Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 18.
Zaterdag 31 Juli 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn. Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden. Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs p
drie maanden
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauKrommestraat, F 227. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertontiini
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iederen regel meer- 0.05
Correspondenten on Adverlentiün moeten uiterlijk Vrijdag ivopd
't Laad der groote kinderen.
Naïveteit, eenvoud is de bij uitstek
beminnelijke eigenschap, waardoor de
kinderen ons trekken. Eldeis moge men
deze hoedanigheid slechts aantreffen bij
de kleinen, wjj hebben het voorrecht
te wonen in een Land, waar deze
eigenschap zóó veelvuldig bij volwasse
nen, bij grijsaards zelfs wordt aange
troffen, dat we het 'l Land der groolc
kinderen mogen noemen. Duidelijk is
dit gebleken bij de herstemmingen der
vorige maand.
Door het samengaan van Katholieken
en Anti-revolutionnairen waren zij, die
meer dan een halve eeuw bijna onafge
broken 't roer«van Slaat in handen had
den, in 't nauw gebracht. In de Tweede
Kamer moest een christelijke meerder
heid geweerd, een christelijke regee
ring in ons Rijk voorkomen wc rden De
leiders van den veldtocht tegen de
christeiijken gaven vooral bij de herstem
mingen blijk ons volkje goed te kennen
Dat Roomschen stemden op de Anti-re
volutionnairen, fiat, maar dat Anti-revolu
tionnairen de Roomschen steunden bij
de herstemmingen moest worden voor
komen, om niet geheel verpletterd te
worden
Fluks laai men .Rome" achter de
coulissen van 't tooneel der worsteling
rammelen met al hare verschrikkingen;
het moest dienst doen als boeman. Alles,
wat niet Roomsch was sloeg de schrik
om 't hart. Dit midde! bleek probaat
Liberalen van allerlei schakeeringen.
Radicalen en Socialisten, Kuiperianen,
Lohmannianen en Bronsveldinnen vlogen
verbijsterd te hoop uit vrees, dat het
geheimzinnig verschrikkelijk wezen, de
boeman, komen zou, met het gevolg,
dat men gezamenlijk optrok, om overal
bij de herstemmingen de Roomschen
te weren. Of ons land ook vruchtbaar
gezegend is met groote kinderen
Wijsneuzen mogen dit achterlijk vin
den, weinig blijk gevend van intellec-
tueele ontwikkeling, dat ons Volk
in massa zich nog laat bang maken
iets, wat in werkelijkheid niet be
staat, maar slechts in de verbeelding
wordt opgeroepen, doch zij vergeten, dat
deze eenvoud, onnoozelheid, zou Von
del zeggen, ons volk in zedelijk ge
halte zoozeer verhoogt, zoo lief en be
minnelijk maakt ter leiding.
Nu kan men wel zeggen, dat de H.
Paulus er geheel anders over dacht
.Toen ik een kind was, sprak ik als een
kind, begreep ik als een kind, dacht ik
een kind. Nu ik echter een man
geworden ben, heb ik datgene, wat des
kindes is, afgelegd." Dit immers moest
de H. Paulus zijn als leider van zoo
vele christelijke gemeenten, als drager
der zorgen van zoovele Kerkendit
moeten ook wij zijn, die de politieke
leiding in handen hebbenwij moeten,
der kinderschoenen ontwassen, wjjs be
leid bezitten, kennis van 't volkje hebben,
o het in goede richting te sturen.
En wat, zoo willen we verder vra
gen, kan meer preferabel zijn voor
leiders, dan het bestuur over een groot-
kindervolk? Voor beiden zelfs is dit
't verkieslijkste. In dit geval immers
hebben de leiders gemakkelijk werk
de onwilligen behoeven niet gekastijd,
de roede kan men sparen, men heeft
slechts even te dreigen met den boe-
en de weerspannigen marcheeron
allen vooruit in gezwinden pas. En liet
volkje komt er genadig met den schrik
af en ondervindt de tuchtroede niet.
