Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
NjJ 37.
Zaterdag 11 December 1897.
Elfde Jaargang.
DE EEMBODE
Amersfoort. Apeldoorn. Baarn. Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veonendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
khonnementaprije par drie n
Franco pe: post
AfzonderljÜe nummers
BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging Dr Eembode.
Zij, die zich vóór
1 Januari as abon-
neerenop.DEEEM
BODE", ontvangen de tot dien
tijd verschijnende nummers
GRATIS.
Nog eens de militaire qnaestie.
't Geelt (faarlijk eenige voldoening nu
van zoo vrtbchillende zijden nieuwe, dink
geharnaste strijders tegen invoering van
persoonlijken dienstplicht zijn opgetreden.
De bezwaren, door hen tegen dit heil
loze plan ontwikkeld, wegen terecht
loodzwaat op de schaal der sociale
gerechtigheid. Al de kunstmatige, op
gesmukte argumenten der voorstanders
zijn door i mannen als b. v. Mr. S.
van Houhp in de Avondpost en Mars
in de anWev. Nederlander als totaal
onhoudbair afgewezen.
Met de optreding van genoemde on
verdachte Specialiteiten is dan ook de
quaestie it een ander stadium gekomen.
Het gesclitter der drijvers tot invoering
van persónlijken dienstplicht is reeds
minder Imruchtig gewordenen zij,
die er geldelijk het oor aan leenden,
zijn begoten naar degelijker taal te
luisteren, joelen loch, welke voorheen
een juist Inzicht in de zaak misten,
z|jn tot K ervaring geleid, dat de
argument# der voorstanders er op de
keper bestiouwd erbarmelijk uilzien.
Maar bovendienis de manier
van hameien der militairisten niet
vrij zondarling Immers, tot heden
zag men [bijna allen zich haasten een
plaatsverwnger aan te schaffen, wanneer
een humer zonen of pupillen bij
de loting een dienstplichtig nummer
getrokken had, zelfs indien hunne
financiën luiks maar amper toelieten
Is nu zulkeene handelwijze verklaarbaat,
als men zóó geweldig tegen plaatsver
vanging s? Of moet hierin eers
dwang bstaan voor men tevreden is i
Een aidere vraag is: zou er ondei
de militaristen wel één enkele gevon
den worien, die in allen ernst meent.
FEUILLETON.
Da Pleegzoon.
Door Fhiloponoi.
Prijs der Advertenties:
Van 1 tot 6 regelsf o,30
Voor iederen regel meer0.05
noelen uiterlijk Vrijdagavond
dat het gehalte des legers door invoe
ring van persoonlijken dienstplicht ver
beteren zal? Och kom, 't ware al te
onnoozelDoch met dat al schijnt men
maar niet in te zien, dat men door
dil stoutweg te beweren, de mindere
standen allcrgrievendst treft. Jaarlijks
moeten ongeveer 11000 jongelingen in
het leger treden, van wie er ongeveer
2000 zich plaatsvervangers aanschaffen.
Zouden nu die 2000 bemiddelde jon
gelieden, van welke zeker velen op
hoogere burgerscholen of anderszins
hunne opvoeding hebben genoten, van
zulk een uitstekend gehalte zijn, dat zij
alleen in staat zijn het gchecle leger
godsdienstig en zedelijk te verbeteren V
Bij ons integendeel huist do vaste over
tuiging, dat bjj do onhemiddeldc mili
ciens meer geloof, meer godsdienstzin
en minstens even zooveel zedelijkheids
gevoel zal gevonden worden als bij die
uil hoogere standen. Maar waarom dan
zoo harteloos de mindere klasse ermee
voor het hoofd gestootcn, als bestond
deze uil een gehalte, waardoor liet leger
onder godsdienstig en zedelijk peil ge
houden wordt
Wat ons mode tegen de borst sluit
ishet vleien der mindere klasse met
de meening, dat hun lot in den mili
tairen stand verbeteren zal, als de be
middelde jongelieden mede in den
krijgsdienst moeien treden. Van boven
genoemde, bevoegde zijden is deze
voorstelling reeds kort en bondig on
gerijmd verklaard.
Maar wanneer dan de dienstplichtigen
uit de mindere klassen in het leger
in eene nog slechtere conditie zullen
komen, als die uit hoogere standen
mede in het leger worden ingelijfd,
zal daarin dan niet eene gereede
aanleiding worden gevonden lot propa-
geeren van het socialisme
En hoe zal het gaan als bemiddelde
jongelieden, die aan den krijgsdienst op
zichzelven een onoverwinnelijken afkeer
hebben, vnn welke er zeker niet weinig
zullen worden aangetroffen in de loting
11) De terugkeer naar buis werd nu
stondsonderiomennog vóór den avond bereikten]
zjj de woiing van Bartens. In de nabij
heid daarvtn stegen ijj af. Nu bleek het.;
dat de geteurtenissen van dien dag en de
vermoeienis van de reis de krachten van Hendrik
hadden oilgeput. Ondersteund door Jan vermocht
hg slechts met wankelende schreden den korten
afstand af te leggen, die hem nog van de
ouderlyke woning scheidde.
