Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No 43.
Zaterdau 20 Januari 1900.
Dertiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld. Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Maarden, Nijkerk. Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden:
Franco per post
Afzonderlijke nummers
f 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs d
Van 1 tot G regels
Voor iedercn regel mee
Het jaar 1899.
11.
Spanje is bezig om, uit de rij der
koloniale Mogendheden getreden, zijn
linanciën te herstellen, daarbij enkel be
dacht om zijne hulpbronnen Ie dwingen
meer welvaart al te worpen.
Portugal was een hoekje grond door
Europa met angstige blikken beschouwd,
want daar heerschic niets minder dan de
pest en deze gevreesde ziekte is nog niet
verdwenen. Overigens is aan Portugal
voorzichtigheid opgelegd in betrekking
tot den oorlog in Transvaal. Engeland
zou liefst over Delagoabuai als meesier
beschikken en beschouwt Lorenzo-Mar-
quez eigenlijk als voorpost der Boeren,
maar de annexatie-lusl moet wel zwijgen,
want Europa mocht eens de begeerlijk
heid te groot vinden.
Van Duitschland stippen we aan de
verwerping der kanalen-wet en die van
hel stukje sociale-wctgcving, al dadelijk
bij zijne verschijning door het volk lucht-
huiswet genoemd. We melden ook de
reis van Keizer Wilhelm naar Grootmoe
der Victoria, een uitstapje geenszins naar
den zin van het Duitsche volk, dat er
blijk in zag van sympathie jegens Enge
land.
Met niet geringer verbazing want
dit trelt ze van meer nabij vernamen
de Duitschers de nieuwe vtootplannen
van hunnen Keizer. Daarmee komen ze aan
de weet, dat het getal oorlogsbodems,
enkele jaren geleden voldoende geacht,
thans maar hall voldoet. Hel koloniaal-
belang, de kustverdediging enz., dat alles
eischt veel meer pantserschepen, kruisers
enz. enz. Welk verschiet opent zich hier
voor de Miütairisten. En hoeveel mil-
lioenen zal voorlaan de kustverdediging
vorderen. Wanneer al die plannen door
gaan, en de overige Slaten blijven natuur
lijk niet achterwege, zal het in de wereld
zeeën recht gezellig worden.
Voor een paar congregaties, wij verne-
hel mei genoegen, zal 'I gevaar var
't Rijk gevaarlijk te zijn, en ook dit var
antschup met de Jesuïeton worder
opgeheven maar ile Jesuïeton die heeler
hij voortduur vijandig aan het Rijk. Ocl'
De Noorsche Rijken bieden maar lut
tel slof lol beschouwing, of 'l moest zijn
hel gewirwar der Noorwegers, om den
lossen band, die ze aan Zweden bindt,
telkens nog losser te maken.
Meer aanspraak op bespreking heeft
Rusland, welks Tsaar Nicolaas door een
•rrukkelijk droombeeld werd verlokt.
Hieraan hebben wijde eer te danken gclind,
dal liet Huis ten Bosch zijne zalen mocht
openen voor de leden der Vredesconfe
rentie. Voor lien, die in den zoeten waan
verkeerden, dal de logersterklc zou ver
minderen en do budgetten voor Oorlog
Marine door oenc besnoeiing in de
uil gaven zouden getroffen worden, moet
,>ene ontnuchtering zijn geweest, Ie
ontdekken, dal op deze punten alles is
gelaten zoo als hel was
In eigen Rijk trail de Tsaar erger
iiitokratisch op dan oen zijner voorgan
gers, en wel tegenover de Finlandcrs. Het
laatste schijnselljc autonomie, waarin zieli
dit Grooi-Hertogdom nog verheugde, ver
dwijnt. Finland is een provincie van liet
Tsaren-Rijk, moer niet; de Finnen zijn
Russen, anders niet. Waarom ook
oude overeenkomsten laten bestaan,
leer een itkase voldoende is, er een
streep door te balen.
