Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 7.
Zaterdag 19 Mei 1900.
Veertiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld. Blaricum, Bussum. Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden. Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Yeenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie meenden:
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, E 349. Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prije der Adrertentitn:
Van 1 tot 6 regelsf 0.03
Voor iederen regel meer- 0.50
Nog erger dwang
Nauwelijks is de leerplicht-wet door de
Tweede Kamer en wel metéén stem meer
derheid aangenomen - de Eerste Kamer
moet nog haar oordeel over dit rampzalig
product van wetgeving uitspreken, en
koninklijke sanctie haar nog bekrachti
gen, wil ze in het Staatsblad worden
opgenomen of liet Christelijk Neder
land wordt alweer met een brutale ver
scherping dier wet bedreigd. De vereeni
ging „Volksonderwijs", waarvan minister
Borgesius de man, die, o zoo fraaie
beloften in zake de leerplicht-wet heeft
afgelegd voorzitter is geweest, heeft
reeds konde gedaan, dat ze met het
aangenomen wetsontwerp geenszins be
vredigd is. Door iiet hoofdbestuur dier
vereeniging is een motie geformuleerd,
welke op hare eerstvolgende vergadering
ter behandeling zal worden aangeboden,
waarin wordt verlangd
le. uitbreiding 'au leerplicht tol het 14e
i«»r
2e. verplicht herbahogsonderwgs tot minstens
hel llie jaar
3e. verbod van allen kinderarbeid, in ver
band met het verplicht schoolbezoek tot hel
4e! verplichting der overheid lot het ver
strekken van kleeding en vocdiug aan schunl-
gaande kinderen, voor «ie daaraan beboette
Indien men nu in aanmerking neemt,
dat slechts met één stem meerderheid
het verplicht herhalingsonderwijs is ver
worpen, en dat de overige aangegeven
punten door de socialistische, radicale en
vooruitstrevende liberale leden der T weede
Kamer zeer zeker in gunstigen zin zou
den opgelost worden, als slechls een
meerderheid voor die plannen le berei
ken viel, dan behoeft men niet le vragen
of het plichl, dure plicht - is, dat de
Christelijke partijen zich krachtig aan
eensluiten, om bij een eventueelen poli-
tieken aanval dezen zonder vrees het
hoofd te kunnen bieden. Waar men
toch zoo driest een verscherping van
leerplicht durft aankondigen, behoort
men op tegenweer bedacht te zjjn, om
niet in den strijd voor geloof en zede
lijkheid overrompeld te worden. Nu
de moderne lijdgcest een triomf in den
schoolstrijd heeft behaald, kan men zeker
zijn, dat i.ij niet zal rusten voor op dit
terrein nieuwe lauweren door hem wor
den geoogst.
Dal ook de Standaard, hel orgaan
n den leider der anli-revolulionnairo
partij, dit volkomen beseft, blijkt uit hel
onderstaande, ontleend aan een hoofd-
artikel, hetwelk onlangs in dat blad
voorkwam
Als liet tegen Jen Clirisleljjken grondslag vau
'l'egen Jeze uitspraak, Jour allo Anli-rcvnluti-
Jenl
gcU. i
OOk,
geestelijke wor-
-o Konlug belijdt,
aangewezen bondgenoot.
Als de strjjd legeo I
oei Israël op Juda en
Maar in deze periode der geoslclj:
ling is de oppermacht noch lig Hoii
tegen-Chrisleljjk Modernisme: en n
krijg ''-gen Home uil te roepe
zijn, de teuknuen der tjjden niet verslaan, en op
schuldige wjjzc het spel spelen van wie Neer-
lands volk steeds verder van den Christus ver
vreemden willen.
Natuurlijk, dal do mannen der Kovolutie links
op hel Antipapisme en reel its op den Doleantie-
haat hope bouwen, is tacliek, is toepassing van
Maar wie zeil voor Christus als zjjn Koning
wapenkreet .Christelijk" tegenover den 'l'ijil-
geest, is geworden, maar als vanouds Prolea-
tantsch tegenover Home moei blijven ja. dat
desnoods ,inet den Liberaal legen Home'' als
van Gods Woord geldt, sluit ziclizelven huilen
dien kring van de eroslige denkers, die niet
spreken zonder i/e uerantiroontelykheid te heb
ben gewogen ran het woord dal van hen uil-
Deze taal bewijst welsprekend, dat
ook dr. Kuyper van den ernst der lijden
doordrongen is. En dat ze ook ingang
zal vinden bij zijn parlijgenooten is wel
te verwachten, nu bet ongeloof, stouter
dan ooit te voren, zich vijandig tegenover
het Christendom plaatst. Het is toch
niet denkbaar, dat de anti-revolution-
naire partij, die in den strijd voor de
christelijke school zich lot dusverre zoo
krachtdadig en strijdvaardig heelt getoond
de toekomst deemoedig het hoofd in
den schoot zal leggenhel verleden
dier partij heeft dit anders geleerd. Zon-
zich illusion te scheppen, mag
dan ook verwacht wordeneen nog
krachtiger en vastberadener polilick
optreden der christelijke partijen in ons
Vaderland.
