Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 11.
Zaterdag 10 Juni 1899.
Dertiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist
Verschijnt eiken ZATERDAG.
ah ooilam «li top rijs par drie
Franco per pa*t"" "*r
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereenlglng De hembode.
Prijs dar Adssrtsotitm
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer- 0,06
a ulterl(Jk VrjjdigavonJ
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
ENCYCLIEK
Onsen Allerheillgaten Vader
LEO XIII,
door de Goddelijke Voorzienigheid Paus.
Over de toewijding van het mensch-
dom aan het Allerheiligst Hart
van Jesus.
(Stol.)
Tot het ijverig beoefenen van deze
devolie vermanen Wij dus en sporen
Wij allen aan, die het Goddelijk Hart
kennen en beminnen, en Wij verlangen
vurig, dat zij allen ertoe zullen mede
werken, om dezelfde smeekingen op
eenzelfde tijdstip uit duizenden zielen
hemelwaarts te doen stijgen. Zullen
Wij nu verder niets in het werk stellen
om zoo ontelbaar velen, voor wie hel
licht der christelijke waarheid nog niet
is verschenen, tegen den ondergang naar
de ziel te vrijwaren Maar Wij vertegen
woordigen immers Dengene, die kwam
om zalig te maken hetgeen verloren
was, en die Zijn bloed vergooi voor het
heil van geheel het menschelijk geslacht.
Vandaar dat Wij diegenen, welke in de
schaduwen des doods gezeten zijn niet
alleen voortdurend trachten op te wek
ken tot het waarachtige leven door te
hunner onderrichting Christus' gezanten
uit te zenden naar alle wereldstreken,
maar ook thans, bewogen door hun lot,
hen aan het allerheiligst Hart van Jesus
met nog grooler aandrang aanbevelen
en, zooverre het in Onze macht staat,
daaraan toewijden. Vandaar dal deze
godsvrucht, welke Wij door allen wen-
sehen beoefend te zien, ook allen voor-
deelig zal zijn. Daardoor zullen zij die
Jesus Christus kennen en beminnen,
hun geloof en hun liefde voelen toe
nemen. Diegenen welke, ofschoon Chris
tus kennende, toch Zijn wetten en Zijn
geboden veronachtzamen, zullen aan dat
Heilig Hart de vlam der liefde kunnen
ontleenen, om er hun eigen hart mee
te ontsteken. Voor die ongelukkigen ten
slotte, welke geslagen zijn door de blind
heid des heidendoms, zullen Wij allen
één van ziel de genade des Hemels af-
sraeeken, opdat Jesus Christus, die reeds
over hen heerscht volgens Zijn macht
hen ook aan Zich onderwerpe, zoodat
Hij Zijn macht over hen doe geiden niet
alleen in het toekomstige leven, wanneer
H(j aan allen Zijn wil zal vervullen,
aan sommigen door hen Ie verlossen, aan
anderen door hen te straffen (10), maar
ook in dit sterflijk leven, door hun deel
genootschap te schenken aan het geloof
en de heiligheid, opdat zij door deze
deugden God verheerlijken zooals het
betaamt en lot het eeuwig geluk des
Hemels geraken mogen,
In zoodanige toewijding is ook voor
de Stalen het middel gelegen tol vor
ming van betere toestanden, daar zij in
staat is den hand, welke het openbare
leven met God verbindt, te herstellen
of vaster dicht te snoeren. In den laat-
sten tijd wordt er uit alle macht naar
gestreefd tusschen de Kerk en de bur
gerlijke maatschappij een muur te doen
verrijzen. In de wetgeving en het bestuur
der Stalen gelden Gods gezag en Zijn
heilige rechten voor niets, de invloed
van den godsdienst mag zich in het
openbare leven op geenerlei wijze doen
gevoelen. Dit staat nagenoeg gelijk met
de uitroeiing van het christelijk geloof
sen poging om, indien het mogelijk
God-Zelf van de aarde te ver
bannen. Is het dan wonder, dat waar
de mensch zich tot zulk een overmoed
laat verleiden, het menschelijk geslacht
meer en meer de prooi wordt van dien
toestand van verwarring en die slinge
rende golven, welke tiet voor niemand
mogelijk maken, zonder vrees en buiten
