Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 16.
Zaterdag 20 Juli 1895.
Negende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per&rie mtuidin
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40.
f 0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prij» der Adrerteatitni
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor lederen regel meer- 0.05
Een onderzoek.
L
Het steeds toenemend schrikwekkend
gebrek aan werk in Engeland gaf onlangs
aanleiding tot een gcdachtenwisseling in
het Britsche Parlement. Werd tot dus
verre elke discussie daarover van Re-
geeringswege behendig of brutaal on
derdrukt, thans werd de bestaande
toestand ook door de Regeering zoo
somber en dreigend ingezien, dat zij
beloofde een commissie te zullen be
noemen, die het vraagstuk der werk
loosheid zou onderzoeken. Zij stelde
derhalve voor, dit onderzoek te bepalen
tot1°. de uitgestrektheid der armoede,
voortspruitende uit werkloosheid2°.
de macht die plaatselijke autoriteiten
thans bezitten, om in zulke gevallen
te voorzien, en 30. welke stappen als
nog, hetzij door wetgeving, hetzü door
verandering in administratie, konden
gedaan worden, om dat doel te bereiken.
Zoo ontzettend is dus de werknood
onder de arbeiders in het naburig En
geland, dat het niet langer aangaat
daarvoor moedwillig de oogen te sluiten,
maar een werkdadig optreden daartegen
door den drang der omstandigheden
geboden wordt En nu de vloed dier
ellende nog steeds wassende blijft,
hoopt men daartegen een dam op te
werpen opdat de werkmanswereld er
niet onder bedolven gerake.
Wat nu het onderzoek der Commissie,
door de Engelsche Regeering daartoe
aangewezen, te dier zake aldaar zal
uitwerken, moet worden afgewacht, al
thans resultaten daarvan zijn nog niet
openbaar geworden. Dit evenwel is nu
reeds te constateeren, dat, wanneer een
onbevooroordeeld onderzoek plaats heeft,
de moeite daaraan verbonden wel een
schitterende belooning zal vinden.
Wat echter voor Engeland noodig
wordt geacht, kan evenzeer ook voor
ons Land gelden, al neemt de werkloos
heid hier nimmer zulk een reusachtigen
omvang als bij de groote ondernemin
gen, die ginds worden aangetroffen. Ook
in ons vaderland heeft dit maatschap-
FEUILLETON.
Eene Erfenis.
ELFDE HOOFDSTUK.
U) Twee dagen verliepen aldus, gedurende
welke Stander, de nieuwe kapitein der brik
QuMaaf. het ecbip met hetzelfde volstrekte ge
zag bestuurde als kapitein Ramos. De gebeele
bemanning gehoorzaamde hem met een jjver
en een welwillendheid, die hem van de toe
komst bet beste deden hopen. l>en tweeden
dag nam hg dan ook reeds bezit van de door
den heer en mevrouw Lemierre bewoonde ka
juit Deze daad bracht evenwel de matroren
lot nadenken, en meer dan een voelde zich
vernederd, toen zjj Stander zelf den toestand
van gelijkheid, dien hg hun om hen voor zich
te winnen had voorgespiepeld, zagen afbreken.
Stander waa te sluw om die gezindheid niel
te bemerken, en trachUe deze te ontzenuwen
door bon meer krachtig voedsel Ie geven en,
tegen alle wetten der scheepvaart in, mei ben
aan eenzelfde tafel te eten. Inlusschen deed
zich eene gelegenheid voor om hun nog ster
ker bewijs van zjjne goedgezindheid te geven,
en hij greep die met vreugde aan om hen daar
door voorgoed aan zich te binden.
Sinds vier dagen had hg zich het oppergezag
over de QuMaaf aangematigd en het schip van
richting doen veranderenhjj had den steven
peljjk euvel meermalen zelfs een zeer
verontrustend Karakter gekregen, waar
door, naar het ons althans wil voor
komen, een' opsporen der redenen van
dien ongezonden maatschappelijken toe
stand om deze, nu werkgebrek in dezen
tijd des jaars het minst geleden wordt,
ook den werkman ter overweging aan
te bieden een nuttige en loonende ar
beid beeten mag.
