DE EEMBODE
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 36.
Zaterdag 4 December 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baam, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Bijvoegsel.
Zaterdag 27 November.
Prijs der Advortontién:
6 regelsf o,30
R. K. werkliedenverenigingen in
het aartsbisdom Utrecht.
Zondag j.l. werd te Utrecht de vjjfde alge-
meene bondsvergadering van R. K. werklieden-
vereenigingen gehouden. Ten hall elf nro
werden de sedio-vergaderingen aangevangen,
waarvan vier in hel Gebouw v. K. en W. en
drie in het SL Joseph-gebouw aan de Kapel
straat werdea gehouden, waarna men naar de
Kathedrale kerk toog, alwaar een Misoffer werd
opgedragen door den weleerw. heer F. X. W.
Bull, rector van het Gregorinshuis, voor de
ledeo van den bond. Het kerkgebouw was
overvol, daar behalve de afgevaardigden, ook
vele anderen van elders voor deze gelegenheid
waren gekomen.
Na de H. Kis hield mgr. H. v. d. Wetering,
aartsbisschop van Utrecht, eene toespraak,
waarin Z. D. H. erop wses, dal zonder den
godsdienst de Oplossing van de sociale quaestie
onmogelijk is, omdat zonder den godsdienst
de arbeider niet kan verzoend worden met zijn
lot noch tevredenheid vinden in zijnen t'aal,
en de palroon niet kan worden overtuigd, -lat
zjjn hoogere macht een lalentis, waarvan hjj a.'s
rentmeester rekenschap zal raoel geven aan
God.
Vooral door de kracht van baar voorbeeld,
zei Z. D. H., mo'teo de katholieke werklieden-
vereenigingen medewerken tot bevordering van
het godsdienstig leven. Ook daardoor zullen zjj
er toe bijdragen de maatschappelijke toestanden
ta verbeteren, overeenkomstig hel Woord des
Heoreo.Zoekt eerst hel Rijk Gods en Zijne
gerechtigheid en al hel overige zal u worden
toegeworpen."
Hierna had de gemeenschappelijke maaltjjd
in Tivoli plaats, waarna ten twee ure de
sectie-vergaderingen werden hervat, en do vol
gende conclusiên, na eenig debat, uil do vol
gende aan de orde gestelde en behandelde
onderwerpen werden aangenomen
Groep I. Staudaardloon, fabrieks- en arbeids
raden.
,De bond van r.-k. werklieden-vereenigingen
in het aartsbisdom Utrecht, noodzakelijk
achtende de vaslslelling van een nniform-larief,
waarnaar door elke vereeniging gestreefd moet
worden spreekt de wenscheljjkheid nit van het
oprichten van fabrieks- en arbeidsraden."
Groep U. Minimum-loon en maiimnm-arbeid.
,De bond, enz.
overlnigd zjjnde, dat n
mam-arbeid wenscheljjk,
is, trachte door samenwerking deze te Be
reiken."
Groep III. Patroons en gezellen.
.De verschillende bouwvakken in het aarts
bisdom Utrecht trachten samen te werken met
de patroons, overeenkomstig de encycliek
„Rerum Novarum', gegrondvest op waarheid,
vrpheid en recht, tot oprichting van een na-
tionalen vakbond.'
Groep IV. Oprichting na een naüonalen
Hiertoe werd besloten; statuten en regle
menten werden aangenomen, en besloten, dat
de hoofdzetel te Utrecht zal gevestigd zjjn;
terwijl zich hier ook bij hebben aangesloten
de vereenigingen 's-Gravenhage, Dordrecht,
Haarlem en Amsterdam, vereenigingen uit het
diocees Haarlem.
een nationalen vak-
n noodzakelijk
bond. Tot stichting hiervan had eene voor-
loopigc bespreking plaats van de tabaksbe
werkers, welke statuten mede werden goeiige-
kourd; do zetel zat te Utrecht gevestigd zjjn-
Groep VI. Toestand der wegewerkers.
