Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 36.
Zaterdag 4 December 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEMBOOE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verachljnt eiken ZATEBDAO.
Abonnementsprijs par dria maondtn:
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereenlgipg De Eembode.
Prijs dar A.dvertantils:
Van 1 tot 6 regelsf 0,30
Voor iedorcn regel meer0.05
iterljk Vrijdagavond
ZIJ, die zich vóór
1 Januari a.s. abon-
neerenop,,DEEEM
BODE", ontvangen de tot dien
tijd verschijnende nummers
GRATIS.
Tegen persoonlijken i
De oud-minister Mr. S. van Houten
heeft in den strijd omtrent invoering
van persoonlijken dienstplicht, mede po
sitie genomen en zich krachtig tegen
afschaffing van plaatsvervanging ver
klaard. En gelijktijdig, dat deze geduchte
tegenstander in De Avoml/wst de on
houdbaarheid der beweringen van de
voorstanders der invoering van per
soonlijken dienstplicht met afdoende,
zaakrijke argumenten aantoont, komt
een inzender in de anti-rev. Nederlander,
het orgaan van den heer de Savornin
Lohman, mede de grove misleiding
ontmaskeren, waaraan de verdedigers
van persoonlijken dienstplicht zich
schuldig maken door hun heilloos streven
voor te stellen als in het belang te zijn
van de lagere standen. Aan het artikel
in het laatstgenoemd blad wordt het
volgende ontleend:
Zoodra de afschalfiog der plaatsvervanging
zal zijn aaogenomen, ban men vrjj zeker rijn,
dat de jongelui uit de elanden der maatschappij
die men ook bij de militie dacht in te lijven,
zullen trachten den een of anderen uitweg te
vinden, ten einde zich aan den militiedienst te
onttrekken. Die nitweg beslaat in wettigen vorm
in bet reservekader. Men behoelt dos met erg
diep na te donken om te begrijpen, dat de
meer ontwikkelde jongelui zich tjjdig voor de
loting zullen onttrekken aan de risico om na
de loting als milicien te worden ingeljjrd. Do
toeloop tot het reservekader zal schrikbarend
groot worden, en aangezien men aan den vrij
williger bfl hol reservekader betrekkelijk hooge
wetaoschappoljjke eischen stelt, kan de minder
ontwikkelde zich niet als zoodanig verbinden
en is hjj verplicht de risico der loting te
En zjj, die dachten, dat nu in de militie ook
die elementen zonden komen, waaruit men een
Bink militiekader maakl, dat beier nog zal zjjn
dan het tegenwoordige, zg zullen bedrogen
worden in hunne verwachtingen. Wanneer zjj
in Maart de iogeljjfde loleliogen de kazerne
zien binnengaan, zullen zjj. behoudens misschien
ondering, dezelfde elementen
n als vroeger. Dit is ook
ikkelde standen, voor zoover
Ier zjjn, die meerdere zoons
:eo ervan gaat bjj hetreserve-
ardoor twee broers vrjj, en
tin levert niemand voor de
re-kader gaat, wordt
ïandeld, omgekeerd
■nst-praestalio.
De zoon, die bj
op eeno wijze hela
evenredig met de mate vat
Hg geniet hoogero soldij,
ding en eerste uitrusting, jaarlgksche toelagen,
wnnneor lij) een graad bekleedt, waarvoor lift
niets hooft te doen, dan toe te laten, dat hy op da
rol slaat, terw||l hjj dienst komt doen, wanneer
hem dat het hesle uitkomt, in vacantiën enz.,
wal hem dus niet stoort ia zjjno maatschappe
lijke opleiding ol werkkring.
Alles teer aardig voor de betrokken personen,
de toeloop tot het reserve-kader zich oog uit
rit dus in het kort als volgt.
By do militie worden ingelijfd dezelfde maal-
schappyklassen als vroeger, met dit anderscheid,
dat, in plaats van do plaatsvervangers hoogero
lotingsnummers komen, die vroeger vrjj zouden
zijn geweest, doclr niet nu er uit de meer ge-
goede standen nog moer jongelingen wordon
vrijgesteld op grond van dienst hy het reserve
kader.
