Katholiek Nieuws- eu Advertentieblad
No. 49.
Zaterdag 3 Maart 1900.
Dertiende Jaargang
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn. Baarn. Barneveld. Blaricum. Bussum. Driebergen, Eemnes. Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden. Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maandeni
Franco per postf0.40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBr eedestraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentièn
Van 1 tot 6 regelsf0.30
Voor iederen regel meer- 0.05
(',<irre,|'onilonlil<n on Adwlentiftn moeion uiterlijk Vrijdagavond
Henricus van de Wetering
doorjde genade Gods en de gunst
van den Apostolischen Stoel
Aartsbisschop van Utrecht,
Aan de Geestelijkheid en de Geloovigen
van One Aartebisdom
Zaligheid in tien Heer.
Wanneer 'wij, B. G., aan liet einde
dezer eeuw terugzien op de geschiede
nis der katholieke Kerk in ons vader
land gedurende dit tijdsverloop, dan
hebben wij zeker reden om ons le ver
heugen en dankbaar te zijn. Krachtig
hebben zich onze Kerk en het katho
lieke leven in den loop dezer eeuw
ontwikkeld, vooral sinds de kerkelijke
hiërarchie in ons vaderland werd her
steld. Wij gaan er groot op te mogen
getuigen, dat misschien in geen land
ter wereld de Katholieken zoo trouw
zijn in het vervullen hunner godsdienst
plichten, zoo geheeld aan ons H. geloot
als in Nederland. Door Gods zegen
hebben wij een keurbende van priesters,
die met onvermoeiden ijver zich wijden
aan het heil der zielen. Ook in onze
koloniën en in alle werelddeelen lellen
wij onze priesters-missionarissen, wier
apostolische ijver en geest van zelfop
offering een glorie zijn onzer Kerk, een
eer voor ons vaderland. In onze semi
naries worden een groot getal jongelieden,
die zich tot het H. Priesterschap geroe
pen voelen, tot die verheven bediening
voorbereid. De religieuze orden en con
gregaties verheugen zich steeds in toe-
nemenden bloei. Voortdurend zijn er
velen, die, tot een leven van hooger
volmaaktheid geroepen, zich in het kloos
ter begeven om, onthecht aan het aard-
sche, zich alleen den dienst van God
te wijden. Talrijk en bloeiend zijn de
katholieke vereenigingen, die met lof-
waardigen ijver de geestelijke enstoffelijke
belangen, vooral van armen en onge-
lukkigen behartigen. Groot is het getal
geloovigen, die veelvuldig naderen tot
de H.H. Sacramenten, zooals blijkt uit
de verslagen, die jaarlijks bij ons worden
ingediend. Wie telt de kerken en ge
stichten, die sedert het herstel der hië
rarchie op Nederlandschen bodem zijn
verrezen door vrijwillige bijdragen der
geloovigen, met hooggeroemde offervaar
digheid bijeengebracht? Dit alles, B.
G., getuigt voorzeker van oprechten
godsdienstzin, van een krachtig en leven
dig geloof en vervult ons met vreugde
en dankbaarheid. Dankbaar moeten wij
zijn aan God, die ons zoo zichtbaar
zegende, zoo vele en groote voorrechten
schonk.
Opdat B. G., die godsdienstzin, dat
krachtdadig en levendig geloof onder
ons behouden blijven, dat godsdienstig
leven meer en meer toeneme, is het
noodig, dat wij een groote en innige
liefde en diepen eerbied hebben voor
Jesus Christus in het Allerheiligste Sacra
ment. Dat H. Sacrament immers is
ingesteld om in ons hel bovennatuurlijk
leven der genade te onderhouden en te
voeden. En daarom heelt de Verlosser
als uitwendig teeken, waaronder Hij in
dit Sacrament wilde tegenwoordig zijn,
gekozen Qe gedaante van brood en wijn,
van voedsel. Dat Sacrament is voor
ons, B. G., de bron des levensdie e<»i
dit brood eetzal leven in eeuwigheid.