,Do hond, enz.
Richte op zus'cr-spoorweg-vakafdeelingen, oin
door samenwerking tot een gunsligen loonslan-
daard te komen."
Groep VII. Nut van vakvercenigingen. Zon
dagsrust. Nachtarbeid.
a. zich vereenigende met de zienswjjze van
den inleider, spreekt de wenscheljjkheid uit, I jj
bet dioceaans-bestnur aan te dringen op het
verplicht stellen van hel lidmaatschap der gilde"
b. .bij de regeering aan te dringen op meer
wettige regeling op de Zondagsrust";
c. .de hond, overtuigd zijnde, dat door dco
nachtarbeid de gezondheid wordt benadeeld, de
werkeloosheid vermeerderd en zoodoende de
loonoh gedrukt,
besluitdat de verschillende corporation bij
do patroons er op naairingen, dat de vier eerste
uren na do gewone dagtaak met 15°/„ worden
verhoogd. De volgende uren in hetzelfde etmaal
mol 50";„".
Hiermede waren de sectie-vergaderingen afge-
loopen. Ten half 5 nre naui de algemeene ver
gadering een aanvang in het St. Joseph-gebonw.
Hier trad als eerste spreker op de weleerw
heer F. X. W. Bult, rector van het St. Grego-
riushuis, over .Voorzorgskassen." DoorSpreker
werd aangetoond hoe nattig en wenscheljjk het
oprichten daarvan is, en hjj gafeenige raadgevin
gen om zoo spoedig mogelijk deze voorzorgs
kassen aan te wenden.
De tweede spreker, de heer H. Nienwenhnijzen,
van Hilversum, besprak de noodzakelijkheid
van heroprichten van .Jongelings-vereenigingen";
.Waarom zijn jongelings-vereenigingen nuttig
en noodzskeljjk, en hoe moeten deze vereeni
gingen zjjn ingericht, om in vereeniging met
werklieden Ie kunnen samenwerken?"
Mgr. dr. A. Jansen, pastoor te Bunnik, hield
ceo kernachtige eo geesdge slotrede, waarin
hjj 01. Jo maalschappjj vergeleek bij het meo-
scheljjk lichaam en den werkliedenstand lij de
boenen van den kolos. Wanneer de beenen goed
zfin, marcheert de maatschappij flink vooruit
I op den weg naar de volmaaktheid. Maar helaas,
de beenen zjjn krom. Omdat de arbeidersstand
niet is, wat z(j behoorde te wezen, hinkt de
maalschappjj op de beide beenen. leder erkent
dit en nu zjjn veel dokiers opgestaan. De een
prijst dit, de ander dat aanveel zouden de
beenen in één dag willen genezen en kracht
zouden z
p hel aanbeeld will
at ze recht inet den
Moge het, zei spreker, aan uw aller inspan
ning gelukken, do beenen, waarop de maatschappij
steunen moeten recht en sterk te doen worden.
Al kunt gü ook de verwezenlijking nwer idealen
niet geheel en ai beleven, owe kinden
kleiokindcren zullen dan toch de vruchten pluk
ken van uwen arbeid. En in elk geval zult
den werkliedenstand zien toenemen in gods
dienst, in welvaart en innerlijke kracht, opdat
de m'enachelijke maatschappö krachtig i
«chrjde op den weg aan welks einde voc
illen de hemelpoort slaat.
Met een warm dankwoord van den voorzitter
m het zingen van het Wim ïeérlandech Bloed
nol accompagnement van orkest werd de ver-
{adoring gestolen.
Eruinvorbond.
Te 1 uur kwam Zondag te Utrecht in de
Gildenzaiil van hot Si. Joaephhuis de verga
dering van .Hot Kruisverbond" bjjeen. Over
gegaan werd tol het kiezen van een centraal-
hestuur, beslaande uit de voorzitters van de
afdeelingen Arnhem, Gent en Huissen.
Afgevaardigden waren tegenwoordig van
Utrecht, Huissen, Arnhem, IJselslein, Olden-
zaal, Deventer, Enschedé, Kampen en Hilversum.
