Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No 23. Zaterdag 2 September 1899. Dertiende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnementsprijs par drie mn&aden i Franco per post Afzonderlijke f 0,40. f 0,05. BureauBreedestraat, 349, Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prijs der Adrertentièa: Van 1 tot 6 regelsf 0.30 Voor iederen regel meer- 0.05 i uiterlijk Vrydagavnnd Volks-Kof flehuizen (Ingezonden). Op het eerste Nederlandse!» katholiek Congres lot bestrijding van het drank misbruik, werd als vijfde punt behandeld het onderwerp: „Volks-kolliehuizen" en werd naar aanleiding dier bespreking de volgende motie met algeraeene stem men aangenomenHet Congres, Overwegende dal het bestaan vuu vele gelegenheden lot rust- en ontspanning waar goede en goedkoops volksdranken te verkrjjgon zijn, heden len dage dat het terzellder plaatse verkoopen van sterke en andere dranken voor velen een groot ge vaar ia om aan de eerste de voorkeur te geven spreekt den wenseh uit dat allerwege, maar voornamelijk in de ste. den gezellige rust- en onlapanningslocaleu wor den opgericht, waar met wering van sterke dranken goede en goedkoope volksdranken verkrijgbaar zjjn dat de oprichting on exploitatie zoo mogelijk (eschiede door vereeniglngen, die door geen winstbejag gedreven worden dal waar om bijzondere redenen aan icdividueele onderne- niogen de voorkeur gegeven moet worden leze zedelijk en stoffelijk gesteund worden, leid en prjjs der te verstrekken dranken het goede doel de strjjd tegen liet drankmisbruik Dat woord in Utrecht gesproken door mannen van het vak, door onze katholieke drankbestrijders zou het misschien ook geen lichtstraal kunnen zijn voor onze stad Amersfoortzou dai woord ook geen goeden raad bevatten voor deze gemeente, die zoo gedrukt gaal onder de jammeren van den alcohol Als wij in deze stad om oni heen zien naar de gelegenheden tot rust en ontspanning voor het volk, dan vinden wij bijna niets dan ellendige jenever- kroegen, die het geluk, den vrede en de welvaart van het volk verslinden, en armoede, twist en ellende er voor in de plaats geven. Helaas ook ten volle toepasselijk op onze stad is de beschrijving, die de heer J. H. van de Pavert gaf op het Congres in Utrecht .Wanneer men ziet, dat van het dik wijls karige loon van den arbeider, de kroegbaas de jenever-schuld ontvangt, nog vóór om eigen vrouw en kroost wordt gedacht, die dikwijls in armoede en ellende hun leven voortslepenwan neer men Zaterdag-avonds arme vrou wen en kinderen aan de deurposten dier herbergen ziet staan, angstig luis terend of zij daarbinnen de stem van hun echtgenoot of vader ook vernemen, die hun levensonderhoud in de lade van den kroegbaas laat glijden, dan kan men zijn afschuw voor die huizen niet onderdrukken en komt de wensch, neen de bede op onze lippen„Moge het toch eenmaal onzen edelen menschen- vrienden gelukken de arbeiderswijken van die gepleisterde graven te verlos- ls nu de verderfelijke invloed dier kroegen voornamelijk toe te schrijven aan de kroeghouders zeiven, zijn deze het die het ongeluk en de ellende van het volk beoogen Volstrekt niet 1 Onder hen vindt men dikwerf zeer goedhartige mannen, die soms veel voor hun even- mensch overhebben, of wel ongelukkigen, die nog dieper dan hunne klanten door den jenever in het ongeluk worden ge stort. De fout zit in de inrichting dier kroe gen zelve, de groote fout is deze, dat in die kroegen, de jenever schering en inslag is, en zoodoende die localen, die moeten dienen tot rust en ontspanning, aan het volk slechts bieden de onrust de dronkenschap en de ziekelijke zenuwspanning van het alcoholisme. Wat nu is daartegen te doen Tegen den werkman zeggen verbind u den gevaarlijken jenever niet meer te gebruiker, en dan lijdelijk toezien, dat bij iedere gelegenheid tot ontspanning en rust hem de verraderlijke jeneverH-Sui onder den neus wordt gehouden, dat is een drank bestrijding, die al zeer weinig succes hebben zal. Neen, willen wij metterdaad hen, die van goeden wil zijn beveiligen voor het ongeluk van het alcohol-mis bruik, dan moeten wij voor hen gele genheden openstellen, waar zij werkelijk rust en ontspanning kunnen genieten, zonder bloot te staan aan de verleiding der sterke dranken, m. a. w. dan moeten wij hier in Amersfoort vooral in die