We haasten ons een verzuim te her
stellen, want we noemden Oostcnrijk-
Hougarije niet op. En toch heeft hol
aanspraak op vermelding. Waar, zoowel in
Wecnen als in Buda-pesth, bereikten de
parlemcntsdebatten zulk een graad van
manierdheid V Daar kan men zich
veilig meten met de ongegeneerdheid,
waardoor zich enkele ziltingen van 't llali-
che ol Amerikaansehe of Fransche
parlement kenmerken.
Met Hongarije liep het over den zooge-
naamden Ausgleich, elders over taalkwes-
snz. De laatste minister, wion dat
geharrewar zijn portefeuille kostte, is de
premier graaf Clary, maar voorzichtige
maatregelen - zi jn oude bel rekking, gou
verneur van .Stiermarken was nog vakant.
De oude zieke man, die Turkije heel,
zotte zijn sukkelend leven bedaard voort,
erger wordt hel niet, want hij is nog
bij machte aan Rusland een duel oor-
logsschuht al te doenvan zulk een
weelde nemen denkelijk de houders van
Turkschc fondsen met genoegen kennis.
Dc .Mogendheden zijn hel nuk onder
ling eens geworden, een Grieksclie prins
werd met hel hoog commissariaat over
Kreta belast, waarmee do omslachtige
Kretenzer-kwestic uit de wereld is. En
aan die bereddering moest nog een paar
jaar geleden een oorlog Insschoit Turkije
en Griekenland voorafgaan
Zeer lukonick nam de Bultan kennis
van dc beroering in Servië, waar zijn
oud-vassal, de oude lieer Milan, een
schot opliep, hem toegedacht door eenige
komplotmakers, Hel schol had geen
ernslige gevolgen namelijk voor Milan,
maar het was een welkome gelegenheid
voor den ouden heer en zijn zoon Koning
Alexander om eens kras op te treilen
tegen hunne politieke tegenstanders.
Bij onze naaste buren do Belgen ging
hol een kort tijdje rumoerig toe.
Wijziging van liet kiesrecht was de
inzet, en naar gebruik in lielgenland,
werden de parlementaire beraadslagingen
op hel plaveisel van Brussel voortgezet.
Een paar ministers traden al, de Kamer
zette zich weer aan den arbeid en een
ontwerp geschoeid op do leest van het
proportioneel stelsel, verwierf de meer
derheid in de Kamer «Ier Rcpresenlanlen
en van den Senaat.
N"a deze korte kronyk van de gebeur
tenissen in Europa, Anno IS'J'.I, ves
tigen we in een slotartikel onze blikken
op 't geen buiten Europa merkwaardig
voorviel.
BUITENLAND.
Na liet Kubinet-Tlinn en hel Kabinet-
Willek heeft nu ook het Kabinel-Claiy
in Oostenrijk het moeten alleggen legen
den oppositiegeest van Duitschers en
Tsjechen. Een nictiw ministerie is thans
gevormd. Dc oud-minister vnn Buitcn-
laudsche Zaken, Dr. Von KOrbcr heelt
een nieuw ministerie gevormd, dat
thans trachten zal in Oostenrijks ver
warde politieke toestanden eene verbe
tering te brengen. Of liet hierin zal
slagen V 't Ware te wcuselien, daar
toeli de toestand, mocht deze besten
digd worden, bijna hopeloos is.
Z. M. keizer Frans Joseph bracht iu
den laatslcii lij.l de Tsjechische afge
vaardigden aan hol verstand, dal liet
hein verre van aangenaam was, dat
nog sleeds de partijen elkaar met grim-
Ie heiligheid bestrijden hierdoor toch
wordt liet regeereu een bijna onmoge
lijk iets, terwijl hel heler zou zijn van
heide kanten wal meer loe te geven.