Aangenomen werd het voorstel van den
voorzitter der vergadering, dr. AriSos, om in
den loop van bel volgend jaar een katholiek
■aal drankbeslrijderscongres te houden,
looeven gekozen dageljjksch beslunr werd
opgedragen zich in verbinding te stellen met
de aldeelingen in andere diocesen en voorts
werkzaam te zijn als Commissie van Voorbe-
Voorgesteld werd oen molie van den vol-
belangrjjke verbetering van den
maalschappeijjken en slofreijjken toestand van
den werkmansstand onmogelijk is, indien hel
drankmisbruik in zjjn verschillende vormen
niet krachtig beteugeld wordl,
.spreekt als zjjr overtuiging nit:
.dat matigheidsgenootschappen onmisbare
„on verzoekt do besturen der aangesloten
werk liedenverecnigingen
.om hun bjjzondore aandacht aan de be
strijding van hel drankmisbruik te wjjdin en
mede te werken tot invoering van passende
maatregelen van overheidswege, om het gevaar
voor drankmisbruik zooveel mogelijk te be-
Deze motie werd op de algemeene vergade
ring in liet St. Josephhnis door den heer Van
de Paverl van Aroliem voorgelezen en bjj
acclamatie goedgekeurd.
Een opwekkend woord vao dr. Ariéns besloot
de vergadering.
ALLERLEI.
Niet onder te krjigen. Een oude snuggere heer
gleed op eene door jis glibberige straat uit, en
raakte van do been. Een ander heer, die juist
voorbij kwam, riep Hen gevallene toeNu ziet
u, vriend, dal glad jjs toch sterker is dan gij!"
.Onzin,' antwoordde de oude, .want heb ik
niet boven gelegen
Informaties. .Waar was je vroeger
.Wat heb je daar gedaan
-iishlarsn."
t, hobo, fluit of wat andera?"
.De petiol
- Uit een voordracht ,En op dez
tocht door die onbekenJe woestjjn gingen n
minder Hau dertien ezels verloren. Ook ik, ze
g-éerde toehoorders, was bjjoa niet weer tert
gekeerd."
•t bureau
n moeten uiterlijk Vrijdagavond
aats
ilee-
nenl
>mst
eene
door
Met bet hart vol weemoed hoorde de be
zorgde priester die uitingen der zielsbedroefde
onjJsra aan. Maar de taal van onzen heiligen
godsdienst vermag veel; ook hier miste zg ten
laatste hare uilwerking niet. Steeds kalmer
had. ,De liefderjjke verzorging, die ge weleer
van vader en moeder Bartens genoten hebt,
kunt ge thans dankbaar inwisselen. Uwe pleeg
ouders hebben thans nwen steun, nwe liefde,
uwe tronw noodig en deze zult ge hun gaarne
betoonen, niet waar?"
.Tot aan mjjn laatste levensuur, wil Udell"
daarbjj liefderijke wenken en raadgevingen, die
de jonge man met gretigheid opving.
Als diep terneergeslagen door het trenrige
nieuws bleef de pleegzoon een wjjle peinzend,
met de oogen vol tranen, voor zich staren.
Na rjjp beraad
vooreerst zjjne pleegouders bjj
heden zon behulpzaam zjjn,
omdat zjjne aanwezigheid eei
ding gaf.
De smid Stevens, dis bard
besloten, dat Jan
»k en vooiai,
heilzame aflei-
toestand op Cuba beter wordt en de
toekomst voor de bevolking niet zoo
donker ziet als in de dagen van generaal
Weyler. Naar gemeld wordt zijn 170000
personen gestorven van de door den
generaal in de steden opeengehoopte boe
ren. In de provincie Pinar del Rio be
vat de bevolking geen derde meer van
wat zij voor den oorlog bedroeg.
Deschandelijke tooneelen in de Oostenrijk-
sche Kamer hebben eindelijk den val van het
ministerie-Badeni ten gevolge gehad. Z. M.