gevaar te leven Het kan niet anders,
of zoodra de godsdienst veronachtzaamd
wordt, moeten de meest hechte steunsels
der openbare rust en veiligheid ineen
storten. Maar God, die Zijn vijanden zal
Ireffen met rechtvaardige en welverdiende
straffen, heeft dezulken overgelaten aan
hun eigen hartstocht, opdat zjj de slaaf
worden hunner begeerlijkheden en zich-
zelven verderven door hun bandelooze
vrijheid. Vandaar die geweldige rampen,
welke de menschen reeds zoo lang
treffen, en die het dringend noodig
maken, de hulp in te roepen van dien
Eene, Wiens macht alleen ze kan afwen
den. Wie nu is deze anders dan Jesus
Christus, de Eeniggeborene Gods? Daar
is immers geen andere naam onder den
hemel aan de menschen geschonken, waarin
wij moeten zalig worden (11). Tot Hem
dus gevlucht, die de weg, de waarheid
het leven is. Men is afgedwaald
men dient op den weg terug te keeren
duisternissen zijn gekomen over de gees
ten j die duisternis moei verdreven door
het licht der waarheidde dood heeft
om zich heen gegrepenhet leven dient
thans gezocht. Slechts din zullen al die
wouden genezen worden, slechts ,dèn
zal men weer ten volle mogen hopen
op het herstel ?an hel oude gezag,
slechts din zullen de symbolen van den
vrede weer in eere hersteld worden en
zwaarden en wapenen uit de handen
vallen, wanneer allen uit vr|jon wil zich
gehoorzaam zullen onderwerpen aan de
heerschappij van Christus eu alle tong
zal belijden, dat de Heer Jesus Christus
is in de glorie van God den Vader (12).
Toen de Kerk bij den aanvang van
haar bestaan zuchtte onder het juk,
haar door de Caesars opgelegd, ver
scheen aan een jeugdigen Keizer hoog
in de lucht het teeken des kruises, als
de voorspelling en de oorzaak tevens
van een volledige overwinning, die wel
dra volgde. Ziet heden len dage
wordt aan de wereld opnieuw een god
delijk teeken van voorbeduiding gegeven
het Allerheiligst Hart van Jesus, waar
boven liet kruis, uitstralend tusschen
een schitterenden vlammengloed. Op dat
Hart moet aller hoop worden gevestigd,
van dat Hart moet het heil der men
schen worden afgesmeekt en verwacht.
Ten slotte willen Wij uiet verzwijgen,
dat Wij tot de aanbeveling dezer gods
vrucht zijn aangespoord ook door het
feit weliswaar Ons persoonlijk be
treffende, maar toch gewichtig en merk
waardig genoeg dat God, de Gever
van alle goede gaven, Ons nog kort
geleden, na het doorslaan van een ge
vaarlijke ziekte, heeft behouden. Door
de eerbewijzen aan het Allerheiligst Hart
te doen vermeerderen, willen Wij deze
weldaad openlijk gedenken en er dank
baarheid voor betoonen.
Daarom bevelen Wij, dat op den
negenden, tienden en elfden dag der
aanstuande maand Juni in de voornaam
ste kerk van elke stad en van elk dorp
bepaalde doot Ons goedgekeurde gebeden
zullen opgezonden en op eiken dier dagen
aan de gebeden der litanie van het
Allerheiligst Hart zullen toegevoegd wor
den, en dat op den laatsten dag een
formulier van toewijding zal worden
gebeden, hetwelk Wij u, beminde Broe
ders, doen toekomen tegeljjk met dit
schrijven.
Als onderpand der Goddelijke gunsten
en als bewijs van Onze genegenheid
verleenen Wjj u, alsmede aan de gees
telijkheid en het volk, waarover gij gesteld
zijt, in den Heer van gansclier harte
den apostolischen zegen.
Gegeven te Rome bjj Sint Pieter den
25 Mei 1899, het twee-en-twintigste
jaar van Ons Pausschap.
Liio XIII, Paus.
(I) lebr. I, 3. (I) P., II. (3) Hcbr, I, t
JoMtn. XVIII, 37. (5) Hat. XXVIII. (6) Colo...
I. 13. (7) 1 Tim. II, G. (8) I Hotr. II, 9. (9)
Tract. 1J0 io Joan, (10) 3a p. 9, F.9, a, 4. (I I)
8. Thorn. I. c. (1») Act. IV, tl. (IJ) Will. II, tt.
BUITENLAND.
Het Ho( van Cassatie te Parijs heeft
Zaterdag beslist, dat het proces-Dreyfus
zal worden herzien en heeft de zaak
verwezen naar den krijgsraad van Rennes.