Meatus pupillus cui huec simtgelukzalig
het volk, wat dit tot deel heelt.
Deze degelijke weerlegging bevredigt
die echte wijsneuzen niet: zij weten
het altijd beter en maken daarom op
alles aanmerking. Hun betweierij be
staat in 't wauwelen vari schromelijke,
schreeuwende tegenstrijdigheid tusschen
de onmondigheid des volks en deszelfs
souvereiniteit en haar uit te oefenen
rechten. Worden niet onmondigen on
der voogdij gesteld en missen hun daden
in 't publiek-civiele leven niet alle wets-
kracht V
Het antwoord hierop wordt even ge
makkelijk gegeven ais het bezwaar ge
maakt. Immers 't treffend voorbeeld
wordt ons gegeven door de hoogste
persoon in den Slaat, door onze geëerbie
digde Koningin-Regcnles is zij het niet,
die in naam en in de persoon van Hare
Dochter, Koningin Willielmina, tijdens
hare minderjarigheid regeert? Wal is
er desfralve tegen, dat wij, leiders, als
voogden optreden van ons minderjarig
vol!: en in deszelfs persoon en naam
rcgecren Kunnen wij 't helpen, dat ons
Volkje nog zoo onmondig is Stelt de
wel ons niet in 't gelijk, die voor on
mondige kinderen de voogdij voorschrijft.
Dit is onze groote verdienste, dat wij,
hetgeen dikwijls in 't burgerlijk leven
mei zooveel formaliteiten en moeilijk
heden gepaard gaat, presteeren edel
moedig, uit eigen bewegingen uit loutere
liefde voor 't Vaderland het volk mocht
eens, van zijne souvereine rechten mis
bruik makende, hetzelve overleveren aan
Rome.
Maar wijsneuzen komen andermaal
opdoemen met hun vervelend gebazel
om uwe voogdij te wettigen beroept gij
u op onze Koningin-Regentes. Maar
weet gij wel, wat deze Vorstinne doet
Zij geeft zich alle moeite om Hare
Dochter te bekwamen voor de zware
taak, die haar wacht. En gijgij
houdt het volk onmondig, om de voogdij
tc blijven uitoefenen Gij lacht heimelijk
in uw vuistje over de groote onno
heid der kudde, die gij aanvoert't Is
niet nobel in concert mee te doen
de lachpartij onzer naburen, waardoor
ons volk zoo'n mal iiguur slaat. Boven
dien zal uw verwjjl, dat de Roomsche
Geestelijkheid haar volk dom houdt,
door haar voor uwe v oelen worden
teruggeslingerd. Uw leuze van ontwik
keling, verlichting en beschaving wordt
al te doorzichtig
Al zachter wordt het antwoord ge
geven Gij begrijpt nog weinig van onze
hoogcre politiek. Kom nader De muren
hebben ooren. Onze politiek moet 't ge
heim bl|jven der goden en niet onder
den voet raken van 'l plebs. Vat gij
niet, dat, hoe onnoozeler hel blijft, destc
gemakkelijker de leiding Verbeeldt u
eens, dal wij openlijk ons volk verkon
digden, dal de hoeman niets anders is
dan een boeman Wat zou er van te
recht komen Dan konden wij wel onze
biczen pakken cu de matten oprollen!
't Was gedaan met onze heerschappij
Ons streven moet zjjn: den boeman nog
schrikwekkender te makenDit is een
alles overtreffend middel gebleken, 't
een lust, toen wij dreigden, vlogen
roor ons door het vuur! En dit
middel weg te werpen, hoe onpraktisch
Kort en goedin de onnoozelheid der
on-rooinsche kiezers ligt onze kracht, een
alles-overweldigende kracht en wei in
den boeman.