wijken, waar de minder gegoede be volking woont, en waar men als hut ware zjjn beenen breekt over de vele jeneverkroegen, zien te krjjgen goed in gerichte volks-kofliehuizun. Zulk een volles-koffiehuis moet zjjn een helder en gezellig plekje, waar de vermoeide werk- heltjj in den korten rusttijd lus- schen zjjn werk, hetzjj na den arbeid, eni hij den verren weg naar zijn afgelegen woning inslaat, een oogenblik zijn vermoeide leden behagelijk kan uitstrekken, waar hjj tegen zeer billijken prijs, datgene kan krijgen, wat hem werkeljjk lafenisen nieuwe kracht schenkt een matig glas bier, vcrsche melk, een goede kop koffie of thee, een fiinkc bo terham en verfrisschcnde limonades, zonder dat de verfoeielijkc jeneverlucht de oude begeerte prikkelt. In dat huis moet hij vinden een vrien delijken waard, die geen belang heeft bij de groote vertering zijner klanten, maar die er een eer in stelt, dat de ge regelde bezoekers van zijn koffiehuis mannen zijn of worden, die het sieraad van hun stand, op wier naam geen vlek van onmatigheid kleeft. In zulk een huis moet de voor een oogenblik losse of nog niet gevestigde werkman helder en goedkoop logies vinden, zoodat hij niet, zooate nu dik wijls het geval is, zijn toevlucht moet m tot eene plaats, waar het slofi'e- lijk en zedelijk ongedierte welig tiert, De oprichting van zulke volks-koffic- huizen in Amersfoort zou in waarheid een groote weldaad zijn voor onze stad, zou een behoud zijn voor vele zwakken, die wel van goeden wille toch herhaaldelijk in hun treurige drinkge woonten hervallen, omdat zij thans nog hun toevlucht moeten nemen tot de jenever-kroegen. Voor hen, die het oprecht meenen et een ernstige drankbestrijding zou zulk een huis hier in Amersfoort zijn, wat de herberg was op den weg van Jerusalem naar Jericho voor den barm- hatGgen Samaritaan. De gewonde rei ziger zou ondanks de beste zorgen zijns redders zeer waarschijnlijk gestor ven zijn zonder de rust en de goede oppassing in die herberg. En de Sa maritaan, om zijn werk van barmhar- heid tot een practisch einde te brengen, stelde dan ook den inhoud van zijn geldbuidel ter hand aan hem, die de leiding over die goede heiberg had. Zoo ook, willen wij hier in Amers foort practisch iels doen voor zoovele door den alcohol ongelukkige gewon den, dan moeten wij zorgen voor een goede herberg ter verpleging, waar de verpestende jenevcr-atmospheer is buiten gesloten, en waar echte rust en verkwikking den verzwakten reiziger wordt geboden. Mochten er dan in ons midden soms mannen gevonden worden, die dat wer kelijk schoone werk van naastenliefde beginnen, dieniet uit winstbejag of con- currentiegeest, maar enkel uit heilige overtuiging voor een waarachtig goede en nutlige zaak hier in Amersfoort zou den overgaan tot de exploitatie van een volks-kofflehuis, dan zij in dit blad van het katholieke Amersfoort de wensch uitgesproken, dat hun onderneming moge slagen en ook de geldbuidel van den barmhartigen Samaritaan, in de vorm van giften en bijdragen onzer Katholieken en ook andersdenkenden, (want dit is een quaestie van algemeen belangt hen daarbij niet moge ont breken. BUITENLAND. Spanje wordt in de Philippijnen fel gewroken. De wederrechtelijke handel wijze der Amerikanen zal hen lang heugen, daar tot nu toe nog weinig vorderingen gemaakt worden op de eilanden der Philippijnen. De toestand der Amerikaansche soldaten wordt bij den dag hachlijkerlast van hevige stortregens, gebrek aan voedingsmidde len en een taaie volharding der Filipi no's, ziedaar de groote factoren, waar mede de Yankees hebben rekening te houden. Mac Kinley ziet thans dan ook zonne klaar in, hoe verkeerd het van hem geweest is, steeds alles zoo optimistisch mogelijk te hebben beschouwd grootere troepenbezendingen zullen dan ook weldra volgen; of dit echter veel zal helpen is meer dan twijfelachtig. Wat loch is het geval. De regentijd is aangebroken orkanen en wolkbreuken hebben van Manilla een waar inoerss gemaakt; de gemeenschap moet met bootjes worden onderhoudende politieposten staan onder water. Admiraal Watson, de op volger van Dewey, had het bijna zijn leven gekost. Vooral de soldaten in de loopgraven hebben veel te lijden, daar toch het land onder water staat en hen geen proviand kan worden toegevoerd. Ook in Manilla zelf is de toevoer van levensmiddelen