Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 48. Zaterdag 2 Maart 1901. Veertiende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort. Apeldoorn, Baarn. Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnementsprijs par drie miudin i Franco per post10,40. Afzonderlijke nummers - f 0,05. BureauBreedestraat, 18 Amersfoort. Uitgave van de Vereenlging De Eembode. Prijs dar AdvertentMn i Van 1 tot 6 regelsf0.3i Voor iederen regel meer- O.Oi Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel Herinneringsdagen. Op heden treedt do H. Vader zijn 92e levensjaar in, morgen is het de 2Je gedenkdag van zijn Paus-kroning. Zulk een levensduur is geen alledaagse!) ver schijnsel, zeldzaam is zulk een Pontifi caat. Dat de dagen van Leo XIII nog verlengd mogen worden en voor hem de gunste zij weggelegd om evenals de groote Pius IX het zilveren jubilè van zijn Pausschap te vieren, die bede tot God is morgen op de lippen van elk pries ter aan 't altaar, slijgl naar omhoog uit het hart van ieier geloovige. Van af 't laatste vierendeel der 18e eeuw tot heden is een turbulente periode door gemaakt, een worsteling der duisternis tegen het licht, van kwaad tegen 'l goed. Maar de Heer schonk aan Zijne Kerk Opperpriesters, aan wier grootsche daden de koperen gedenklafelen der Kerk het nagedacht zullen herinneren. Vier Pausen uit dat tijdperk hebben met elkander een eeuw de tiaar gedragen maar de hitte en de last van den langen worslel- dag pulten noch hun geduld, noch hun onbezweken moed uit. Verkloekt door 't Onzichtbaar Hoofd der Kerk, vonden zo in hun geloof een onvergelijkelijk weerstandsvermogen een aanvoerders kracht, die tol de overwinning leidt, of de overwinning voorbereidt. Maar tot vermeld tijdperk bepaalde zich de beroering niet. Sinds hare stich ting werd de Kerk aangevallen, zij draagt immers op aarde den naam van de Strij dende. In andere tijden mogen liet andere stormvogels zijn geweest, die met gewel digen slagvleugel of een scherpen snavel haar aanvielen, 't Was hetzelfde lied, en de oude Satan was en bleef de duis tere aanvoerder van het nachtleger de variatie betrof alleen den deun of den vorm. 't Bloedbad der vervolging, 'l spinneweb der ketterijen, het Samaria der scheuring tegenover het heilig Sion; Hunnen, Wandalen, de table ronde der groote Revolutie, kultuurkampf en Staals- almacht, het zijn verschillende vormen van dezelfde worsteling immer en altijd gericht tegen de Kerk en haar midden punt en spitse: het Pausdom. Dan. di' Voorzienigheid waakte in allo eeuwen en plaatste in benarde tijdstip pen mannen op den Stoel van Petrus, die den ouden vijand telkens het „wijk Satan" rieden vernemen. Zoo voorheen, zoo in onze dagen, die de grootsche daden van Pius IX hebben bewonderd, en het kloek beleid van Leo Xlll aan schouwen mogen. Het gaat niet aan om vergelijkingen te maken, om de grootheden der groote Pausen uit vorige eeuwen en uit de moderne lijden ie meten, den invloed van hun machtig verweer te analiseeren of door een schaalgewicht te bepalen. God, Schepper en Regeerder, onder scheidde sier bij «ter in klaarheid, toen Hij ze opriep en als lichtbronnen plaatste aan 'I firmament. Hij, die alles heeft geschapen in gewicht, in getal, in mate, weel aan wie Hij de volle volheid van talenten en kracht uitdeelde, kent het gewicht van invloed rijke daden, voort werkende in de ge slachten tot den dag der groote verant woording. De menschenmnat, die wij hier zouden aanleggen, schiet eenvoudig te kort. Wel mogen