Wij willen er nog een woord aan
toevoegen maar zachter nog en op
voorwaarde, dat gjj 't niemand vertelt
Mundus vult decipiergo decipiatnrde
groote menigte wil bedrogen worden,
derhalve haar te bedriegen, achten wij
onzen plicht! Hierin ligt het ganschc ge
heim onzer hoogure politiek
Ziet, dat is nu echt liberaal
BUITENLAND.
Dat de inval van Dr. Jameson
in Transvaal nog een nasleep zou heb
ben, was wel lo voorzien, maar
deze zulke afmetingen zou aannc
als lot nu toe 't geval is, had wel nie
mand kunnen denken. De commissie
van onderzoek in deze zaak heeft, naar
't gevoelen der moeste Engelsche bladen,
niot gedaan, wat zjj doen moest; de
algernecne opinie is sterk tegen haar
gekant. Men weet, wat het verloop is
geweest van het proces en de veroor
deeling van Dr. Jim en consorten, doch
den hoofdschuldige, Cecil Rhodes, heeft
men vrij gelaten. Wel is hij ontslagen
als directeur der Chartered Compagny
maar daarbij bleef het ook. Vooral mi
nister Chamberlain heeft het bij de
Engelschen verkorven, om de vreemde
manier, waarop hjj zich in dit geheeie
geding gedragen heeft. Maandag 1.1.
heeft in het Brilsche Lagerhuis eene
uilvoerige beraadslaging plaats gehad
naar aanleiding van het rapport der
commissie ten aanzien der Zuid-Afri-
kitunsclie aangelegenheden. De afgevaar
digde Stanhope sprak zjjn spjjt uit over
liet optreden der commissie en wel wjjl
zjj in gebreke is gebleven den hoofd
schuldige, Cecil Rhodes, te vervolgen.
Ook stejde hij in eene resolutie voor,
om onmiddeiyic den heer Hawksiey voor
de balie van het Lagerhuis te dagen,
ten einde do telegrammen over te leg
gen, welker inzage hjj aan de commissie
gewoigerd had.
„In sommige bladen en in zekere
vloedrjjke kringen, zcide hij, is een
slreven merkbaar het onderzoek naar
deze zaak in de doos te stoppen.
Muur buiten het Huis, bjj hel publiek,
wordt duideljjk het verlangon uilgespro
ken naar een grondig onderzoek." Hjj
voegde er aan toe, dal zoolang Hawks-
leys telegrammen niet overgelegd waren,
de publieke opinie blijfl geloovon, dat
er iemand is, die ontzien moet worden,
dat er iets wordt verborgen gehouden,
't welk liet licht niet mag zien. De Heer
Labouchère voegde hieraan nog toe
„Het onderzoek zal tol eenig gevolg
hebben, dat het volk hier in Engeland
versterkt wordt in de meening, dat er
eene afzonderlijke wet is voor de armen
en eene afzonderlijke voor de rijken en
machtigen, terwijl het naar buiten den
indruk maakt, dat de Engelschen eene
natie van huichelaars zijn."
Slechts poovertjes werden deze hef
tige aanvallen door de ministers weer
legd. De commissie had, volgens hen,
haar best gedaan en meer kon men
toch niet vergen.
Minister Chamberlain nam zelfs Rhodes
nog in bescherming en sprak van de
groote diensten door dezen laalsten aan
den lande bewezen. Hij merkte op, dat hij
al genoeg geslraft was en dat de Re-
gecring hem ook niet meer vervolgen
zou evenmin zou hjj van de Ijjst der
leden van H. M.'s Privy Council wor
den geschrapt
Ten slotte werd de motie-Stanhope
verworpen met 304 tegen 77 stemmen.
Deze uitslag heeft under een gedeelte
van het Engelsche volk groote veront
waardiging gewekt.
