Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 14.
Zaterdag 6 Juli 1901.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie mee
Franco per poet
Afzonderlijke
10,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prije der AdvertentUm
Van 1 tot Oregelefo.30
Voor iederen regel meer- e.05
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel
Na den Stembusstrijd.
De verkiezingen voor de Provinciale
Staten waren 't voorpostengevecht. Het
hoofdresultaat was omzetting der liberale
meerderheid in Zuid-Hollands Slaten
college, hetgeen voldoende is, om in drie
perioden de meerderheid der Eerste
Kamer van links naar rechts te ver
plaatsen.
Ziedaar 't voorpostengevecht; wat
echter niet besliste over de hoofdstelling,
die Tweede Kamer heet. Deze stelling
is op de liberalen veroverd. Vrjjdag 14
Juni was 'teen ongeluksdag, verzuchtte
menig liberaal orgaan, en de geheele
liberale pers erkende volmondjg, dat tiun
partg geklopt was.
Hoe ging dit echter in zijn werk?
Wat bezorgde aan de Liberalen zoo'n
ongeluksdag? Zeggen we maar gerust,
dal de overmoed der Regeering daartoe
veel heeft bijgedragen. Dat stuurde, dat
ontwierp wetten, alsof er geen zuchtje,
geen windeke, geen wolkje aan den
politieken hemel werd waargenomen.
Minister Eland viel, toch moesten de
Legerwetten worden afgehandeld, wetten,
die al weer de vrijheid besnoeien, zonder
's Lands weerbaarheid te verzekeren.
Leerplicht bad een wrevel opgewekt,
door Borgesius onderschat. Toch wilde
het Ministerie reclame maken, en de
natie begoochelen met haar allerlei moois
voor te spiegelen, en luide te verkon
digen Zie eens, wai heerlijke dingen ik
u bereid heb I Regeling van arbeidscon
tract, een nieuwe Armenwet, droogleg
ging der Zuiderzee, enz. Die uittartende
reclame op den vooravond der verkie
zingen werkte anders dan verwacht werd,
en zoo ministerieel was het kiezersvolk,
was de natie niet, dat zjj gevoelloos
zouden zjjn voor nieuwen staatsdruk,
voor meer millioenen aan schuldenlast.
De toongevende liberale bladen wjjten
voor een goed deel de schuld aan de
hopelooze verdeeldheid der liberale partij,
met name aan de Vrijzinnig-democraten.
Maar dezen deden toch Doctinchem niet
verloren gaan, noch Appingedam, noch
Enkhuizen, noch Winschoten, noch Hoo-
gezand, noch llarlingen. Zij brachten
geen gevaar b.v, over Bodegraven, Gouda
of Hontcnisse. Bovendien was hun cijfer
in sommige districten erg onbeduidend.
Zij kunnen dus evengoed den steen terug
werpen naar de Liberalen, die hen
tegenwerkten. Met meer grond is vol le
houden, dat het land genoeg heeft van
het liberalisme. Dat was reeds bewezen
in 1897, toen de meerderheid der kie
zers in anti-liberalen zin getuigde en
toch gedoogcn moest, dat de liberalen
de meeste zetels op het Binnenhof be
zetten. Dat is nu gedaan.
De bladen onzer tegenstanders prijzen
het overleg der clericalen, zoowel als
de wijze waarop is gemanoeuvreerd. Dit
overleg was noodig. Dr. Kuyper begreep
het en de Katholieken toonden zich
bereid niet enkel tot steun, maar ook
tot 't brengen van offers. Doetinchem en
uizen b.v. werden aan de Anli-
revolutionnairen gegund, ofschoon zij er
geen groot getal kiezers tellen, en de 2 k
300 anti-rev. kiezers tc Beverwijk dedca
mee om dit district voor ons te behouden,
wat ook is in hun belang. Dat wij b.v.
op Breukelén, Haarlemmermeer, Loos
duinen uitgingen, was natuurlyk, wegens
ons aanzienlijk stemmental; bovendien,
hadden er vroeger de onzen doen
zegevieren. Te Bodegraven steunden we
daarentegen de Anti-revolutionnairen zoo
wel als te Gouda en Ij Alkmaar enz.,
evenals we in Friesland deden. Met onze
hulp zou het liberalisme worden verslagen,
zoo was ons betrouwen; aldus is ge
schied en bij den stembusstrijd deden
we van onbaatzuchtigheid blijken.
