Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 7.
Zaterdag 16 Mei 1896.
TMencüwaargan^
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Baam, Apeldoorn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drie muodao
Franco per postf0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
Kromme8traat, F 227, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniglng De Eembode.
Prijs dar Advartentièn:
Van 1 tot 6 regelsf o,30
Voor iederen regel meer0.05
Milennium-1
Met grooten luister werd door den
Keizer van Oostenrijk in de hoofdstad
van Hongarije den 2en Mei als Koning
dezer Rijkshelft de Tentoonstelling en
daarmede tevens de feestviering geopend
van Hongarije's duizendjarig bestaan.
Deze feestviering is wel gewettigd en
plichtmatiggeen volk ter aarde kan
bogen op een glorievoller oorsprong, op
i roemrijker en dankbaarder herin
nering alleen dit volk kan zich beroemen
op een heilige als stichter en grond
legger van deszelfs christen-koninkrijk,
waarvan het gedurende duizend jaren
al de zegeningen mocht inoogsten, al
de vruchten mocht plukken.
Treurig en deerniswaardig is de ge
schiedenis der Magyaren of Hongaren
vóór God hun den H. Stephanus schonk.
Zjj behoorden tot de wilde en woeste
horden, die van uit Azie Europa over
stroomden. Volgens de beschrijving,
welke ons keizer Leo de wijsgeer geeft,
vormden de Hongaren een talrjjk volk.
mmer te paard, nimmer te voet, droegen
sterke en lange lansen en in hun
nd een boog, waarvan zij zich zeer
oefend bedienden om den vijand op
verren afstand te treffen. Hun borst en
e paarden waren in een jjzeren
harnas gestoken.
Gedurende meer dan een eeuw waren
zjj de schrik voor Europa's volkeren.
ens zien wij hen in Italië, waar zij,
na de schitterende overwinning op keizer
Berengarius, vijftig jaren hun stroop^
tochten voortzetten, steden innemend en
plunderend, overal verwoesting stich
tend en moordendvervolgens in Duitsch-
and, waar zij zegevierend in Beieren,
in Lotharingen en Westelijk Frankrijk
rondtogen, alles roovend en plunderend
wat zij op hun weg ontmoetten, en
eindelijk lot voor de poorten van Byzan
tium, de hoofdstad van het wegzin
kend Oostersch Romeinsche rjjk, waar
zjj, onverhoeds aangevallen, werden ver
dreven en na de nederlaag bjj Adria-
nopel genoodzaakt waren terug te keeren
en zich neder te zetten in de door hen
zoo lang verlaten gewesten.
Van nu af legden zij langzamerhand
hun wilde en woeste geaardheid afzij
verwisselden hun tenten met vaste
woningen, hun zwaard met de spade,
en vorderden van den vruchtbaren
bodem het voedsel, wat zij tot hiertoe
gezocht hadden met geweld van wapenen.
De vruchtbaarheid dezer gewesten lokte
velen uit naburige landen, die verschil
lende koloniën stichtten, vanwaar het
christendom zich verbreidde vooral on
der de prediking van den H. Adelbert,
die het geluk bad den vorst Geysa te
doopen, den vader van den H. Ste
phanus. De laatste moest het werktuig
worden in de hand van God om de
Hongaren te voeren tot het christendom
en door het christendom te brengen tot
de hoogste glorie.
Nauwelijks aan het bewind gekomen,
vorderde hij van de Hongaren, dat zij
vrijheid zouden verleenen aan hun chris
ten-slaven; in plaats echter van daar
aan te voldoen, verzetten zjj zich en
stonden op. De H. Stephanus trok met
een leger hen te gemoetop zichtbare
wijze worden door God zijne wapenen
gezegend, de oproerlingen leden een
volkomen nederlaag. Niet tevreden met
aan zijne macht onderworpen te
zien, beijverde hijzich met onverdroten vol
harding hen mede te onderwerpen aan het
zoete en heilzame juk des Christendoms.
Blijkbaar werden ook deze pogingen
gezegend, zoodat hij spoedig de vol
doening smaakte het gansche Hon-
gaarsche volk voor het christendom te
hebben gewonnen. Om dit verheven
werk te bevestigen en te bestendigen
voerde hij de kerkeljjke hiërarchie in;
over het gansche land stelde hij toen
bisschoppen aan onder den metropoli-
taan van Gran, terwijl hjj met hun een
uitgestrekte macht te verleenen levens
hun inkomsten verzekerde door rijke
giften en uitgestrekte goederen
schenken.
De H. Stephanus zag al zeer spoedig
zjjn volhardenden ijver tot heil zijner
onderdanen op de schitterendste wijze
beloond door de twee hoogste machten,
den Roomschen Keizer en den Paus.
