Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 50. Zaterdag 13 Maart 1897. Tiende Jaargang. DE EEMDODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland. Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG*. Abonnementsprijs par drie mtuiui Franco per postf0 40. Afzonderlijke nummersf0,05. BureauKronvnmtraat, F 227. Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. II. Willen we een eenigszins juist begrip geven van de Oostersche quaeslie, dan behoort allereerst de geschiedenis te spreken. Deze zegt, dat ze reeds dag- teekent, alhoewel niet h(j dien naam genoemd, van den tijd, dat zich in het noorden een grootsch, machtig aaneen gesloten Russisch keizerrijk had ge vormd. Naar verluidt had reeds Czaar Peter de Groole een streven naar het bezit van Turkije's schoone provin ciën, met hare prachtige zeehavens, en daarom in zijn zoogenaamd testament aan zijne opvolgers de verdrijving van de Turken uit Europa voorgeschreven. De hoofdinrichting der Russische politiek bewijst intusschen wel, dal de idee aan Czaar Peter den Groote toegedicht in werkelijkheid de grondslag is blijven uit maken der staatkunde van Rusland. Immers het streven van Rusland steeds zuidwaarts voort te dringen, werd met den dag al meer en meer duidelijk, en waar vergrooting van grondgebied ten koste van Turkije niet met volhardende sluwheid te bereiken viel, werkle liet de stichting van onafhankelijke vorsten dommen in de hand. Hierdoor trachtte de Rus het Turksche Rijk te verzwak ken *n hulptroepen te formeeren bij een nieuwen rooftocht in het Otteraaan- sche Rijk. De invloed van Fiusland in het Oosten won voortdurend veld en zijne macht groeide ontzaglijk aan, doch die macht werd plotseling gefnuikt, toen deKrim- oorlog ontbrandde, waarbij half Europa grenzen paalde aan haren alles overheer- schenden invloed. Maar Rusland bleef op den loer en toen de Europeesche Staten, die hem leelijke parten hadden gespeeld, in den jare '71 tot machte loosheid waren gedoemd, nam het de gelegenheid van den Fransch-Duitschen oorlog te baat, natuurlijk met toestem ming van zynen destijds geheimen bond genoot, Pruisen, omzich van debeperken- Prij* d«r AdvertentUm Van 1 tot 6 regelsf 0,30 Voor iederen regel meer- 0.05 de bepalingen van het Parjjser-lractaat te ontdoen, en de Zwarte Zee voor zijne schepen vrij te verklaren. Een vernieuwd krachtdadig, werkzaam optreden door Rusland in de Oostersche aangelegenheden was, natuurlijk, hiervan het gevolg. Spoedig daarop werd de wereld bovendien verrast met een Drie-Kcizersbond, n.l., Rusland, Duitsch- land en Oostenrijk. Rusland begreep terecht dat deze Bond zijn plannen slechts begunstigen kon. Twee machtige na buren werden hierdoor zoo goed als geneutraliseerd, althans van een welwil lende onzijdigheid hunnerzjjds was de nu geuoegzaam verzekerd. De toestand in Turkije werd destijds intus schen steeds ingewikkelder en zorgvoller. In de twee Turksche provinciën Bul garije en Herzegowina, waar de over- groole meerderheid der bevolking lot den chr.slelijken godsdienst behoort, en waar men de tirannie der Turken moede was, braken opstanden uit, welke door de Panslavislische Comités in Rusland krachtig werden gesteund. De vrees voor een oorlog Lusschen Rusland en Turkije werd nu met den dag steeds grooter, vooral toen de Turken de groene vaan, bel symbool van hunnen godsdienst, ont rolden. Zoo fanitiek, bloeddorstig en wraakzuchtig de Turksche soldaten toen te werk gingen, is schier onbeschrijfelijk. De gruwelen in Bulgarije bedreven schenen ongelooflijk, doch bleken waar te zijn. Van de stad Balok, om slechts een voorbeeld aan te halen, bleven van hare 9000 inwoners, slechts 1200 ge spaard, doch de overblijvenden waren in naamlooze ellende gebracht. De bevol king werd letterlijk dood gemarteld. Het getal christenen, enkel in Bulgarije in koelen bloede vermoord, werd op 50,000 