Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 33.
Zaterdag 17 November 1900.
Veertiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie meenden i
Franco per post10,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedcstraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentitn i
Van 1 tol 6 regels
Voor iedercn regel meer
Bij dit nummer behoort
een tweede blad.
Samenwerking.
U. {Slot.)
Alzoo wordt ons bij Kamerverkiezingen
den politieken weg gewezen, en wel door
De istandaard-zc\t. Wellicht heeft het
blad ontwaard, dat een bepaalde delinïtic
omtrent een in te nemen staatsrechter
lijk standpunt, voor de zoozeer onderling
verdeelde anti-revolutionnaire partij be
paald noodig ismaar hoe veel te
meer moet zulks dan noodig worden
geacht voor de Katholieke Staatspartij,
aan wie boven den Moerdijk bij het
stellen van candidalcn voor de Tweede
Kamer bijna geen andere keuze over
blijft, dan deze te kiezen uit degenen,
welke door andere partijen zijn gesteld.
Hierbij behoort toch een staatsrechterlijk
standpunt te worden gekozen, dat ons,
Katholieken, waarborgt, dat beginselen,
die wij voorstaan, ook verdedigd, dat
de belangen, welke ons dierbaar zijn,
ook behartigd zullen worden. Dit nu
kunnen we ons alleen waarburgen, als
we het derde staatsrechlei lijk standpunt
innemen, ons door De Standaard aan
gegeven. Een zedelijke band moet worden
aangelegd, die den gekozene met de kie
zers bindt j de kiezers moeten vooraf
voeling houden met een canaidaat en
zich verzekeren of hunne politieke inee-
ning met de zijne in zooverre overeen
komt, dat zij met vertrouwen hun man
daat aan den te kiezen candidaal
kunnen opdragen.
Gesteld zelfs, dat de oude tactiek bij
verkiezingen opnieuw zou worden gevolgd,
om daar, waar geen katholieke candi
dalcn worden gesteld, alleen candidaten,
die met het cachet „christelijk" zijn toe
gerust, te steunen, dan nog zou het
dringend noodig wezen, nu de zooge
naamde christelijke partij zich oplost in
verdraagzame mannen, maar ook ver
woede anti-papisten, dat wij ons verge
wissen in hoeverre een candidaal zich
in beginsel binnen deze twee uitersten
beweegt.
Maar nog te meer is liet voor de
Katholieke Staatspartij een eisch van
gezonde politiek zich op genoemd stand
punt te plaatsen, als de katholieke
kiezers gesteld worden voor eene
keuze tusschen een liberaal, radicaal,
etc., zooals b.v. onlangs te Deventer bij
de verkiezing van een Kamerlid. Om
dan als tot dusverre zich met enkele
vage gegevens, met vermoedens, persoon
lijke vooringenomenheid of iets dergelijks
te vreden te stellen, en verder maar op
goed geluk af een drijfjacht naar de
slembus te formeeren, zonder dat men
weet of die moeite ook maar in één
enkel opzicht zal beloond worden, is een
tactiek, die ons, Katholieken, tol heden
leelijke parten heelt gespeeld. In de
laatste jaren stonden de katholieke kie
zers, vooral na periodieke verkiezingen,
als verbluft bü den teleurstellenden uit
slag, waarmede al hun moeite, inspanning
en opoffering, die zij zich getroost
hadden, werden beloond. Reeds op bet
verkiezingsterrein ontmoetten zij gewoon
lijk alle andere partijen - immers ook een
groot deel van die partij, welke door
hen onvoorwaardelijk gesteund werd
als verbitterde tegenstanders. Naar onze
bescheiden meening veroordeelt een
tactiek, die zulke uitkomsten brengt, zich
zelve onherroepelijk.
Maar ook en hierop dient de volle
aandacht gevestigd - het ontmoedigt
de kiezers tot weerzin toe. En meer nog
geschiedt dit, als iu de politieke periode,
die na de verkiezingen intreedt, hunne
verwachtingen, hoe gering soms ook,
de bodera worden ingeslagen. Want in
dit tijdperk staan de kiezers totaal mach
teloos, hoezeer ook een gekozene het
vertrouwen zijner kiezers te schande
maakt.
