Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 24. Zaterdag 11 September 1897. Elfde Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baam, Barneveld, Blarieum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden. Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnementsprijs per drie n Franco per post Afzonderlijke nummers BureauKrommestraat, F 227, Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Het Europeesch Concert. Geen politiek wekt meer weerzin en verachting, dan die in het Oosten wordt afgespeeld. Men herinnere zich hoe bij den aan vang der jongste vreeselijke moord- looneelen in hel Ottomaansche Rijk een storm van verontwaardiging over geheel Europa zicli verhief, welke zoo krachtig werd, dat hij de groote Europeesche Mogendheden als het ware dwong zich weder te mengen in de binnenlandsche aangelegenheden van Turkije. Wel was het niet de eerste maal, dat de stem der verdrukte en gemartelde Christenen in het Oosten om hulp en bescherming riep tegen den bloeddorstigen Muzelman. Maar even als eertijds bekommerde Turkije's Sul tan zich weinig om de tusschenkomst van zijne keizerlijke en koninklijke con fraters, en het moorden en martelen ging onafgebroken voort over bijna het gansche Turksche grondgebied. Nog sterker en brutaler dreef de Porte haar Oostersche politiek. Toen immers de huiveringwekkende bloed en raoordtooneelen door den Muzelman aangericht in de geheele Europeesche pers als om slrijd aan de Porte werden toegeschreven, en zij voor de gruwel daden ten volle aansprakelijk werd ge steld, werd den gezanten van het Turksche Rijk, bij de verschillende Hoven geaccrediteerd, met cynische on beschaamdheid opgedragen wereldkun dig te maken, dat de slachtoffers harer wreedheden zelve de oorzaak waren van de godtergende gruwelen aan hen gepleegd. Zelfs verhalen van geloofwaar dige personen, onder wie er oog getuigen waren geweest van de Turksche wreedheden, wei-den stoutweg onwaar genoemd. Men weet, hoe destijds krachtig daartegen werd geprotesteerd, en de Tijd. documenten publiceerde, waarmede de Turksche politiek als verfoeilijk be drog werd gebrandmerkt. En wat deed nu de Turksche diplomatie? Zjj bleef zwijgen alsof zij de onschuld ware in eigen persoon. Maar de beschuldigingen bleven ge Priji dar AdvortantUni Van 1 tot 6 regels Voor iederen regel meer Correspondentiên en AdverlenliCn moeien uiterlijk Vrijdagavond handhaafd, openlijk werd beweerd, dat de Sultan de moorden op de Armeniërs had gelastde afschuwelijke slachtpartij bleek zoo goed georganiseerd, dat ze begon en eindigde naar de bevelen van hoogerhand gegeven. Van een dier bloe dige looneelen op 28 en 29 Augustus des vorigen jaars in de straten van Constantinopel, onder de oogen der Turksche Regeering voltrokken, werd door een correspondent in Daily News een volgende schets gegeven, die door andere getuigenissen werd' bevestigd. ,De Armeniërs van een brandweerpost," aldus bedoelde correspondent, „behoo- rende bij het politie bureau van Galata Serail, kregen order de lijken, die hun gebracht werden, in een kelder te ber gen en te sorteeren, daar het voor Mahomedanen .onrein" was de doode Armeniërs aan te raken. Den eersten dag hadden zij 19 karren te laden, elk met 20 ii 50 dooden, die voor hun oogen op eene binnenplaats door sol daten met de bajonet waren vermoord. Een ander getuige zag 28 ossenwagens en 156 gewone karren langs een weg en 71 wagens langs een anderen weg naar het Armenisch ke-khof rijden." Zulke gruwelen geschiedden in de hoofd stad des Rijks, zonder door de Over heid ook maar in T minst verhin derd te worden, onderwijl de smart kreten doordrongen tot in het paleis van den Sultan. Men huivert bij de gedachte aan het vreeselijk schouwspel hier voorgesteld, en toch is hiermede slechts één enkel feit aungehaald uit de reeks gruwelen door den Muzelman bedreven. Was het dus wonder, dat kreten van de diepste verontwaardiging overal werden gehoord? Is iiet niet gemakkelijk te verklaren, dat bij