Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 26.
Zaterdag 28 September 1901.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs por dria maanden r
Franco per postf 0,40.
Afzonderlijke nummer*f 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dar Advertentiên i
Van 1 tot 6 regel*f0.30
Voor iedcrcn regel meer-0.05
('.orrespondenlifn en Adverlentifln moeien uitcrlyk Vrijdagavond
Over Millioenen.
Daarover spreekt na de opening van
elk parlement* zittingsjaar een minister
van financiën. Hierdoor komt elk staats
burger aan de weet, wat het grootc
huisgezin, Staat gcheeten, kostwat te
ontvangen is, wat de uitgaven zijn. In
een gewone huishouding of zaak is het
nummer één van gezond beleidrond
komen, nummer twee isuitsparen als
't kan, en op 't eind van 't jaar wat
overhouden. Vader Staat eclitcr, gewoon
om met millioenen te werken, zegt elk
jaar, er is meer uit te geven, dan te
ontvangen, en dan begrijpt de burger
wel, dat er of geleend of iets 'l zij hoo-
ger, 't zij voor 'l eerst belast wordt.
Heelt een regeering Vader Slaat eenige
dure wellen doen uitvoeren, zonder te
bepalen, hoe aan 'L geld, daarvoor noo-
dig, te komen, dan kan dc opvolgende
regeering niet aanstonds zeggeneen
schrap door die wetten, maar kan naar
't geld zoeken, om dat dure werk te
bekostigen, wat dan hel tekort hooger
maakt. Voor dit minder beliagelijke geval
staat de tegenwoordige Regeering en bij
name de functionaris mr. Harte van
Teeklenburg, minister van Financiën
We geven inaar dadelijk de eindcijfers
der begrooting, door dien minister in
zijn millioenenrede medegedeeld midde
len of ontvangst: fi54.002.245 uit
gaven f 107.233.180.90, dat stuit volgens
Bartjens op een tekort van f J 3,230.935
en negentig centen voor het dienst
jaar 1902.
We moeten in deze millioenen-studie
onze pen aan zekere perken binden
we doen dan uitkomen, dat de midde
len 4'/s millioen hooger zijn geraamd
dan voor 1901. Het zit 'in derhalve in
de stijging der uitgaven, veroorzaakt
o.a. door de dure Leerplichtwet, welke
in 1902 1 1.239.400 en de dure Militie-
wel, welke f 1.001.000 zal eischen. Is
voorden Staatsmijn-dienst in Limburg
een post uitgetrokken van ruim een
millioen, welnu wij kunnen hopen, dat
die mijnen eenmaal goud afdragen.
Met dat al zegt de eerzame belasting
betalende staatsburger is het te kort
f 13.230.935 plus negentig cent. De minis
ter, die volstrekt geen optimist is, weet
bij zoo veel donkerheid, toch op een
paar lichlstreepjes te wijzen. Van die
zijn 61/, millioen bestemd voor
FEUILLETON.
Een offer vao bet biechtgeheim.
8). Bij Patrick Blackford had tijdens het laat
ste deel vao het pleidooi vaa deo verdediger
een merkbare verandering plaals gegrepeo. Hjj
hoorde uit de woorden van den advocaat ceoe
schijnbare verdachtmaking van tjjn overleden
vader, alsof dele in de biecht den geestelijke
't een o( ander zon hebben toevertrouwd, dat
in verband kon staan inet het verdwijnen der
geldsom. Deze gedachte vaagde den twijfel aan
de schuld des aangeklaagden plotseling weg.
Zjjn vader zon de som van hem, zjjn zoon,
verlangd hebben, om een vroeger begaan on
recht door de hand van een geestelijke weder
goed te maken f Neen, dat was onmogelijk
Reeds was hjj opgesprongen, om deze verdacht
making met klem te weerleggen. Hjj kwam er
echter niet toe, want de president was weder
opgestaan, om te antwoorden op de woorden
des verdedigers. Deze had op de gezworenen
zichtbaar indrok gemaakt, en wellicht ware de
uitspraak ten gnnste van den beschuldigde uit
gevallen, als het gerecht op dat oogenblik reeds
het schuldig of onschuldig van hen gevraagd had.