BUITENLAND.
Dc uitslag der herstemmingen le i'urijs
op Zondag jl. is eenc schil terende over-
verwinning voor de nationalisten. De
voormalige meerderheid in den gemeen
teraad aldaar is nu minderheid geworden,
zoodat hel regeeren ten stadhuize voor
du socialisten en radicalen uit is. Van
de 30 zetels, om welke de strijd bij deze
herstemming liep, hebben de nationalis
ten er 19 bemachtigd, terwijl de andere
verbondene partijen er slechts 11 ten
deel vielen. Tot de verslagene behoort
tie bekende vrijmetselaar-voorzitter Luci-
pia, die het tegenover den heer Dansset
van de .Patrie Irant.aise" moest alleggeti.
De Fransche regeering heelt dus opnieuw
een geduchte les gekregen49 tegen
standers en slechts 31 harer vrienden
vormen thans den Parijschen gemeen
teraad.
In hoeverre de omkecring van zaken
in den Parijschen gemeenteraad van
invloed zal zijn op het ministerie Wul-
deck-Rousseau zal de lijd leeren. Naar
aanleiding van dien schrijft Jules Lemaitrc,
voorzitter van de .Ligue de la Patrie
franraise" „Dat hangt af van hetgeen
de Kamer voornemens is. Laten wij
hopen, dal deze den ernst der beweging
begrijpL en hel als haar plicht erkent
zich bij die beweging aan te sluiten.''
Zelfs de republikeinsehe Temps sehrijfl
in zijne kolommen, sprekende over de
beweging te Parijs „Wal deze beweging
karakteriseert is niet de geestdrift voor
een bepaalde partij of voor een staat
kundig regiem, dat men, indien men
daartoe werd aangezocht, niet met juist
heid zou kunnen aangeven of omschrijven,
maar ontstemdheid, ongerustheid, afkeer
walging van een duisteren en drei
genden polilieken toestand." Parijs heelt
getoond, dat het met hel drijven van
Waldeck-Housseau e.s. niet meer le
maken wil hebben. En geen woniier
Meer en meer is dit ministerie er np
uil de gemoederen der Katholieken te
verbitteren. Thans is weer een maat
regel genomen, dit maconnieke kabinet
waardig. Minister Waldeck-Rousseau heeft
het geven van missie in de parochies
van Frankrijk verboden
Tot nu toe was er nog geen gelegen
heid geweest, dezen willekeurigen maat
regel toe le passen. Thans cellier is dit
geschied. In de kleine stad Ligny en
Thiéraciie in het diocees Soissons hiel
den de ecrw. paters Lazaristen een
missie, die nil verboden is. De Lazaris
ten nu zijn een der weinige congregaties
van mannen, die volgens de regecring
recht hebben van bestaan in Frankrijk.
Het moge in liet Oostenrijksche par
lement soms woelig toegaan, zoo zelfs dal
liet en de regeering en Keizer Franz
Joseph menig onaangenaam oogenblik
bezorgd, de verhouding met de verschil
lende mogendheden laat voor Oostenrijk
weinig te wenschen over. Bij de ont
vangst van de delegation verklaarde
keizer Franz Joseph zelf, dat de nauwe
betrekkingen tussehen Oostenrijk-Hon-
garije en Uuitsehland, die zoo treilend
zijn gebleken bij het jongste bezoek aan
Berlijn, inderdaad worden aangevutd
door de uitstekende betrekkingen met
andere mogendheden, vooral inel Rus
land, bel rolTendoalle Üosterschetiuaestiën
De keizer besloot met de verklaring
„Wij kunnen dus hopen, dal de welda
den van den vrede voortdurend voor
de monarchie zullen behouden blijven."
Deze vredelievende beschouwing, werd
nader doorgraaf Goluchowski, minister
van buiteniandsche zaken, aangevuld.
Bij de toelichting van zijne begrooting
voor de Hongaarschedelegalie, aan zijne
verklaring in tie vorige zitting afgelegd
herinnerende, deed hij opmerken, dat deze
over het algemeen op den huidigen toe
stand van toepassing is.
De ontmoeting tussehen de beide
Keizers was niet uitgelokt door bijzondere
politieke vraagstukken, doch beantwoordt
aan de nauwe betrekkingen tussehen de
beide rijken, en is niet van belang ont
bloot want zij is eene hernieuwde be
vestiging van het vredelievend verbond
van Cenlraal-Europa. De waarborgen
voor de rust zijn even sterk als in het
verleden en men mag hopen, dat de
normale vredestoestand zal voortduren.