Aan den Moravische» Jong-Tsjoch
dr. Zaclk verzekerde Z. M., dat do rech
ten van T Tsjechische volk onder hel
nieuwe ministerie ten volle zullen wor-
geëerbiedigd. Von Korber zal zijnen ar
beid beginnen mot gelijk recht voor
alle partijen. Do Tsjechen moesten ecli-
rede verstaan en hunne afgevaardigden
medewerken lot knlmceriug van het
volk. Dat de Tsjechen deze woorden
des Keizers op prijs zullen stellen, ligt
voor de hand, doch den Duitschers
zullen zij wel minder aangenaam zijn.
Ook in Duitschland wint dc anti-
Engelschgezindhoid moor en meer veld.
Z. M. heeft aan du firma Krupp doen
wuten, dat hut hem aangenaam zou
zijn voor geene dor oorlogvoerende par
tijen leveranties Ie doen. Hieraan
heeft genoemde lirnia reeds gehoor ge
geven, hel bestelde werk voor Enge
land guslaakl en de afgewerkte stuk
ken geborgen. Ook is er eene groole
meeting Ie Berlijn gehouden onder
leiding van Stiickor, waarin sympa
thie voor de Boeren werd uitgedrukt.
Eii in den Rijksdag is door den nat.
lib. afgevaardigde M'iller eene door alle
leden onderteekende, behalve door de
soe. dem en wilden, interpellatie inge
diend, om vari de Regeering Ie welen
te komen, welke stappen de verbonden
rcgecringen hebben gedaan tegenover
hel in beslag nemen van Duitsche sche
pen door organen der Engclschc Regee
ring.
Naar alle waarschijnlijkheid zal Enge-
lands handelwijze hier eene scherpe
kritiek hebben te doorstaan, heiwolk
dan ook volkomen strookt met de opi
nie van 'l meorcndoel der Duitschers.
Intusschen heeft volgens een in den
nacht van Woensdag bij het departe
ment le Herlijn ontvangen telegram
uit Londen de Engelsche rcgcering
verklaard, dal de vrijlating van den
i'jjks mnilstoomer na liet limns geëin
digde onderzoek terstond kan worden
verwacht. Volgens de gelijktijdig van de
regiering van Grool-Briltannie ontvan
gen toezegging, is dc bevredigende by-
lcggiug van de hangende geschillen als
verzekerd le beschouwen on is er garan
tie voor geboden, dat dcrgeiyko inci-
ilonten zicli niet zullen herhalen.
In Engeland verkeert incn in steeds
logsloestand in Zuid-Afrika. Ook de
pers geeft blyk van grootc onrust nu
slechts vage berichten openbaar worden
gemaakt, en uien zich toch op zeer ge
wichtige lijdingen kan voorbereid houden.
Het monster van den oorlog begint zich
voor ilit volk dan ook al meer en meer
in zijn ware gedaante te vertoonen. Nu
een zoo ontzaglijke krijgsmacht, als
Engeland nog nooit tevoren ten oorlog
zond, de vreeseljjke ongevallen van den
ki'üg doelen moei, komt de bange vraag
op de lippenwal zul wel de uitkomst
zijn Want hoe sterk ook de Engelsche
legermacht moge zjjn, de ondorvinding
heeft geleerd, dut oorlogvoeren tegen
Transvaal een zeer bijzonder karakter
draagt. Eri zeker zullen de veldslagen
waarover men iu spanning verkeert, de
geleverde verre overtreffen, lerwyi de
voorbereidende maatregelen een hard-
nekkigen strijd doen vermoeden. Ruller
beschikt naar schatting over 35,000 i
40,000 man, Jotiborl over 20,000 ft 30,000.
Wanneer nu deze legers slaags raken,
dun zullen de belegerden van Ladysmitli
zeer waarnchijiilyk tegelijkertijd een uitval
doun, waaruit valt nl te leiden, welk een
gewichtige veldslag dit wezen zal. Wel
licht is deze al gestreden, en nu nadere
tijdingen daaromtrent uitblijven, is het
niet le verwonderen, dat men in Enge
land iu koortsachtige spanning verkeert.