Zijn macht over de Hongaren was be
vestigd, op christelijke grondslagen de
Staat opgetrokken een machtig en groot
volk had hij vereenigd onder zjjn schepter
als christen-Vorst. Duitschland's Keizer
erkende zijne hooge verdiensten door
Paus Silvester II te bewegen hem de
koninklijke waardigheid te verleenen
hij zond hem een gouden kroon en
kruis als symbolen van het koningschap.
Spoedig daarop werd hjj daarin door
den Keizer bevestigd. De Paus deed meer.
De H. Stephanus was de Apostel ge
worden zijns volks ook deze verdienste
werd door den Paus schitterend op prjjs
gesteld; hij verleende hem den glorie
vollen titel van .apostolische koning",
welke titel nog tot op den huidigen dag
gevoerd wordt door Frans Jozef als
koning van Hongarjje. Later viel nog hoo-
gere eerc aan vorst en volk ten deelde
stichter van het katholieke Hongarije werd
door den onfeilbaren Plaatsbekleeder
Christus onder de rij van Gods
heiligen opgenomen, de grondlegger des
Rjjks werd voor de Hongaren hun
Patroon en Beschermheilige in den Hemel.
Onder de zichtbare en machtige schutse
van zijn Apostel en Stichter is thans
Hongarije het tiende eeuwfeest inge
treden troonen zjjn omver gestort,
machtige rijken zijn vergaan het konink
rijk Hongarije staat thans nog voor ons
in volle levenskracht. Het protestantisme
heeft gewoed en gansche volkeren in
Europa in zjjn noodlottige dwalingen
medegesleept, het Hongaarsche volk is
der Katholieke Kerk trouw gebleven en
heeft ongeschonden het geloof huns
Apostels behouden.
Geen wonder, dat het Hongaarsche
voik zijn nationalen trots en roem stelt
in den H. Stephanus als de roemruchte
grondlegger des koninkrijks, als hun
Apostel, die hun voorvaderen heeft ge
voerd van de duisternissen des heiden-
doms tot het licht des Christendoms,
als de schitterendste ster in de rij
hunner koningen, als hun machtigen
Patroon en Beschermer in den Hemel
dat het dankbaar zich erkent niet
slechts als zijn schepping, maar ook in
zjjn voortbestaan onder zijne mach
tige hoede als het ,Rijk van de»
Stephanus.'
Met hoeveel recht echter ook het
duizend-jarig bestaan in het Katholieke
Hongarije wordt herdacht, toch is de volle
feestvreugde niet geheel onvermengd. De
laatste jaren zijn treurig voor Hongarije's
geschiedenis. Het liberalisme deed ook
hier zijn intocht en wist zich langzamer
hand ten gevolge der verdeeldheid tus-
schen Magyaren en Duitschers meester
te maken van het bewind. Nu liet de
loge haar fatalen invloed meer en meer
gelden de schandelijke kerkelijke wetten
werden ingediend en ofschoon de Mag
naten-kamer zich met alle kracht ver
zette, toch werden ze doorgedreven en
daardoor het katholieke volk een schand-
juk opgelegd.
Nu echter bleek, dat in het Rijk van
den H- Stephanus de katholieke geest
nog leefde in volle kracht. Twee mannen
stonden op, de graven Zichy'enEsterhazy,
om het erfdeel hunner Vaderen te ver
dedigen onder voorzitterschap van drie
bisschoppen, onder wie de kardinaal
primaat Mgr. Vaszary, werd te Budapest
vergadering gehouden, waaraan
twaalfduizend katholieken deelnamen en
welke geleid heeft tot het ontstaan der
Katholieke Volkspartij, later eenvoudig
Volkspartij genoemd. De sympathie, waar
mede zjj in alle oorden des Lands werd
begroet, de ontzaggelijke invloed, welke
ijj sinds haar kort bestaan reeds uit
oefent, de onverwachte resultaten reeds
verkregen doen de Volkspartij begroeten
als de voorbode eener glorievolle toe
komst, eener volledige zegepraal.
Moge het zoo zijn I Moge de jeugdige
Volkspartij onder de bescherming van
haar heiligen Patroon in haar door den
H. Vader goedgekeurd en bemoedigd
streven spoedig het doel bereikende
omverwerping der magonnieke regeering,
het herwinnen der geschonden rechten,
de volkomen zegepraal van het katho
licisme over het liberalisme en de vrijmet
selarij; opdat Hongarije wederom in
vollen zin des woords worde en bljjve
het Rijk van den H. Stephanus.'
BUITENLAND.
De herinneringsfeesten aan de voor
Duitschland zoo roemrijke dagen van
70/71 zjjn Zondag op waardige wijze
gesloten te Frankfort a/M., de stad waar
vóór 25 jaren de vrede werd gesloten.