Een eerste en voorname oorzaak van
werkloosheid moet worden aangewezen
in het in onze dagen zoozeer in het
nauw gebrachte kapitaal. Zij die voor
een luttel getal jaren van hun kapitaal
zorgeloos konden leven en zich nog
eens de weelde van liefhcbberijwer-
ken konden veroorloven, zijn thans
soms blijde indien zij met een zorgvul
dige spaarzaamheid hun stand kunnen
ophouden aan weeldeuitgaven is voor
hen geen denken meer. Veelal is de
schijn van welstand slechts overgeble
ven. Deze heeft op die, gene op een
andere wjjzc zijn kapitaal zien inkrim
pen, of, bij behoud van het bezit, toch
hel inkomen aanmerkelijk zien afnemen.
Hoeveel kapitalen zijn niet in onderne
mingen gestoken, die eerst een Hink
dividend afwierpen, doch later wegens
onhoudbare concurrentie niet alleen geen
dividend meer verschaften, maar soms
het geheele kapitaal in de kwijning of
ondergang van zaken meesleurde. Hoe
veel takken van nijverheid werden bloei
end gemaakt met het geld van benijde
renteniers, wien een soliede geldbelegging
werd voorgespiegeld, tot het bleek dat
ze deerlijk misleid warenen toch kwa
men de renten dier kapitalen evenzeer
den werkman ten goede.
Wjj laten hier het kapitaal onbespro-
len, dat door woekeraars, uitzuigers en
beurszwendelaars bij millioenen en mil-
lioenen tergend wordt opeengehoopt en
de maatschappij in een niet al te verre
toekomst bange oogenblikken bereidt
wij spreken hier slechts van het kapi
taal dat een onmisbare kern van onze
welgeordende samenleving uitmaakt, en
weer neer de Antillen gewend, om daar. zoo-
ala wjj gezegd hebben eene versterking zjjaer
bemanning aan te werven. Maar de wind, die
hem tol nog toe guns lig geweest was, ging
eensklaps liggso, en de brik zag zich genood
zaakt, legen den avond van den vierden dag,
in eene baai van een klein, boschi jjk en schijn
baar onbewoond eiland te ankeren.
Toen den volgenden dag de windstilte voort
duurde, atelde eea matroos, door Stunder tot
bootsman aangesteld, die de schoonheid van
het eiland bewonderd had en gezieD, dat er
zeer veel wild rondliep, opeens aan >len kapi
tein voor, aan land te gaan en eene jachtpartij
in de bosicben van het eiland ie honden. De
geheele bemanning begroelle dit voorstel met
gejuich, en Stander, die hierin eene gunstige
gelegenheid vond om zich van zijne gevangenen
ie ontdoen, gaf met vreugde zjjne toeslemming
tot eene uitspanning, die zjjne nieuwe onder-
Men wierp het anker uit op een halven mijl
van den oever en zette de groote sloep uit.
Verscheidene geweren en levensmiddelen wer-
dea meegenomen, en om het feest volkomen
te doen slagen, zorgde rnen ook voor eene
flinke hoeveelheid rbum en brandewijn. Daarop
bezette de geheele bemanning de sloep, en
elechta Wantje met de beide negerinnen en
het kind bleven op het schip achter. Stander
had hen in zjjne kajuit opgesloten en de be
waking van het vaartuig toevertrouwd aan
Zaxnak, dien hjj vertrouwen kon.
.Zorg ar goad voor, beste jongen", xeide hjj,
dat toch zoovele aanvallen te verduren
heeft. Als een onderneming, van wel
ken aard ook, die op aandeelen berust,
zooveel voordeel afwerpt dat een ruim
dividend kan worden uitgekeerd, dan
is tevens voor de benijders van het
kapitaal een wapen gesmeed om daar
tegen los te trekken; maar de kapi
talen, die in den maalstroom der heer-
schende malaise soms spoorloos ver
dwijnen en den voormaligen bezitter zijn
buidel doen inkrimpen tot armoede
toe, daarop wordt minder gelet.