De uitspraak van het hof grondt zich
op deze twee redenen: lo. het geheime
stuk „Ce canaille de D.", 't welk geen
betrekking '.iad op den veroordeelde en
in 't geheim is medegedeeld aan den
krijgsraad, heeft op diens beslissing in
gewerkt 2o. het papier van het borderel
was overeenkomstig met het papier,
waarop authentieke brieven van Ester-
hazy waren geschreven, en kwam even
eens overeen met het schrift van 't
borderel en de brieven van Esterhazy.
Zondag hielden de Fransche ministers
eene vergadering waarin werd besloten,
dat Dreylus met den kruiser Stax, die-
bij Martinique lag, onmiddellijk vru het
Duivelseiland moest worden afgehaald.
Deze kruiser moet den ex-kapitcin naar
Brest overvoeren, vanwic.r hij zonder
toeven naar Rennes zal worden ge
transporteerd om ter beschikking te
worden gesteld van de militaire overheid.
Men vermoedt dat Dreyfus den 26en
Juni te Brest zal aankomen.
Wat de Dreylus-quaestie nog brengen
kan, is niet te voorzien. Du Paty de
Clara is reeds gevangen genomen en
op bevel van den minisler van Oorlog
is een onderzoek geopend tegen Estei-
hazy, omdat deze zich een stuk uit het
geheime dossier heeft verschaft en daar
van gebruik gemaakt.
In de zitting der Fransche Kamer van
Maandag werd o.m. door den voorzitter
een schrijven van den minister van justi
tie voorgelezen, waarin van de Kamer
machtiging werd verzocht ook een ver
volging tegen generaal Mercier in te
stellen. De Kamer besloot echter de
behandeling van deze aanvraag uit te
stellen tot na de uitspraak van den
krijgsraad te Rennes.
De president der Fransche Republiek
heeft Zondag te Auteuil een minder
aangename ontmoeting gehad. Uitge-
□oodigd de daar te houden wedrennen
bü te wonen, en de hulde des volks,
geljjk bij dergelijke gelegenheden gewoon
lijk aan don president der Republiek ten
deei viel, in ontvangst te nemen, wer
den hem bijna stokslagen toegediend.
Bij zijne aankomst op het feestterrein
werd hjj door personen uit den meer
aanzienlijken stand begroet met gefluit
en de kreten van „Panama I Panama
Leve het LegerDe persoon, die Louhet
met zjjn rotting trachtte te slaan, werd
na heftig verzet gearresteerd. Officieren
van het Militaire Huis beschermden de
tribune van den president, die omringd
werd door de republikeinsche garde.
Een onbeschrijfelijke opgewondenheid en
wanorde ontstond, waarbij stokslagen
werden gewisseld tusschen de manifes
tanten, en eenige inspecteurs van politie
gekwetst werden. Onder deze bodrjjven
werden vele personen in arrest genomen.
Met zekerheid wordt gemeld, dat deze
manifestatie door Dupuy was voorzien,
en toch bleven maatregelen achlerwogc
om haar te voorkomen. Een der bladen
had de manifestatie aangekondigd. Sedert
verscheidene dagen wist het blud, dat
de nationalisten uene „groote belooging"
voorbereidden, 's Morgens kreeg het blad
de bovestiging, dut de zaak te Auteuil
zou gebeuren, het woord van orde was
Weg met do Republiek! Weg met Loubel I
De terechtwijzing, welke door d'Aren-
herg uan Dupuy werd gericht, was dan
ook verdiend.
Up de Iribuno kwamoii verscheidene
personen aan den president hun leed
wezen betuigen, ook de prins d'Arenborg,
de voorzitter van het „comité de la
société des steeples-chase".
Charles Dupuy viel d'Arenberg in de
rede en zeiHel is laag, wat in deze
omheining ia voorgevallen. Mijnheer de
president was uw gast I
d'Arenberg antwoordde op een droogen
toon„Pardon, mijnheer de minister
president, gjj waart op de hoogte van
hetgeen hier voor zou vallen. En gij
hebt het niet weten te verhinderen. Ik
ben verplicht u te herinneren, dat wjj
geen politie hebben en u wel."
d'Arenberg hoog voor Loubet en ging
hoen zonder Dupuy te groeten.
Het vertrek van president Loubet met
Dupuy en de generaals Zurlinden en
Baillaux geschiedde onder groot tumult.