we echter de omstandig heden in onze verbeelding terugroepen, waarbij zich Pausen onderscheidden, groot geroemd door den tijdgenoot, en nog lieden beschouwd als werktuigen Gods lot heil der Kerk en tot redding der maatschappij. Twee heldengestalten staan hi-:r vi onze verbeelding, om wie heen i wereld stormt van ongerechtigheden geweld. Zij heeten Paus SI. Qregorius VII, Paus van 11)73—1085 en Innoccn- tius 111, Paus van 1198-1216. De dagen in dal verleden, waren niet minder bang dan nu, want ook toen was de toeleg de kracht der Kerk te ontwrichten de sociale orde onderst boven te keeren. Verschil niet het heden lag voorwendsel, maar 't doel was het zelfde. 'I Was op den Paus gemunt de Kerk de vrijheid te ontwringen, dat doel werd door de feiten uitgedrukt. De potentaat, die daartoe zijne krachten inspande, heette Hendrik IV, keizer van Duitschland, in gewetenloosheid met de slechtste vorsten op een lijn te plaatsen. De worsteling van die tijden draagt de naam van investituurstrijd. Keizer er vorsten wilden de begeving van kerk- amblen aan zich trekken, en uit hel FEUILLETON. Afra. (Een verhaal ui( Tirol in de eeuw.) 3) .Zoogetrouwd tegen nwea zio" bracht de peter uit. .Daarvan heb ik nog in 'l geheel niets vernomen. Hoe is dat wel in lijn werk gegaan t" ,Dat is gauw verteld," antwoordde de boer. ,U weet, Eerwaarde, dat Frans als knaiap reeds bijzondere handigheid had in 't houtsnijden het was verbazend, hoe hjj alles met zjja mes kon maken, Op zekeren keer nn, terwj-1 hjj buiten sat te snijden, kwam een heer voorbij, wiens aandacht op zgn werk getrokken werd, en zeide,In dien jongen zit een kunstenaar, laat hem met mij mede gaan, dan zal ik bem het snijden laten leeren." Jk sloeg er weinig acht op, maar van at dien lijd heeft Frans mg geen raat gelaten, hg wilde beeldhouwer wor- - den. Eindelijk gaf ik toe en stuurde hem naar Lorenz, om bjj den beeldhouwer Nnman zich te bekwamendeze was mij aanbevolen. Na enkele jaren bjj dien meesier le hebben gewerkt, vroeg bg toeslemming om met de dochter van Naman le mogen hnwen. Ik weigerde beslist. Ge hebt te buigen, of gij knnt bet hnis verlaten, was mjjn laatste woord. En wat deed de slgf- kop? Hjj ging weg naar Italië, naar Rome, tot lig meerderjarig werd. Ew haU jaar geleden is hjj getrouwd en woont én als boeldhonwer te dor goud opvisschcn. in imperialisme en Een andoi kapitalii Al hoogcr steeg de vuile stroom van deloosheid en, welen wij uit het feit ui den dag hoe Albion in Transvaal huishoudt, in die dagen waren vooral Saxers de verdrukten. Toen Grogorius VII ongebogen bleef hij al de aanvallen, meende Hendrik IV het beste middel, om dien tegenstander machteloos le maken, hem op een Sy node te Worms af le zetten als Paus Maar voor den keizer kwam de Ca- nossa-gang en de openbare boete. Geen beter schets van den toestand vinden wij dan in een paar woorden van den Paus. Het is een brief aan Hugo, abt van Clugny. Daarin klaagt hij over bisschoppen, niet langs den kanonnieken weg tot hun zetel gekomen, over de vorsten, waarvan lieni geen bekend is, die niel het eigenbelang stelt boven de gerechtigheid. Het andere is zijn laatste woord op zijn sterfbed le Salerno, waar hij als balling overleed, na uil Rome te zijn gevlucht. .Ik heb de gerechtigheid be mind en de ongerechtigheid gehaat, daarom sterf ik in ballingschap." Zwaar is de strijd geweest voor Inno- eenlius III, »cn eeuw later tot Paus ver kozen. Het waren alweer keizer» van Duitschland, die aan de Kerk en den Paus hunne