De verrassing, welke zjjne k°mst bÜ de ouders
teweegbracht, laat licb gemakkelijk vermoedoo.
Wel hadden lë in de voorafgaande dagen den
hemel door hunne vurige gebeden als geweld
aangedaan, maar toch altijd den uilslag met
angst en vreexe te gemoet gexien. En lie, daer
eensklaps stond de verloren xoon weder in hun
midden.
Doch in welk een toestand moesten i|) hem
wederxien 1 Door wroeging en schaamte ver
teerd, was slechts een geraamte overgebleven
van den voorheen xoo krachtig gebouwden
man. De gevangenis had zjne gexondheid, die
weliswaar door rijn ongeregeld leven reeds
veel geleden had, voorgoed geknakt.
Mei de oogen terneergeslagsn, als vreesde
hé die zijner ouders te ontmoeten, tred hg
binnen. Schaamte en berouw overmeesterden
xooxeer sjjo zwakke krachten, da' by onder let
slaken der bede.vergiffenis, vergiffenis" als
machteloos in de armen zjjner anders ineen
Wy wagen bel niet eene juiste beschrijving
te geven van hetgeao nu volgde in dit
zwaar beproefde, doch nu zoo gelukkige
gexin.
Deo volgenden ochtend was de pleegzoon
reeds vroeg op weg om den dokier te ontbieden.
behandeling en verpleging de xwaar geschokte
gexondheid van den weergekeerde herstellen xou.
i dokt.
verwachting der ouders voorgoed dcu bodem
io. Op herstel was niet te hopen, integendeel,
het ergste stond te vreexen.
In de sombere eeuxaamheid der gevangenis,
waar de stem des gewetens van den nog niet
geheel verbarden xoudaar xich het scherpst
doel hooren, was ook Hendrik tot inkeer ge
komen wroeging en berouw folterden van
itoen af zyne ziel. Hg. de zoon van eerzame
ouders, vond richzelve terug in het terblyf
van misdadigers, die door de wel nil de sa-
'erbanneo worden. Die
(edachle viel te zwaar voor den ongelukkige.
-leerend heimwee ging knagen aatz
syn boezem, maar ook een vurig verlnrgcn
God ging ermee ge-
De stonde dairtoe was aangebroken.
.Moeder," fluisterde hg zacht, nadat de
kier vertrokken was, .ik gevoel, dat myo
gevallen zijn? Volgens Mars biedt hun
liet reserve-kader eene prachtige gele
genheid om zich gemakkelijk erdoor Ic
helpen, of anders kunnen zij zich, gelijk
Mr. van Houten opmerkt, tijdelijk bui
tenslands begeven. Doch indien zij van
deze middelen evenmin gediend willen
zijn, zou men zich er dan over moeten
verwonderen, als sommige van deze
jongelieden onder wie er vooral
in onze dagen zich zullen bevinden, die
zich om het geweten niet erg bekommeren
en om de sociale rechtvaardigheid der
militairisten hartelijk lachen zullen
nog andere middelen zullen aanwenden
om vrij te komen, ten koste van de
behoeftige lotelingcn Onder de bestaande
inilitiewet is, door een plaatsvervanger
aan te schaffen, de quaestie eerlijk op
gelost doch dan staat te vrcezen, dat
menigeen gedwongen als plaatsvervanger
zal moeten dienen, zonder daarvoor ook
maar een enkele penning te bekomen.
Met dit vooruitzicht voor oogen is
liet loch geenszins te verwonderen, dat
het drijven en ulurmccren der militai
risten zoo krachtig bestreden en ver
oordeeld wordt. Te meer nog is het
verklaarbaar, wijl nevens de ellende,
welke invoering van persoonlijken dienst
plicht reeds op zichzelven aankleeft,
ook de financieclc toestand des Lands
nog veel bedenkelijker door worden
Wij leven in een tijd, waarin
i alle zijden wordt geklaagd
niet zonder reden over den
belastingdruk, waaronder dc bevolking
gebukt gaat, en niettegenstaande deze
wetenschap wil men een nieuw druk-
dwangsysteem invoeren, als het thans
levend geslacht nimmer gekend heeft.
Nu reeds gelijk de staatsbegrooting
ider met welsprekende cijfers komt
constaleereu worden jaarlijks enorme
sommen door het militairisme version
en wel in die mate, dat onze
volksvertegenwoordigers in deafdeelingcn
der Tweede Kamer luide daarover
hunne bezorgdheid Ie kennen gaven.