Afhankelijk als wij zijn van God in
geheel ons wezen, in ons bestaan, in
al ons doen en laten, hebben wij be
hoefte aan Gods tegenwoordigheid. By
God zijn, is 's menschen hoogste geluk,
voor altijd zijn bij God zijn laatste en
hoogste bestemming. Geen grooter straf
voor dei- mensch op aarde dan die, welke
de H. Apostel Paulus in zijn brief aan
de Ephesiërs ons voorhoudt, wanneer
hij de beschrijving van den rampzaligen
staat der heidensche wereld besluit met
de woordeneine Deo in hoe mundo,
zonder God te zyn in deze wereld. Zon
der God in deze wereld, d. i. zijn, leven
zonder hooger beginsel, zonder lioogere
kracht, zonder hooger doei.
Op wonderbare wijze heeft de God
delijke Verlosser liet verlangen van
menschen hart, dat, voor God gesrlia-
>n, naar God haakt, willen bevredigen
het aanbiddelijk Sacrament des Al-
laars. Daar is Hij wezenlijk en waar
achtig tegenwoordig, daar is hel Zijn
vermaak te zijn nut tie kinderen tier
•hen. Hij zou ons niet als weezen
achterlaten en stelde dit Allerheiligst
acrament in, waarin Hij onder den
•liijn van brood en wijn verborgen, in
is midden blijft lot de voleinding dor
tijden. Een vernedering grooter dan de
vernedering in het geheim der menseh-
wording. Aan liet kruis, zegt de H.
Thomas van A(|uine, was alleen Zijne
Godheid aan ons oog ontl rokken, maar
dit geheim der nmlclooze liefde én
Godheid en mcnschheiil levens. Niets
auilt Zijne aanbiddelijke tegenwoor
digheid alleen door het geloof voor
gelicht welen wij, dat de God van hemel
aarde daar tegenwoordig is, en ons
aanbidding neerwerpend voor dit
liefdegeheim, belijden wij met den II.
TnoniasIk geloof wat de Zoon Gods
gezegd heeft, niets is zekerder en méér
waar dan dit woord der eeuwige waar
heid zelve.
De tegenwoordigheid van God vor
dert van ons, B. G., dat wij Hem eeren,
huldigen en aanbidden, Hem dikwerf
bezonken. Wanneer God hel voor ons
heil en onze zaligheid noodig geacht
heeft in dat geheim van liefde en ver
nedering in ons inidden te verblijven,
dan is hel onze plichten eischt ons heil,
dat wij tot dien God van liefde dikwerf
naderen. Waar het Zijn vermaak is te zijn
met de kinderen der menschen, daar moet
het ons geluk en onze vreugde wezen,
te zijn met en bij Hem. Komt dan dik
werf, B. G., uwen Jesus in hel li. Sa
crament aanbidden.
In vele, zoo niet in de meeste paro
chies van ons aartsbisdom wordt in deze
dagen het veertigurengebed gehouden.
Drie dagen achtereen zal het Allerhei
ligste ter aanbidding zijn uitgesteld. Dat
toch in die dagen steeds een groote
schare van trouwe geloovigen den troon
Zijner liefde omringe! Dankt Hem voor
de liefde u in dil H. Sacrament beloont.
Smeekt Hem om genade. Tracht Hem
eerherstel te geven voor zoo velen, die
koud en onverschillig voor Zjjne liefde,
Zijne tegenwoordigheid niet op prijs
stellen, Hem niet bezoeken, niet veree
ren in dit aanbiddelijk Geheim. Uil liefde
tot ons immers stelt Hij zich aan die
miskenning bloot, wijl Hij uit liefde tot
ons daar tegenwoordig is.
Vrij algemeen ook bestaat in Ons
Aartsbisdum de godvruchtige gewoonte
om in den vastentijd zoo niet dagelijks,
ten minste enkele malen in de week, het
H. Misoffer bij te wonen. Voorzeker, B.
G. een gezegende en hoogst lofwaardige
gewoonte. Dan, zoo vragen Wij u in
gemoede, zijn er niet onder ons die ook
op andere tijden van bet jaar, ten minste
nu en dan, door de week de H. Mis
konden bijwonen, wanneer zij zich een
klein offertje, een gering bezwaar wilden
getroosten? Schieten wij hierin niet te
kort aan de wederliefde, aan onzen Ver
losser verschuldigd? Jesus daalt alle
dagen uit den hemel op het altaar neer
en draagt zich aan Zijn Heinelschen
Vader op als het zoenoffer voor de
zonden der wereld. Nog altijd hangt Hij,
om zoo te spreken, opgeheven in de
handen des priesters, lusschen hemel en
aarde, het zoenoffer voor ons en onze
zondenschuld, den Vader voor ons om
barmhartigheid smeekend. Moeten wjj
dan in dank voor zooveel liefde ons niet
gaarne een offer getroosten voor Hem?
