Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 22.
Zaterdag 31 Augustus 1895.
Negende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Baarn, Apeldoorn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie meendeni
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De -Eembode.
Prijs der Adrertentiln:
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
Correspondcntiën en
vóór 6 ure aan het bi
Chose admirablela Religion ehré-
tienne, qui ne semble «voir d' objet
que la félicite done 1'aulra vie, fait
L
Velerlei zijn de omstandigheden, waar
van het geluk des menschen op aarde
afhangt. De mcnsch toch doet zich in
de natuurlijke orde van het leven voor
in drie verschillende, ofschoon van el
kander onafscheidelijke toestanden, na
melijk als op zich-zelf slaand persoon,
ais lid van een huisgezin of familie, en
als lid der Maatschappij. Opdat het ge
luk van den mensch dus zoo volmaakt
mogelijk zij, is het noodig dat de wet
tige en noodzakelijke behoeften van
ziel en lichaam bevredigd worden, en
dat hij, zoowel in zijn huisgezin als
in de burgerlijke maatschappij, die or
de, vrede en vreugde vindt, welke
rederlijkerwjjze het leven veraangenamen,
en het uitvloeisel zjjn zijner welbegre
pen geestelijke, zedelijke en stoffelij
ke verheffing en veredelingmet
één woord, het gevolg der ware
beschaving. Bij de juiste beoordee
ling en bepaling van den vooruitgang
der Maatschappij is het derhalve nood
zakelijk haar én in haar geheei, én in
de deelen, welke haar uitmaken, te be
schouwen. Men kan de deelen eener
machine elk afzonderlijk aan een nauw
keurig onderzoek onderwerpen, men ver-
lieze evenwel het gebruik, waartoe zij
bestemd is, niet uit het oog. In het al
gemeen kan men zeggen, dat de Maat
schappij in bloei verkeertU wanneer
het welzijn zich over den geheelen mensch
uitstrekt en in eene juiste verhouding
en volkomen evenwicht zjjne stoffelijke,
godsdienstige en zedelijke belangen om
vat; 2° wanneer dit welzijn zich zoowel
over de Maatschappij in haar geheel ge
nomen, als over elk individu afzonderlijk,
uitstrekt. De deelen mogen niet aan het
geheel, noch het geheel aan de deelen
opgeofferd worden. In het eerste geval
toch ontstaat despotisme, in het tweede
anarchie. Wanneer dan ook een of meer
dezer voorwaarden tot het geluk der
Maatschappij ontbreken, zoo is het al
gemeen welzijn óf gelicel óf gedeeltelijk
verdwenen. De beschaving dus heeft lot
doel de ontwikkeling, de volmaking r<m
den geheelen mensch. Het komt hier
vooral aan op het recht begrip der uit
drukking: ,van den geheelen mensch."
Men stelle zich een volk voor, welks
stoffelijk geluk niets te wenschen over
laat. De belastingen zijn weinig in getal
en gemakkelijk te drageneene goed
geregelde rechtspraak draagt zorg voor
de algemeene belangengeen oorlogen
met naburige volken of twisten in eigen
boezem matten het afin één woord,
de stoffelijke welvaart, in haar geheel
genomen, is uitstekend. Tege'ijkerlijd
echter wordt het godsdienstig en zedelijk
bestaan van dit volk in een soort van
verdooving, van onmacht gehouden. Is
dit nu een beschaafd volk Niemand
die hierop bevestigend zal antwoorden,
tenzij hij genoegen neemt met de bepa
ling, dat liet menschelijk geslacht slechts
een bijenzwerm is, tol wiens geluk niets
xxligis, dan bloot stoffelijke welvaart.
De niet door vooroordeel of hartstocht
rblinde menschelijke rede veroor
deelt beslist zoodanige bekrompen
opvatting van 'sinenschen bestem
ming het zuiver gevoel schrikt
terug voor de gevolgen van zulk
leer. Te dikwerf verliest men
uit tiet oog, dat de behartiging der stof
felijke belangen niet het eenig doel der
beschaving mag zijn, maar dat de gods
dienstige en zedelijke belangen wel
degelijk en op de eerste plaats door
haar dienen ter harte genomen te worden.