Volgens den Vériti zal de Heilige
Vader binnen kort, in den vorm van
een open brief aan eenen der voor
naamste sociologen in Italië, opnieuw
zijh gezag doen gelden len einde elke
verkeerde uitlegging zijner bedoelingen
in zake de sociale Quaeslie tegen te gaan.
FEUILLETON.
i groote BeursspeeniatiB-
Vrij gevolgd naar het DuiLscb.
.Praat er maar niet meer van," lachte Ro-
aentbal, terwjjl bjj zijnen sigarenkoker voor
den dag haalde en eene fijne sigaar 500
mark de dnizend aanstak. Lingen snoof,
als hartstochtelijk rooker, den heerlijken geur
van het edele kruid met wellust op, en vroeg
zich af, of het hem ook eenmaal gegeven zou
zijn zoo'n fijn merk te rooken. Mjjnhecr Ro
senthal bemerkte hoe vol aandacht Lingen keek
naar de dampende sigaar, bood bem ook
koker aan en ideze slak bevend zjjne vin
er inhierop zade Rosenthal.Als ge i
ker zjjt, kont gf dat merk mettertijd ook
rooken. Zet njv geld dus maar bjj mjj
Gij weet. dat liet in mjjne zaak veilig belegd
is, en I
,0, spreek da arvan niet, mjji
zeide Lingen, «tic meende, dat alleen de ge
dachte, dat h«t geld bjj hem niet veilig zou
zjju, hem zou Leleedigen.
.En ik kai| u, omdat ik hel geld goed kan
plaatsen, een iioogar percent
slaat, die zjjne crediteuren met drie pere
atscheepL Ik geef u vijf percent, elk kwart
bjj mjj te inoen, zoo ge dat wilt."
,Vjjf percent," horhaalde Lingen vol vre
de. .Wel, dan krjjg ik jaarlijks 3000 mark
.Zeker, en daaruit kunt ge gemakkelijk be
rekenen in hoeveel jaren uwe 60000 mark ver
dubbeld zullen zjjn. En als je eerst maar eens
eerste honderdduizend achter den rug licht,
vermeerdert uw vermogen veel sneller,
,Eo gjj wilt dal werkeljjk doen, mjjobeer
Rosenthal?"
.Ja, om n daarmede een genoegen te doen,
omdat ge mjj sinds jaren als een ijverig werk
man bekend zjjt," antwoordde Rosenthal. ,ln
't algemeen genomen houden wjj ods niet op
met zulke kleine bedragen," dal was een
leugen, het hnis Rosenthal en Gidion ver
smaadde zelfs een .ellendige" duizend mark
niet „omdat hel beboer van een klein ver
mogen evenveel tjjd vordert als een groot. De
geheimraad Welter, die bjj u in 't voorsle ge
deelte van het buis woont, heefl, reeds sedert
twiotig jaren, 200000 mark bg ons gedepo
neerd gjj zult dan ook wel inzien, dal
Met dezo woorden liet hjj den schrijnwerker
vertrekken. Hjj dacht er niet aan bjj dei
nog meer tan te dringen. Hjj bezat genoeg
menscbonkennis, om te weten, dat hjj b(j den
plotseling welgesteld geworden handwerksma
eene snaar had doen trillen, welke niet opzou
i zijn
kapitaal bij hem Ie beleggen.
Rosenthal begaf zich, eene melodie uit eene
operette fluitend, naar zjjn eveneens zeer ele
gant Ingericht kantoor, waar hjj ondar de in
gekomen brieven eenen geboekten briel vond
tan zjjnen broeder uil Weeneo. Hjj opende
lent haastig en begon hem te onlcjjleren. Se-
lert geruimen tjjd correspondeerden beide
brooders slechts door brieven in cjjforschrilt.