Doch juist hierin ligl mede de ver
wachting dat een .tot hiertoe en niet
verder" in onze Wetgevende Kamers
zal gehoord worden. Nu bovendien
militaire specialiteiten van onverdacht
gehalte zooals o. a. de Redactie van
de anti-rev. Nederlander van haren
medewerker Mare getuigt - de
quaestie rondborstig als grof onbil
lijk en onrechtvaardig voor ieders oog
blootleggen, zal toch geen enkel volks
vertegenwoordiger, welke het waarach
tig heil des volks ter harte gaat en die
zijne roeping als afgevaardigde voelt en
verstaat, medewerken tot invoering
eener wet, waarmede recht en billijk
heid zoo grievend geschonden worden.
BUITENLAND.
De minister-president Ilanffy heeft
in de Hongaarsche Kamers een Ontwerp
tot voorloopige regeling van het Com
promis met Oostenrijk ingedierd, daar
dc uiterste termijn, om het dualistisch
Compromis langs regelmatigm weg voor
één iaar verlengd te zien, verloopen was.
Dit ontwerp bevat de handhaving van
hel tegenwoordig compromis lot 31 Dec.
1898, behoudens het tot stand komen
van een nieuw compromis. Mocht er geen
nieuw gesloten worden, dan zal de Regee
ring bjj den rijksraad een ontwerp tot
ceonomislisrhe regeling van dc verhou
ding tot Oostenrijk indienen. Waarschijn
lijk zal de Linkerzijde het ontwerp
tegenhouden tot den le Januari, waar
door dan de tolunie zou vervallen, iets,
wat juist in de bedoeling der oppositie
ligt.
De Ooslenrijksche minister-president
baron Gautsch is nog niet veel verder
gekomen bij zijne onderhandelingen met
de Tsjechische en Duitschc partijhoofden.
Wel waren zij zelf niet afkeerig van de
verzoeningsvoorstellen des ministers, doch
durfden er de verantwoordelijkheid niet
van te dragen, zonder hunne parlijge-
noolcn gehoord te hebben.
Sedert de afkondiging van den staat
van beleg te Praag, heerscht er betrek
kelijke rust, daar hier en daar nog revol
verschoten op de politie gelost worden.
Groot is de verwoesting, vooral in de
wijken der Duitscheis en Israëlieten aan
gericht. Volgens offïcieele opgave zijn 44
winkelmagazijnen geheel geplunderd en
van ongeveer 800 woningen de
ten einde spoedt, een geneesmiddel v
myo lichamelijke kwaal is niet meer te viad
wel. God xp dank, voor mijne arme riel P'
loeder snikkend
ind. Er ging reel
.Niet schreien
voor het xiekbed van haar
im in dit moederhart,
lieve moeder," hernam de
'ig x(in, nu God zoo genadig
hen, die om ray zoo teel geleden hebbenzie,
moede:, dat is, wat ik verlang en waarom ik
gebeden heb."
De moeder drukte xacht de hand van haren
xoon, doch vermocht geen woord te spreken.
-Moeder, waar is Jan?" vraagde opeens de
.Hierben ik," riep eene stem, die door tranen
scheen gesmoord le worden.
.Jan ik ben slecht, heel slecht voor je ge-
Een wjjle beerschte er diepe stilte.
.Zoudt ge den pastoor willen halen, ik ver
lang toch xoo hard naar hem," sprak de zieke
ïjjn blik naar zjjnen pleegbroeder wendend.
De oude Bartens weende als een kind, van
aandoening en geluk beide.
.Terstond," riep Jan, om den zieke gerust
te stellen.
In een oogwenk was de pleegzoon verdwenen
om den pastoor, die reeds van -Ie terugkomst
van zjjn algedwaalden parochiaan verw-ttigd
was, uit te noodigen, deze met de laatste
H. Sacramenten le voorzien.
Een zachte vreugdekreet ontsnapte den
xieke, toen hy den pastoor naderen zag.
En deze was evenzeer verheugd, toen hy den
ongelukkige weder zag. Veel loch had de
r dit afgedwaalde i
laup gebeden,
zio, God zjj dankzjjne gebeden
Ondei eene hartelyke begroeliog en het toe
spreken van lielderyke troostwoorden uam de
priester aan het ziekbed plaats. Daarna bleven
zjj een geruimen tyJ alleen.
Toen nu de zieke, na zich met God te hebben
verzoend, de H. Teerspijze zou ontvangen en
aan hem het H. Oliesel zou worden toegediend,
werden de huisgenooten, weder daarby toege
laten. Allen werden gesticht door de innige
godsvrucht, waarmede de zieke deze laatste
troostmiddelen van onzen heiligen godsdienst
,'t Is een der heerlijkste dagen myns levens,"
zei de pastoor ontroerd, toen hy, onder bemoe
digende woorden tot de ouders, weder vertrekken
ging. .Hoe ondoorgrondelijk loch zjjn Gods
raadsbesluiten en hoe overvloedig Zjjne genaden.
