Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 11.
Zaterdag 15 Juni 1901.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par drie mtudtsi
Franco per poat
Afzonderlijke nummert
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel
Een tredend verschijnsel.
Het ligt nog fritch in 't geheugen,
welk eene onltteltenii en beroering door
den Troonopvolger in Oostenrijk, den
Aartshertog Frans Ferdinand, niet alleen
in liberale kringen in Weenen, maar
ook elders werd verwekt door het aan
vaarden van het beschermheerschap
over de „Vereeniging van Katholieke
scholen". De geheele anti-clericale pers
stond een oogenblik als verslagen, vooral
toen bekend werd, dat de Aartshertog
zelfs te kennen gegeven had deze functie
gaarne op zich te nemen.
Nog erger werd de stoutheid van den
vorsteiyken telg in het oog der anti-
clericale wereld, toen hij bij de ontvangst
van het Bestuur der Vereeniging, dat
hem kwam bedanken voor zijne welwil
lendheid, den arbeid der Vereeniging
prijselijk en zegenrjjk noemde, vooral in
dezen tijd der Los-van-Rorae beweging,
die men eigenlijk de „Los-van-Oostenrjjk
beweging moest heeten. En hjj machtigde
zelfs het Bestuur zijn woorden openbaar
te maken.
En zulks gebeurde in Oostenrijk, waar
juist een hartstochtelijke strijd tegen
de Katholieke Kerk de gemoederen in
heftige spanning brachtmaar ook onder
wijl in andere Katholieke Staten van
Europa de Loge haar bevelen stipt zag
opgevolgd. In Frankrijk was in de Wet
gevende Kamer een wetsontwerp in be
handeling, dat daar het bestaan der
kloosterorden, die sieraden der Ka
tholieke Kerk, bemoeilijken of onmo
gelijk maken moest, zonder er zich om
te bekommeren of naast verdrukking
van het katholiek onderwijs, aan weezen,
armen en zieken liefderijk hulp en steun
werd ontrukt. Leugen en laster schenen
blijkbaar reeds over waarheid en gerech
tigheid te zullen triomfeeren. Zelfs de
welsprekendste verdediging van onge-
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dar Adv.rtentiinr
Van 1 tot 6 regelsf0.30
Voor lederen regel meer-0.06
Corrupondenlitn en AdvertentiSn moeien uilcrl||k Vrijdagavond
loovige mannen, of van hen, die zich
van godsdienst al zeer weinig aanl rek
ken, maar wier gemoed in opstand kwam,
toen de zoo hoogst verdienstelijke kloos
terorden belaagd en belasterd worden,
was vruchteloos. Aan de verbitterde
vjjanden van God en godsdienst lachte
de overwinning toe.
In Spanje toog men mede achter de
zegekar van de Loge en haar trawanten.
De opvoering van een drama gaf het
sein tot eene kloostervervolging, die in
woede onbeschaafde volkeren evenaarde.
Alleen, doordien het gezag zich gedron
gen gevoelde ter bescherming der ver
volgden op te treden, werd erger voor
komen.
En Don Carlos, de koning van Portu
gal, de man, die zich .van huis uit
liberaal" verklaarde, nam, toen ook een
beweging tegen de kloosterorden in zijn
Rijk zich vertoonde, eene houding aan,
die ieder geloovig Katholiek, maar niet
't minst, naar verluidt, zjjn vrome
gemalin bedroefde. Dit verklaart, waarom
ook juichtonen in het arme Portugal
opgingen.
Dat derhalve de anti-clericalen in Oos
tenrijk zich inzonderheid verbeten van
woede over de stoutheid van hunnen
Troonopvolger, was begrijpelijk. In het
Oostenrijksche Huis van Afgevaardigden
deed de vermetelheid van den Aartsher
tog dan ook schuimbekken van woede.
Een interpellatie van de Volkspartij, over
zjjn partijkiezen voor de Katholieken, lokte
heftige debatten en interruption uit.