Voor dezen keer heeft het oproepen
van 't roomsche spook niets gebaat, en
't slaapliedekeRome en Dordt is ver
geefs geneuried. Front makende tegen
de ,Vrjjz. democraten zijn met dezen
tegelijk de Liberale Unie-mannen zand
ruiters geworden en 't blijkt, dat de
reclamevlag, die op het regeerkasteel
wapperde, een noodvlag is geweest.
En de gevolgen? Zjj liggen voor de
hand. Een ministerie, dat slechts over
de minderheid beschikt, treedt eenvoudig
af en de meerderheid neemt het werk
in handen.
Het laat zich denken, als best mogeljjk,
dat ook de Eerste Kamer zat worden
ontbonden. Nu ook het Statencollege
in Zuid-Holland om is, kan zonder
veel moeite deze Kamer worden omgezet,
om 't gevaar van tegenwerking der
Tweede Kamer te voorkomen. Dat de
fatale Leerplicht-wet ongewijzigd zal blij
ven is vrij ondenkbaar. Maar dat de
sociale wetgeving zal slaken, daarvoor
vreeze niemand.
De herstemmingen op 127 Juni hebben,
door het winnen van nog vijf zetels, de
kroon gezel op de zegepraal door de
anti-liberalen in dezen stembusstrijd
behaald. Maar deze overwinning bici't
inzonderheid slof lot overweging. Nu
in de afgeloopen vierjarige politieke
periode ons volk o-rn. schooldwang on
een voor zeer vele onderdanen des lands
bijna niet te torschen kazerncdwang
waarop wij reeds wezen werden opge
legd, hebben de kiezers de handen aan
het werk geslagen en met forschen
greep het voetstuk, waarop de mannen
van dwang maar al door hieven pralen,
neergeworpen. Die eer komt aan de
anti-liberale kiezers toe.
Maar het winnen van een zeven
tal zetels door de socialisten werpt een
donkere schaduw over den politieken
toestand des lands. Daarop dient
geloovige zijde wel met zorg te worden
gelet. Ook jammerklachten gaan daar
over op onder de liberalen. Het .Han
delsblad" o.a. verzuchtte na de herslem
mingen „Deze uitslag is voor de liberalen
nog veel ongunstiger dan wij verwacht
hadden, vooral wegens de zetels, door
dc socialisten op hen veroverd." Maar
zjjn de socialisten niet reeds voor vier
jaren openlijk en schetterend bjj de
grrrootc liberale partij ingelijfd en heb
ben dc liberale kiezers op onderscheidene
plaatsen niet trouw meegewerkt om
die zetels voor de socialisten te ver
overen?
En de uitkomst der verkiezingen heeft
mede weder onaantastbaar bewezen, dat
de nieuwe kiezers zichvrjj onverschillig
hebben getoond, voor de attentie, hun
bewezen. Wo mogen derhalve veilig be
sluiten, dat een negatief, maar vooral
een positief argument is geleverd tegen
verdere uitbreiding van het stemrecht
algemeen stemrecht en vrouwen
kiesrecht zal dan ook vooreerst wel
geen sprake zjjn.
„Maar de werklieden en de kleine
luidjes, die nu in hun kerken God dan
ken voor de behaalde overwinning, zullen
bedrogen uitkomen", zegt het orgaan
van den heer Troelstra.
Voor die kleine luidjes behoeft waar-
Ijjk geen vrees te beslaan, dat de sociale
wetgeving zal sloppen en de maatschap
pelijke misstanden zullen vcrstecncn
verbetering, soms hervorming, zal niet
uilbljjven. Evenwel niet op revolution-
nairen grondslag. Het revolutionnair
beginsel toch steekt de Kerk naar 't
hart, wil den Staat onderst boven keeren
en brengt verderf over dc maatschappij.