De kans van vrglolen wordt kleiner, wat juist
hooger bedrag voor reserve-kader. Dit zou nu
nog zoo heel erg niet zgo, wauneer er werke-
lyk eeoe grove onbillykheid was weggenomen.
Maar dit is niet bet geval. Bestond er vroeger
eeno maatschappelijke onbillykheid, doordat zü,
die dal konden betalen, hunne dienslcn mochten
overdragen aan een door hen betaalden plaats
vervanger, nu schept men den toestand, dat
door jongelingen uit de verschillende maatschap
pelijke klassen, op zeer verschillende en onge-
ïyko w\jzo de dienst wordt vervuld.
De meer ontwikkelden op de meer aange
name manier bü hot reserve-kader, de minder
ontwikkelden ais milicien. De onbillykheid, die
vroeger althans buiten het leger stond, komt
er nu in. Hel zal zeker geen nader betoog
behoeven, dat dit zeer slecht moet werken.
Het leger, waarin men by de afschalDog di
plaatsvervanging, de verbroedering der slande
dacht te zien, wordt verdeeld in twee deelei
by welke vordeeling als grondbeginsel geldt:
Wie de meeste voorrechten als burger hai
behoudt die in bet leger.
Aan het zoo Inid verkondigde billijkheid!
gevoel der nalio zal dus niet worden voldaan,
illeou de slaul.shegrooting wordt hooger, 'alle
lelaslingbetalendeu zullen er dus aan mee
letalen, dat de meer bevoorrechte standen ook
n liet leger dn aangenaamste manier van ver
ruilen van den dienstplicht erlangen.
Hier ontmoeten de militairisten een
tegenstander, die hun in den strijd,
welken zij vóór invoering van persoon
lijken dienstplicht hebben aangebonden,
de wapens uil de handen slaat. Met
klem van redenen toch wordt door
dezen wakkeren strijder aangetoond,
dal, gelijk Mr. van Houten zegt, het
schandelijke huichelarij zou zijn onze
bevolking in den waan te brongen alsof
het in haar belang geschiedde. Wel
nicl prettig voor de militairisten, zoo te
worden terecht gewezen. Hun verdedi
gen van dienstplicht wordt vlakweg als
volksmisleiding gequalifleeerd. In stede
toch, dat het behoud van plaatsvervan
ging eene sociale onrechtvaardigheid is,
zou, volgens genoemde specialiteiten,
met de afschaffing er van een schreeu
wende onbillijkheid tegenover de min
dere standen gepleegd worden.
Het optreden dezer bestrijders der
militairisten is intusschen een aange
naam verschijnsel. Want waarlijk het
is meer dan tijd, dat het Neder-
landsche volk in deze zoo ernstige
quaestie eens voorgoed wordt wakker
geschud.
BUITENLAND.
Naar aanleiding van het vermoorden
der twee Duitsche missionarissen in
China en het dientengevolge zenden vnn
een eskader naar de Chineesche wateren,
treedt het vraagstuk der Marine-begroo
ting meer dan ooit op den voorgrond.
Zoo wijst thans de troonrede, waarmede
Dinsdag 1.1, de Duitsche Rijksdag ge
opend werd, op de noodzakelijkheid der
versterking van de vloot voor den kust-
dienst en hare vermeerdering van het
aantal schepen, voor den dienst in vredes
tijd in buitenlandsche wateren bestemd.
De Bondsregeeringen achten het nootlig,
dat de sterkte der Marine en de tijd
ruimte, waarbinnen de sterkte moet
verkregen worden, bij onlwerp worden
vastgesteld. Met de mededeeling: .De
vermoording van Duitsche
bij een aanval op onder Mijne bescher
ming staande personen en Mij na aan
het hart liggende missie-huizen iu China,
hebben het noodig gemaakt, het Oost-
Aziatisch eskader, te Xiao-Tsjou troepen
aan land te doen zetten, om volledige
voldoening en beveiliging tegen herhaling
van zulke betreurenswaardige gebeurte
nissen te verkrijgen.