Het kapitaal in de nijverheid gesloken
heeft het dus hard te verantwoorden,
maar ook het kapitaal in portefeuille
beleeft een moeilijken tijd. De rentenier,
die zijn geld, waarvoor hij zich soms
jaren lang heeft afgesloofd, in fondsen
stak en zich hiermede meende gewaar
borgd te zien voor zjjn ouden dag, ziet
zijn inkomen op onustbarende wijze
verminderen. De eene conversie is nauwe
lijks geschied, of een andere wordt we
der in het verschiet gesteld, of wat nog
erger is, en wat mede aan de orde van
den dag schijnt gesteld, zijn fondsen
worden onder de noodlijdenden opgeno
men. En dan hoort men nog jubelen
als zoo'n gelukkige bezitter door volks
opruiers als uilzuiger en wat al niet
meer wordt uitgejouwd.
Hier vragen wjj slechtsMoet in het
aangehaalde betoog niet mede een tast
bare reden gezocht worden voorde werk
loosheid van onzen tijd?
Onroerend goed werpt in onze dagen
evenzeer soms povere voordeelen af. Om
slechts te noemen de huurwaarde van
landerijen en pachthoeven, waarover
menige statistiek bedroevende uitkom
sten vermeldt. Telkens en telkens moe
ten, door omstandigheden gedreven,
pachtsommen worden verminderd, ja,
soms geheel kwijtgescholden. Meermalen
vindt dat plaats door toevallige omstan
digheden, zooals overstroomingen of oen
geheel mislukten oogst, maar het meeste
wel doordat de pachter zjjn verplichtin
gen niet kan nakomen wegens de ge-
hem den 9leulel overgevend,!aal niemand
onlaoapren
,Gjj niet bang behoeven te zjjn, massa Slun-
der", antwoordde de neger, terwjji hjj zjjne
witte landen liet zien, ,ik een goed dienaar
zjjn en gjj wel welen
Maar Stunder luisterde reeda niet meer; b|j
stapte in, en de aloep atiet af, door zes krach
tige roeiera voortgestuwd. Nauweljjks aan wal
gestapt, vei spreidden zjj zich iu de bosschen en
doodden alles wat zg op bun weg onlmoetlen.
Den geheelen dag weerklonk het eilandje van
de tairjjke geweerschoten, die alom schrik en
angst verspreidden onder de viervoetige en ge
vleugelde bewoners van dit eenzaam oord.
Tegen zonsondergang verzamelden zjj zich op
honderd schreden van de kust op een heerlijk
grasperk, waarop de scheepskok inderhaast een
overvloedig feestmaal had klaargezet Allerlei
soorlea vao wild en gevogelte, door de fijnste
wjjoen gekruid, vormden eeo maaltijd waartoe
matrozen zeldeo in de gelegenheid zjjo. Zjj
maakten dan ook goede aier; de pret dnurde
tot middernacht en dronken van den rhum en
den brandewijn rolden de een na den ander,
Slander niel uitgezonderd, in het mollige gras,
beschermd door eeo reusachtig vuur dat zjj
hadden ontstoken, om tegon de wilde dieren,
zoo die er waren, bev- iiigd ie zjjn.
Zamak bad ben niet uit het oog verloren
met zgne Alrikaaneche geeiepenheid en zijne
voasenoogen had hjj bun brassen en zwelgen
gadegeslagen, en in het topje van den mast ge
zeten, waa bij als hei ware tegenwoordig ge
ringe opbrengst van zijn bedrijf. Hier
uit moet noodwendig volgen dat, in
dien een bezitter van dergeljjk goed
zich zoo in zjjn te ontvangen rechtma
tige pacht ziet bekort, helzjj dit door
nood gedrongen, hetïjj dit uit mensch-
iievendheid tegenover zjjn pachter ge
schiedt, hij zich dan toch evenzeer be
krompen zal toonen in het onderhoud
zjjner bezittingen, mogeljjk zelfs de hoog
noodige reparation zal uitstellen of ach
terwege laten. Evenzeer zal de pachter
wegens zijn njjpende positie zich ont
houden van eischen tot het hendellen
van een in gebruik hebbend perceel, al
moet hij zelf het ongerief ervan dage
lijks gevoelen.