BUITENLAND.
Het door den Franschen Senaat
eenigs°zins gewijzigde „wetsontwerp op
de vcrcenigingen" is door de Kamer
met 313 tegen 249 stemmen aangenomen.
De wijzigingen, door den Senaat aan
gebracht, zjjn in het voordeel dor Con
gregaties en wel hel moest die van
artikel 2. Dit artikel luidde als volgt
„Vereenigingen van personen, behalve
rcligieuse vereenigingen, mogen zich
vrijelijk vormen, zonder goedkeuring of
voorafgaande verklaring, doch zjj zullen
slechts dan rechtspersoonlijkheid bezitten,
wanneer zjj zich schikken naar de voor
schriften van artikel 5 bepalende, dat
slechts die vereenigingen, welke door
de zorgen harer stichters worden bekend
gemaakt, rechtspersoonlijkheid kunnen
verkrijgen.
De Senaat nu heeft van art. 2 de
zinsnede behalve religieuze vereeni
gingen doen vervallen en de Kamer
heeft dii amendement zonder stemming
aangenomen, zoodat de congregaties
althans op dit punt gelijkgesteld worden
met wereldlijke vreenigingen. Dit is even
wel nog van weinig beteekenis, daar
de wel in haar geheel een monster
achtige rechtsverkrachting bljjft. Het ii
dus geenszins te verwonderen, dat op
nieuw krachtige protesten in de Kamer
werden gehoord, cn dat do nbbó Gayraud
geestdriftig door de reehlerzjjdo werd
toegejuicht, toen hjj vóór de eindstem
ming der Judaswet, deze verklaring
deed
„In het volle bewustzijn van Fransch-
man cn Katholiek, kan ik niet nalaten
te verklaren, dat deze wet, indien zjj
wordt aangenomen, op deze Kamer zal
rusten als een stigma van schande en
oneer."
Zelfs voor zulke flere taal schijnen
echter de Kerkvervolgers in Frankrijk to
taal ongevoelig tc zijn geworden. Mannen,
die zoo uiterst prikkelbaar bljjken als van
eer sprake Jtomt, schjjnen, wanneer het
slrjjd tegen de Kerk geldt, alle eerge
voel te hebben afgelegd. Dan zjjn ze
zelfs tot allerlei laagheden le vinden.
De uittocht der geestelijke orden uit
Frankrijk, wegen» de aanneming der
kloosterwet, is reeds aangevangen. De
Lazaristen, die hun Seminarie hebben
te Parijs, verplaatsen dit reeds naar
Nederland, de Karthuizors vertrekken
naar Oostenrijk.
De rampzalige wet is reeds Dinsdag'
in de Fransche staatscourant opgenomen,
zoodat dc vervolging der kloosterorden
nu voorgoed aan de orde is.
Maakten wjj in ons vorig nummer
reeds gewag van het Her optreden van
het katholieke scnaatslid, den admiraal
De Curville, bjj de behandeling der ver-
volgerswet, thans wordt een schrjjven
van dien ridderlijken zeovaarder aan den
President der Republiek, Loubet, open
baar gemaakt van dezen inhoud:
,De wet op hel vereenigingscontract,
door de meerderheid van het parlement
aangenomen, wordt onderworpen aan
uwe goedkeuring. Vóór het verstrijken
,n den tjjd harer afkondiging, kom ik
vragen, in naam van een groot getal
onzer medeburgers, gebruik te maken
van uw grondwettige bevoegdheid en
nieuwe beraadslaging bjj de twee
FEUILLETON.
Op het tooneel.
1) Toch had de zaak eene uitwerking eo
geen goede. Daar Eugeoie eo haar moeder,
wat baar drukte, niet luide eu openlijk durfden
uitspreken, spraken zjj er fluisterend, in 'l geheim
over. Wjjl zjj overigeos steeds de gouden bergen
van eeo gedroomd toekomatgeluk voor oogen
haddeo, zagen zjj het diebtbjjzjjnd goede over
bet hoofdzjj begonnen het zelfa te verachten,
ontevredenheid sloop in baar hart. En zoo was
onbemerkt aan den tot na toe wolkeloozen
hemel van het bniselgk geluk der mee
familie, een wolkje verschenen. Er wasii
wel geen haal, de innige liefde, welke alle leden
van het gezin verbood, liet het zoover niet
komen, maar toch ontstond een zekere gedrukt
heid en ontstemming. Het zalige gevoel van
geluk was tegeljjk met tevredenheid en onbe
vangenheid uit de gemoederen geweken.