Laten wy daarom dien goeden God innig dank-
De laatste levensuren, welke den lyder nog
wachtten, werden van nu afbjjoa ooalgebroken
door Jan aan het ziekbed van Hendrik door-
gebracht. Diana einde begon zichtbaar u, naderen.
ruiten verbrijzeld. De Weoner gemeente
raad heelt dan ook eene noodzakelijke
ondersteuning geconstateerd.
Zaterdag j.l. is het vredesverdrag
tusschen Griekenland en Turkije de
finitief gesloten. De Turksche minister
raad heeft het dan ook reeds goedgekeurd.
Als het verdrag den Sultan ter bekrach
tiging is voorgelegd kan de uitwisseling
der ratificatie binnen 14 dagen plaats
hebben.
Dc Griekschc krijgsraad heeft twee
officieren majoor Carbuni en majoor
Atlianessiadi, veroordeeld om uit het
leger verwijderd le worden wegens hun
laf gedrag in den oorlog.
Op eene audiëntie, Zondag j.ldoor
de voorzitters van den Duitschen Rijks
dag ten palcize, sprak Z. M. keizer
Wilhelm ook over de vlootverstcrking.
Hij deelde hun levens mede, dat prins
Friudrich reeds zjjne afschcidvisites ging
maken tegen zijn aanslaand vertrek.
Ook zeide de keizer, dal dc H. Vader
zijne ingenomenheid had te kennen
gegeven met Duitschlands optreden in
China, door middel van den gezant
Von Bülow. Met veel waardeering sprak
Z. M. over den bisschop van Zuid-
Sjanlong, Mgr. Anzer, cn zeide vast
besloten te zijn tot bescherming der
Duitschers in den vreemde. In verband
hiermede hoopt de keizer op zakeljjke
beschouwingen der marine-ontwerpen.
Maandag werd liet ontwerp der vloot
verstcrking ingeleid in den Rijksdag
door den grijzen kanselier Von Hohen-
lohe. Deze achtte eene krachtige vloot
noodzakelijk voor het prestige van
Duitschland. De Bondsraden zjjn dan
ook reeds voor eene duurzame vast
stelling (voor een septenaat 7 jaren)
geleidelijke vlootversterking. Na Von
Hohenlohe kwam de vice-admiraal
Tirpitz aan hel woord en ook deze
wees op de noodzakelijkheid der ver
sterking.
Daarna werd het wetsontwerp ver
dedigd door den minister van Binnen-
landschc Zaken, Von Bülow, die de
tnedcdeeling deed, dat Maandag j.l. 2
Duitsche oorlogsbodems voor Porto-
Principe waren aangekomen, om aan
de Regeering van Haïti een ultimatum
te overhandigen, waarbij haar 8 uur
tijd gelaten werd om aan Duitschlande
eischen le voldoen reeds, zei de minister,
heeft de President Tiresias Augustinus
Simon Sam aan de schepen de ver
schuldigde eer laten bewjjzen en zal
SlechU e
o Jagen mochten xy zich c
door hem miskenden pleegbroeder om vergif
fenis bad. Slechts betuigingen van liefde ea
genegenheid, die den in doodslryd liggenden
zieke een onuilspreki
rzoend n
t God ei
d. Nu k
i hjj g<
eileu, die hem dier
baar waren. Zaehlkeos, met de bede-God,
wees my armen zondaar genadigop de lippen,
ontsliep hy in den Heer.
Aanstonds werden nu de teken zoo beechikt,
dat na de begrafenis de jonge amid met zyne
pleegouders io de smedery van Stevens zich
zouden vestigen. Het boerenerf .Groenbeuvel",
zou onder den hamer worden gebracht.
Intusschen restten nog droeve oogenblikken.
Vooral de gaog naar het kerkhof, waar
mede aangrijpende, diepgevoelde herinneringen
werden opgewekt, viel Barleus uiterst moeilijk.
Veel was er, helaas! gebeurd sinds by aan de
groeve van zjjo trouwen knecht de gelofte
hernieuwde, aan diens sterfbed afgelegd,
voor zyn kind als een vader te zullen zorgen.
En thans bracht hy zon eigen toon grafwaarts,
terwyl zjjn pleegzoon den steun en de troost
rijns levons uitmaakte.
.Hartens,"zei de pastoor, toen de man onder
smart gebogen van het kerkhof loog, .Bartens
herinnert ge u nog bet woord, dat ik n eens
heb voorgehouden, toen ge bereid waart een
weaa tot vader te strekken