zeer geringversch vleesch en versche groenten zijn zeld zaamheden. Tengevolge van hel heulen met de Filipino's en het leveren van ammunitie aan de opstandelingen,' zjju reeds vier Amerikaansche consuls in China ge schorst. Ofschoon alle partijen in de Belgi sche Kamer besloten hebben de Re geering haren steun te bieden bij de behandeling der Evenredige Vertegen woordiging, blijven de socialisten ver deeld. Maandag 1.1. ter gelegenheid van hun te Brussel gehouden congres, is weer eens duidelijk gebleken, welke bondgenooten zij voor de liberalen zijn. De groep Bertrand toch verklaarde zich bereid de Evenr. Verteg. te aanvaarden onder gestadige voortzetting eener kalme veldtocht ten gunste van het algemeen stemrecht. Hiertoe konden echter de af gevaardigden uit Henegouwen niet be sluiten en toonden zich vooral vijandig tegenover het stelsel van Evenr. Ver tegenwoordiging, en zij bleken vast be sloten de doorvoering ervan te bestrijden, desnoods door gewelddaden, zoowel op straat als in het Parlement. De ten slotte met algemeene stemmen aange nomen dagorde draagt aan den alge- meer.en Raad op alle middelen, ook de meest energieke, aan te wenden teneinde de agitatie levendig te houden en te voeden en de zegepraal van het alge meen stemrecht te verzekeren. De reden waarom dit Congres was samengeko men^ n.I. om te spreken over de wijze der bestrijding van het regeeringsont- werp, werd niet aangevoerd, zoodat de afgevaardigden vrijheid van handelen hebben. FEUILLETON. De Pastoor van Vols. 3) Hy lot wien dit gezegd werd, schudde treurig het hoofd. .Thuis zit mjjoe vrouw eo weeot bitter. Gy weet, Peter, ik heb mijn kleinen winkel in de eteeg, en vóór ons dit ongeluk overkwam, kocht ieder gaarne van myn soy- werk en wjj behoefden geen armoede te lijden. Gisteren bemerkten wij, dal een troep soldaten in den nauwen doorgaog, juist voor onze huis deur, schreeuwend en joelend 't een of ander uitvoerden. En wat deden de schelmen Zjj stookten een vuur om zich de handen te wor men en ons den schrik op hel lijf te jagen. Steeds brachten zjj hout aan, dat zü, wie weel waar, gestolen hadden en wierpon het in het knappende vuur en een wonder is het, dat de steeg niot in brand vloog. Vol angst ga ik den winkel uit en beproef heel bescheiden op het gevaar opmerkzaam te maken. Wat wil de kerel, riepen zij, en één spotte: de goede man wil ons nog moer hout verschaffen, opdat we ons beter kunnen verwarmen, en joelend wierpen sy mij op zjjde, drongen met geweld den winkel b eo nog wordt mg de keel losgeschroefd al myn fraaie snywerk, waaraan ik met zooveel moeite en zorg gewerkt heb, de mooi gedr kaatjes, menig stuk van waarde, rukken de ruwe gasten uit mynen winkel en ik moet toezien, hoe alles in vlammen opgaat. Hat werk van meerdere jaren lag daar vernietigd. Ik denk, dat God zelf het gedold moet verliezen bjj zulke gruweldaden en dat Hij 'l best deed het geheele boevenpak het land uil te jagen Op dit oogenblik verhief zich een luid rumoer voor den wiokel eo eene toornige menigte drong door de straat naar de Eisackpoort. .Daar bren gen zy er weer een op," hoorde men roepen. Beide mannen traden naar huiten om de nieuws gierigen te volgen. Een treurige stoet kwam hen tegemoet. Een bende soldaten trok en duwde een geboeiden grijsaard voort, die, van koude en uitpntling bevend, nanwlyks meer .Een priester! God sta ons bjj, dat is de pastoor van Vóls!" Zoo klonken kreten van ont zetting uit de menigte. De verontwaardiging der omstanders bg dit ellendig schouwspel gaf zicb lucht in dreigende bewoordingen tegen de Fran- schen en hunne gruwzame willekeur. .Mooton wy dal ook nog gedaogon? Durven de schelmen zelfs hunne handen aan de naren der Kerk slaan Wat zal er mol gebeuren, wal voor kwaad kan by gedaan ben? Zulk een eerwaardig priester! En by zulk eene koude zoo dun gekleed V' Zoo praatte men door elkaar en de monigte werd steeds talrijker. Uit eene zystraat kwam eene afdeeling soldaten, zy dreven de burgers uiteen, dis slechts noodo weken voor de gewapende macht, en voerden den gevangene weg. Toen de troep voorby het hotel „de Ke kroon" trok, verschoen, aangetrokken doe rumoer, eene dame voor hel venster vu hotel. Een diep gevoel van medelyden slond op haar trekken te lezen, toen zu den ongelukkige zag, die met gebogen hoofd daar bean