Op zekeren dag, toen Eugenie joist a
piano zong, snelde haar moeder door de dear,
welke van de kenken in de woonkamer voerde,
naar binnen, en bracht de woorden nit
ie joist een prachtige equipage met twi
gekleede bedienden op den bok voor het hnie
gereden, en de voorname heer, die er in zal,
ia nilgnetapt en naar de deur gegaan
De laatste woorden wareo nog nanwljjks uitge
sproken, of er werd geklopt, en voor de ver
blufte hniabeer .binnen" kon roepen, ging de
denr open en trad ean ond beer met zeer voor
naam uiterlijk binnen. Hjj deed met eene
welke men het aanhoo*rde, dat zjj gewoon
was te bevelen, den meester do vraag: ,W:
is de nachtegaal, wier verrukkend gezang
zoo joist tot op straat in mijn rijtuig k
booren
Heester, geheel in de war gebracht door I
plotseling verschijnen van den voornamen he
voed geen antwoord, en daarom trad zj
vrouw naar voren, en na een diepe buiging en
met eene bewegiog der band, welke zjj slechts
door heimelijke studie bad kunneo verkrijgen
sprak zij.Edele beer, mjjne dochter Eugeoie."
I,ang keek de vreemde Eugeoie aan en zicht
baar tevreden met den uitslag van zjjn onder
zoek, ging .bij met dezelfde krachtige stem
voort: .Zoo, dat kan een uitstekende prima
donna worden, waarde vriend, de algemeene
intendant zal van blijdschap opspringen, als bjj
hoort welk eene vondst ik gedaan heb; nog
een weioigje naar school en nwe dochter wordt
eene zangeres van den eersten rang. Meester,
gjj moet uwe dochter tot verdere bekwaming
naar de reaidentie zendenik neem alles op
mg en sta er n borg voor, dat wjj binneo eeo
jaar eene plaste voor baar aan de opera hebben
van minstens drie duizeod galden. Zoo iets komt
alle dagen niet vooraangenomen du.
De elegant gekleede beer greep de hand van
den dorpsonderwijzer en sloeg bem er krachtig
in. Jnist wilde de verblofte onderwijzer bem
antwoorden, toen zijne vionw, begrijpende dst
dit oogenblik beslissend was, dal het na of nooit
zon zjjn, bem bet antwoorden belette, doordien
zjj met een sierlijke buiging sprak.Wjj nemen
hel aanbod van u gaarne aan, edele heer, en he
velen onze dochter in uwe goedertierenheid aan."
.Hoed, goed," antwoordde de vreemde, ,ik
kan mjj, ammer genoeg, niet langer opbonden,
maar zal nwe dochter terstond bjj mijnen terug
keer in de reaidentie met injjne equipage laton
halen. Tot weerziens dus, meisje, in de reai.
dentiol" Daarbij drukte hjj de oog bedremmelde
Eugeuie de hand, groette de ouders eo, een
adreskaartje op tafel leggend, verliet l>ij de
kamer. Dadelijk daarna hoorde men hel rollen
van het rjjtuigweg was hjj. Het onderwijzers
gezin keek elkaar een oogenblik sprakeloos asn,
daarop soelde de meestersvrouw naar haren
en riep met een van geluk stralend gelicht
.Het geluk van ons kiod ia gemaakt!"
.Zacht wat, vrouw," antwoordde de meester,
die nu eerst weer in zjjn ouden doen kwem,
.wjj weten immers volstrekt oiel, wie de vreemde
was, die oos dit aanbod deed en ïnlke verlok
kende vooruitzichten voor ons opende."