Het verbond van Oostenrijk met
Duitschland en Italië, zei de minister,
wordt met het oog op het behoud van
den vrede aangevuld door de overeen
stemming met Rusland betreffende het
Ooslen en den Balkan en door de uit
stekende betrekkingen met de andere
mogendheden. De regeering van Oos-
tenrijk-Hongarije waakt bij voortduring
••ior de handhaving van dezen toestand.
Vervolgens deed de minister opmer
ken, dat de door hem uitgesproken
meening, dat de oorlog in Znid-Afrika
volstrekt geen gevaarlijken invloed zal
hebben op de betrekkingen tussehen de
Europeesche mogendheden, volkomen
door de feiten was bevestigd. Hij hoopt,
dal men in de toekomst evenzeer be
waard zal blijven voor elke onaangename
verrassing. Maar dat mag de natiën niet
beletten te hopen, dat de strijd spoedig
zal worden beëindigd. Niettemin consta
teert de minister, dat het op het oogen
blik nog moeilijk is te weten of de
oorlog weldra zal eindigen en dat in
elk geval eene vriendschappelijke inter
ventie Item volkomen onmogelijk toe
schijnt.
De Italiaansche Kamer hield Dinsdag
weder eens een zitting, waarin het zeer
rumoerig toeging.
Giolilti stelde voor oin, tot herstel
van de eendracht, een commissie te
benoemen, die belast zou worden met
de wijziging van het reglement. Dit
voorstel wilde de minister-president Pel-
loux wel aanvaarden als het kon leiden
lot bevrediging, maur aangezien het
onmogelijk was lot overeenstemming te
komen, moest hij het afwijzen.
Daarop werd heftig geprotesteerd de
uitersle linkerzijde hiet den krijgszang
van Garibaldi aan, waarna de zitting
geschorst werd.
Bij de heropening begon de obstructie
opnieuw. De voorzilter sloot toen de
zitting.
De bladen verwachten nu, dat de
parlementaire toestand op eene Kamer
ontbinding zal uilloopen.
Lord Roberts is Zaterdag plechtstatig
Kroonstad binnen getrokken.
De volksmenigte in den omtrek schrijft
de Timesjuichte ten deele de Engel-
schen toe, terwijl een gedeelte zwijgend
het schouwspel gadesloeg. De landdrost
had een vertegenwoordiger gezonden,
maar Roberts verklaarde, dat hij zelf
FEUILLETON.
De Scheepsjongen.
e Reno
pre-
sideereo. Daar er nog geen spoorweg lag,
hjj zich verplicht met de diligence le gaan en
had daar in een coupé plaats besproken.
Mjjnheer X., die .iog al een weinig vrees
achtig was steeds te laat te zullen komen,
was nu. evenals gewoonlijk, een halt nor vóór
den afrit aan de afspanning. Hij bad du«
tijd gehad, om toe te zien bij bel opladt
ncr bagage, een goed hoekje uil te k
zjju paraplu, zijn deken on zijn waterstool op
hun plaats te brengen, en zjjn reiszak,
altijd een flesch oude wijn, toen ee
vrouw kwam aanloopen, die een knat
tien ol elf jaren aan den arm voorttrok, omdat
zijn jonge kleine beentjes moeite hadden h
in haar haast te volgen.
De conducteur begroette do aohlerbljji
met een vloed van scheldwoorden, gooide
woest hel portier van den bak open en duwde
er zonder complimenten het ventje binnen en
liet de moedor, een echte Bretonscbe vrouw
met de caline (Ueiue mots) op bet hoofd,
buiten staan,
Door het raampje vond zjj nog gelegenheid
den kleinen reiziger vaarwel te kussen, en
noemde bem haar lieveling, baar schatje, en
herbaalde nog eena al baar vermaningen.
.Blijf toch braaf, wees altijd voorzichtig,
Jantjeliel. Denk dikwijls aan moederVergeet
niet, wal iL u gezegd heb! Ziehier, dit is allen,
wat ik bezit.'1 En zjj stopte hein een klein
dienst zijn. Als gij aangenomen zijt, verzoek
gedachtenis uws vaders.'