De beruchte afgevaardigde Wolf riep
zelfs onbeschaamd en dreigend uit:
„Ferdinand zal er spijt van hebben
Maar de pers vooral liet zich in dit
geding niet onbetuigd. Ook in Nederland
stonden anti-clericale zedeprekers in de
journalistiek gereed om den Aartshertog
erover te kapittelen, dat hjj zich had
laten overhalen tot partijname eener
politieke manifestatie. „Dat de troonop
volger aldus schreef een dier zede
prekers met ipjjt de wording van
die beweging (Los-van-Rome) had gade
geslagen, was niet meer dan natuurljjk.
Want men weet in welk milieu aarts
hertog Frans Ferdinand is opgegroeid
en leeft. De familie Karei Lode wijk gaat
sedert lang door voor den vrooinstcn
tak van heihuis Habsburg— Lotharingen
de moeder van den troonopvolger, aarts
hertogin Maria Theresia, de weduwe
van aartshertog Karei Lodewijk, is een
buitengewoon vrome dame, zijne zusters
zjju in denzclfden geest opgevoed, zjjn
liefste omgang zijn cenige leden van
den clericalen, fcudalen adel uil Bohème,
zjjn biechtvader Marschall is een van
de leiders van hel Oostenrjjksche cleri-
calisme".
De vaderlijke vermaning, die hierop
volgt, achterwege latende, mogen we
toch constateeren, dat hier, zelfs van
anti-clericale zjjde. aan den nobelen
Vorst een brevet van trouw aan de
Katholieke Kerk en aan de traditie van
zijn Huis wordt uitgereikt. Geen wonder
dus, dat het Katholieke Oostenrijk
in vervoering geraakte bjj hel fier optre
den van zijn Troonopvolger en dit mot
even fiere daden bezegelde. Nauweljjks
toch waren de woorden van den edelen
telg uit het Habsburgschehuis wereldkun
dig gemaakt, of men zag oen processie,
gevormd door een tienduizend-lal Katho
lieken uit allen rang en stand, kalm,
plechtstatig door de straten van Oos
tenrijks hoofdstad trekken, om opcnljjk
belijdenis van hun trouw aan du Katho
lieke Kerk af te leggen. En den volgenden
dag werd dit hartverheffend tooneel
herhaald. Doch toen waren het geen
mannen, maar vrouwen uit den adelstand
van Weenen, die onder de leiding van
de prinses Von Hohenberg, gemalin van
Aartshertog Frans Ferdinand, een gc-
meenschappeljjken plechtigen tocht door
de stad maakten van kerk tot kerk. En
om de kroon op het werk te plaatsen
werd enkele dagen later eene reusachtige
betooging te Weenen gehouden ten
gunste van de Katholieke Schoolvereeni-
ging, waaraan meer dan veertig duizend
personen deelnamen, onder wie nage
noeg alle leden van den Katholieken
adel en de leden dor christeljjk-socialo
party.
Kon nu de voorspelling .Ferdinand
zal er spjjt van hebben" schitterender
te schande worden gemaakt
Maar ook op staalkundig gebied heeft
bljjkbaar het kordaat optreden van Vorst
Ferdinand zjjn uitwerking niet gemist.
Reeds vier jaren achtereen werd door
de Kamer de Staatsbegrooting verworpen
en moest het Ministerie rcgccren door
toepassing van een artikel der Grond
wet, de zoogenaamde Noodparagraaf,
die slechts in zulk een geval voorziet.
Thans heeft de Volksvertegenwoordiging
de vorige week met een sterke meerder
heid tegen de verccnigde oppositie van
Tsjechen, Duilsch-radicalcn en Soci
aal-democraten de voorloopigc Bcgroo-
ling aangenomen. En dat ondanks de
onheilspellende profetieën, die nog on
langs de gewelven van het Oostenrjjksche
Parlement deden daveren.