De politieke betrekkingen met het
buitenland zijn zeer bevredigend. De
schitterende ontvangst to Peterhof en te
Boedapest leverden daarvoor opnieuw
een ge waardeerden waarborg. Allo lee-
kenen geven reden tol vooruitzicht op
eeno vreedzame ontwikkeling vun ons
Duitsche vaderland," eindigt de troonrede.
Aan de voorlezing der Troonrede
voegde de Keizer het volgende toe
Voor twee jaren heb ik van deze plaats
uit voor u op de geheiligde veldtee-
kenen van mijn eerste gnrderegiment
een eed gezworen, om hel Rijk, zooals
ik het van mijn grootvader heb over
genomen, te zullen behouden, zijn eer
in het buitenland te zullen beschermen
en hoog te houden. Gij zijt daarmede
allen mijne eedshelpers geworden. Ik
bid in naam des Rijks en in het aan
gezicht des Almachtiger: Gods, dat hjj
u moge bijstaan om in uw arbeid mij
te helpen, de eer des Rijks, die ik niet
te laag heb geschat om mijn eenigen
broeder daarvoor te wagen, ook verder
naar buiten te handhaven.
Het Russische blad Nomuti richt een
scherp artikel tegen Duitschland naar
aanleiding der bezetting van Kiao-Tsjou.
Het blad zegt, dat het Duitschland nicl
mag worden toegestaan eene plaats te
bezetten, van waaruit het een overwe
genden invloed op de zaken te Peking
zou kunnen uitoefenen. Ook acht dit
orgaan een diplomatieke tusschenkomst
niet voldoende en dringt aan op eene
inbezitneming van andere punten door
de overige Mogendheden, zoodat deze in
staat zouden zijn voor hunne eigen be
langen te waken.
Naar aan de Spaansche Regcering uit
Cuba en Porto Rico geseind wordt, heb
ben de decreten der autonomie op beide
eilanden een uitstekenden indruk gemaakt.
Maarschalk Blanco zal gemachtigd wor
den om onmiddelijk eene voorloopige
Begeering te vormen Galvez, de leider
der autonomistische partij, zal tot voor
zitter van het Cubaansche Parlement
worden benoemd. Hieruit bljjkt, dat de
toestand op Cuba boter wordt en do
toekomst voor de bevolking niet zoo
donker ziet als in de dagen van generaal
Weyler. Naar gemeld wordt zjjn 170001)
personen gestorven van de door den
generaal in de steden opeengehoopte boe
ren. In de provincie Pinar del Rio be
vat de bevolking geen derde meer van
wat zij voor den oorlog bedroeg.
Deschandelijke tooneelonindeOostcnrijk-
sche Kamer hebben eindelijk den val van het
ministerie-Badeni ten gevolge gehad. 7.. M.
Keizer Franz Jozeph heeft iicl ontslag
gogoven't was dan ook hoog tijd, dat
er op de eene of andere manier aan
den hecischcnden treurigen toestand
een eind werd gemaakt. Eerst trachtte
Z. M. de kabinetsformatie op te drageit
aan den Minister van Oorlog, graaf Wel-
sersheimb, die ecliter bedankte. Daarna
wendde de Keizer zich tot den Minister
van Openbare Werken, baron Dr. Gautsch
Von Frankcnthurn en deze nam de op
dracht aan. Terstond is hjj er in ge
slaagd een nieuw ministerie samen te
stellen, waarvan hij zelf President is,
terwijl de portefeuille van Binncrilnndsche
Zaken ook bij hem berust. Slechts twee
ministers uit het ministerie Bndeni heb
ben zitting in het nieuwe kabinet, Von
Gautsch en de minister van Lnndsvor-
deging, graaf von Welsersheimb.
Do toestand was in den laatsten t(jd
hoogst gespannen en deed het ergste
vreezen. Hel ontslag wordt dan ook in
verband gebracht met het optreden
Dr. Luegcr, eersten burgemeester van
»nen, die in eene audiëntie Z. M.
verklaarde voor de handhaving der orde
niet langer te kunnen inslaan.
Zondagmorgen 10 uur demonstreerden
3000 studenten voor het Parlementsge
bouw en riepen: .Weg met Badeni I"
To 11 uur voegden zich nog 30000 werk
lieden bij hen.