Het antwoord van den president Inidde: ,Do
verdediger heelt van een gewaagd middel ge-
brnik gemaakt, om zjjn kliënt te verontschul
digen door op het biechtgeheim te wijzen. In
aankoop van ile Grand Central Beige
Spoorlijn. Voorls zijn f2.221.831 voor
spoorwegen bestemd, de minister toch
was gebonden aan contractueel toegezeg
de voorschotten. Voeg er bij f 884.700
voor dc verlegging van den Maasmond,
en dc posten, die als buitengewone inogen
heelcn, zjjn ojigenoemd. We laten den
minister bet millioen voor die mijnen
er op leggen, en we hebben aan bui
tengewone uitgaven f 10.377.515. Afge
trokken van het te kort I 13.230.935.90,
slinkt die duistere stip tot f 2.853.420.90.
Gewoonlijk blijven die uitgaven beneden
de raining, maar dat mag op niet meer
dan '2 millioen gezel wordendc vlek
wordt kleiner, is geen millioenen slip
meer en krimp! in lot ruim 8 ton.
Maar de Minister wijst ook rondbor
stig op mogelijke suppleloire crcdiel-
aanvragen, en wapent ons er op, dat
de llians doorgevoerde uilgaven-beper
king in de cerst-volgende dienstjaren
niet streng zal zijn te handhaven. Dat
is geen doekjes voor 't bloeden taktiek.
Eilacic, de dure Onderwijswetten en
de nieuwe Militiewct zijn er. Ja, we
komen te weten, boe prettig 't is, dat
een paar punten, die maar verdeelden,
zijn weggeruimd. Het verhoogt 't mil
lioenen lekor! en scherpt 'l vernuft der
Regeering om biervoor iets te vinden.
Wilde nu de ontvangst-vloed steeds
stjigen, maar '1 schijnt dal dc ebbe ver
kiest in te treden.
In voorbereiding zijn maatregelen lot
herstel van 't evenwichtbinnen
eenige jaren. Blijve tot zoolang dan
ook hel snelvuurgesrbut uit. Door de
samenkomst van den Tsaar en Loubet is
immers opnieuw de vrede bevestigd,
en wel niet het zwaard in de hand -
Die maatregelen zullen levens strekken
om de geldelijke middelen le verschaffen,
noodig tol hervorming op wetgevend
gebied, welke in de bedoeling der Regcc-
ring liggen.
Hervorm...g, die tot protectie voert,
lacht ons in deze omstandigheden toe.
Reeds de oud-minister Pierson begreep
dat liet dien weg op moest. Wil b.v.
Duitschland ons eenmaal treffen in 't
geen wij daar invoeren, dan is 'l hoogst
billijk, wanneer ook Nederland zijn in
voertarief verhoogt. Maar te korten
vragen om gedekt te worden, al zat,
volgens de Stam/aanlhet nieuwe Minis
terie met de nalatenschap van T liberale
regiem, dat dure wetten naliet, terwijl
niet gevraagd werd of 't geld voor
direct spreekt hjj daardoor ten nadeele van
eenen doode, die zich niet meer kan verdedigen,
eene verdenking uit, waarvoor hjj niet het min
ste bewjjs heelt aangevoerd. Teneinde nn echter
de nagedachtenis van den overleden binkier
vorder ik den aangeklaagde op, datgene le her
halen, wal hjj hjj het verlaten der sterlkamer
den beiden zonen des overledenen als opdracht
van den algestorvene heelt medegedeeld."