Keizer Wilhelm met zijne gemalin en
groot gevolg zijn daar tegenwoordig ge
weest bij de plechtige onthulling van
een ruiterstandbeeld voor 's Keizers
grootvader Wilhelm I.
Het feest, met een plechtige gods
dienstoefening in de Katharinen-Kirche
begonnen, werd besloten met een feest
maal, in de groote zaal van den be
roemden Palmengarten. Daar heeft de
Keizer, in antwoord op een toost van
den Oberbürgtrmeisler, de volgende toe
spraak gehouden:
.Zelden is het aan een volk vergund
geweest zulk een feest te vieren. Aan
Frankfort is het gegeven dit feest te
wijden met de onthulling van een ge-
denkteeken voor mjjnen grootvader, die
na eene aan beproevingen rijke jeugd
werd uitverkoren om aan de wereld den
vrede te geven. Hjj gaf der nakomeling
schap het voorbeelddat slechts door
God en met God iets te bereiken is.
Wat hij tot stand bracht, wat hij aan
kweekte, bracht aan Europa 25 jaren
des vredes. Ik hoop, dat het aan het
geheele volk beschoren zal zjjn zich in
langen vredestijd verder te ontwikkelen,
dank zij het leger, 't welk er voor zorgt,
dat nimmermeer een vijand in staat zal
wezen den vrede des lands op onrecht
matige wijze te verstoren
De Keizer gedacht ooï den mede
stichter des Duitschen Rijks, Von Bis
marck, door hem op Friedrichsruhe het
volgende telegram te zenden
„De Frankfurter vrede van voor 25
jaren, welks sluiting wjj heden op waar
dige wijze herdenken door de onthulling
FEUILLETON.
Christus ls verrezen 1
V,uit hu Duiltch naar Dr. Karl May.
7) Hm hooger wjj kwamen, dee te koeler
werd bet, en de toenemend fijnere lacht had
vooral invloed op onze paarden. Er waren geen
xachUjjnige benrela, noch rond geteekende
bergruggen meer. Steile rotaen verhieven rich,
de eene al hooger dan de andere. Daast en
achter elkander; daar tneschen door liepen
kloven, die dlkwgle kwaljjk doorgang lieten
voor twee ruiten. Dan ontmoette men weder
roosachtige pninboopen, dit er niliagen, als
or meerdere bergen daar tegen elkander ge
worpen, en in talloozo at nik en gesprongen
waren. Het was er hoogst moeilgk om door te
Wjj moesten hooger naar een nitgeetrekle
vlakte. Wanneer wjj dien weg volgden, dan
konden wjj met Paschen aan gene ijjde naar
de Pampa de Salinas afdalen.
In deze streek ontbreken de hoornen geheel
slechts weiden zjjn er te vinden, en hoogst zel-
't Was tegen den avond van Goeden Vrjjdog
toen wjj, bjjna evenzoo vermoeid als onze paar
den, naar een plaats zochten, waar wjj gedurende
den nacht genoegzaam tegen dan daar heer-
schenden konden wind zonden beschut zjjn.
Wjj raden langs een bjjna loodrecht opatjjgende
hoogte, toen ik, een weinig verschrokken, oajjn
paard inhield, wjjl boven ons de loon van een
klokje weerklonk, gevolgd door een liefeljjke
em, die daideljjk on langzaam het .Ave Maria"
td.
Het laat zich denken, hM ik mjj verbaasde I
Hoe beerljjk klonk hier de Groetenis des En
gels. Het gebed werd driemasl herhaaldde
bidder moest dus een Katholiek zjjn. Toen de
klanken van hel laatste amen waren wegge-
n, riep ik naar boven. Er verliep een
wjjle, tot als antwoord de vraag naar beneden
balde
.Wie is daar ondar?"
„Een goed Christen, een vreemdeling nit
Europa, die n voor bet lolden der Angelntklok
ilde bedanken."
„Alleen
„Er zjjn twee Toba-indianen bjj mjj; wjj zjjn
jjfl daar beoeden staan, en wacht ecoige
oogeablikken I"
stem, die mjj antwoordde, waa een andere
legooe, die gebeden had. Er bevonden
zich dos minstens twee menschen op de rots-
hoogte. Wjj stegen van onse paarden en wachtten.
Na ongeveer tieo minuten kwam een man om
den voor ons liggenden rotsboek. Hjj giog blool-
voots en met ongedekt hoofd en droeg een lang
bruin kleed aan welks koord om het middel
een rozenkrans hing. Langs sneeuwwitte
haren golfden hem over den rag. Hjj beechonwde
ons, vooral mij, met scherpen, strengen blik en
hebben," antwoordde ik, .hier echter
t men mjj Raslreador."
i hal Gjj zjjt das de DaiUcher, die op de
Pampa de Salinas den Seodador overwon en
im van den rotswand naar beneden haalde 7"
„Ja."
