen, de beslaande orde omverwerpend
puinhoopen eener grenzcnlooze verwarring
en verwoesting te stichtendie alle
menscheljjk gevoel met voeten tredend
dolzinnig de moordtuigen rondom zich
heenwerpt, al worden ook duizenden on-
schuldigen daarvan slachtoffers; die,
koelbloedig bjj de afschuwelijkste moord
aanslagen, onverschillig b|j arrestatie,
ongevoelig in de gevangenis, brutaal
voor de rechters, koud bij het vonnis,
als helden figureerend op het schavot,
eene tot hiertoe ongekende diepte des
verderfs toont.
Geen wonder dat bij het schouwspel
van zulke onmenschelijke gruweldaden
van 't anarchisme, uit het liberale
kamp menige stem wordt vernomen,
die de tot hiertoe aanbeden neutrale
school veroordeelen, waarschuwend wij
zen op de noodlottige vruchten en te
rug willen naar de school met God, op
dat de verbroken zedelijke band moge
worden hersteld tusschen God en den
mensch, de band, welke alleen in staat
is om de hartstochten te beteugelen en
den mensch voor de uitspattingen zijner
bedorven natuur te behoeden.
Nog een andere oorzaak heeft niet
minder medegewerkt om de reactie in
het leven te roepen de godsdienstlooze
school. Onderwijs en opvoeding zonder
God en godsdienst hebben de bitterste
vruchten afgeworpen, een generatie ge
kweekt, bandeloos, gelijk een groot dich
ter zegt, als de orkaaneen generatie,
die het gezag trotseert, spot met wet
ten en straffen die zich vereenigt tot
menschonteerende parljjen, uittrekt met
dolk en bommen gewapend, met allerlei
vernielingswerktuigen toegerust om hun
BUITENLAND.
De opening van het Noord-Oostzee-
kanaal heeft met buitengewoon groote
plechtigheid plaats gehad. Keizer Wil
helm kwam Woensdagmiddag omstreeks
half-vjjf met zijn vier oudste zonen te
Hamburg aan, waar hij aan het station
door burgemeesterLehmannen deleden
van den Senaat ontvangen werd. Op
zjjn rit door de stad werd de Keizer
door de bevolking met de meeste geest-
drilt begroet en toegejuicht.
Aan het diner ten stadhuize sprak de
Keizer, in antwoord op de verwelkoming
des burgemeesters, zjjn dank uit voor
de buitengewoon Warme ontvangst. Als
het geloei van den stormwind, zoo sprak
hjj, klonk het gejubel der bevolking mij
tegenhet was als de polsslag van het
geheele Duilsche volk, dat er trotsch op
is, zjjn vereenigd Rijk in zijne Vor
sten en aanzienlijke gasten vertegen
woordigd te zien.
Uet weemoedige dankbaarheid her-
FEUILLETON.
Eene Erfenis.
ZEVENDE HOOFDSTUK.
10) Op zekeren dag, toen de familie Lemierre orer
de droevige gebeurtenissen ren den laatste
ut te spreken, kondigde men bon den pestoor
der perochie een, waartoe zjj behoorden. Wei
nige oogenblikken later trad deze binnen't wu
een bejaard en eerbiedwaardig priester, die ge
woon wu hen van tjjd lot tjjd te bezoeken,
wiens zalvende woorden niet weinig balsem
de wonden van den oogelokkigen Jacob hadden
leefden groet binnentredend, ,er zjjn vreemde
geruchten in omloop."
.Gij doet ons schrikken, mijnheer pas
reide August ongerust, hem eeo stoel presen-
teerend ,is er soms weer iets aan de hand
.Men zegt dat de oproerlingen een algemeen en
aanval op de stad voorbereiden, en men beweert
dat de in de stad gebleven slaven zullen mede
helpen door de stad op de vier hoeken in brand
.Dit g
,ik ben belast bet n Ie komen zeggeo, u alleen,
goede vrienden. Een voormalige slaaf van Al-
bertsberg ia in den vroegen morgen in de sa
cristie doorgedrongen en heeft mg deze bood
schap afgegeven."
.Groole Godt wat moet er van ons gewor
den," riepen de beide broeders en Theresa
doodeljjk verschrikt, .bet gevaar wordt Ibana
oneindig groolcr. Waarheen? Hoe aan zooveel
gevaar te ontsnappen
,Ik vraag u wel
de geestelijke ben in de rede, .maar heb ik
niet hooren zeggen, dat gij een schip in de
haven bebt liggen, dat binnenkort onder [uil
gut? Als gi) een goeden raad van mij wilt
aannemen, moet gü u met uw geld en grootste
kostbaarheden inschepen, alsmede met owe
meubelen, maar alleen de noodzakelijkste, om
geen argwaan te wekken
,Wjj zullen uwen raad volgen," antwoordde
August, den goeden priester de hand drukkend,
maar gjj, mijnbeer pastoor, gij gut toch met
ons mee, niet waar gü znit toch ook profitee-
ren van uw eigen raad
,Ik, mijnheer!" riep de priester
digheid. ,ik de stad verlaten en bet gevaar
vlochten! Neen, neen, mjjn plaats is te midden
mijner kodde, 't is mijn plicht, over mjjne scha
pen te waken, die mgn steun in deze dagen
van verwarring hoog noodig hebben. Wal n
beLreft, heeren, die welhaast in veiligheid zult
zgn, ik ken nwe goedheid en behoef o dos niet
op bet hert te drukken, de ongeiokkigeo die
boord Ie nemen. Ik zal God voor n bidden,
maar vergeet gjj ook mjj niet"
Dit zeggende stond de eerbiedwaardige grijs
aard op, nam hartelijk alscheid van de beide
broeders en de jonge vrouw en verliet, sa hnn
den zegen te hebben gegeven, bautig de
Angust nam terstond zjjne maatregelen. Ter
van waarde zorgvuldig inpakten, begaf hjj zich
naar de Gutlaaf, een fraaie brik met drie mu
ien, die zjjn eigendom was, en verwittigde den
kepitein dat hij, de verontrustende geruchten,
die in omloop waren, in aanmerking genomen,
zich nog dienzelfden dag met zjjne echtgesoote
en broeder en enkele dienstboden zon inschepen
en een eindweegs zee zou kiezen, tol de praatjes
in de stad onwaar bleken te zjjn. Kapitein
Ramos was de zoon van een in Frankrijk ge
naturaliseerd Portugees de eerlijke, rondbor-
slige man veratond zgn vak uitmuntend en wu
met hart en ziel aan de familie Lemierre gehecht.