Hortend, slootead, rammelend en krakend
zette de diligence zich in beweging, terwijl de
stem der Bretonscbe, hoven dit geraas uit, nog
maar altijd horhaalde
„Vergeel uw moeder niet, die veel verdriet
heeftbid dagelijks... En de commissa
ris... verzoek hem toch te schrijven I"
De zware rammelkast reed den hoek van
het marktplein om en verdween in de duis-
„Wat drommel, laat men zulk een kleuter
alleen op reis gaau I Eu van welken commis
saris zou zö willen spreken
De raadsheer was een goed man. Door zqo
plicht gedwongen alle uitingen van gevoel te
verstikken, vertoonde hp zich in zijn privaat-
leven als do monschlievendheid zelve. Al de
behoeltigen, al de ongclukligen der gewezen
Bretonscbe hooldetad wisten hoe gemakkelijk
zijn hart te treffen was, hoe spoedig hij door
woord en daad wiat te helpen.
Op de eerste pleisterplaats aangekomen, na
anderhalf uur horten en schokken, sprong de
raadsheer op slraat, om zijn boenen eens le
rekken, die door de koudo van den Novemher-
nachl half verdoofd waren.
Werktuigelijk keek hg door het raampje vau
e macht op zjjn v<
venijn," zei hij, loon hjj
zag, dat dc kleine alleen zat in het comparti
ment waar de wind doorheen waaide.
„O ja, mijnheer."
.En
tsii?'
„Tol Brest?1' Maar manneke,gijzjjtbevroren
eor dat gij er zijtkom bij mij zitten."
En hjj deed den knaap uitstappen en plaat
ste hem naast zich in de coupé, terwijl hjj den
conducteur toeriep:
„Ik zal het supplement wel bijbetalen, Ma-
liUtre I"
Daarop zjjn reisdeken nemende, wikkelde
hjj er ook de verkleumde beeoljes vau den
knaap ia, liet hem e>.., IPnken teug ouden wjju
drinken, en toen h' entje een half uur later
weer geheel was bjjgekoinen en vrooljjk uit
zjjn heldere, blauwe oogeo keek, vroeg de
raadsheer weer:
„Zoo, zoo, en gjj gaal naar Brest?"
„Ja mijnheer!"
nelden als scheepsjongen,
tl gaat gi
„Ik ga rnjj a:
mijnheer."
.Op uw leeltjjd t"
,lk beu elf jaren oud, mjjnheer!"
.Maar dan kent ge loch ginds wel iemand,
die u den weg kan wjjzon?"
.Toch niet, mijnheer. Maar vader heeft ook
op zee gevaren, en die heelt bjj eon schip-
voor rnjj zal vinden, als hjj zo gezien heeft."
„Zoo, zoo! Maar hebt gjj geld om van le
leven, als gjj aankomt?'
„Ik hebdit I" hernam de knaap en loon
de hel pakje, dal zjjn moeder hem had gege-
ven en dat hjj in zjjn kleine handjes hield.
Hg deed hel papiertje open, waarin een Irank
en veertien sous in kopergeld waren.
„Vier eu dertig souszei injinhcei X. met
„Dit is alles, wat wij hebbenEn mjjo arme
moeder zal morgen vroeg niets te eten
hebben."
.Wat doet uw moeder?"
„Alles waarvoor men haar vraag!. WasschCD,
schuren, boodschappen doen alles."
,En houdt gjj van moeder
,Nu, of ik 1" riep het kind, wiens oogen
schitterden in het donker. „Ik boud zooveel
er I"
„Dat is br af. Nu,
rust, ik zal aan u deuk
Jau deed, wat de i
a ge
bedden en plaatste er met vadeiljjke bezorgd
heid zjjn jeugdigen reisgenoot.
Toon don anderen dag 's morgens de heereo
van het hol hem kwamen begroeien, waren
zjj verwonderd bjj den
„Dat is eeo goed werk, waaraan ik u allen
wil laten deelnemen," hernam mijnbeer X.
In enkele woorden bracht hij zjjn bezoekers
op de hoogte van zjjn avontuur.
lagen weldra voor den prosident op tafel,
„Dank u, mijne liecren, ik Lwjjfelde niet
aan uw milddadigheid. Hiermee gaan wjj oen
uilzei knopen voor mjjo beschermeling."
Jaolje, die nu met Irauen in de oogeo na
derbij kwam, zei zacht en schroomvallig:
„Neen mijnheer, stuur dal geld liever aau
aO! wees maar gerust, uw moeder zal haar
deel wel krijgen," hernam mijnbeer X, met
vuurMaar wat ik vooral van u verwacht,
mjjne heereo, die dc menscben in Brest keot,
dat is, dat gjj een flinken kapitein opzoekt voor
dozen flinken jongon. Daarvoor zai ik u hoogst
dankbaar zijn.*
Het geheele hol interesseerde zicli voor
Jantje, en weldra was de persoon gevonden,
dien do president zocht. Mjjnheer X. vond nog
gelegonheid om aan de moeder een briefje
van bO franken le zenden, dat de knaap met
zjjn tranen besproeide, eer hjj het bjj don brief
in de enveloppe s.t&k.