.Dan zjjt ge welkom, Sennorl Er mag
niemand bjj ons worden toegelaten gjj echter
van den klnizenaar der wil-
worden. Kom binnen!"
voerde ons om den vermelden boek.
Daar waa de rota tot hoog opwaarts gespleten
deze scheur een mine. Het
k met de paarden daar over-
>o oude hielp ons daarbjj. Ei
kwam ook nog een andere helper, eveneens een
achtenswaardige grjjsaard, doch oogenscbjjnljjk
"de blanken der Cordilleras
gekleed.
.Dat is mjjn vriend en broeder Olieo, wiens
gebed gjj hoordet," zeide de eerste. .Toen hjj
nog onder de menschen verkeerde, werd bjj
tig personen op te nemendaarnaast be-
I zich een tweede kleinere afdeeling. Aan
ingang van dit bol, waar onder wjj hadden
halt gebonden, was een hoog kracifix opgericht,
en daarnaast hing da kleine klok, wier geluid
gehoord hadden,
te oude Inka ging in de zjjroimte, om daar
r een slaapgelegenheid voor ons te zorgen;
de andere zeide tot mjj
moet ons voor heden veront
schuldigen. Ik beb te boelen en te bidden, en
heden de grootste en de ernstigste dag
irsmaar morgen ben ik geheel de uwe.
Daar binnon ia uw slaapplaats, waar ge ook
en zolt."
,lk dank n, eerwaarde," antwoordde ik. .Het
is Goede Vrjjdag, de dag waarop Christus stierf
ook wjj onthonden ons van apjjs."
teigde toestemmend met bel witte hoofd,
ik voortging:
I Ik,
gewichtigs meedeelen?"
heelt. Zjj hebben het op zjjn, maar ook op nw
leven gemunt"
.Mjjn leven ia io Gods hand nog minder dan
n zonnestraal, die in een oogenblik komt en
verdwjjnt. Wees dus niet ongerust. Er komt
r onze toestemming geen vreemdeling zoo
taar ons toe, dat hjj ons schaden kan.
Zot gjj vermoeid, Sennor?"
.Ja," zeide ik meer uit achting voor hem
dan overeenkomstig de werkelgkheid.
,.Dan zult ge mjj gemakkelijker veroorloven,
dat ik o verzoek, u ter raste te begeven. De
etten dezer rotsencel zjjn zeer streng."
Hjj wees naar da rietmat die de tweede
van de eerete afdeeling scheidde. Wjj sloegen
terzjjde en traden binnen. Er waren daar
vior legerplaatsen nit droog gras bereid en een
e van een kalabaa gemaakt, andera niets.
Gambnsino, dis deze lamp ontstoken had,
:hte ons „goeden nacht" en ging been.
area wjj alleen en legden ons neder.
Welk een zonderlinge ontmoeting I Nn kon
ik Gambnsino waarschuwen. Achter de afge
rolde steenen verbreidde zich de scheur tot
mime binnenplaats, waar tamme lamos
waren. Een groote partjj Pnna-kraiden lagen
daar opeengehoopt Daar waa tevens plaats en
r voor onze paarden. Toen wjj ze afge
tuigd en verzorgd hadden, werden wjj naar den
achtersten boek der binnen ruimte geleid. Daar
ging in den rag des bergs een smal, maar
veilig pad omboog, hetwelk boven ineen hol
achtige opening uitkwam, groot genoeg om
.Ja, 3
,Er rollen drie kooplieden komen, die ik heb
afgeluisterd. Zjj achjjnen bet op den ondeo
Gambnsino voorzien te hebben, van wien zjj
gelooven, dat zeer veel bjj zich heeft"
Er ging een droeve lach over zjjn grjjze aan
gericht, toen bjj antwoordde:
geld I dat ia de duivel, in
vele duizenden zielen ge
raken. Gambnsino beeft niet zooveel geld als
Wjj waren
als gasten en wel zeer vriendelijk ontvangen
als tot rast ver
oordeeld. Doch dit was een gevolg der sluiting.
Het vreemdsoortige lag minder in de omstan
digheid dan in de personen. Wie waren deze
beide mannen? Ven den blanke kwam mjj
eenigsxina als bekend voor, de stem, de oogen
doen. Waar
had ik znlks reeds vroeger opgemerkt Binnen
ik op die vraag antwoord bekomen.
De oude zon mjj zjjn gastvrijheid .niet te (er-