rechten wilden ontweldigen, het was een Philippe Auguste van Frankrijk, die door zijne gemalin te verslooten tot openbare ergernis strekte, 't Was een koning van Engeland, Jan Zonder Land, die inei de rechten van adel en volk even willekeurig jinsprong als met de vrijheden van de Kerk. Het waren Albigenzer, wier kelterij het Zuiden Europa bedreigde. Ziedaar enkele nati die episoden uit de jaren van strijd legenwoordigcn. Daarbij kwamen nog de Kruisvaarders, die aan de verkrijging van een keizerrijk te Konstantinopel, de belangen van 'l H. Land opofferden. In de inleiding op hel leven van St. Elisabeth door Montalemberl vinden wij den toestand geteekend en de taak des Pausen in enkele trekken voorgesteld. .Hoewel bij voortduur bedreigd en aan gevallen door zijn eigen onderdanen, de roerige Romeinen, zweefde hij boven de Kerk en do Christelijke wereld inel. onver stoorbare kalmte, met voortdurende en tot een in 't bijzondere afdalende bezorgd heid. Op alles rustle zijnblik, de blik van Lorenz. Haar over den drempel komt hij niet De pater schudde het hoofd. .Dal is zeker Frans is toch je eigen kind, en al heeft hg ook misdaan tegen de gehoorzaamheid aan zjjoe ouders verschuldigd, toch moogl gij hem den toegang tot uw huil niet ontzeggen. Dat zou onchristelijk zjjo .Dat zeg ik ook, Eeiwaarde," viel de boerin ,En danwat is de vrouw voor een per soon? Is zij braai, dan zou ik niet weten, waarom gij baar niel als schoondochter zoudt .Zie je wel, George, heb ik dat niet altijd gezegd?" zeide de vrouw tot hareo man. .Eerwaarde, hoor nn eens, wat mijn gevoelen ia." Hierop vertelde de boerin vol ijver den goe den pater, dal ook zij in 't eerst boos op haar jongen geweest was, maar hem na had ver geven. Daarna sprak zg over het bezoek der schoondochter, en dat Afra alom geprezen werd. Plotseling verdween de boerin nit de kamer en ging in eene zijkamer; daar bracht zg iels nit mede, dat zg deo gast aanbood met de woor den .Zie eens, Eerwaarde, dal heeft Frans gesnedeo, wat zegt B er van Pater Cyprianna schoof zgo stoel achteruit en trad, om boter te kooneo zieq, met df sneden Sint George tot bjj bet raam. zweeg eenige oogeoblikken, maar zjjoe trekken gaven des le meer te lezen. .Wel, well" riep hg plotseling vol vnor nit, ,dat is 'een knnatworkt Prachtig, prachtig I heeft en op wisn je trotscli kant zjjn Zon zonde en jammer zgn, als ge nog verstoord op hem bleefl .Dat zeg ik ook steeds," sprak de I en tranen welden haar in de oogen. Dt stond verbaasd. Het glansde echter in zjjoe oogen, alsof een geheime vreugde over den lof des paters een vonk in zjjoe borst had ontstoken. .Ik wil je een voorstel doen," sprak de pater weder, .laat mjj het snijwerk meenemen, om liet onzen pater gardiaan te laten zien. Wjj moeten voor onze kerk eenige groote heiligen beelden hebbenik zal zorgen, dat Frans bestelling krjjgl. Maar je moet dien tweedracht doen opbonden, je zoon steekt n de baad der verzoening toe, hij vraagt vrede met daarom moet alle haat en ojjd ophouden. Denk aan de gelijkenis, die onze Heer Jezns Christus den Apostelen verhaalde, toen hem vroeg, hoe dikwijls hij zgnen naaste moest vergevendenk maar eens goed om de gelgkenis van den koning, die afre kening hield met zjjne knechts, en boe bet den knecht ging, die oomededoogeod was tegen zjjoen medeknechtZie zoo, God zjj met o." Na deze vrome woorden borg pater Cyprianns het anjjwerk onder zjjne pjj, daar hij uit het gelaat der echtelieden had meenen op te ma- keo, dat zjjn voorstel om