geschat. Door geheel Europa ging een kreet van afgrijzen op, de openbare meening begon zich met kracht te verklaren tegen Turkije, waardoor Rusland een welkome gelegenheid werd geboden zich i binncnlandsche aangelegenheden te men gen, maar Rusland achtte den tijd nog niet gekomen om tot uitvoering zjjner plannen over te gaan. Met zjjn gewone sluwheid wisl hel zjjn gedienstige werk tuigen, de vorstendommen Servië cn Montenegro, in het harnas te jagen, cn hun Suzerein, den Sultan, in het begin van Juli '76 den oorlog te doen verkla ren. Als buanbrekers voor den Rtmisclton veldtocht, die tien maanden later aan ving, werden Prins Milan en Prins Nikita i mei uitstekend gevolg aangewend. Het Servische leger, hoewel aangevoerd door Russische bevelhebbers cn officieren, cn zelfs door Russische trocpenkorpien ondersteund, oogstte weinig roem; in bjjna iedere ontmoeting met den vijand werd hel verslagen cn ten laatste was het zoo goed als vernietigd. Toen echter de Turken zich gereed maakten om zelfs de hoofdstad van Servië, naar Belgrado op te rukken, zond keizer Alexander het ultimatum, dat het vor stendom uit die netelige positie redde. De Russische Czaar stelde by monde van zgn gezant te Constantinopel, Igna- tief, aan de Porie den eisch tot het sluiten van een wnpenstilstand, of de gezunt zou onmiddcljjk de hoofdstad verlaten. Voordien eisch hoog de Sultan het hoofd en hij werd tot Montenegro uitgestrekt. Nu kwam de diplomatie weder aan de beurt, om te beproeven de zaak langs dien weg lol een gewenschte op lossing te brengen. Na lange onder handelingen kwamen in December '76 de gevolmachtigden der zes Mogendheden bjjeen, ten einde den toestand nader te onderzoeken en Turkije tot betere ge voelens te stemmen. Eindelijk, na lang durige beraadslagingen, werden de eischen der Mogendheden in een nota geformuleerd en aan de Porte voorge houden. De Sultan echter was te zeer overtuigd dat Rusland tot iederen prijs oorlog wilde, en bijgevolg met conces- siën niet te vreden te stellen was, en ook omdat hij zijn eigen onderdanen niet durfde weerstaan, wees hij de eischen dor Mogendheden van de hand, onder .nededeeling, dat hjj inmenging in de binncnlandsche aangelegen heden van zijn Rijk niet kon dulden, doch bereid was uit eigen beweging meer te willen looslaan, dan van hem door de Mogendheden geëischt werd. Hiermede kon de diplomatie afdrui pen, zjj ondervond andermaal eene ge voelige vernedering. Inlussclien werd de wapenstilstand met Servië en Montene gro nogmaals verlengd en de onder handelingen lusschen de Porte en de beide Vorstendommen voortgezel, welke leidden lot den vrede met Servië. De schijn moest hiermede worden gegeven, dut Rusland werkelijk was bezield met den besten wil voor de rust in het Oosten, vandaar dat Prirts Milan mocht vrede sluiten. Door Montenegro werden echter de vrcdes-ondcrhandelingen sle pende gehouden, tot op eenmaal de Porie het zoogenaamde I.ondenscho Protocol werd voorgelegd, waarin op nieuw nagenoeg do vroegere eischen wer den gesteld en bovendien aan Turkije voorgeschreven met Montenegro vrede le sluiten, afstand te doen van grondge bied en zijn leger terug te roepen. Rusland was Engeland hier alwoder te sluw geweest. De Engelsche Re-1 geering meende dat het Russische Kabi net zich op eervolle wjjze uit het conflict met Turkije wilde terugtrekken, maar de ondervinding heeft bewezen, dat geen ander doel werd beoogd dan hel Rus sische leger over de grenzen en Turkije binnen te voeren. De Porte weigerde beslist en hiermede verdween ook de laatste hoop op behoud van den vrede. Slechts enkele dagen later, op den 24. April '77, vaardigde Keizer Alexander proclamatie uit, die een overzicht bevatte van de gebeurtenissen der laatste jaren op het schiereiland van den Bal kon, en de aangewende pogingen der Europeesche diplomatie, om van de Porte concessiën te verkrijgen en tevens waar