Geen wonder derhalve, indien men
zich ernstig bezorgd maakt, dat hel
prestige der Katholieke .Staatspartij, het
welk reeds zoo ernstig geleden heeft
ond 'v de uitkomsten van ons tot heden
gehuldigd staatsbeleid, nog meer zal
getroffen worden, als de oude tactiek
bij de aanstaande verkiezingen weder
wierd gevolgd. Maar bemoedigend is,
dat deze onze zienswijze ook in ruimer
kring wordt gedeeld. Hel citaat, aan
De Tijd ontleend, zegl dit onsma >r ook
andere katholieke organen zijn de mee
ning toegedaan, dat met aanbeveling
van samengaan met de christelijke par
tijen nog niet alles is gezegd.
De laatste zinsnede vooral is zeker
velen met ons naar het hart gesproken.
in toch ligt een gezonde staatkunde,
die ons leidt op politiek terrein, waar
wij ons recht te huis zullen gevoelen.
er voor Ie zorgen, dal wij weten,
wij van de te kiezen candidaten
te hopen of te vreezen hebben, huldigen
wij een politiek, die succes belooft. Zeker,
wij moeten streven naar een christelijke
richting in het huishouden van Staat,
daartoe is de „naam" van „Chris
telijk" niet voldoende.
Door een hoogst belangrijk artikel in
De Tijd van Zondag 28 Oct, jl., en de
daaruit gevolgde polemiek in de katho
lieke pers. worden wij in deze mce-
ning versterkt. (Jus hoofdorgaan wees
daarin op de laksche houding on
der de katholieke partij ten aanzien der
aanstaande Kamerverkiezing in legen-
stelling der actie, welke socialisten, ra
dicalen en zoogenaamde vooruitstreven-
den nu reeds ontwikkelen, 0111 bij de
stembus hun slag te kunnen slaan. Aan
het slotbetoog van dit merkwaardig op
stel ontleenen wjj het volgende:
Da vraag dunkt ons «elke Ihans bij
de vaststelling van een plan .le campagne on
zerzijds kan gestold worden, is deze.- bestr-1
beid en vastheid van rnecnlng, otn tegenoi
-Hing lot verdediging vj
raten. Wij stellen ons
sluiten èmi hondgén.w
mogelijk reeds bij c<
candidaten, lieachie.di
evenals in 1S1I7, wij, I
eliristelijk/piirtllon en
eikaars eaildldalnn, e'
volgend nummer van het
1 wij dienaangaande deze
ladurc verklaring
lóndgennoMiitp g-'en »|i
like is. dm naar onze
amlnlaten van'U|ilik«'"'zij
mogen, waarhij Iwce
ïenseliclijk bovendion,
*n' "p ra cl jjk f b'jj n a20 n-
r door nns gevolgd
ins "belang en in dal 1
es lands kan worden
Bij dit beloog v:
1 liet Huisgezin
tlischun wij (hans slechts als Ier loops
op le merken, dut wij vooral de poli
tieke zienswijze in de laalslo zinsnede
vervat, volkomen deelen.
Vele andere katholieke bladen betuig
den instemming met de meoning van
De. Tijd, maar i'tnsteinmiglieid bleef nog
altijd afwezig, Terwijl het Centrum zich
in hoofdzaak niet de uitgesproken be
doeling van De Tijd kan vereenigen,
verklaarde lJe Noordbrabunter, zonder
verder in le gaan op hel door De '1 ijd
ontwikkeld en deels negatief stembus-
program nochtans .volkomen adhacsie,"
docli stelde levens deze vraag aan de
.Zou h
dB leuze geen andere sou mogen zijn dan
lediging can <lc llromlwct. - Wij gelou.en
alleen, dal, indien omtrent dit éénc, in ons oog
zeer gewichtige punt, voldoende eenstemmigheid
kon bereikt worden, allhaoe een grondslag voor
verdere samenwerking zou verkregen zjjn. En
aan dergeljjken grond.lag bestaat, nu het ver
kiezingsjaar met ra-sclio schreden nadert, in ons
oog dringend behoefte,
Hoe wjj zeiven denken over algemeen kies
recht, dus ook over Grondwetsherziening, welke
invoering van zoodanig kiesrecht of althans een
nieuwe zoer wjjde uitbreiding van het tegen
woordige kiezerstal ten doel zou hebben, be
hoeft wel niet nader verklaard.
Met veel waardeering maakt ook het
Huisgezin van dit belangrijk artikel mel
ding en komt dan omdat De Tijd
heeft verklaard, dat verdediging der
Grondwet niet de eenige leus behoeft
te wezen tol de vraag of naast die
in den grond negatieve leus bestrij
ding van Grondwetsherziening óók
niet een positieve leus kon worden aan
geheven: die van evenredige vertegen
woordiging. Beide leuzen kunnen 0. i.,
zegt het Hgzn., zeer wel samengaan.