Keizer Franz Jozeph heeft het ontslag
gegeven't was dan ook hoog tijd, dat
er op de eene of andere manier aan
den heerschenden treurigen toestand
een eind werd gemaakt. Eerst trachtte
Z. 11. de kabinetsformatie op te dragep
aan den Minister van Oorlog, graaf Wel-
sersheimb, die ecliter bedankte. Daarna
wendde de Keizer zich lot den Minister
van Openbare Werken, baron Dr. Gaulsch
Von Frankenthurn en deze nam de op
dracht aan. Terstond is hij er in ge
slaagd een nieuw ministerie samen te
stellen, waarvan hij zelf President is,
terwijl de portefeuille van Binnenlandsche
Zaken ook bij hem berust. Slechts twee
ministers uit het ministerie-Badeni heb
ben zitting in het nieuwe kabinet, Von
Gautsch en de minister van Landsver-
deging, graaf von Welsersheimb.
De toestand was in den laalsten tjjd
hoogst gespannen en deed het ergste
vreezen. Het ontslag wordt dan ook in
verband gebracht met het optreden
van Dr. Lueger, eersten burgemeester van
Weenen, die in eene audiëntie Z. M.
verklaarde voor de handhaving der orde
niet langer te kunnen instaan.
Zondagmorgen 10 uur demonstreerden
3000 studenten voor het Parlementsge
bouw en riepen .Weg met Badeni I"
Te 11 uur voegden zich nog 30000 werk
lieden bij hen.
Te 12 uur was de oploop zoo groot, dat
een regiment huzaren uitrukte en na
eene sommatie eene charge maakte, waar
door velen gevoelige klappen opliepen.
Toen te 3 uur Dr. Lueger verscheen en
Badeni's ontslag mededeelde, werd hij
met gejuich ontvangen. De afgevaardigde
Wolff, de groote rustverstoorder, die
in hechtenis genomen was, om zijn meer
dan brutaal optreden in de Kamer, is
uit de hechtenis ontslagen, doch zal zich
later nog voor den rechter hebben te
verantwoorden. Niet alleen te Weenen
maar ook te Gratz en Praag hebben
botsingen plaats gehad tusschen betoo-
over de terugkomst van zjjn trouwen knecht
was echter ook van raeening, (lat Bartens eerst
moest geholpen worden. Zjjn eigen plan kon
dan later doorgezet, want het stond na een
maal bjj hem vast, dat Jan, on geen ander, hem
in zjjne zaak moest opvolgen.
Over Hendrik durfde in het gezin van Bartens
Diemand te spreken. In stille leden allen hier
smarleljjk onder, want in het binnenste hnns
harten waren zjj altijd met hem bezig.
Zoo werden bange dagen en sltpelooze
nachten gesleten in de verwachting, welk een
vonnis over den ongelukkige zon geveld wor
den. Te gelooven, dat hjj aan de misdaad,
waarvan hjj verdacht werd, zou schuldig zjjn,
streed te geweldig tegen hun gemoeden toch
vermochten zjj niet zich daarover gerost te
stellen.
Enkele weken waren inlusschen verioopen
en de dag was gekomen, waarop de zaak voor de
rechtbank dienen zou. Toen Hendrik Bartens
voor het gerecht verscheen, kon Stronk, die
met zjjne hnisgenootcn als getuigen waren op
geroepen een kreet van verbazing niet onder
drukken; den beschuldigde herkende hjj bjjna
niet meerhet verblijf in de gevangenis had
zjjne gezondheid zichtbaar verwoest. Alle aan-
wezigen drnkten bon gevoel van medelijden met
den beklaagde nil
De getuigenis van Slronk en de zgnen was
verpletterend voor de beruchte inbrekers Dries
en Peter, maar voor Hendrik Bartens allergun-
Istigst. Niemand hunner had ook maar het ge
ringste van de aanwezigheid van een derden
persoon bespeurd, en door anderen was hjj