Men zegt: 't is geen verplichting, 't
hoeft niet. Dan, mogen wij bij zooveel
liefde vragen, of wij het wel verplicht
zijn Getuigt de vraag „zijn wjj het wel
verplicht te doen?" niet reeds van wei
nig liefde en dankbaarheid? Dat toch
uilen B. G., de liefde van Jesus met
wederliefde mochten vergelden en door
het godvruchtig bijwonen der II. Mis
op werkdagen een schat van gunsten
en genaden verkrijgen I
Niet slechts is iiij daar tegenwoordig
en offert Hij zïcli voor ons op, maar
Hij vcreenigt zich ook op het innigst
met ons, Hij geeft zieh-zelven, Zijn vleesch
en bloed aan ons lot spijs, als voedsel.
Zoo nauw, en innig is de vereeniging
van Christus met ons in de H. Com-
Hem opgaan, Zijn leven ons bezielt, zoo
dat wij het den Apostel mogen nazeg
gen iV/rf ik he/ maar Christus leeft
in mij Door die innige vereeniging met
Christus wordt het hooger leven der
genade in ons gevoed en onderhouden,
worden wij doordrongen van Zijn genade
en kracht, waardoor Hij ons tot daden
aandrijft, ons doen richt, aan ons leven
die vruchtbaarheid en lioogerc waarde
verleent, welke liet uit zich-zelven niet
kan hebbenworden wij gesterkt tol
den strijd, bevestigd in de liefde, zoodal
wij vol vertrouwen met den Apostel
mogen uitroepen Wie zul ons scheiden
van de lie/tle van Christus, daar ik alles
vermag hl Hem, dir. mij versterkt.
De tijd nadert weer, B. G.. dal alle
ware Katholieken hel lichaam des Hoe
ren zullen nuttigen. Daartoe verplicht
het gebod der Kerk, dat ons met
schaamte moet vervullen. Cf is het niet
beschamend voor ons, dat de Kerk ons
heeft moeten gebieden, dit verhevenste
der Sacramenten te ontvangen, terwijl
wij geen grooter geluk moesteh kennen
dan tot dit Allerh. Sacrament te mogen
naderen
Uwe liefde en godsvrucht, IJ. G. zul
len zich niet bepalen bij hetgeen door
de Kerk is voorgeschreven, gij zult meer
malen in het jaar lot de iafel des Hoe-
ren naderen. Denkt dan, zoo dikwerf
gij nadert, aan de waarschuwende ver
maning van den Aposteldat tie me.nscli
zieh-zelven be/iroeveen alzao van dit
brood cte en van den kelk tlrinkcmant
die onwaardig eet en drinkt, eel en drinkt
zich-zelven het oordeel, nirl onderschei
dend hel lichaam des Hoeren. Doordringt
u meer .en meer van de oneindige waar
de en heiligheid van dit Sacrament. Be
reidt u steeds met groote zorg voor om
het zoo waardig mogelijk te ontvangen.
Daarom zullen wij, B. G., in den h.
vastentijd God vergiffenis vragen voor
onze zonden, door boetewerken God
voldoening geven, door vasten en
sterving onze ongeregelde en zondige
neigingen bestrijden, om aldus in een
hart, gezuiverd niet alleen van alle
den, maar ook van alle gehechtheid aan
de zonde, Jesus Christus, ons waarachtig
Paaschlam, zoo waardig mogelijk le
ontvangen. Dan zal ook aan ons
waarheid worden, dat Hij blijft in
met Zijn genade en kracht, en
Hem blijven door ons geloof en
Ten slotte vermanen Wij u, B. G. te
bidden voor de II. Kerk en vóórharen
hoogbejaarden Opperherder, onzen H
Vader Paus Leo XIII, voor Ons vader
land, voor 11. M. onze geëerbiedigde
en beminde Koningin en hare Konink
lijke Moeder en voor allen, die in over
heid gesteld zijn.