En een weinig verder laat dan het
blad volgen
lelijk zi
lijken
Hel Dagbl. run Noordbrab
mecr.ing, dat wij alleen met dc leuze
„verdediging der Grondwet" geen stem
busstrijd kunnen aangaan, want, zegt
liet blad
Wjj hebben incer noodig dan een
Een program van actie
Een program, dat hoog gedragen
De Limb. Koerier is van meening, dat
„Evenredige Vertegenwoordiging" zeker
der waarborg biedt als uitgangspunt
voor de eensgezindheid dan „Grond
wetsherziening."
Op het voorstel van Ik Tijd maakt de
Nieuwe Koerier de opmerking, dal wij,
als Katholieken noch vóór, noch tegen
algemeen stemrecht behoeven te zijn.
Invoering van algemeen stemrecht
een kwestie van politiek beleid.
Dit orgaan kwam daarom liever met
de positieve leuze
Vóór Huismanskiesrecht.
Vóór Evenredige vertegenwoordiging.
Vóór Bevordering van dc nationale wrivaart
door protectie.
Deze verschillende uitingen der katho
lieke organen leveren een krachtig en
verblijdend bewjjs van een streven naar
onderlinge eenheid bp do aanslaande
verkiezingen, maar tevens een ernstige
vingerwijzing, dat deze bezwaarlijk alleen
door polemiek in dn pers kan verkregen
orden. Daarom mag het hoogst wen-
'hclijk hneten, dat liet volgende citaat,
ontleend aan hol vermeld artikel in
Dc Tijdthans op de eerste plaats in
veging genomen wordt.
'00 is liet I Allereerst moet men in
irleg treden, en de daartoe ais van
zelf aangewezen personen zijn geen
andere dan onze Katholieke Kamerleden.
Zij, en zij vooral zijn het meest in staal
te bevroed.'ii, waartegen wij, Katholieken,
ize strijdkrachten hij de aanstaande
irkiezings-cainpagne moeten aanwenden,
11 ons niet in de naaste toekomst door
meerdere rampzalige wetten le laten
overrompelen. Wanneer onze eminente
Staatslieden, die reeds liet katholie
ke Nederland in ons Parlement ver
tegenwoordigen, ook thans kloek en
vastberaden willen optreden, dan wij
hebben het mogen ervaren, b.v. in 1894,
toen een kieswet-Tak ons dreigde
bestaat er alle kans 0111 dc ook in 'l
verschiet dreigende rampen van ons af
to weren. Nu reeds is, gelijk werd opge
merkt, „Grondwetsherziening" door radi
calen, socialisten en vooruitstrevenden tot
leuze hij de naderende Kamer- verkiezin
gen geproclameerd, en tegen een zóó
gevaarlijke staatkunde alleen past reeds
11 verzet tot hot uiterste.
Voorts vergete men niet, dal de taak
onzer kiesvereenigingen inzonderheid
die der besturen meestal reeds zoo
niocitcvot en inspannend, niet nog moei
lijker worde gemaakt, door gemis aan
eene vastgestelde aangegeven politieke
richting, waarlangs onze gcheele strijd
macht zich moet bewegen, om te komen
tol het beoogde doel.
Mogen daarom onze Katholieke Kuiner-
leden de leiding bij dezen zoo hoogst ern-
stigen stembusstrijd, als ons in 't volgend
jaar te wachten staat, bereidwillig aan
vaarden wat ook en vooral zal strek
ken tot bevordering van eenheid in
katholieke kamp. Want degelijke leiding
en eensgezind optreden mag in geen
geval bij den strijd ontbreken. Dat eischen
plicht en geweten, maar dat vordert ook
de eer van onze Katholieke Staatspartij.
BUITENLAND.