Te 12 uur was de oploop zoo groot, dat
'tl regiment huzaren uitrukte on na
me sommatie eene charge maakte, waar
door velen gevoelige klappen opliepen.
Toen te 3 uur Dr. Lueger verscheen en
Badeni's ontslag mededeelde, werd hjj
met gejuich ontvangen. De afgevaardigde
Wolff, de groote rustverstoorder, die
in hechtenis genomen was, om zjjn meer
dan brutaal optreden in de Kamer, is
uit de hechtenis ontslagen, doch znl zich
later nog voor den rechter hebben to
verantwoorden. Niet alleen te Weenon
maar ook te Gratz en Praag hebben
botsingen plaats gehad tusschen betoo-
FEUILLETON.
De Pleegzoon.
Door Pbilopono».
10) De onlknooping van het nachteiyk drama
was vreeselgk voor den diep gevallen jongen
man, maar meer nog voor rijn beklagenswaar
dige oudera. Dat bon zoon ver van den goeden
weg was afgedwaald, wisten zg, maar aoo
ver!
De vriend des huizes, de goede pastoor van
het dorp, wien het treurig geval spoedig tor
oore kwam, was weder aanstonds aanwezig om
te troosten en op te benren. Al zjjne welspre
kendheid, door liefde en deelneming ingegeven,
wendde by aan om de doodclgk ontstcldo
oudera ook slechts eenigszins nit hunne diepe
,'t Is ooze dood, mijnheer pastoorsnikte
de moeder. .Deze beproeving gaal onze krach
ten te boven. God alleen weet, hoe zwaar nna
lijden is."
Met het hart vol weemoed boorde i
zorgde priester die uitingen der z.elsbedroefde
ouders aan. Maar de taal van onzen heiligen
godsdienst vermag veel; ook hier miste zg ten
laatste hare uitwerking niet Steeds kalmer
wordend, lolstardu aj| naar hunnen geestelijken
vriend, die onuitputtelijk scheen in troost-
Reeds aanstonds bg het vernemen vao bit
gebcurdo had de pasioor naar een middel tol
leniging van kommer en smart voor de bravo
lieden omgezien eo dit gevonden ook. Hun pleeg-
ooder hun dak komen
en onmiddelijk. Geen oogenblik wilde hg daar
mede talmen.
Dit voorstel werd door Barleos en zjjoe vrouw
als met beide handen aangegrepen. In hunoe go-
schokte gemoedsstemming had nog niet een van
hou belden daaraan gedacht. De vervulling geener
andere wensch kon hun thans zoo bevrediger
het denkbeeld hun pleegzoon weder in hu.i
middoo te hebben, deed hen glimlachen door
bunno tranen been.
Do pastoor zag met vreugde, dal zjjn voorstel
eene goede uitwerking had. Zonder dus een
oogenblik te dralen schreef hg aan den pleeg
zoon, dal zgo wederkomst wenschelgk was, en
dezo gaf daaraan onverwgld gehoor. Reeds des
anderen daags 'vervoegde hg zich aan de pas
torie. waar zgo geesteiyke leidsman hem ont
boden had.
.Eene verhevene roeping wacht o," zei de
pastoor met ernst, toen de jonge man den
priester eerbiedig gegroet en plaats genomen
had. „De liefderijke verzorging, die ge
van vader en moeder Bartens genoten hebt,
kunt ge thans dankbaar inwisselen. Uwe pleeg-
uwe trouw noodig en deze zult ge hun gaarni
beloonen, niet waar
wil lk dat 1'
riep de jonge man in vervoering uit, maar
vens verwonderd over den ornst, waarmede
im dezo vraag gesteld word.
.Welnu dan, beste vriend, aan uwe ploeg-
idera is huu zoon ontrukt, diens plaals moet
gg thans waardig innemen."
,b Hendrik dood?" vraagde de pleegzoon,
met verwondering den pastoor aanstarende.
,Tot antwoord schadde de edele grgsaard
bedenkelijk het hoofd, en een zware zucht ont
snapte aan zgne borsL
,Gg moet u op treurige omstandigheden
voorbereiden, beste Jan," ging de pricsler
eindelgk voort. ,Uwe brave pleegouders hebben
veel geleden, veel doorslaan, vooral in deze
dagen aan u nu de taak hel iolterend leed
te lenigeo, zooveel ge kunt. Eu ik beo over
tuigd dat wilt go, dat zult ge doeu."