Het stoffelijke behoort dus aan het
godsdienstige en zedelijke onderworpen
te zijn. Beide laatsten zijn het
eerste en het hoogste in den
mensch.
Het is hier de plaats, de
vraag te stellenIs de beschaving
het onmiddellijk doel der Kerk? Het
antwoord op die vraag is niet twijfel
achtig. De Kerk heeft niet onmiddellijk
de beschaving der Maatschappij tot doel.
Zij is niet tot vermeerdering der stoffe
lijke welvaart gesticht. Het doel dal
door Haar wordt nagestreefd ligt onein
dig hoogcr. De heiliging van den mensch,
de volmaking van zijn godsdienstig en
zedelijk leven, zijne opleiding voor den
Hemel, ziedaar het onmiddellijk doel der
Kerk, ziedaar de taak welke Haar ten
deel gevallen is. Hieruit het besluit te
trekken, dat uit dit allereerste doel der
Kerk volgt, dat zij der beschaving vij
andig legenover slaat, is echter ten
eenemale valsch.
De mensch toch is, krachlens aard
en natuur, geen wezen met zich-zelf in
tegenspraak. God, die hem schiep en
oneindig wjjs is, kan hem geene lijdelijke
bestemming gegeven hebben, welke tegen
zijne eindbestemming aandruischt. De
leer nu, die als de ware godsdienst
leer de ware uitdrukking is van het
schepsel lot den Schepper, die leer
bevat in zich de ware leer der
ware stoffelijke beschaving. Wanneer dus
liet Kalholicisme de ware Godsdienst
is, dan is ook het Katholicisme de ver
kondiger der ware maatschappelijke leer,
der beschavende leer bjj uitnemendheid.
Diepzinnig en juist is het woord
dal de ongeloovige Monteiquieu uitsprak,
en dat wij als motto boven dit opstel
plaatsten .Hoe wonderbaar de Chris
telijke godsdienst, die slechts het geluk
van den mensch hiernamaals tot doel
schijnt te hebben, maakt bovendien ons
geluk hier op aarde uit."
J- van Merkenhove.
BUITENLAND.
In Frankrijk is weer een afschuwelij
ke aanslag gepleegd- Zaterdagochtend
werd aan de woning van den rijken
bankier Rothschild, in de St. Florenlin-
straat te Parijs, een dikke brief bezorgd,
waarop nevens hel adres vermeld stond
„persoonlijk" en .nazenden". De heer
Rothschild vertoefde in de zeebadplaats
Deauville, daarom werd de brief naar
het kantoor in de Lafïttestraat gebracht
en aan den afdeelingschef Jokovitz ge
geven, die 't recht heeft de persoonlijke
brieven bij afwezigheid van den geadres
seerde te openen. Met een pennemes
den brief, die zeer zorgvuldig was dicht
gemaakt, trachtende te openet:, volgde
een ontploffing en Jokovitz werd ernstig
aan 't rechteroog en licht aan de rech
terhand gewond. Hoewel men aanvan
kelijk vi»esde, dat het rechteroog on
herroepelijk verloren was, schijnt vol
gens nadere berichten de hoop op vol
komen genezing niet buitengesloten.
Verscheidene personen zijn gevat, als
verdacht van den aanslag; maar die
werden allen weer vrijgelaten. Thans
is echter, volgens een berichtgever van
I.e Figaro, teJabrun, in Canfel, zekere
Etienne Bor geval, als de vermoedelijke
pleger van den aanslag.
De Temps wijst in een artikeltje van
algemeene strekking op hel verfoeilijke
van den aanslag, en de verfijning die
merkbaar wordt in de middelen door
de anarchisten gebezigd. De niet onplof-
bare stof gevulde boeken, vroeger door
Constans, Etienne en Freille ontvangen,
waren zwaar, en zagen er verdacht uit
maar wat te doen tegen een brief met
kwikchloried, zooals voor dezen ,sym-
bolistisehen aanslag" gebezigd werd?