Krachtens Apostolische volmacht ver-
leenen Wij bij dezen aan de geloovigen
van ons Aartsbisdom, voor dit jaar,
dispensatie in de onthoudingswet op alle
Zaterdagen, uitgenomen die Zaterdagen,
welke geboden vastendagen zijn.
De geloovigen blijven derhalve ver
plicht zich van vleeschspjjzen te ont
houden op de Zaterdagen van de Vas
ten, de Quatertemper-Zaterdagen en de
Vigilie-Zaterdagen, waarop moet gevast
worden om het hooge feest, dat zij
voorafgaan. Deze dispensatie geldt tot
de Veertigdaagsche Vasten van het vol
gende jaar.
Tracht B. G. door aalmoezen en
dere goede werken aan te vullen, wat
door hel gebruik iniiken van deze dis
pensatie aan uwe boetedoening ontbreekt.
Overeenkomstig de Ons door den II.
Stoel verleende volmacht geven Wjj ook
voor dil jaar de gewone dispensaties in
de vastenwet onder gewone voorwunr-
zal dit Ons herderlijk schrjjvon in
alle to' Ons Aartsbisdom bohoorende
kerken, alsmede in do kapellen, waarover
een reclor is aangesteld, op Zondag
Quinquagesima op do gebruikelijke wijze
worden voorgelezen.
Gegeven te Utrecht, den 14n Fe
bruari 190(1.
H. VAN DE WETERING,
Atirlshisselio/i van Clreehl.
Op last van Z. I). Hoogwaardigheid,
Dn. A. C. M. .Suiiaw man,
Leerplicht in behandeling.
Die behandeling in ons Parlement
trekt aller aandacht naar hel Binnen
hof. Nog in den luutsteu tjjd werd
door de niet overlalrijke voorstan
ders een beroep op de penvoerders
onder hen gedaan, om door vlugma
ren on andere bijdragen mot do pen,
ons volk, de arbeidende klas* in 't
bijzonder, to overtuigen hoe keurig en
heerlijk hot seliooldwang-gerechl is. Het
leek wel op een geroklameer als voor
„do koningin der soepen". Toch lieten
zich geen lioog-cijfcr-pennen in 't koks
mes omloovercn.
En huiikcrig bleek de arbeidersklas niet
le wezen, en het volk, in 't algemeen,
evenmin. Tegen Borgesius-hniilsap wer
den reeds vroeger door de burgerij 1 I'll)
adressen ingediendde adressen vtiör
maken een bescheiden bundel uil. Iloo
de arbeidersklasse over hot ontwerp
denkt, blijkt genoeg uil de adressen legen
door den B. K. Volksbond en door I'alri
moniuin aangeboden. Men zal Inch de
onderteekenaars geen non-valeurs ach
ten, of „kudde dieren" willen schelden?
Maar cr zijn zooveel sehoolvcrzuimende
kinderen, die vagehondcerendc jeugd
moet tegen hunne ouders worden be
schermd, die losloopcrljos zouden 70000
in getal zijn Snüdt dit argument hout
Is daardoor schooldwang gewettigd? De
spokerigc vier nullen met een lastbaar
cijfer cr voor, zijn al zoo vaak in de
oogen gekeken, dat bij ons de schrik
cr uit is, Trekt eens al de kleuters, voor
wie op school de ruimle ontbreekt, of
die wachten tot de bijzondere school,
door hunne ouders verkoren, er is, of wor
den thuis gehouden, oindal meester een
godloochenaar of socialist is. Dan hebben
we nog de schipperskinderen, de ge-
moedsbezwaurden wegens de inenting,
de kinderen werkelijk, door omstandig
heden, thuis onmisbaar enz., en van die
breede schare onnoozele kinderen blijft
een gedund kuddeke over.
Bovendien klinkt de Jeremiade hierom
verdacht, omdat hel schoolverzuim slinkt,
ook zonder Leerplichtmaar wat wet
tigt dan de indiening der Borgesius-
wel Is het niet te onnoozel om alleen
te loopen, ordonnanties met strafbedrei
gingen uit te denken, tegen een euvel,
dat gaandeweg vermindert en verwacht
kan worden weg te sterven?
kinderen weinig vat heeft. Boete is
van hen niet te halen, de gevangenis
schrikt ze niet af: eenmaal weer vrij
is de recidive te verwachten.