het snjjwerk den pater gardiaan te laten zien, linnne instemming bad verworven. En de zoon van den H. Fran- citcus ging naar zjjn klooster terug. vader, van een rechter. Van IJsland tol Sicilië, van Portugal tot Armenia wordt geen wel der Kerk overtreden, of 't moet worden hersteld, geen wettige waarborg wordt unngelnst, of hij ver leent dien zijne bescherming. Voor hem de Christenheid een'majestueuze een heid, een enkel rijk, zonder binnenland- sclte grenzen, zonder onderscheiding van waarvan hij de onverschrokken ver dediger is. Over alles wat van huilen aan- en bij elk inwendig geschil is hij man, die als onverzettelijk en onomkoopbaar rechter optreedt." nieuwe stormvogelen zingen oude liederen, alleen de vorm is modern. Im perialisme, kapitalisme zijn etiketten van isoen de dingen, daardoor aange duid, zijn van ouden datum. Heeft niet reeds Salomon gezegd niets nieuws onder de zon liet onrecht is gemoderniseerd, en wat sinds lang werd in praktijk gebracht, kreeg een voudig een klinkende leuze .Macht is recht." Van een Paus af Ie zetten is geen sprake, men poogt enkel door den Paus van tijdelijk Souvcreinileil le be- rooven, mettertijd zijn geestelijke macht op te heffen, liet doel is hetzelfde, maar de tocht bewandelt veel netter, dan in minder ontwikkelde eeuwen, 'I zijn humane paden geworden. Gregorius VII slond op de bres oin de reiuheid van zeden te verdedigen. Innoncentius sloeg Frankrijk met 't in terdict toen Philippe Auguste zijn wet tige gemalin verstiet. Tijdens de Fransche Revolutie ondersteunde de Staal /iUes-inères, en thans heeft de moderne Slaat een wet op (1e echt' scheiding. Maar gelijk in die vorige eeuwen ver heft de Paus zijn slem in zijn telkens herhaald protest tegen de overweldiging van Rome, verheft hij zijn slem in de EncyclicaOver de heiligheid des huwe lijks. De zendbrief Rerun) Novarum, die Graves de Communi, raken de sociale belangen in het hart. Is het speling van het toeval? In de periode, die wij de periode der vervol gingen noemen! was het de toeleg der Romeinsche imperatoren, om het Chris tendom in bloed te smoren. Deed ten jare, waarmee de verlichte XlXe eeuw slooi, de keizer van China iets anders? Ten dage, dal de roemruehte Diaken van Rome's Kerk, St. Laurentius, den strijd der martelaren streed, hunkerde de Romeinsche prefect naar de schatten de Kerk te Rome! Sla 't verslag open der zittingen van 't Fransche Par lement en ge leest hoe de Republiek, die lot minister heeft Waldeck-Rousseau, vlamt op 't zoogenaamd milliard der geestelijke Congregatiën. Maar we kennen ook den brief van den H. Vader aan kardinaal Richard, Aartsbitschop van Parijs, waarin èn de Congregatiën, èn de rechten der Kerk in kloek betoog worden verdedigd. Toen Pius IX roemrijker gedach tenis zijn strijd had volstreden, zjjn loop baan had volbracht, bad elke priester aan '1 altaar tot den Opperherder der Kerk om een waardig opvolger. Het ge bed van 's Ileeren dienaren smeekte om een Hoogepriester, die Gods volk door zijne deugden mocht onderrichten en den geest der geloovigen met den geur zij ner geestelijke reukwerken mocht över- storlen. (Minsale Hom.) Dat is ruim 23 jaren geleden. Voor den Paus, toen verkoren, thans onder vele kwellingen en in benarde toestanden roemrijk re- goerende, hoewel in zjjn Vaticaan gevan gen, bidden wij bij voortduring alle da gen. .De Heere behoede hem, spare zjjn leven, en levere hem niet in de han den zijner vijanden." Dit bidden wij vooral op deze her inneringsdagen. BUITENLAND. In