borgen tot bevrediging van hel Oosten. Eerst nadat alle vredelievende pogingen mislukt waren, aldus eindigde de proclamatie heeft de Keizer bosloton zjjne legers te bevelen de grenzen van liet Turksche Rjjk te overschrijden. Aan de Russische gezanten bjj de hoven vin Berlijn, Weenen, Parijs, Londen an Rome, zond de Russische Rijkskanselier, prins Gorlschakoft oone circulaire, waarin hjj mededeelde, dat door do hardnek kigheid der Porto de weg tot eeno min nelijke schikking was afgesloten, en dat Rusland met de wapenen in do hand zou trachten te verkrijgen, wat de gt>- mcenschappeljjko pogingen der Mogend heden niet mochten verwervon dien tengevolge had do Keizer bevel gegeven Turkjjo binnen te rukken. De oorlog was hiermede feitelijk ver klaard en de kanonnen kwamon aan hét woord. Dat zegt de geschiedenis. BUITENLAND. Hoe geweldig zwaar de militaire lasten drukken op hel Duitsche volk valt op te maken uit de gegovens, die thans bjj de behandeling der ntarir.e- bcgrooting in den Duitschen Rijksdag zijn openbaar geworden. Sedert 1872 zjjn de uitgaven voor de landsverde diging in hot Duitsche rijk van 292 millioen mark gestegen tot meer dan 700 millioen in 1895/96, inbegrepen de pensioenen, betaald uit het rjjksinvali- denfonds. Daarbij komen nog de be dragen, die van de Fransciie oorlogs schatting zjjn gebruikt voor de nationale defensie en sedert 1878, niet minder dan 1720 millioen mark aan leeningen voor leger en vloot. En ondanks deze ontzaglijke uitgaven worden thans tot versterking der oor logsvloot weder geldelijke offers gevraagd, die in de eerst volgende jaren moeten gestort worden. Een voorstel daartoe werd in den Duitschen Rijksdag warm verdedigd door den Rijkskanselier en den Staatssecretaris admiraal Hollmann, doch werd krachtig bestreden door Richter en door den rapporteur dr. Lieber, die zich zijnerzijds op de me morie van 1873 beriep, waarin gozegd wordt,Do Duitsche vloot heelt niet de taak tegen do groote Europeesche sta- FEUILLETON. Trrrw VEROORDEELDE 8) Maar wurheen au? Dair schiller! ptolse- fing in lijn» oogen een straal van blijde bope wanneer hiel iemand helpen kan, dan is bet de pastoor, die ijjn vrouw tijdens het vorige jaar voor deo hongerdood bewaard beeft. Hij is een goede mao, Landsberg kent hem en weet, dat hij niet gelooft, dat hjj aan den dief stal schuldig is. En kwalflk is Laodsberg lot dete gedachte gekomen, of nieuwen levensmoed doorstroomt sjjn aderenbet is bem, als sal hg nu gered worden door den man, die voor zgn parochianen een vader is. Heeft iflo vrouw hem niet herhaaldelijk onder den indruk van innigen dank verteld, hoe ij) nooit van zijne deur ging, sonder dat ha hare tranen gedroogd bad! J Do puloor, een vervallen grijsaard, vani zeventig jaar, lag in zgn leunstoel en hggde met moeite adem. Even te voren was hjj van een lange ronde in zijn ver uitgestrekte gemeente terrnggekeerd, eu de ruwe October- wind had zijn zieke Iongen niet goed gedaan. Maar hjj wu geheel vuur en lovtm, toen Lands- berg hem zijn lijdensgeschiedenis vertelde. Hg stond op en ging haastig in de ksmer op en neer, vraagde, overlegde en liet Landsberg bekken onder belofte, nog op heden voor De edele priester kende in ijjn parochie een goed koopman, een welgesteld heer, die den putoor vaak met raad en daad terzijde stond k een diepen greep in zjjn beurs Diet e, als de nood zulks vorderde. Bjj hem hoopte de eerbiedwaardige zielszorg:* voor zjjn schermeüug een betrekking te vinden. De koopman ontving den putoor met die voorkomeode dienstwilligheid, welke ieder dege- latbolick bezielt, als hjj een priester legen- zicb heelt. Hg wu gaarne bereid te helpeo, toen hg vernam, dat Landsberg wegeos diefstal reeds een gevangenisstraf van een jaar bad ondergaan, trok bjj een bedenkelijk gezicht en antwoordde talmend en bijna schuchter ,Ja, dat is echter een kwaad Ik zou mij althans er nog