Dit treffend vcrschjjnsel in het Katho
lieke Oostenrijk, is, naar onze meaning,
dan ook de volle aandacht waardig. Nu
vorsten en rcgecringen van zoovele Staten
steeds blijk geven van ogolime en karak
terloosheid, wat zoo zichtbaar ccnzedeljjk
verval der volkeren ten gevolge heelt,
is hel verblijdend te mogen wjjzcn op
de schitterende uitkomst, verkregen door
een manmoedig, vorstelijk en echt gods
dienstig optreden, ondanks wraakkreten
en bedreigingen. Daaruit valt tevens te
leeren, dat, als mannen van geloof en
liefde, offervaardigheid en wilskracht,
moed en karakter, willen opstaan en zich
aan de spitse stellen in den strijd tegen
ongeloof cn zedenbederf, alle vreeze voor
de toekomst vermag te vcrdwjjncn. Aan
meer dergelijke pionniers der christeljjke
beschaving heeft de arme inaatschappjj
in onze dagen dringend behoefte.
BUITENLAND.
Dat Z. H. l'aus Leo XIII een goede
gezondheid geniet bewijst het feit, dat
Z. Em. kardinaal Respighi, vicaris-gene
raal van Z. II., aan alle aartsbisschoppen
en bisschoppen der katholieke wereld
een circulaire heeft gezonden om hun
du samenstelling mee to declcn van het
comité, belast de feesten voor te bereiden
van het aanslaande pauseljjk jubilee.
Z. Em. spreekt van den hoogen leef
tijd van Loo XIII, van zjjn krachtig ge
stel, dat veroorlooft te hopen, dat Z, H.
zjjn vjjf-en-lwintigjarig pontificaat zal
bereiken en verzoekt de medewerking
van geheel het episcopaat voor de viering
van deze gelukkige gebeurtenia.
Na het vertrek van graaf Waldersee
laat do vriendschappelijke verhouding
tusschen Franschen cn Engelschen nog
steeds te wenschen over. Dat dit den
Chineezen inwendig goed doet, is licht
te begrijpen, en 't wcinigje ontzag, dat
zij nog voor de „vreemde duivels" had-
kenners de toekomst tegemoet en doen
zich nu reeds stemmen hooren, die in
de naaste toekomst ernstige dingen zien
gebeuren. Zoo vernemen wij, dat de prior
van een klooster der Trappisten, in de
nabijheid van Peking, Mgr. Maur, dezer
dagen van Peking komend, te Takoe
aan land is gegaan en daar zjjne mee-
ning over den tegenwoordigen toestand
heeft gezegd. De indruk van Mgr Maur
is zeer pessimistisch, .lkacht den toestand
aldus Mgr. Maur thans even
ernstig als vóór den opstand der Boksers.
Ik ben in Peking geweest en heb daar
vele Europeanen, geesteljjken, officieren
en diplomaten gesproken. Allen zjjn van
meerling, dat de toekomst zeer dreigend
is. Er gebeuren aan het hof van Si-Ngan-
Foe dingen, waarvan wjj geen idee hebben.
Ik heb te Peking de paters Lazaristen
bezocht, die na het vertrek der inter
nationale troepen opnieuw bloedige daden
vreesden. Men kan aannemen, dat Peking
beschermd zal worden door de troepen,
die men daar zal achterlaten, maar buiten
Peking zal de anarchie, de plundering,
de slachting onder de Christenen weer
beginnen."
Dit Weenen komen steeds gunstiger
berichten omtrent de verhouding der
politieke partijen onderling en die tegen
over de regcering. Maandag is de com
missie voor het vorgeljjk met Hongarjje
samengesteld. Kaftan, een Tsjech, ver
klaarde zich bereid in onderhandelingen
te treden ten aanzien van de quoten, en
stelde verdaging voor tot 't najaar. Tot
die verdaging is besloten.
FEUILLETON.