Jammer dat de Minister een radicaal
middel niet aandurfde, n.l. de school
penning voor alle sclioolbczoekende, of
met Mecstcrpermissio sehoolvcrzuimende
kindoren, en dc oprichting van scholen
of asielen voor vagebondeeronde kinde
ren. Een afdeeling der politie zou men
kunnen belasten om elk straalloo-
pertje zonder schoolpenning, dat hij
oji weg ontmoet, op te vangen en naar
liet asiel of onderwijslokaa! voor vage-
boiuleeremlen le vervoeren.
Nog erger dan de dwangvork in Leer
plicht voorgehouden, is het gevaar voor
de zedelijkheid der jeugd vervat in hot
horhalingsonderwijs. Dit drijft 's avonds
knapen en meisjes op 't schoolpad, ten
platte lando veelal in den donker op aldaar
weinig bezochte wegen. Hiertegen komt
net godsdienstig geweten openlijk in
verzot. Zal ten einde het eventueel te
plegen kwaad le koeren, de middernacht!-
zending, eenige afdcclingen moeten op
richten tot bescherming der schooljeugd
Nog dit't eigenlijk moedwillig school
verzuim is le vinden op het schuldboek
van een klein getal ouders, en nu treft
deze Regeering met haar schooldwang
alle ouders, wat redeneerkunde is dit?
Eenige ouders zijn onverschillig in zake
het onderwijs hunner kinderen, derhalve
moet brutaalweg op het heilig recht van
alle ouders worden ingegrepen. Is de
heer Borgesius soms bjj den imperialis
tische!) Chamberlain in de leer geweest
Vergeet evenmin het averechtsche van
de dwangwet, dat deze op de schuldige
ouders van werkelijk vagebondeerende
Nu de openbare diskussio over het
leerplicht-ontwerp is aangevangen, be
schouwen we liet dan ook als tot onze
laak zoowel als die der katholieke pers,
over geheel de linie, te behooren tot
en mul hol laatste argument en tot den
lautsten dag van het debat den strijd
vol le houden. Gelukkig dat in hare oppo-
sitic legen bet Leerplicht-ontwerp, ook
al wordt dn staarthcrlialingsondcrwij3
cr afgesneden, do Katholioko pers nage
noeg eensgezind is. Enkele dissenters
zijn er, ook buiten onze pers, die zich
dekken met de neutrale vlag der vrije
kwesties. We begijjpen de bekoorlijk
heid, die van de vrije kwesties uitgaat,
daarmee gaat men uit spelevaren in de
wateren van liet subjectivisme, en be-
noernL zich zeiven tot loods.
In leerplicht-zaak echter staat het mach
tig protest uit alle diocesen, van bevoegde
mannen, hun Kerkvoogden nabij. Nu
vinden wjj het in onze simpliciteit wel
zoo in-roonisch, aan de zijde te staan
van mannen, door den Herder der diocese
met gezag bekleed, dan hier mee te gaan
met de vrjje-kweslie-mannen, wier sub
jectief oordeel niet meer weegt dan de
argumenten, waarop het steunt.
Katholieke Kamerleden mogen
zalig ontwerp zullen helpen ten val
brengen, ook al laat de Minister den
staart daarvan schieten.
(Zie vertier rubriek L
BUITENLAND.
Na een reeks van zegepralen, door de
Boeren op de oorlogsterreinen van Zuid-
Afrika op de Engelschen bevochten,
kwam Dinsdag de lijding van een neder
laag der Boeren, welke allerwege een
diepen indruk heeft r jinaakt. Uil Paar-
denburg verzond de Engclsche opper
bevelhebber lord Roberts des legers het
volgende telegram
„Heden morgen bij het aanbreken van
den dag heelt Cronjé met zjjn geheele
legermacht zich onvoorwaardelijk over
gegeven.
Cronjé is thans krijgsgevangen in mijn
kamp.
De juiste sterkte zijner troepen zal
nader worden medegedeeld.
Ik hoop dat de Regeering van Hare
Majesteit deze gebeurtenis zal beschou
wen als bevredigend aan de verwach
tingen.
Zij heeft plaats gehad op den jaardag
van den slag bij Majuba."
Na dit bericht werd nader door lord
Roberts toegevoegd, dat de boerenge-
vangenen omstreeks 4000 in getal zjjn
en dat hy een twaalftal kanonnen over
meesterd had.