En de werkman is hier alweder mede
de dupe van.
BUITENLAND.
De uitslag der verkiezingen in Enge
land, vooi zoover tot heden bekend, is
een overwinning voor het nieuw opge
treden Kabinet. Van de liberale parljj
zijn veel leiders niet herkozen, onder
wie de afgetreden minister van Finan
ciën, sir William Harcourt, en de oud
minister voor Ierland, John Morley. De
conservatieven wonnen reeds in ver
eeniging met de unionisten 57 zetels,
terwijl de winst voor de liberalen slechls
10 zetels bedroeg. De Times rekent al
vast op een regeeringsmcerdcrhcid van
60 stemmen. Als die berekening uit
komt dan zal er, althans vooreerst, van
Ilome-rule wel niet veel terecht komen.
Onder de gekozen conservatieven be
hoort ook onze vroegere landgenoot A.
C. Drucker, een broeder van het lid
onzer Tweede Kamer prof. Drucker.
Het Parijsche Journal des Débats is
verre van gesticht over het krachtig op
treden van Duitschland tegenover Ma
rokko, en meent, dat, wanneer het suc-
cès heeft, hierdoor een betreurenswaar
dig precedent wordt geschapen, waar
door de betrekkingen lot Marokko groo-
lelijks zuilen worden bemoeilijkt. Gaan
de Duitschers evenwel over tot geweld,
dan zal dit voor al de Mogendheden,
die belang hebben by de handhaving
van het status quo in Marokko, nog be
denkelijker wezen, in het bjjzonder voor
Frankrijk, dat, door AlgeriO buurman
weestbjj die slemppartij, waaruit hjj ran barlo
voordeel hoopte te trekken voor de arme gjj"
zeiaars. Het vuur, dut zjj h-ddeu aangelegd,
verlichtte het strand zoo duidelijk, dat bij Ilea
allen kou onderscheiden en hen een voor een
op hel gras zag neerrollen. Eindelijk zag bjj
ook Stunder wankelen, en met eeo dofthn slag
roerloos naast de anderen neertuimelen.
,Nu Zamak baas zjju!'' mompelde hjj bin
nensmonds. Zijne oogen schoten vuur, maar
thous gemeend, toen bjj den laalsten drinkebroer,
door den drank benevold, als een logge klomp
vleesch in bet gras zog bijlen. .Nu Zamak baas
zjjn, bjj laten zien dat h|j wat kan."
Dit zeggende, sloop hjj naar de kajuit van
den kapitein, waar Wantje en de twee sla vino m
naast bet wiegje der kleine Louise iu diepen
slaap gedompeld lagen. Een oogeoblik waa vol
doende om de negerinnen onhoorbaar te wek
ken en bun in bet Afrikaaasch zijn plan bloot
Ie leggen. Zjj volgden hem zachtkens zonder de
oude meid te wekken, beklommen bet dek en
lieten met bewonderenswaardige handigheid de
kleine sloep te water, waarin zjj zich met Za
mak in een ommezien neerlieten. AU# drie
roeiden ving, maar onhoorbaar naar het alrand
en hadden in minder dan tien minuten de plek
bereikt, waar de groote sloep Isg vastgemeerd.
Deze los ie maken en op sleeptouw le nemen,
was voor die drie kinderen van het zweria
werelddeel hel werk van een oogenblik. Daar
op nemen zjj de riemen weder op en keerden,
zonder bet minete gerucht to maken, naar bet
schip terug.
van Marokko, het optreden der Duit
schers met onrust gadeslaat.
De Duitsche bladen zjjn zeer verbol
gen over dit artikel van het Journal
des Débats en zien daarin eene aanlei
ding tot een zeer Iras optreden tegen
over den Noord-Afrikaanschcn roofstaat.