Vol verwachting richtten zich alle oogen der
toehoorders op den geestelijke. Deze stond op
en sprak met heldere stem, zonder de geriogsle
trilling.Mijnheer Ulacklord zeide mjj, nadat
de heilige handeling wss volbracht, dat ik zij
nen zonen de stichting motst aanraden van een
huis voor de weeskinderen van katholieke lersche
landverbnizers. Ik heb dat gedaan en stelde,
op den wenscb des overledenen, mijne krach-
ing van het
.Hel is aan den verdediger te wijten, dat dit
thans openbaar gemaakt wordt," ging de presi
dent voort, ,bet was de weasch des overledenen,
dat zjjo naam hjj de stichting er van niet zon
genoemd worden. Nu echter waren wjj er loe
gedwongen, om de oagedachtenis van den af
gestorven e van elke verdenking te zuiveren.
Ik vraag den aangeklaagde nog eeos. Hebt gij
de 20000 dollars voor het weeshuis gehouden V"
.Het weeshuis moest immers door de zoons
dieos naam gebouwd
.Hebt gij dan tot dit doel geeu geld van
den stervende ontvangen of bet uit den scbryf-
tlal alles op den duur wel voorbanden
zou zjjn. En we zoggen het de Slaml.
nanog minder werd gelet op de
toekomst.
Van onze vluchtige milliocnen-sltidie
is de conclusie, dat van 'l Kegecrings-
lid mr. Harte, Minister van Financiën,
zich laat voorzien een afkijken der prak
tijk van 't clericale Kabinet in België,
dal de nare tckorlen, nalatenschap van
't liberale bestuur, door mooie over
schotten wist te vervangen. Mr. Harte
is in alles een te correct man, dan dal
bij zich met uitlcraard incorrecte tekor
ten kan verecnigen.
In Troonrede do richling duidelijk
uitdrukken, die in milliocnen-speecli scherp
aftcekcnen, dit noemen wjj rordaal van
wal steken, en goed ook.
Ikat «le Leerplicht Tont In en
herziening; behoeft.
.Duidelijk is, dunkt mü. dal de (L.p.) wel,
g.-l|jk ze daar ligt, fuut is. Zg lieeU een hoofd
gebrek, dat alleilri euvelen met ziel, brengt.
,l)e wel generaliseert, scheert alles en allen
.Zjj laat onder de dwangmiddelen tegen kwal|jk
gezinde ouders veel weldenkendcn Ijjden.
ziel vuorbjj hoeveel persoonlijke en familie
slechts, maar nuttig en noodig maken, en zij
weet in zulke niet de rechten der ouders te
handhaven, naast de waarborgen voor de rogel-
slorend in waar liet noodig n<
Vast pennekrassen van een anti-leer-
plichlman, die in een beetje andere
woorden eenige argumenten, als inbreuk
op der ouderen rechten en vrijheid enz. nog
eens namiauwt. Slellig een klein kerksch
blaadje. Toch niet. De schrijver, die
zich G. leekent, is begaan met de fout
in Leerplicht, die de niet zeer populaire
wetgeving tot bron van veel onnoodige
ergernis heeft gemaakt.
Hij vindt 't doel der wet uitmuntend,
.Hebi
e geestelijke.
De beschuldigde ging zitten en zweeg.
moeite bjj de hulp van liet bouwen
Weder stond de beschuldigde op. ,Ër is mü
geen geschenk aangeboden en ook heb ik er
geeo aangenomen."
.Tot welk doel hebt gij dan het geld uit de
schrijftafel genomen V" vroeg thans de voor
zitter.
.Mynheer de president," antwoordde de aan
geklaagde, ,ik kan slechts antwoordenik ben
geen diet. Als de gezworenen rny geeo gelooi
kuonen schenken, dan zal ik hnn vonnis gedul
dig trachten te dragen. Ik smeek u, maak een
eindo aan deze zielepüo!"