Symbolistisch, want blijkbaar heeft men
in Rothschild willen treffen h<t Kapita
lisme, den gehaten en benijden rijkdom
een verdere strekking behoeft nier.
er niet in te zoeken. De mogelijkheid
en het gevaar van zulke moordaansla
gen .werpen nog een somber waas van
wantrouwen te meer over liet moderne
leven, reeds zoo vol bedreigingen en
droefenis."
Voor de viering van hel Sedan-feest,
2 September, zijn allerwege in Duitsch-
land groole toebereidselen gemaakt.
Vooral te Berlijn maakt men veel werk
van de versieringen. Daar zullen ten
sladhuize de oud-strijders van 1870 71
onthaald worden en eene som van 10.000
Mark uitgedeeld worden aan de behoef
tige veteranen.
De 42sle algemeene vergadering der
Katholieken van Duitschland is onder
buitengewone deelneming te Munchen
gehou !en.
O.a. heeft ook onze landgenoot, dr.
H. J. A. M. Schaepman, aldaar het
woord gevoerd.
De Belgische Regeering is Dinsdag
tegelijkertijd in de Kamer en in den
Senaat geïnterpelleerd over de loopende
geruchten betreffende oproerige bewe
ging in den Congostaat. tn de Kamer
vroeg de Brusselsche katholieke werk-
mtns-afgevaardigde Colfs zelfs een par
lementaire enquete, doch de ministers
De Burlet en Schollaert maakten hem
duidelijk dat de Belgische Regeering
volstrekt niet verantwoordetijk is voor
tietgeen er in den Onafhankelijken Con
gostaat geschiedt, zoolang België dien
Staat niet als een kolonie heeft over
genomen. En men weet dat het voor
stel, onlangs door de Belgische Re
geering met betrekking tot deze over
name gedaan, is uitgesteld.
De ontwijkende antwoorden der Re-
geering hebben groote misnoegdheid
teweeggebracht, en de Brusselsche cor
respondent van het Handelsblad van
Antwerpen meent dat hierdoor de zaak
der toekomstige annexatie van den
Congostaat meer nadeel heeft onder
vonden, dan zij in een half jaar zal
te boven komen.
Bjj de behandeling van de toepassing
der Gemeentelijke Kieswet is het voor
stel der Regeering, evenredige verte
genwoordiging bij herstemmingen al
leen, aangenomen met 69 tegen 55
stemmen, na verwerping van verschil
lende amendementen, ten doel hebben
de evenredige vertegenwoordiging ook
bij terste stemming. De Kanier is daar
na voor onbcpaalden lijd uiteengegaan.
Kardinaal Goossens van Mechelcn
is, op verlangen van den Paus, ander
maal naar Rome vertrokken.
Er loopt te Madrid een gerucht, dat
in Spanje geheime afgezanten van de
opstandelingen op Cuba zjjn aangeko
men. om te trachten onlusten te ver
wekken en daardoor het zenden van
versterkingen naar Cuba te beletten.
Tot alle zekerheid heeft men voor
zorgsmaatregelen genomen.
De Spaansche Regeering heeft be
sloten met September niet minder dan
90,000 man onder de wapenen te roe
pen.
De liberale pers in Spanje maakt
zich opnieuw ongerust over Carlistische
woelingen en beweert o. a. dat Don
Jaime, oudste zoon van Don Calos, in
het huweljjk zou willen treden met
koning Alfonso's zuster Maria de las
Merceaes, ten einde tot een verzoening
der beide takken van het Huis Bour
bon te geraken.
De meeste bisschoppen van Italië heb
ben reeds in herderlijke brieven de ge-
FEUILLETON.
Het uilslapje, waartan ik u in mijn vorigen
brief gesproken heb, is schier den rug. Woena-
deg 13 Aug. 's namiddags kwam bier een kar
aflakken met personen tan die twee tot Cba
pa eul behoorende dorpen, genaamd Kion houo
iang t'an en Sin bono iang t'ao. Zjj noodigden
mjj nit den tolgenden dag met hen mee te gaan,
ten einde hen in de gelegenheid te stellen te
biechten en de heilige Communie te ontvangen.