Wolff's bureau le Berlijn ontving onder
datum 12 dezer uit Peking liet volgende
bericht. „In dc laatste vergadering van
de vertegenwoordigers der mogendheden
te Peking zijn verschillende pnnti-n, waar
over volledige eenstemmigheid verkregen
was, vastgesteld, nl. dal naar Berlijn
onder leiding van een Chineesehen Prins
een deputatie zou worden gezonden, die
de beluigingen van leedwezen van den
Keizer der Chineezen, en van de Chi-
neesclie regeering over de vermoording
van Von Ketlcler zou overbrengen. Op
de plaats van den moord zou een toe
passelijk monument worden opgericht
met Latijnsche, Duitsche en Chineesche
opschriftenChina moest de reeds ge
noemde en de eventueel nog te noemen
belhamels met den dood bestraffen. In
alle onder-prefecluren moet eene keizer
lijke verordening worden aangeplakt, die
hel lidmaatschap van de Boksersekle
met den dood bedreigt, de straffen, die
over de schuldigen zijn uitgevaardigd,
publiceert, de vice-koningen, provin
ciale en plaatselijke ambtenaren voor de
orde in hunne districten verantwoordelijk
stelt, bepaalt dat ambtenaron, die nieuwe
verdragsschendingen, 't benadeelen van
de vreemdelingen toelaten, onmiddellijk
afgezet worden en nooit andere betrek
kingen mogen krijgen. Op elke vreemde
of internationale begraafplaats, waarvan
de graven gedurende de woelingen ge
schonden zijn, moet de Chineesche
regeering een monument van boete
doening oprichten. Het T«joeng-Li-Jamen
wordt volkomen hervormd. Het verkeer
van de gezanten niet het Hof wordt op
door de mogendheden te bepalen wijze
opnieuw geregeld.
China betaalt aan de mogendheden
voor staat en particulieren eene over
eenkomstige schadevergoeding, die ook
bedragen in zich sluit, die betaald moeten
worden aan de Chineezen, die in dienst
van de buitenlanders schade leden.
De invoer van wapenen is voorloopig
verboden. Elke mogendheid kan voor
haar gezantschap een permanente be-
schermingswacht houden.
De gezantschnpswjjk, waar geen Chi
neezen mogen wonen, wordt in staat
van verdediging gebracht. De Takoe-
forten en andere, de vrije verbinding
van Peking met de xee hinderende ver
sterkingen worden geslecht. De mogend
heden wijzen verschillende punten, tus
schen de hoofdstad en de zee gelegen,
aan, die militair bezet zullen worden."
Voorts wordt uit Peking gemeld, dat de
kleinere mogendheden België, Nederland,
Spanje en Denemarken door Rusland
gesteund, gehoord willen worden, voor
dat de groote mogendheden belangrijke
besluiten ten uitvoer leggen. Rusland
steunt vooral Belgiü, dat lastig wordt,
en ook Denemarken,
De kleine Staten verlangen, dat bun
eischen 0111 schadevergoeding, mede in
de vredesvoorwaarden worden opgeno
men. België zou zijne eischen vooral
gronden op liet vermoorden van mis
sionarissen en het verwoesten van mis
siën, waarvoor liet schadevergoeding
verlangt. Ook het Vaticaan moet volgens
een bericht uit Rome besloten hebben,
eveneens een eisch tot schadevergoeding
in le stellen tegen China, vermoedelijk
wegens het vernielen van missies, die
rechtstreeks onder dc Propaganda ressor-
teeren. Kardinaal Rampolla zal aau
Frankrijk opdragen dien eisch te onder
steunen.
De vrijmetselarij in Frankrjjk begint
zóó driest op te treden, dat zelfs een
zeer liberaal blad een strjjd heeft aan
gevangen legen den dwang, dien zjj
uitoefent. Als een staaltje van verre
gaande dwingelandij en onbeschaamd
heid verhaalt het blad, dat de heer
Liégey, prefect van liet departement de
l'tndre, de volgende toespraak heeft
gehouden tol de kweekelingen der nor
maalschool voor onderwijzer»
„Ik reken op uwe toewijding aan de
regeering, die de republiek verdedigt.
Een der beste middelen ora ze te too-
nen, zal wezen, u als vrijmetselaar* te
doen opnemen; er is eene loge te
Ciiuloauroux. Gij moet daarin treden.
Uwe carrière zal erbij winnen, want ik
ben besloten alleen magons-onderwjjzers
te bevorderen."
Op de vraag aan elkeen afzonderlijk,
wat men voornemen* was te doen, be-
loolden allen zich naar den wensch van
den loge-broer te zullen schikken,
uitgezonderd alleen de jonkman, die
no. 1 bij het eind-examen wasdeze
zeide, dat hij onafhankelijk wilde blij
ven. Natuurlijk is hiermede de carrière
van dezen knappen jonkman gebroken.
Bovendien heelt dezelfde prefect een
circulaire aan de postambtenaren ge
zonden om hen aan te sporen lid der
Loge te worden, terwijl hij de oud
leerlingen der landbouwschool van
Grignon heeft kennis gegeven, dat zij
hetzelfde moeten doen, als zij in aan
merking willen komen om tot landbouw-
leeraar benoemd te worden.
Het ontwerp over de amnestie in
Frankrjjk van de politieke veroordeel
den sluit, zooals bekend is, Déroulède