Ecu telegram uit Lorenzo Marcpiez
van 12 Jan. zegtAlles wyst aan, dat
er oerslduugs een groote slag aan de
Toogela zal geleverd worden. In den
morgen voerde een groote macht hoog
landers met cavalerie en kanonnen een
schijngevecht uit. In dc beide laatste
FEUILLETON.
Schuld en boete.
3) Nadat school, leeraar co scholier hno werk
gedaan haddeo; nadat Weilmann zijoeo zoim
de afstamming der menschen van den aap had
duidelijk gemaakt; nadal hij door boeken en
tijdschrittcn, welke hij den jongeling le lezen
gat, zjjn jeugdig gemoe I had vergiftigd en de
laatste vonken van geloof in hem meende te
hebben uilgedoofd, trad plotseling met de prak
tijk in hel hospitaal, waarin Frits gekomen was,
oene ommekeer in do denkbeelden van den
jongen man, welke het geheele door deo vader
eo de school opgetrokken gebouw van ongeloof
deed wankelen en waardoor ten slotte een ge
heele instorting volgde.
De te dien tijde werkzame professor in de
chirurgie aan de kliniek, Hyrtl, aangetrokken
door bet fijne wezen van den jongen student,
door het liefdevol gedrag tegenover de zit
had achting opgevat voor den jongeling en was
nader mot hem io kennis gelreden. Spoedig had
de van werkelijke christelijke gevoelens door
drongen geleerde het ionerljjke wezen van zijnen
lievelingsleerling doorschouwd en bevonden,
bier eene ziet te redden viel. Onmerkbaar, d
opmerkingen Ijjdens hel gesprek, begon hij hem
aan te toonen, dat naast de materialistisch
wereldbeschouwing nog eene andere bostaa
het hoogste idealisme in zich sluitend. Weldr
was het den in den beginne verbluften student
duidelijk, dat de beroemde anatomist deze
zijne ziel aanhing. Dit was voor hein een ver
schijnsel, dat bij niet vermocht op te lossen,
maar hij kon tocli nok geeo geeslesverwarring
veronderstellen hij de overigens zoo overweldi
gende helderheid des geestes, welke oin zoo te
zeggen van den professor nilslroomde, eo bjj
verderen omgang begon h(j langzamerhand le
bevroeden, dat datgene, wat hij in den huglnno
voor een paradox hield, wat h'(j zonderling had
bevonden, ten slotle toch uit de menscheljjke
natuur, uit hel groole wereldraadsel, waaraan
leiden. Zonder hel le willeo kwam lijj dichter
bjj de christelijke wereldbeschouwing, en hot
oenvoudige geluol zijner moeder, dal hjj zoo
dikwijls inweodig bespot had, vertoonde zich
die dit gelool bezaten, te benijden.
De professor, die wel inerkle, wat er io zijnen
leerliog omging, vond liet nu tijd, oin de laatslc
hand le leggen aan zjjn reddingswerk, want als
een zoodanig beschouwde hij den omgang mot
Op eene wandeling bjj hem builen, waartoe
bij deo student had uitgenoodigd. bleef hjj op
bedeesde opmerking van den student
.Houdt u mjj voor iemand, die niet helder
van geest isï"
Blozend prolesleerde Frils tegen deze verden
king en putte zich uit in verzekeringen van zijne
bewondering.