Zoodra Lemierre hem zjjn doel bad ontvouwd,
liet hg zijne kajuit voor het aanstaande bezoek
inrichten eo zond vervolgens eenige matrozen
oit om hetgeen men inderhaast had klurgezet,
weg te balen, zoodat men eiken argwaan wist
te voorkomen. Vreezen de voor de toekomst,
had hg uit reeds voor proviand gezorgd, en
tevas bet verbljjt un boord voor zjjne weldoe
ners, aan wie bjj zjjne opkomst verschuldigd
was, zoo gemakkelijk mogelijk ingericht.
Zoodra de zon ouder wu, verzamelde August
zjjne bedienden a slaven a gaf hnn kennis
zeer verwonderd, want reeds verscheidene fa
in iliên hadden zich om dezelfde reden ingescheept
en v. achtten in de haven de ure du gevaars
af. De heer Lemierre voegde er bjj, dat zjj, die
hem wilden volgen, mede scheep konden gaan,
terwjjl de anderen, ais zjj dit beter achltu, in
de stad konden bljjven en het huis bewaken.
Het meerendeel hunner besloc! om te blijven,
mur Wantje, die daaraan l iluuiigk geenszins
dacht, alsmede eene jonge slavin, een jonge
creool, Sander genaamd, en twee slaven, een
neger en een mulat, volgden bunoe meesters
aan boord. Wat de anderen betreft, de heer
Lemierie wu van oordeel, dat zjj alles wisleo,
wat er op banden was, en de bijjdscbap, die
zjj bjj het vertrok der familie aan den dag leg
den, bewees, dat zjj, gebonden zjjnde om het
complot geheim te houden, genist waren bjj de
gedachte, dat hunne meesters in veiligheid
't Wu reeds volkomen duister, toeu men de
haven bereikte. Kapilein Ramos wachtte hen
mot een sloep, door zet krachtige matrozen
butnnrd, die hen in een ommezien nur bet
schip overbracht. Voor alle voorzichtigheid had
de kapitein de bavsn doen verlaten tot op un
afstand, die hem veroorloofde alles goed Ie kun
nen zien, maar die hem buiten het bereik der
negen hield.
Op het vurlnig aangekomen, giDgen mijnheer
en mevronw Lemierre naar hunne kajuit om
hunne zaken te regelen. Jacob had eene afzon
derlijke kooi tot zjjne beschikking, artnals San-
der, terwjjl Wantje an de beide negerinnen
eene kooi naast hare meesteres verkregen. De
neger en de mulat zonden den nacht bjj de
matrozen doorbrengen. De lezer zal misschien
glimlachen over deze nietige bijzonderheden,
maar zjj zjjn noodzakelijk tot begrip van het ver
dere gedeelte van ons verhaal.
Zoodra mevronw Lemierre gereed wu, werd
hel sooper opgediend in de kajuit, die xjj be
woonden kapitein Ramoa cd zgn luitenant, door
August daartoe voor het vervolg uitgenoodigd,
namen er met den jongen Sander aan deel. Na
het souper gingen zjj gezamenlijk aan dek, om
van het indrukwekkend schouwspel, dat de al-
tjjd schoone nacht in de Anlillen oplevert, te
genieten, 't Wu juist middernacht gulagen op
den toren der kerk v.in de Kup, die in diepe
rust lag verzoekenalles scheen san te wjjzeo,
dat de negers althans dien nacht met bon ont
zettend werk geen begin zonden maken. Jnizt
wilden da heer en mevronw Lemierre nur
hunne kajnit terugkeer en, toen opeens verschei
dene matrozen uitriepen:
.Brand I brand! men beeft de itad in brand
gestoken
Aanstonds vlogen allen ontzet op en staarden
in de richting der atad. De Kaap stond in brand.
Op tien, twaalf plaatsen tegeljjk wu hjj ont
slaan. Binnen enkele minuten zag men de eerste
nog weifelende vlammen met vreesaanjagende
snelheid van hois op huis, van straat op straat,
van wjjk op wjjk overslaan, totdat xjj in elkan
der grepen en de geheele stad slechts Fèao
vuurzee geleek. Tan alle kanten weerklonken