Den tolgenden morgen was er reeds vroeg le
ven in de brouwerjj, want ik wensebte de reis
in éón dag te doen, en moest bovendien de
heilige Communie brengen aan twee zieken in
een dorp, hetwelk wjj passeerden.
Ne het H. Misoffer te hebben opgedragen en
een paar christenen te woord te hebben gestaan,
zette de karavaan zich in beweging. Voorop
ging de kar met vier paarden bespannen en
door twee mannen (laat ik maar zeggen koet
sier en palfrenier) beslnnrd. Ge zegt mimchien
wat doet onze broer deftig daar in Mongolië
b(j rijdt met een vierspan. Ja, maar wanneer
die lompe karren door twee paarden moesten
getrokken worden, dan souden ze hier en daar
blijven steken, hgv. wanneer men een berg over
moet trekken, een rivier doorwaden enz. Ach
ter dat vierspan bevond zich nw broer te paard.
Aanvankelijk ging het stapvoets, terwjl ik bel
Allerheiligste droeg. Na de beide rieken
heilige Communie gebracht te hebben, zetten
wjj den gang er in.
Tegen IS a 1 unr kwamen wjj in een Mon-
goolsch dorp om er te dineeren. Een Mongoolrch
wjjf, van buitengewone afmeting, met rollende
oogen en een stem ali een baznin, kwam bui
ten en vroeg aan mjju geleider wie ik was,
of wji ook sapekeo hadden en hoeveel wjj wil
den betalen. Mgn geleider antwoorddeDat is
onze Chen fon (Priester) en toen zij dit niet
begreep, gaf bjj mjj een titel die alleen aan de
mandarijnen wordt gegeven. Is hjj rjjk Ant
woord Schalrjjk. Daarop begon zg bedaarder
te worden en bracht theewater over hel vuur.
Meer badden wjj niet noodig, dewjjl ik mjjn
middagmaal in den zak bad. Na een nar geloeid
het vallen van den avond op onze bestemming.
Ofschoon de reis zooder ongelnkken afliep, kon
ik nochtans gedurende een paar dagen niet op
de gewone wjjze zitten, maar moest ik mij op
de rechter- of linkerzijde leggen.
Wanneer ergens een priester arriveert, dan
komen terstond de christenen af om den ka L' oen
te geven. Dat wil zeggenzjj vallen voor den
priester op de beide knieën, buigen het boold
en zeggenkai cbenn fon ka t' oen wa, d. w. z.
ik bnig voor den priester het booldvervolgens
vlagen zjjChenn fon lai la, is de priester ge
komen chenn Ion hao, maakt de priester het
wel, enz. Dat is alljjd hetzelfde. Dienzelfden
avond boowde ik geen booge torens meer, maar
na «en weinig gegeten en mjjne gebeden ver
richt te hebben, lag ik weldra in zoete rust.
Den volgenden morgen las ik de H. Mis. Was
hel in eene Sint Walburgskerk (Arnhem) Niet
volkomen hetzelfde. De kerk bestond uit vier
mnren van in de zon gebakken steenen opge
bouwd, van buiten eo van bionen met klei be
streken het plafond was niet geschilderd als
van de Sint Martinnskerk, maar bestond uit slok
ken met lakkebossen en klei overdekt. Aan den
eenen kant waren vier ramen, waarin papier
de pleats van ruiten innam, en twee deuren,
die niet op hunne hengsets konden draaien en
ook niet steendicht waren. Een uit klei opge
richte hoogte diende voor altaar, waarboven de
christenen eenige prentjes hadden gehangen.
Overigens bevond zich in de kerk niets dan eene
hoeveelheid afgedorschl graan.
Mijn logeerkamer wae een verlengstuk van de
kérk volgensdenzellden bouwtrant. Ameublement:
een kiang, een (ornnis, zooals de boeren bjj n
gebruiken om het eten te koken voor het vee
daarop een groote ijzeren pot, waarin alles
wordt gekookt en gebradenvervolgene twee
kisten en een paar tonnen met ingelegde groen
ten en drinkwater.