FEUILLETON.
De Anarchist.
I) Max Thomas was een der jongste werk
lieden in de fabriek voor laodbouwmachineriein
san den heer WesUrnbagen. Zijne plaat» «as
asn eene der draaibanken in de werkplaats der
metaalwerkers. Niet oodor dan negentien jaar,
rookte en dronk hg en wist zich ook bet overige
levensgenot van z(joen stand too goed als de
beste te verschaffen. Zgn praten en xflne ge
dachten waren dikwjjls verre van net; het
slechte voorbeeld der anderen bid vroegtydig
by hem navolging gevondenzgn uiterljjk kwam
dan ook geheel overeen met zgn bedorven aard.
In weerwil van dat alles was by de afgod
xyoer moeder. Op xjjne manier beantwoordde
by dan ook bare lielde, met baar boiselyke
diensten te bewyzen, allyd als de slechte boeken
of de socialistische nieuwsbladen, welke hij los,
sla by al eens thnia was, hem daartoe tyd lie
ten. Zjjo vader werkte reeds dertig jaren als
grofsmid in dezelfde fabriek en door vlyt en
apaarxaamheid was hel hem gelukt tot eenigen
welstand te komen. Als weduwnaar met kin
deren was by hertrouwd met eene weduwe
xonder kinderen. De beid van ons verhaal was
de eenige zoon uit dit bawelyk. Willem, de
oudste zoon was getrouwd en hsd een eigen
huishoudenKlars, de dochter, evenzoo. Bjj
de arbeidende klasse geldt het som» in zekere
mate als roem voor een eerste vechtersbaas
door i* jiAn. Dit wis Max achtor niet.
was bjj te tenger en te kleinhjj had
zwakke lichaamsgesteldheid. Voor groote
en sterke lieden koesterde bjj evenwel groote
achtieg. Zyn rensachligen vader bewonderde
io stillede oude Thomas wond er echter
to doekjes om, dal by zjjnen zoon minachtte.
„De vlegel ia geeu schot kruit waard," zeide
eens. .Dat noemt zich Sociaal-democraat en
rbeteraar van den werkman en de hemel
el, wat nog meerby buurman Muller koopt
by gecue sigaren, omdat deze niet mede heeft
gedaan aan de staking der sigarenmakersWat
beeft jj met de sigarenmakers nil te alaao
Die verbeteraars zjjn overigens de ergsten nog
niet, olschooo zy zulke domme knapen het
hootd op bol breogeoby behoort ook nog tot
eene audere bende, waarover hjj zich niet uil-
laat. Hg zal wel welen waarom niet. Necker is
een slecht mensch als die niet eenmaal io de
gevangeois terecht komt, ken ik de menschen
niet meer. En Max mag blyde zyn, als bel hem
ten slotte ook niet zoo gaat. De joogen is een
deugniet
„Neen, dat is by niet!" antwoordde demoe
der boos, voor wier ooreo znlke beschuldigin
gen telkens bestemd waren. „Een deugniet is
hjj niet, dat weet je heel goed, vader. Je moest
je schamen xoo over je eigen kind te spreken
Wel maakt Max het wel eens wat bont, maar
nog nooit is by beschonken thuis gekomen. Hg
zal nog heel braaf en verstandig worden, lel
In xjjn binnenste hoopte de onde Thoi
niluurlyk, dat hg de toekomst Ie donker
sag, want hjj list hst steeds kalm toe; dat de
moeder deo zoon verdedigdedikwijls scheen
bet zelfs alsof bjj de tegenspraak zyner vrouw
uitlokte, om, zoo mogelyk, de zaak ook van
den anderen kant te kunnen beschouwen. Het
verkeer van Max, maar vooral de vereniging,
die de oude grofsmid met den naam van ,ben.
de" bestempelde, rechtvaardigden echter deze
vrees maar al te zeer. De .bende" was een
geheim genootschap, waarvan Necker, een nadere
werkman, president was. Het doel dezer ver-
eeoiging had elk, die geen anarchist wilde zjjo,
afgeschrikt.