zooveel snoodheden de vergrijsde en beroemde staatsman Gladstone nog eenmaal zijn welsprekende stem ver hief, de Christenmoorden brandmerkte en niet schroomde den Sultan aan te wijzen als den moordenaar op den troon Een hoopvolle blik bleef intusschen naar het Oosten gericht. Zes der groote Mogendheden hadden een Europeesch Concert gevormd, dat de beestachtige wanorde in het Turksche Rijk herstellen zou. De gezanten, daartoe aangewezen, sloegen de handen ineen, hielden bij eenkomsten, voerden beraadslagingen, richtten nota's, voorstellen, verzoeken, vermaningen, dreigementen de een na de ander aan de verheven Porte en alsof er geen Europeesch Concert bestond, werden de gruweldaden voort gezet. Turkije deed, wat het goedvond te doen en lachte en spotte met de politieke helden, die zich wapenden met papieren documenten, goed voor de snip- permand. Kon het uitblijven, dat deze laffe, onver antwoordelijke houding van het Euro peesch Concert misnoegdheid en bitterheid wekte Was het wonder, dat Griekenland onverholen aan zjjn wrevel lucht gaf en een vurig verlangen te kennen gaf om de getiranniseerde naburen met de wapenen in de vuist hulp te bieden? dal het onbedwingbaar werd, toen de smartkreten van het eiland Kreta steeds angstiger klonken en door drongen tot in de ziel des volks? En toen het Europeesch Concert zijn af wachtende houding toch bleef hand haven, was liet toen te verwonderen, dat de Grieken, het geduld verliezend, met geestdrift toesnelden tot de wan hopige christen bevolking en door deze met open armen werden ontvangen en als redders begroet? Maar de Mogendheden achtten nu den tijd gekomen handelend op te treden doch niet om den eliendigen toestand op Kreta te doen eindigen en de orde te herstellen, maar om de uit voering der Grieksche plannen te ver ijdelen. Oorlogsbodems verschenen en zes admiraals der verschillende Mogend heden namen de taak op zich den toe stand tebestendigen. Aldus gedwarsboomd in zijne bescher- raingsplannen, zag men het Grieksche leger, door onstuimige geestdrift ge leid, naar zijn grenzen trekken om den gehaten Turk daar lot zijn plicht te brengen. De oorlog ving aan en der wereld werd en wordt nog het schouw spel geboden, hoe de Turk het zijn krachten overschattende en thans totaal verslagen Griekenland naar hartelust knevelen kan. Deze grievende toestand werd ge schapen onder toezicht van het Euro peesch Concert. De Turk, die vloek voor Europa, is de eenige, die thans hel Oosten triomfeert. Met de be moeiingen der Mogendheden wier eenstemmigheid herhaaldelijk werd uit gebazuind, doch die slechts daarin schijnt te bestaan, dat zij uit puur egoïsme elkaar de handen binden en daardoor de wreed verdrukte Christenen laaghartig ten prooi laten aan het Mu- zelmansche fanatisme neemt de Porte leukweg een loopje. Terwijl immers gezanten dreigende nota's aan haar richtten, wisselt de Sultan vriend schapsbetuigingen met de betrok ken vorsten, o( zendt hun, zooals aan Duitschlands Keizer, geschenken toe. En onderwijl houdt de Turk met barbaarsch genot de knie op de borst van het overwonnen Griekenland en wordt hem den tijd gelaten het ongelukkig land te martelen ten doode toe. Ziedaar tot heden de resultaten van het veel besproken, aller verwachting be schamende Europeesche Concert 1 Ieder eerlijk gemoed zal hier echter vragenWaar blijft nu de zoo vurig verbeidde bescherming der ongelukkige getiranniseerde Armeniërs? Waar een horstel der grieven voor de zoo diep gekrenkte, bloedig gemartelde Christenen het Turksche Rijk Waar schittert hier een enkel bewijs van „recht en gerechtigheid", waarop de Czaar van Rusland dezer dagen in zijn toast tegenover den Pre sident der Fransche Republiek durf de snoeven? Op het internationaal- koloniaal con gres, dezer dagen te Brussel gehouden, heeft de vermaarde pater Charrnetant, de vurige strijder voor de arme ver drukte en gemartelde Christenen in het Oosten, het schandelijk egoïsme der Europeesche Christelijke Staten aan de kaak