eens gaarne 0[ zulk een vlek behept is." .Maar ik heb de vute overtuiging," woordje de putoor, ,dat dn man onschuld Slechts door een rampzalige aaneenschakeling van tegenstrijdige omstandigheden is bjj in .Zeker, alles sprak tegen hem, zijn onschuld twjjfel ik geen oogenblik. Ik bid u dus, mjjuheer Morsbacb, beproel u het met den man. Gg doet bepaald een goed werk aan hem." De koopman keek met een ernstig gezicht nadenkend voor zich. Na een wjjle verhief hjj het hoofd om rag Diet kwaljjk, mjjuheer pastoor, gij dat ik u gaarne van dienst wil wezen, in dit geval zon ik toch liever mjjo eigen aan. Ik heb met dat soort meoschen reeds zelfde afwijzende zou mg niet graag weder dergelijke onaangenaam heden op den hals halon. Gjjkuutuiotgelooven welk eeo neerdrukkend gevoel het voor een koopman is, wanneer hjj iemand in zijn huis heelt, dien hg niet recht vertroowen kan. Men verliest zijn rust, geeft zich aao vrees over, die menigmaal zonder reden is, en verbittert zoc zich zeiven en anderen het loven." De puloor had opmerkzaam geluisterd, en antwoordde nn: .Besle vriend, ik schat u hoog, dat ge eer recbtschapen man zgt, maar in dit geval zgt ge locb niet op den rechten weg. Bedenk toch, welk een gewichtige vraag het voor den ont slagen veroordeelde isboe zal ik nn een be- 'inden Het moet toch ons ijverig etreven Het is, alsof reeds zichtbaar brandmerk op zjjn r zich voor bem wachten moet. Wat ul zulk een ongelukkig meDscb dan toch beginnen? Wat zal hij aan vangen, wanneer hij door z(jn medemonschen zander erbarmen in don poel van ellende1 teruggeslooten, waaraan hjj zoo pas onlk ia Hij wordt weder tot misdaad gedreven hjj wreekt zich aan de maatschappij, die hem afwjjst, wanneer hjj weder dief, of nog vree ben. wijzen wjj ze ruw van onze deuren, dan gaan ze zeker verloren. Hoe menigeen komt niet alt de gevangenis met gelouterde inzichten, gut hjj den verloren, maar bjj sleurt bnloilbur uok anderen met zich, zijn familie, zjjno kinde ren. Kunt ge dat willen, mijnheer Morabach?" De koopman kleurde zacht, toen hij ant woordde .Gjjlaatn door nw goed hart te Ier voeren, jjnheer putoor. Hol is een bekend feit, dat i misdadiger de gevangenis nog slechter ver at, dan bg er binnen gekomen is. In eesto gevallen is by dat slag te beginnen, een leven van boste en eeriyken arbeid. Hy biedt zich un,eo wordt afgewezen 1 Gy zyt een dief, roept de een hom tegenik neem geen veroordeelde, zegt de ander. Dat ia gelijk een straal kond water in het lastig op flikkerend vnnrl Hjj gut verder, hg trekt van deur tot deur, maar overal hooit hjj bet De koopman polnsde een wglede putoer zag het duidelijk aan hem, dal hy inweodig een strgd voerde en hy hoopte roede, dat een beter inzicht in don man zon zegevieren. Maar Int zgn groote tolot-.rclalliag antwoordde Morzbaoh; ,Eo toch zou Ik gaarne by myn besluit biyven, mynheer putoor. Het strijdt tegen myn natuur iemand in de zaak te nemen, die met den strafrechter heeft kennis gemaakt. Wel wil nder voorstel doen laten wy den gelegenheid stellen naar zijn go- boorlepluls terug le gaan. Daar la het onbe kend, welk noodlot hem getroffen heelt, en hy zeker gemakkeiyker werk. Hier In Berlgn ie het byna onmogeiyk voor hem een plaate te bekomen, daar hei kort of lang toch altyd aan den dtg komen ul, welk een onge lukkig verleden hy achter zich heeft." indig, beate vriend," gaf de paetoor vriondoiyk tot antwoord, ,dat ge niet con in wurheid goed werk iu toch wol le beproeven tuten in de diepte gedreven, indien het ons niet gelakt hel aan land le '.rekken. Want wat zal Landsberg nu beginnen Hy iqoot werk hebben of zgn familie lijdt gebrek I lk zag n, ali hy geea betrekking vindt." .Van den Neder-Rtjn." .Dat ia urdlg ver on oen reis durhi voel gold kostea. Maar hoe het sii, lk t putoor drukte xjja. vriend levendig de

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1897 | | pagina 1