De tegenwoordige werkliedeobeweging met
hare menigvuldige vertakkingen en organisaties
bezit een, al is bet din ook niet eene erkende,
ongemeen talrjjke schaar in haar gevolg, die
ongeveer te vergelijken valt bjj de plunderaars
en guerilla's, die een geregeld leger op den voet
plegen te volgeo. Slechts weinigen weten, welk
een gewichtige rol deze ongeregelde troepen bjj
werkstakingen spelen. De jongeren en heelbool-
digen komen byna steeds onder den invloed
dezer gehtime genootschappenzy hebben hel
miost te verliezen en het meest te winneo,
steeds zyn zy klaar het werk te laten rusten
en vryaf te nemen, daar zy wel weten, dat zy
tjjdens don dunr der werkstaking ondersteund
worden. Wordt door eene staking een hooger
loon gowonnen, het veihengt hen, en zoo niet,
Het geheime geeootaebap was door Necker
opgericht. Willem Thomas beweerde, dat deze
vereeoiging grootendeels bestond in Necken
hoofdio hoeverre hy geluk bed zullen wy
vol vuur er by aaugoslotenhy zwoer bjj bet
geuoolschap en had zich vol geeatdrilt aao de
statuten verbondeo, wolko vol waren van on
bepaalde, jjscljjko strafbepalingen voor do af
valligen en verraders. Hy verlangde er naar
uit Ie munten en waande zich verre verheven
boven de andere werklieden, die geen Ud van
den bond waren.
Hoe minder een mensch wed des te achter
dochtiger is by. Elk lid van het genootschap
van Max was vast overtuigd onrecht te moeten iy-
den, zelfs al wist hy ook niemand te beschuldigen.
Wyl echter domheid evenzeer hoopt als achter
dochtig is, schooken deze leden aan de plannen
ven Necker tot verbetering der wereld zulk een
eterk geloof, dat bergen kan verzeilen en muren
omhalen. Necker was socialist, anarcbiit, allea-
omverwerper, in 't kort een narlsvyand van
wet en recht en had eeu bespraaktheid lot
zynen dienst, welke dikwyla voor logica door
gaat. Dikwyls wist hy zelf niet, wat hy praatte,
zyoe toehoorders wisten het niet, en toch luis
terden zü met eerbied naar zjjn onzinnig gekal.
Kalm kon hy tydens eene werkalakiog thuis
zitten, züne pyp rookend en bet aanzien hoe
zyoe vrouw zich altobda san de wuscbtob.om
voor hem geld voor draok to verdienenmaar
by gevoelde een diepen haat voor de rykenen
by verbeelde zich, dat deze haat niela anders
waB dan sympathie voor armen en noodlijden
den. In dit opiioht hield Max hem voor een
hervormer der eenw, do oode Thomas echter
noemde hem vlakweg eeo deugniet en dagdief,
Op zekeren dag had er in de fabriek van
i. Eene maatachappy bad dezelve van deo
ouden eigenaar gekocht en een dirscleor aan
gesteld. De werklieden zagen wantrouwend op
deze verandering Necker wist veel kwaads van
de tegenwoordige eigenaars te vertellen. Thomas
echter was bigde. Met mjjobeer Doorn, den di
recteur, kwam ook Willem, zjjn oudste zoon,
weder op de fabriek, en Willem was sen goed
zoon, ren üverig werkman, de Irols des huizts.
„De nieuwo direclenr moet nog heel jong
zyn, de kinderschoenen nog nauwiyka ontwassen,"
zeide Max xoo nu en dan honend, als er thola
gesproken word over de verandering op da fa
briek
Hm t" antwoordde Je oude Thomas, „dsl
jong Is, kan geen kwaad, Integendeel. Hy
begon els sloleamskerajoogen, bezocht daarna
de hooge achool en ging hier waar aan da
werkbank alasn. In de fabriek kan niemand
hem wal op den mouw apelden; met Mn oog
opslag ziet hy of een aluk werk goed ofaltebl
is. Ook beet! hy een nieuws draaibank uitge
vondenzulk een man komt hier Joial van pas,"
„Necker legt, dit hy een spion ia," pruttelde
Max tegen. ,Ry heeft enkel aan de werkbank
geataan om te xisn, wal da werklni vermogen
ai» zü aan T werk blyion. Later heeft hjj hal
loon minder gexeL"
.Die doordraaier Necker heeft eertyda, naar
ik my herinner, in de machinefabriek van dea
ouden heer Doorn gowerkt. Door lüno eigen
domheid kwam hy met de hand onder aao
dryrrlem en was gedwongen lang warkelooa to
biyven. Doorn betaalde hem evenwel tün vollt
weekloon in da vaspiegingikrwteo. m...S