gesteld. Na de houding der En- gelschen in Oeganda te hebben ge schetst, behandelde de pater de moor- denarijen in Armenië en sprak „De beschaafde volken hebben het recht niet, zich acnter hun grenzen te verschansen en onverschillig te blijven voor hetgeen daarbuiten voorvalt. De gebeurtenissen van thans bewijzen ons integendeel, dat men vooral daarop den blik moet gevestigd houden, om zich rekenschap te geven van de ge varen, die den geregelden gang der menschheid kunnen verstoren. De voortgang der beschaving heeft een zwaren slag gekregen door eene uitbarsting van Muzclmansche dweep zucht en vooral door de onbegrijpe lijke en laffe houding van het christe lijk Europa en van zijne diplomatie. Meer dan 300.0(10 menschelijke we zens zijn in eenige maanden tijds in het Turksche rijk vermoordduizen den christen vrouwen zijn met geweld opgelicht en zuchten thans in de ha rems, meer dan honderdduizend wee zen dolen thans zonder brood en zonder schuilplaats rond in de eenzaamheid, die de Muzelmansche barbaarschheid van hun land gemaakt heeft En wat heeft het christelijk Europa middelerwijl gedaan? Het heeft party gekozen vóór den moordenaar tegen den vermoorde. Het heeft de pogingen van het kleine Grieksche volk gestuit, dat zijn broeders in taal, in ras en in godsdienst, te hulp wilde komen. Het heeft toegestaan, dat de Islam, die sedert drie eeuwen steeds overwon nen is als hij zich met een christen volk, hoe klein ook, durfde meten, de overwinning zag terugkeeren tot de Halve Maan, die enkel meer aan nederlagen gewoon was." Het zyn harde waarheden, welke pater Charrnetant het christelijk Europa voor de voeten werpt. En toch staat het te vreezen, dat ook zijne stem zal blijken als die eens roependen in de woestijn. Want sinds het schromelijk onrecht aan den H. Steel bedreven wordt men al meer en meer gewaar, dat de Europeesche diplomatie het spoor van „recht en gerechtigheid" totaal is bijster geraakt. FEUILLETON. De groote Beursspeculatie. Vrij gevolgd naar bel Duitsch. 9) Erg opgewonden kwam Lingen tbui» en vertelde zjjne vrouw, die hem, omdat hjj er IOO bleek uitzag, vorschrikt ontving, wal hg ondervonden had. Toen hjj geëindigd bad riep juffrouw Lingec angstig .Maar hoe kondt ge beloven te zwjjgen •chuldige „Kon ik dan andera?" antwoordde Liogen, wlen ondorweg zjjn geweten ernstige verwijten gemaakt bad, bedeesd. „Oos kapitaal toch stond op het spel. Ot meent ge, dat ik de 60000 mark zon hebben laten varen, om Rosenl' to rufoeeren? Dan zou niemand zijn geld ruggekrogen hebben." „Geloof toch niet," teide Lingens vrot „dat de man zich rutneeren zai. Een acht een bedrieger zooals b(j, zal het zjjne wei veiligheid gebracht hebben, als bel in zjjn h begint te kraken. Maar dat daargelaten, gjj h nooit moeten beloven te xwjjgen en gü zijl verplicht or thans nog aangifte van te c „Dat kon niet!" riep do schrijnwerker, .injjne belofte I injjne belofte 1" „Die telt niet," antwoordde de wakkere vrnnw. „Gjj moogt niets beloven, wat onrechtvaardigheid is voor nwen evenni Goddank, dot gjj ten minste de 50000 mark nog gered hebt!" .Maar als ik spreek, verliezen wjj de tien duizend," antwoordde Liogen vol vertwijfeling. ,En al waren het er ook twintig duizend, de gebeele som," bield juffrouw Lingeo aan. jjj moet sprekenHet is uw plicht als aristen en als menficb. Wilt ge dan met don intenaarslast op uw geweten door het leven urn, dal ge een lagen bedrieger de bohulp- ime hand geboden hebt? Dat kunt ge toch „Ik zal bet Frans eens vragen, Liogen nadenkend. „Doe dal," anlwoorddo zjjoo vrouw met op zet. „Hjj zal niet andera spreken dan ik." En werkelijk, Frans zeido hetzelfde als zjjne moeder en verklaaide bovendien, dal hjj ter stond de aangifte zon doeo, iodien zgo vader zulks niet deed. Gebroken als een arme zon daar, ging Lingen naar beneden, waar zijne vrouw, die over don uitslag ,der bespreking tusschon vader en zoon niet don minsten twij fel gekoesterd had, rnstig aan 't raam zat te werken. Toen baar man