den Duitschen Rijksdag is deze week de minister van Oorlog, de heer Von Gossler, weder eens geïnterpoleerd over de duel quaestie. Ook deze keer maakte de minister er zich met niets zeggende argumenten afhij stelde het duel voor als een noodzakelijk kwaad, en beweerde zelfs, dat uit eene konink lijke kabinetsorder van 1843 de princi- pieele erkenning van het duel kon wor den afgeleid. Op dit laatste diende hem Dr. Bachem, de Centrums-afgevaardigde, van repliek, toen hij zeide: „De verklaringen van den minister van Oorlog zjjn geheel onvoldoende, en het doet pijnlijk aan, te hooren, hoe een verantwoordelijk minister een flagrante tegenspraak tracht le conslateeren lusschen een koninklijke kabinetsorder eenerzijds en de goddelijke wetten benevens die van den staat aan dpn anderen kant. Indien voor ons de christelijke beginselen gelden, gelden deze ook voor het leger. De christelijke Men schreef einde Maart. De lente had overal in Tirol haar intrede gedaan, en de warme wind had hel ge op de bergtoppen doen smelten. In de dalen en boven up de Alpen weiden school jong, malsch groen op, en de een kleurenpracht, die beerljjk aandeed. Voor een met roode pannen bedekt huisje le St. Lorenz in het Pusterdal zong vrooljjk een vink, omgeurd door de witte bloemen pracht van een blocienden appelboom. Zijn gezang drong tegelijk met een gouden, klaren zonnestraal door een geopend venster in een eenvoudige kamer, waar, lusschen hall en ge heel voltooide ontwerpen van beeldhouwkunst, lusschen deelen van hout, die op verschillende manieren bewerkt waren, en tusscben gereed schap een jonge beeldhouwer met zjjn scherpen beitel een blok hout bewerkte, zoodat de spa nen links en rechts vlogen. Steeds dnideljjker kwamen de omtrekken van een menscheljjke den dag. Trann de zi r nog t rarigheid om haar mond. Zjj hield eenig breiwerk in de hand, die echter werkeloos in haren schoot rastie. De jonge vrouw znchtte diep en smartelijk, zoodat haar echigenoot met zjjn werk ophield en zich lot .Dat ia waar, maarvader ware mleschien ig langer blijven leven, ale Zjj sprak niet verder, ala door smartelijke aandoeningen overstelpt; Frans begreep, wat zjj had willen zeggen. Een week geleden waa de oude Nnman gestorvenleng reeds was bjj ziek geweest, maar na den terugkeer van Alra van hare schoonouders ging het hard achteruit met hem, een geheim leed om zjjn kind knaagde aan hel gevoelige hart van den grjjzen kunste naar en ondermijnde snel zjjn leven. Een enkele zonnestraal slechts bad foor een oogenblik licht laten vallen op bet weinigje weg, dat hjj hier beneden nog moest afleggenzijnen leerling en schoonzoon was de eervolle bestelling ten deel gevallen, de beelden der twaalf apostelen, in levensgrootte, voor het klooster te Hall te Reeds was Frans met het werk begonnen en thans beeldhouwde bjj aan het eerala apos telbeeld. Juist wilde hjj zgn werk weer beginnen, toen plotseling het gelaat ven een kraehtig man .Heb je 't al geboord, buur?" riep deze. .Wat dan?" vroeg Frans, het brningelokle hoofd iets opheffend. .Overmorgen trekken de schatters van Lorenz uit; reeds moet de vjjud bjj Schabe zijn. Wat zullen de Fransozen er van lusten I lk heb mjjn geweer al in orde." Daarop snelde hjj weg. Frans hakte schijnbaar kalm weer aan zjjn blok bont, en kalm baeprak hij met zjjoe vronw den ernst der tjjden. Sedert U Maart hoe rechte er een groot* be weging in de dalen van Tirol, de landstorm

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1901 | | pagina 1