Een dwsaltoeht in 't gebergte
S) Qod beschutte hem echter op xgn nachtelijke
wandeling door hel gebergte, tydens de vree-
eeljjke sneeuwstormen en leidde hem geoadig
over de smalle met aneenwbedekle bruggetjes,
die over wilde bergvloeden voerden, welke
acbnimeod en bruiachend van klip tot klip sich
stortten, dikwijls troteche wstervsllen vormend,
en dan in de diepte rustig voortrollend tot rij
met de toenemende koade in jjs verstalden.
Ne een tocht van twee uren had Peter, trots
da koude druipend van zweet, bet dorp en
spoedig durop ook do pestoria bereikt
Vjjf statige lindeboomen stonden voor deze
plaats des vredes, die in den Zomertijd zoo
liefeljjk groenden, bloeiden en bon schaduwen
wierpen, terwijl nu de sneeuwvlokken door de
ksle toppen en takken dwarrelden.
Uit een venster vsn de psstorie scheen licht,
ea Peter schepte daaruit da hoop, dat da pas
toor nog waskte.
Mat haastige schreden trad hjj op bet ver-
Oeloofd xjj Jesus Christus 1" aai Peter eer
biedig, toen bfj den priester naderde.
.In evwwigheld. Amenl antwoordde da pas
toor, die daarop hjj den schijn der lantaarn
Peter herkende, en toen voortging
.Wat voert u tot mjj, Peter? Haalt ge mjj
om tot een zieke te gaan?
.Ja, mijnheer pastoor," antwou.dde Peter,
die een bjjna angitigen blik op den priester
wierp, die in dezen slormachtigen winternacht
het hooggebergte bestijgen zou, om de H. Teer
spijze san zjjn doodzieken vriend toe te dienen.
.Kom binnen, Peter," hernam de pastoor.
,en zeg mjj, waarheen ik geroepen word."
Peter trad binnen, waarop de priester de
daar sloot, want da stormwind woei ijzig koud
binnen eu dreef de sneeuwvlokken in den
gang.
Met weinige woorden vertelde hjj nu den
pastoor, een zachte, goedige grjjsiard vso onge
veer vijf en zestig jaren, wiens hoold reeds
zilverwit was, den vurigen wensch zijns vriends
heden nog met de H. Sacramenten der ster
venden te worden voorzien, daar hjj den dag
van morgen wellicht niet meer beleven zon.
Op eenvoudige, natuurlijke wjjze zette Peter
nu uiteen, hoe hjj met het oog op den atorm-
achtigeu nacht en den gevaarvoUen, moeilijken
weg Toni bad trachten te overreden, tot morgen
te wachten, als wanneer dan de tocht minder
gevaarvol en moeilijk wexen sou, maar het wis
tevergeefs gewent. Toni had gaiegd, dat U
zeker komen zou, wanneer U hooreu mocht,
dat een stervende natr de Genademiddelen der
H. Kerk en de vertroostingen van een dienaar
dee Heaven verlangde, al was de weg ook nog
zoo moeilijk om te gaan.
Hat oog van dan prioitsriyksn grijsaard bsgon
nu te schitteren en esn straal van geestdrilt
vonkelde erin, toen hjj sprak s
.Noch storm cn onweder, noch gevaar zal
mjj afschrikken dan braven man, die naar mjj
verlangt, de troost van omen H. Godsdienst
te brengen. Ik wil mjj dadelijk met u op weg
begeven, opdat wjj dra bjj hem aankomen. Geve
God, dat wjj hem nog levend aantreSeo."
De pastoor sloeg hierop zjjn mantel om
spoedde zich natr de kerk, waarna bjj met
Peter den weg naar de eenzame hut lu bet
woud insloeg.
Drie uren duurde de wandeling op de
steil opgaande met aneeuwbedekte bergpaden,
die dikwjjls too smal waren, dal slechts een
enkel menvb met moeite en met groote voor
zichtigheid kon voortgaan.
De pasloor en ïjjn geleider bereikten echter
gelukkig de armelijke hut, waarin Tooi op zjjn
ziekbed weemoedig do komst des priesters ver
beidde.