Dinsdag is te Meppen met groote
plechtigheid een standbeeld onthuld van
wijlen dr. Windthorst, den onvermoeiden
Rijksdag-afgevaardigde, aan wien het
Centrum zooveel te danken heeft. Ce
voornaamste leden der Cenlrumspartjj
waren dan ook bjj de plechtigheid te
genwoordig. Het beeld vertoont Windt
horst zooals men hem gewoonlijk inden
Rjjksdag zag, als hjj daar stond le spre
ken, op de trap der tribune, met den
rechterarm steunend op de leuning en
den linkerarm waarschuwend of kalmee
rend opgeheven.
Op dienzelfden dag verloor het Cen
trum een der oude medestrjjders van
Windthorst, tevens een zjjner hoofdlei
ders, door het overlijden van dr. August
Reichensperger.
De Fransche Kamer heeft Zaterdag
een motie aangenomen tol afkeuring
van het besluit van den Raad van het
Legioen van Eer, om Eiffel, den Pana
ma-man, als ridder in de orde le hand
haven.
Ingevolge deze motie heeft de Raad
van het Legioen van Eer collectief zjjn
ontslag genomen
Een Koninkljjk besluit, waarbij het
nieuwe toltarief in België wordt goed
gekeurd, bepaalt tevens dat deze wet
op 24Julia.s. in werking treedt. Alleen
voor hout dat voor bouwwerken moet
dienen, latten en meubelmaicershout is
het tijdstip voor het in werking treden
op 1 Januari 1896 bepaald.
De Belgische liberalen zjjn geenszins
ingenomen met het onlangs ingediende
schoolwet-ontwerp. Maandagavond is te
Brussel een groote manifestatie gehou
den om tegen die wet te protesteeren.
Na afloop trok men naar den Vlaam-
schen schouwburg, waar bjj acclamatie
een motie werd goedgekeurd ter ver-
oordeeiing van het ontwerp, osder ver
klaring, dat het behoort te worden in
getrokken en dat het ministerie zjjn ont
slag moet indienen. Vooral deze laatste
zinsnede werd luidruchtig toegejuicht.
Verder werd in de motie nog aangedron
gen op eene schoolwet met verplicht
kosteloos onderwjjs en volkomen onaf
hankelijkheid der onderwijzers op staal
kundig en wjjsgeerig gebied.
Niet minder zorg besteedden zjj aan hel op-
lijjschen der beide sloepen, en eenmaal hier
mede gereed, begonnen zjj op hel dek een wil
den en dollen rondedans, afgewisseld door ge
baren van baat en afschuw voor de dronken
bemanning. Dat was hunne gewone manier om
hunne vrengde te kennen le geven.
Na dien wilden rondendans zendt Zamak de
hare moeatoree in gereedheid le brongen; hjj
zelf begeeft zich neer het raim, waar het on
verwachte binnentreden van den slaaf, dlan zjj
als oen verrader beschouwen, de nil bun slaap
opgerichte gevangenen een nieuw onheil doet
vermoeden. Maar al de trekken en de gebeele
houding van Zamak zjjn veranderdbjj ia aia
dronken van vraagde, niel meer vu de vreugde
vu een wreeJen en bloeddorsügen Afrikaan,
maar vu die onschuldige vreugde, die eeo
kind, dat zjjn vader u moeder na een luga
afwezigheid wederziet, tu den dag legt.
Hjj danst, bjj zingt, bjj omhelst bearteliogs
de voeten zjjns meesters ra zjjner meesteres, hjj
bosproeit ze met heete trueo, hjj stamelt on
verslaanbare woorden, en eerst ais zjj ten top
punt van verbazing den neger hunne boeien
zieo slaken, beginnen i.ijjnbeer en mevrouw
Lemierre het vreemde gedrag vu dra nsgsr
te begrijpen.
Nog Iwjjfelen zjjmaar tien minuien later zjjn
alle gevangenen in.vrjjheid, en eerst nn kan de ver
heugde neger hun verklaring geven vu zfln vroe
ger gedrag ra de middelen die hjj heeft aangewend