Na de H. Mis wilde ik beginnen biecht te
booren. doch zjj zeiden, dat de priester eerst
een :dag moest uitrusten. Was bet inderdaad
medeljjden of wel een list om my een dag lan
ger daar te honden, ik weet het niet, maar ik
kon dien dag niets anders doen, dan eenige rie
ken bezoeken.
Den volgenden dag van na de H. Mis tot
's avonds bieebthooren. Bjj gebrek aan een stoel
hadden ze twee chineeache tafeltjes, die slechts
één voel hoogte hebben, op elkaar geplaatst.
Den daaraanvolgenden dag, Zoodag, feest van
hel Onbevlekt Hart van Maria, feest van onze
Congregatie, hoorde ik nog eenige biechten, tas
de H. Mis, waaronder nitreiken van vele H.
Communiën, verrichtte de Zondagsplecbtigheden,
nsch er
steeg l
paard om het andere dorp te bezoeke
dag hoorde ik daar de biecht der zieken, overigens
geen bijzonders, 'e Nachts werd ik opeens nit
rnjjo zooten slaap gewekt. Wat was het? Mjjn
kiang wss gebouwd aan den buitenmuur, waarin
zich een venster bevond; dat venster was met
papier beplakt, doch daarin bevond zich een
opening, die ik, om koovatteo te voorkomen,
met zich daar bevindende chineesche kleeren
had dichtgestopt. Die opening diende waarscbjjn-
ljjk tot deur voor de kat. Toen zjj nu die ope
ning versperd vond, sprong rij dwars door bet
papier been en kwam op mjjn bed terecht. Doch
overigens geen bijzonders en ik ging weer onder
zeil tot den volgenden morgen.
In dit dorp bevond zich geen kerk, doch een
der christenen had twee kamers naast eikaar:
(een groot vertrek en eeo suite.) In dat groole
vertrek stond een hooge kist, die mg tot altaar
diende. De christenen knielden achter en nevens
mjj neer; dat er geen plaats over was kunt
ge licht begrijpen. Na de H. Mis biechthooren.
Toen ik den biechtstoel verliet om mgn middag
maal te nemen, was er alweer wat nienws. Men
kwam mij zeggenHet paard van den priester
is gaan loopen, en ia nergens te vinden. On
middellijk gingen twee mannen op reis om my
een ander paard van Cha pa ent te balen doch
ook het gevluchte paard keerde terug, zooilat
ik er toen twee had.
Maandag en Dinsdag werden verder nog be
steed met biechthooren enz. en Woensdagmor
gen keerde ik naar het andere dorp terng,
waar nog het een en ander te doen was. Ik
wilde toen bet nieuwe paard bergden, seigneur
scheen er niet van gediend te zjjn, hjj maakte
allerlei bokkensprongen om mg ter aarde te
werpen doch al kan ik geen paard dresseeren,
zg werpen mjj niet uit bet zadel; eindelijk
maakte hjj zulke gekke figuren, dat by er by
neer tuimeldetoen tuimelde ik naluurlgk ook
en verloor op mgn been een weinig vel en
bloed, doch het grootste gedeelte heb ik be-
Toen Donderdagmorgen daar alles afgeloo-
pen was, zette ik mgn reis voort tot Si iog
dze, residentie vaa onzen bisschop. Mgr. Baz. Tot
mgn apgt was Monseigneur met twee andere mis
sionarissen daags te voren naar eene andere
plaats vertrokken, doch er waren er nog twee
thuiseen Belg en een Chinees. Ik wilde Za
terdag morgens naar Enl cheu san hao ver
trekken, dewgl daar sinds een paar weken
geen priester was, doch myn Enropeesche me
debroeder raadde mg aan den Zondag te Si
ing die te passeeren om een weinig nit te
rusten. Ik heb nog jong bloed en wil soms
meer doen dan mogelyk is, bet is dus goed,
dat ik van tgd tot tyd door myne ouders con
fraters, die bet verstandiger weten aan te leg
gen, op de vingen word getikt.