Een vreugdestraal vloog over het bleeke ge
laat vao Toni, toen hjj den pasloor mei Peter
in de woeste, kale hut zag binnentreden, waar
in het olielampje zjjn spaarzaam licht om ticb
henen wierp.
Met moeite verhief de zieke een weinig zjjn
hoold en neigde het als lol groele, terwijl bjj
met zwakke «tem verzachtte
.Geloofd zjj Jesus Christus 1"
,In eeuwigheid, Amen 1 antwoordde op dezen
schoonen groet de eerbiedwaardige priester, die
noch storm en sneenw, noch de gevaren eener
nachtelijke wandeling in het hooggebergte ge
vreesd had, om aan ernsligan zieks in zjjn
De pastoor trad tot den zieke, die zjjne hand
aan zjjn lippen (e kunnen drukken.
,Ik wist wel, dat ge komen zondt, mijnheer
pastoor," lispelde Toni. ,Ue goede God zal het
u vergelden, watgjj aan mjj arme gedaan liebl
En in den toon der warmste en innigsle over
tuiging liet hjj erop volgen
.Wie op gods wjjde wereld zil tot zulk een
offer bereid zjjn, dan een priester? Niemand
,lk deed slechts mjja plicht, Toni," ant
woordde de pastoor, die z'ch intosschen bjj
het ziekbed op de ruw getimmerde bank had
nedergezet
Peter verliet nn de hut en de pastoor hoorde
de biecht van den zieke, waarna h|j hem de
H. Teerspjjze toediende.
Nadat de heilige bediening geecbied was,
richtte de psstoor nog eeoige troostende
woorden lol Toni, waarna hjj afscheid nam
van hem, die aan zjjn gevoelens van innigen
dank in eenvoudige woorden uitdrukking gaf.
De paaloor irad daarop uit de hut en zag op
eenigen alstand Peter staao, die op den priester
wachtte, om hem naar de pastorie terug Ie
Mei bescheidenheid wees echter de pastoor
de aanbieding van Peter al, terwjjl bij liefde
rijk zeide:
,Gjj moet bjj uw vriend hljjven, want ik
vreae, dat bjj den nacht niet overleven zal.
Zat u dus by ijjo ziekbed en lees htm tanige
gebeden voor, ik zal den weg naar huls allaaa
Na lang tegenstreven voegde sich Psler nssr
hel uitdrukkelijk verlangen des psstoors, die
niet wilde toeslaan, dat Toni in zyn laatste
levensuren alleen sou gelaten worden. Want
dat het gewichtig uur voor den zieke spoedig
slstn zou wss den pastoor maar ai te duidelyk.
Peter bedankte den pastoor recht barteljjk,
waarop hy zich tol den zieke in de hut begaf.
Da bejaarde priester echter aanvaardde, syne
ziel God aanbevelend, den moeilijken terugtocht
naar zgn pasloiie.
Terwijl de priester door de zich immer maar
ophoopende sneeuwmassa, dia de stormwind
tegen menigen rotswand vsdemso hoog te samen
dreel, zich baan Iracblte te breken, en daarby
dikwijls gsruimen tjjd met zyn stok onderzoe
ken moest, of het sneeuwkleed niet een afgrond
bedekte, waarin hy, zooJar dat iemand ar van
getuige was, plotseling zou ueerstorteo, zat Poter
in de hut bjj het bed ven zyn stervenden vriend en
las hem, zooals de pasloor gezegd bad, verschil
lende gebeden voor.
Peter, die reeds menig mensch had zien star-
ven, zag ook weldra aan de oogen van don
zieke, dat de puioor gcljjk bad, toen hy leid»
dat da xieka waarichjjntjjk den ochtend niet
meer beleven zon. Zgn adem werd langnmer
en zwakker en dikwjjla sloot hy de oogen, om se
slechts voor een kort oogenblik weder te openen-
Gezwind nam nu Peter bet in den hoek dar
but hangende kruisbeeld, waar da beide mannen
zoo dikwijls in ootmoed du barton voor ge
knield lagan au hun vurige gebeden tot hu