De tranen parolden den waardigen geesteiyke
over de wangen, toen hg deze woorden sprak.
Mot toenemende verbazing en ontroering had
de pleegzoon ieder woord opgovangen. Hij
duchtle, dat een vreeselgk ongeval de familie
Bartens moest gelrolTen hebben; want zoo
ernstig bad de goede pastoor hem nog nim
mer toegesproken.
Na deelde de eerbiedwaardige grijsaard hem
voorzichtig mede, wal er gebeurd was, en gaf
daarbü liefderijke wenken en raadgevingen, die
de jonge man met gretigheid opving.
Als diep terneergeslagen door hol Irenrige
nieuws bleef de pltegzoon een wyio peinzend,
met de oogen vol tranen, voor zich staren.
Door het bemoedigend woord van den geosto-
ïyken herder ooheon bjj echter dra don moed
wedci te hervatten. Na eeoe korlo stonde aam
met de edelste voornemens boziold, denk-
baar afscheid van den priester en beloofde
in alles stipt züne beloften te zullen nakomen.
itige schreden spoedde hy zicli nu
>m de zware taak.dio hem wachtte,
te aanvaarden.
-Mijn God, daar is Janriepen vader en
moeder Bartens als uit één mond, toen hun
pleegkind de woning binnonlrad. Als een
schipbreukeling aan zijne reddiogsboei, zoo
klampten de verraste lieden zich aan den jongen
bö ben weder vei
.Jan, dierbare jongen, bljjf je nu by
riep moeder Barleus smeekcud uit.
.Zeker, moeder, doe ik dal," was het ge
ruststellend antwoord.
,Ja, sla ons by," snikte Bartens, die zyne
ontroering niet bedwingen
„Zooveel ik maar kan,
man, terwyl hy Bartens innig harleiyk de
hand drukte.
Toen de gemoederen dier elkander
minnende lieden een weinig tot bedaren wi
gekomen, vernamen de brave pleegouders,
van scheiden, zoo God het wilde, geen sprake
meer zou zyn.
Na rüp beraad werd nu besloten, dat
vooreerst zyne pleegouders by
heden zou behulpzaam zyn, ook eu vooral,
omdat zyue aanwezigheid eeno heilzame aflei
ding gaf.
De smid Slovens, die bard naar een ruBligen
dag verlangde en daarom
over do terugkomst vao zün trouwen kneobt
was echter nok van meerling, dat Bartens oorat
moest goholpen worden. Zyn oigen plan kon
dan later doorgezet, want hot slond uu oen-
maal by bem vast, dat Jan, en goen andor, hem
in zyne zaak moest opvolgen.
Over Hendrik durfde in het gezin van Bartens
niemand te spreken, io stilte leden allen hier
smarleiyk onder, want in het binnenste huns
harten waren iy altijd met hem bezig.
Zoo werden bange dagen en slapelooze
nachten gesleten in de verwachting, wolk een
vonnis over den ongelukkigo zou geveld wor
den. To geiooven, dat hg aan de misdaad,
waarvan hg verdacht werd, zou schuldig ziju,
streed te goweidig tegen hun gemoed; en toch
vermochten iy niet zich daarover gerust te
stellou.
Enkele weken waren intusschen verloopen
en de dag was gekomen, waarop de zaak voor de
rechtbank dienen zou. Toen Hendrik Bartnas
voor het gerecht verscheen, kon Stronk, die
met zyne huisgenoolea als getuigen waren op
geroepen, een kreet van verbazing niet onder
drukken den beschuldigde herkende hy bijna
niet meerhet verblgf in de gevangeuil had
zyne gezondheid zichtbaar verwoeet. Alle aan-
wezigen drukten bnn gevoel van medelyden met
den beklaagde uit.
De getuigenis vao Stronk en do zynen was
verpletterend voor de beruchte inbreken Driea
en Potor, maar voor Hendrik Bartens allergun
stigst. Niemand hunner had ook maar het ge-
de aanwezigheid van een derden.