1 mee te deeleo, wat
een derde niet behoelde te weten en dikwjjls
niet mocht weten, zoodat zjj, voor hel geval,
dat een hunner brieven in vreemde handen
oningewijde in handen vallen, dan vond bjj er
niets anders in dsn een onbegrijpelijke war
boel vao cjjlors en letters, welke slechts door
hem konden ontcjjlerd worden, die in hel be-
Zjjo broeder schreef in allen gevalle thans
gewichtige zaken, want Rosenthal bestudeerde
den grooten brief inet groote opmerkzaamheid.
Abraham Rosenthal Ie Weenen bereidde eene
beursmanoouvre voor, wolke, als zjj mocht geluk
ken, eene ontzaglijke som gelds voor hen zou
afwerpen. Op eenen nog nader te bepalen dag,
terstond na de opening van den Rjjksdag, zou
in een der Weoner bladen een bericht ver
schijnen, volgons hetwelk de keizer van Oosten
rijk zich, lot een gewoon burgerman, geen
hoogwaardigboidibekleeder, zou hebben uitge
laten over een b(j
logsgevaar van de zjjde van Kuilend. Een
noodwendig gevolg hiervan zou zjjn een plot
ting d
narkt vi
de papieren, maar vooral van de Oostenrjjksche
it-acties. De broeders zouden zieh de da
mn deu koars Ion nutte makeu en eene
groote menigte dor papieren koopen, om zei
zoodra de onlcilbaar volgende ambtshalve lo
genstraffing der niouwstjjdiug verscheen en de
ida koers weder intrad, op nieuw te verkoopen.
Eene ontdekking van den verzinnor der nieuws
tijding, zoo schreef zjjn broeder, was na de
door hem genomen maatregelen, geheel onmo
gelijk, en het welslagen zeker.
Kosonthal legde den brief niet een glans van
genoegen terzijde. Hier werd zonder twjjfel hel
uitzicht op eene beursmanocuvra geopend, zoo
als die in geen jaren was voorgekomen. Milli-
oenon zouden in eens worden verloren, nenigo
speculant zou daardoor ten gronde gericht,
slechts d
winnen, door ze anderen te ontnemen. Zjjne
fantasie schilderde hem het beeld van ruste-
lonze ontzetting, wolku de beurs op liet oogon-
blik, waarin de noodlottige tjjdiog uit Weenen
zou aankomen, moest aanbieden. De knapste
speculaoten zonden het hoofd verliezen, de
hechlsle bankiershuizen een oogenblik sidderen,
hjj echter, hjj alleen zou weten, dat binnen eeu
uur reeds de ambtelijke lijding zou komen, dut
er van alles niets waar was. Dit korte Igd-
■tip was echter voldoende om eene vangst te
tl ooit aan het licht mocht komen,
hem zeer gemakkelijk tehewjjzon
or part noch dool aan had. Hoo
zjjn broeder er zich uit zou rodden, liet hem
geheel koud; hjj kende Abraham genoeg om
i weteo. dat die wel in tjjds in veiligheid zou
jjo.
Prettig gestemd door dit alles, wilde bjj op-
lendel, eeu kaalhooldige jonge man, binnentrad
iet een weldoorvoed, overmoedig gelaal ala
>an van de woreld. Hjj beklaagde zich bjj
Rosenthal optameljjk lichtzinnigen toon, dat hjj
in geldverlegonheid geraakt waa, en om voor-
verzoeken, Good gemutst vroeg
ar het bedrag en schreef, toen
itrookje papier, dat bjj zjjnen
voegde hij er
.Drommels kostba
terwjjl hjj met komische vertwijfeling zich ovor
zjjn kalen schedol streek, ,m .ar ik kan dat nie
laten en 't spelen opgeven."
„Zooals ge will, gjj weet, dat ik mg met de
persoonlijke aangelegenheden van mjjne onder
geschikten niet inlaat," gaf Rosenthal tea ent-
woord, naar zi|n' hood grjjpond. „Adieu".
.Sluwe vos," bromde rajjnheer Bendel, .alsof
ik niet al lang gemerkt heb, dat hjj mjj gaarne