Zjjne vrouw nam hel op tafel liggend visite
kaartje, en bield het met eene zegevierende
beweging haar man voor. .Baron vonH."stond
er op, de naam van een der invloedrijkste per
sonen aan 't hof.
,Io Gods naam dan," sprak de meester, „de
Voorzienigheid zelf achjjDl mjjn kind voorbestemd
te hebben voor het tooneel, welke ik nooit
voor haar zou gekozen hebben. Moge bet de
ware weg ten geluk voor u zj|n, Eugeoie I"
U
VOOR- EN TEGENSPOED.
De voorzegging van den baron was in ver
vulling gegaaona een jaar van gezette etudie
de muziekschool kreeg Eugenie eene aan-
illieg aan de opera tncl een voor een begionelin-
zoer hoog salaria. Haar jaargeld bedroeg liet
mvoudige van liet lokomen baars vaders, die
eds dertig jaren, lol gruute tevredenheid van
no meerderen, tjjo beste krachten aan de
school gewijd had,
de aoo pas aangestelde zangeres werd spoedig
lieveling van de opera-bezoekera. De omvang,
kracht en buigzaamheid, de metaalklank
- fritsche en daal hjj degelijk geschoolde stem,
de muzikale vastheid, waartoe haar vader den
grond gelegd had, vond, in vereenigiog met een
innig en natuurlijk epei en eene nette
persoonlijkheid, van alle kanten bewondering.
Een zekere noleveteit, haar nog van het buiten
leven overgebleven, verhoogde nog deo indruk.
De droom der voormalige oaderwjjteradochter
eo der nu geëerde diva was werkelijkheid ge
worden. Eugenie huurde de elegantste vertrekken
van een prachtig huis in do netste stras
stad. Hare woning was vorstelijk gemeubileerd
en er ontbrak niets van datgene, wat de groots
wereld wil. Daarvoor reed ook menig gekroondr
equipage naar haar hniehare talon vereenigdi
meermalen een gezelschap, welks leden de
hoogste namen droegen, en in hare kasten
glansden de kostbaarste geschenken, haar door
haar vereerders geschonken.
Hear moeder was in de wolken, toen tjj den
eersten keer deze prachtige vertrekken betrad
en getuige was van de hulde, bare dochten
alle kanten gebracht. Weken laog bleet si)
hare innig liefhebbende dochter, en gevoelde,
aren se aan haar gericht, alle eerbetoon
en onderscheiding, harer dochter beweaen, eo
zij teruggekeerd wea in haar eenvoudig
tehuis, doorspekte zjj alle gesprekken met da
glansrijkherinneringen oo schilderingen nit den
tjjd, dien tg bg hare dochter Engenle in de
■idenlie had doorgebracht. Haar steeds terog-
keerend r-freio wat.Ik kan u dat allea aoo
beschrijven, gij moei zalf maar eena gaan
eo hel mei eigen oogen zien." Haar oudere
er, Maria, was er echter niet ton le bren
gen bare zuster te gaan bezotk-m. Hoeveel zjj
an Eugenia hield an zich verblijdde over
haar geluk, ad koesterde een onoverwinbsren
tlkeer vao de atnrekiog met de gioole wereld
in de residentie en van het met znlko belle
kleuren geschilderde leven aldaar. Jnlat aoo
was het gevoel van haar vadtr, maar haar
moeder rnatta niet, voor bjj aai
nitnoodigiogen zijner dochter gehoor had g
veo en eindelijk besloot tol de reivi de aerate,
welke bjj sedert verscheidene jaren gedaan
had, naar de reeideotie.
De gevierde ungores der hoofdstad schaamde
zich barer etnvondigen valer niet, maar leidde
htm in al hare prettige gezalechappen fa, en
deed alle moeite bet hem zoo aangenaam mogelijk
Toch bevond sieb de goede man temidden vu
al die weelde oiet thuis, eo ot eokvle dagen
keerde hij den ook nier hnie en naar zijne
school torug, niet echter, aooals zijne vronw
gemeend bad, met een gevoel vu trots, doeh
veal meer met een geroet vu aogat.
Wordt vtrvolfd.)