binnenkwam, stond zjj op, zonder naar den uilslag ven zjjn bezoek te vragen, en zeide: „Rosenthal beett u papieren van waarde gegeven, zjjn zo wel goed Of heelt bjj u ten slotte nog bedrogen, om maar van u af te xjjn „Ik heb geen verstand van die zaken," a woordde Lingen, die steeds bedeesder werd ten slotte zich zelf als een groote booswicht .Vraag dau oi die d Lorei iratand van geld- Zoo ging dan Lingen naar mijnheer Lorenz, ien bjj zonder omwegen de zaak vertelde. Lorenz gaf, terwjjl Lingen sprak, telkens lee- van groote tevredenheid en riep, toen hjj geëindigd bnd, ztch op zjjn stoel omkeerend it is een feestdag, waarde baasKjjk, een Jood, eene uitverkorene des volks i koren op onzen molenDat brengt ons, antisemieten, duizenden nieuwe leden a: het is heerlijkheerlijkZeg, waarde baas, wio heeft er nu geljjk gehad, gjj of ik „Nu, triomfeer maar niet, rnjjulieer Lorenz,' smeekte Lingen. „Ja, ik waa gek, een grooti gek, en wordt om mjjne geldzuebt bitter ge- „Ha, ba, ha!" lachte Lorenz, „vijf procent interest wilde hg u geven en nu houdt hg 10000 mark alO zoo'n driedubbele schelm Hangen moet hjj!" .Help mjj liever eerst, mjjnheer Lorenz," zeide Liegen, „en zie dezo papieren eens ever na, of ie wel goed zjjn. Ik heb nog nooit zulke dingen in banden gehad." Lorenz nam het pak papieren en vluchtig in. Dan zeide bjj tot Lingen „De papieren zjjn in orde, waarde baas, maar toch zjjt ge bedrogen! Rosenthal is Liugen beelde zoo sterk, dat hjj op e •loei moest gaan zitten; zou hjj zjjn vermogen toch nog verliezen? .Spreek toofi, mjjnlioer Lorenz," stamelde „Ren ik bedrogen?'' ,Ja, bedrogen, Rosenthal beeft u wederom ia tienduizend mark lichter gemaakt, want de 50000 mark hier hebben slechts eene koers- wonrde van *1000 mark. Als ge do papieren heden verkoopt, krijgt ge er maar *1000 mark „Goddank," klonk bet uit Lingens borst, „dan zal ik toch niet alles verliezen. O, die schnrkMaar nn ken ik geen erbarmen meer. Ik ga bem bjj de politie aanklagen." „Wacht even, boste Lingen, geen overijling," zeido Lorenz, „Hoe laat is het? Half zeven Kjjk eens, Rosenthal heeft al gesloten, en hjj ontvangt binnen weinige minuten zjjne gasten. Er is dus voor 't oogenblik geen gevaar. Laten wjj hem heden avond nog eenmaal vrooljjk „Neen, neen, hot gaat niet," riep Lingen plotseling uit. „Dal we daaraan volstrekt niet gedacht hebben I De geheimraad heeft immers zjjn geheele veimogcn bjj Rosenthal uitstaan „Ge hebt geljjk I" zeide Lorenz. „Dan moet hjj ook de eerste zjjn, die met het ware ka rakter van dezen modernen bandiet bekend wordt gemankt. Ga eens naar bovon „Ik zal me gaan verkleeden en „Wat verkleeden," antwoordde Lorenz j „Ga maar naar boven, zooals go zgL De 300000 mark, welke gjj voor bem wilt redden, •I" sin alles over 't hoold zien. Gau.. Voor do deur van den geheimraad ontving Lingen de boodschap, dat vader en dochter naar do party t>9 Rosenthal waren, om daar den avond door te brengen. „Dan daarheen," riep Lorenz, in wieu plot seling ceno soort van jachtlust ontstaan was, ,De vogel zal ons niet ontgaan 1" Onderweg sprakeo de beide mannen met elkander al, dat Liogen zijne aanklacht op het politiebureau zou indienen, terwjjl Lorenz den geheimraad om een oogenblik gehoor zou ver eken. Toen de rentenier na een kwartier de -aal insloeg, waar Rosenthais paleis lag, viol in reeda van verre de groote menechenmassa 'l oog, die voor hel helder verlichte por ei, waaroovcn eene electrische lamp baar i nieuwsgierigen, die hel binnenkomen der gasten wilden zien. Twee agenten, die Rosenthal tol dit dool gevraagd bad, deden hun beat de orde te bewaren. De menigte ver keerde in opgewonden toestand, geestige ge zegden vlogen her- en derwaarts, maar ook menige biltere opmerking werd gehoord. Lorenz drong tot aau den ingang door. „Helahoordf, hi) zich toeroepen, „moet jjj ook naar binnen Jjj hebt geen cylinder op en geen feestgewaad aan 1" {Wordt vtrtolyd.)

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1897 | | pagina 1