geestesatwezeadheid
toch is iilenscboljik w,
F.en grijpen
le hescl
begrjjpeo, dat bcgrijj
of dalgene, wat u tot nu toe als liet ongelool-
ljjksto voorkwam, houd ik voor hol positiefste
het Christendom, llezie de wereld eens, die ons
omgeeftWelk eene wonderbare ordeHe-
schouw de mcnschelijke ziel mei hare nooden,
hare verwachtiogeo, als zjj niet op slechte wegen
is geleid, met haar verlangen naar geluk, dat
zij in het siol zoekt, als haar blik door den
twijfel, door de negatie omnevcld wordtEo
nn zon er niels anders zijn, urm deze paar jaren
van ellende en eene stof, die van uit liet graf
oneindige veranderingen tegemoet gaal, zooals
<g reeds eindelooze veranderingen heeft onder
gaan vour dien, tot zjj ten slotte lot deze Iraod,
die gij hier ziel, gevormd werd I"
Hier hiold de spreker den sludent de groole,
gespierde hand voor.
„Ziet ge," ging hij verder, .professor in de
theologie ben ik niet; ik weet van dit alles
juist zooveel als elk kind, dal zijne cathecbismus
geleerd en niet vergeten geefl, zooals g(j. "lis
jammer! Zoek die weer op, uwo moeder heelt
dat boekje missschien nog wel in eene kast
uud des Hoeren genuttigi!
vluchtig genoemd persoon.
o verhult
leer
zelf. Ik zi
dat u ine onuoozel aankijkt?
mjj geleerd, dan in al tnijne
niet buiten kun, ook liuar eenige opmerkzaam
heid le schenken. Wjj bedoelen mot deze per
soonlijkheid julfrouw Klaver, de weduwe, lij)
wie liet dochtertje van Hermann eenige jareo
had doorgebracht, voor zjj naar liet weeshuis
ging.^ Zjj was weduwe, dus was er ook een
mjjulieer Klaver geweest? Hijiuver liepen de
hjj handelsagent geweest was, ivinns lirnia had
gefailleerd on hjj daardoor zijne betrekking ver
loren had en nooit was teruggekomenanderen,
dat hjj in ongelukkigen handel in beelden zjjn
vermogen bad verlorenweer anderen, dat
maar wat doet dit ook ter zake van ons verhaal,
gclccld heelt hjj, dal is do eenige zekerheid,
bekend
nau voorname en hooggeplaatste personen zond,
en welke epistels ham, danr hjj er in dood uit-
kumen, dat hij mot onderscheiding in 't leger
godie.nl had, een naar verhouding gemakkelijk
verdiund levensonderhoud verschaften.
Somtijds kwamen ook menvchlievende dames
in du woning van het interessante echtpaar, om
zich door eigen uogou te overtuigen van den
elliimligon toestand dor inenschen, wat, tusschen
twen haakjes gezegd, niet altijd gelukte.
Zoo moet het ocos gebeurd zjjo, dal, daar
juffrouw Klaver la een dezer brieven den dood
van haren man had ter kenois gebracht en om
een bedrag in geld voor de teraardebestelling
verzocht, een oudere dame, aLs de brengster
van hut bedrag, bjj haar komend, door do in
trauun smeltende weduwe werd ontvangen en
naar liet sterfbed goleid, waarop, door eon loken
bedekt, de afgestorvene rustte. Geroerd was de
weldoenster van duur heengegaan, doch had op
straal bemerkt, dat zjj hare parasol had ver
geten terstond was zjj op hare schredon terug
gekeerd om ze Io lialon, on daar de deur niet
gesloten was, was zij naar binnen gegaan en
had daar, tot Intro niet geringo verbazing don
duod gewaande aun talel zien zitton, druk bezig
hol ontvangen bedrag natellend. Zoo vortcldo
menol zich nu de zaak werkelijk zoo had
toegedragen of slechts een boosaardige verdacht
making was, kan gerust achterwege bljjven
anker is hel, dat, toen mjjnlieer Hermann met
de weduwe onderhandelde over het in de kost
neruon vnn zjjn kind, zjj eene kleine maar zeur
nette woning bewoonde en met vriendelijke en
waardige woorden zijne vragen beantwoordde.