lit mart drukte zy du handen tegen de borst iog zich buiten bet venster, om den grysaard staren. Daar ontwaarde zy hoe uil do voortdringende menigte eenigo mannen bleven die met van toorn gloeiende oogen naar enster keken en haar met de vuist dreigden, trad ZU terug en zonk snikkend voor eenou neer, uitroepende: .AlmachtigeGodLaat b"l bloed van onschuldigeo niet op ons p onze kinderen komen O Louiszoo zy tot den juist binnentredende, .wat heb Ik weer moeten zienIs zulke ruwheid niet te vermijden? Moet dit weer een nieuw offer worden Louis, huivert gij niet als gü aan de eenwige vergeldiog denkt, als eenmaal rekenschap zal gevraagd worden van u eo al degenen, die zulk gruwelyk moorden toelaten V" .Vrouw, gy zyt overspannen! Uwe zenuwen zyn geschokt," antwoordde haar echtgenoot lachend. .Waarom hebt gy er op aangedrongen rag op myne tochten le vergezellen inplaats van op ons lustslot te SI. Odilie in zorgelooze rust te verblyven .Spreek toch niet van rust in zulke tydun! Gy weel te goed, dat myne overgrooto lielde lot u, uw vaderland ook tot het myne maakte. Nooit echter heb ik li.', zoo ondervonden als hier, dat die menschen ook myne landsliodcn zyn, dat ik eene Duitsche ben. Wal gevoel ik medelyden met dit arme volk eo mijn hart vraagt onstuimig„Wie gaf uwen Keizer het recht, duizenden en nogmaals duizenden in 't ongeluk .JeannetteGij gaat te verBelami woorden ia den mond der Franschen ofliciers, die begeestert opziet naar de grootte van zyn oppersten veldheer?" De bevelvoerende generaal Baraguey d'Hilliers liep met groote stappen de kamer op en neer, bleef toen voor de wecnendc staan en legde d troostend op den schouder. .Hoe zouden srige gen volk z hold a. dat d styfkoppig ver zet legen verbeturingen en weldaden, welke voor hen bestemd zyn Er zit derhalvo niets anders op don hen ertoe te dwingen. Opdat echter de lui ten slotte zulks gaan inzieo, is het noodzakciyk, de onruststokers en oproer lingen van de baan te schuiven, welke telkens weer den smaulenden gloed aanwakkeren en de hartstochten der menigte trachten aan le zetten. En hel zekerste en geruakkelykslo middel om Waarlyk, ge schynt minder medelyden te hebben met onze dappere Fransche soldaten, die door de listige manier van strydvoeren van dit volk worden gewond en vernieligd! Maar laten wü dat daar, kiodBederI uwe oogen niet met nutteloos vergoten tranen. Vaarwel, Jeannelle, als ik terugkom hoop ik u in een beleren luim aan te treffen Tegen den middag van denzelfden dag, klonk een dof tromgeroffel door de straten en van de Hospitaalkerk luidde het doodsklokje. Als een krampachtig weenen en pynlyk zuchten klonken de doffe tonen. De gisteren gevangengenomen boeren werden ten dood geleid, in weerwil van het smeeken der burgerij, in woerwil van den voetval door eenige edele dames voor hen ge daan Toen de torenklok twaalf uur sloeg had den twee dappere harten opgehouden te kloppen. Als eene verlamming greep doze terechtstelling bet volk nan en eene onheilspellende stilte volgde op deze nieuwe gruweldaad. En al weder was een nieuw doodvonnis uitgesproken. Reeds den volgenden dag moest het voltrokken wor den en hel gold thans den ongelukkigen priester, den opgebrachten pastoor van Vóls. Het vonnis luiddeOp het publieke plein wordt de geea- lelyke den 18un December doodgeschoten, wegens ophitsing der boeren en aansporing tot het grypen naar de wapens. Als een loopend vuurtje ging deze onheils- mare van mond tot mond en deed de maat tot overioopena toe vol worden. Een algemeen oproer dreigde los te barston. De mannen schoolden samen en roekelooze plannen werden gesmeed om bet gehate juk al le werpen en den gevangene le bcvrgden. Hel gelukte dan ook, door hel Hink optreden van den burgervader van Menz en de overige raads leden, slechte mat moeite do vorloornde menigte te heteugolen. Dit had de magistraat te danken aan bet besluit om onmiddellyk bjj generaal Baraguey d'Hilliers ooderdanigst te verzoeken den priester op vrije voeten te stellen. Vurige wenschen voor hun welslagen bege leidden de vroede vaderen dor stad en met nieuwe hoop vervuld wachtte men hunne terug komst. Doch ook deze stap leidde tot niets. Wel had de generaal de depntatie uiterst beleefd ontvangen, doch overigen» zyne spyt

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1899 | | pagina 1