.Zielepjjn? Ik geloof gaarne, dat gü zielepjjn
voelt met betrekking op de u drukkende schuld,"
sprak de president hardvochtig. .Door wat de
verdediger bet laatst gezegd heeft, is er meer
licht in de verhouding der zaak gekomen. Gjj
ootfingt de 10000 dollars voor hel weeshuis,
meendet echter, dat de zonen van den heer
Blackford niets wisten van die som in het schrijf
bureau en zij moesten cea nog hooger bedrag
geven, dan gg reeds ontvangen hadt. Zoo be
hield gg het geld aan u en bracht hel terstond
den volgenden dag in veiligheid. Welke andere
reden zoudt gjj anders gehad hebben in bnrger-
kleeding te reizen Leg thans een volledige be
kentenis af i ik raad het u dringend, als gij
niet de volle gestrengheid der wel op u wilt
en betreurt, dat de gebreken, waarvan
een groot deel goedgezinden slach'olTor
zijn, „heel wat van de bewondering en
eerbied voor deze proeve van wotgevcn-
den arbeid hebben weggenomen."
Eerbied voor een wel, volgens de
groole meerderheid der nalie een onver
dedigbaar ingrijpen in der ouderen recht
Bewondering voor dit monstertje van
liberale willekeur
Neen, G. is geen clericaal, die met
de .hard gaat i"-bazuin, de muren van
dit Leerplicht-Jcricho wil doen instorten.
Dc spreekbuis voor zjjn Jeremi is-klacht
is hel eerzame Nieuws van tien Dug
van 19 ijepl. jl„ waar ze prjjkt op 't
eerste blad als hoofdartikel, zonder
eenigerlei bemerking dor redactie. Heusch,
nft con negen maanden, sinds invoering
van schooldwang, hadden we van die
zijde niet verwacht reeds te vernemen,
dat de Leerplicht-wel fout is, en drin
gend herziening en verbetering behoeft.
Moge aan die wensch spoedig worden
voldaan. Dal zich laten negeren door
een wet, die fout is, waarvan n.b. bet
ontwikkeldste en moest welgezinde deel
der ouders slachtoffer is, is inderdaad
onduldbaar, en zelfs voor een oeizaam
liberaal, een bron van ergernis.
Niet prellig intusschen voor den oud-
minister Borgesiusmaar hij heeft het
gewild.
BUITENLAND.
liet bezoek van de hooge Russische
gasten aan Frankrijk Ts zonder bijzon
dere incidenten afgeloopcn. Al dc fees
telijkheden, zoowel te water als te land,
ter cere van den Tsaar en dc Tsarina
gehouden, zjjn schitterend geslaagd. De
grootsche militaire vertooningen, die de
harten des Fransclicn volks zoozeer in
verrukking weten Ie brengen, schijnen
ook op hel gemoed van den Tsaar te
hebben ingewerkt, althans hjj gaf zjjnc
bewondering daarover onverholen te
kennen. In de officieele toosten tusschen
Loubet en den Tsaar werd leger en
vloot hulde gebracht. Maar ook duide
lijk werd le verslaan gegeven, dat beide
in hoofdzaak dienen tot handhaving van
den vrede. En zoo voorzichlig was
de Tsaar, dat hjj op een geestdriftige
loost van Loubet de volgende loost
voorlas
.Mijnheer de president I Op het oo
genblik waarop Wij Frankrijk gaan ver
laten, waar Wjj wederom een zoo har
telijk onthaal hebben ontvangen, stellen
zweren. De gezworenen trokken zich terug voor
een kort beraadna hunne teragkomsl in de
stem hel vonnis.Schuldig aan zwaren dief
stal zonder verzachtende omstandigheden f'
De president sprak met koude slem het von
nis door den landsadvocaat gcëischt: .Tien
jaren tuchthuisstraf en vervallenverbhiring van
alle burgerrecht voor den tyd van vgf jaren I
Nauwljjks was het laatste woord van bet
der beschuldigden een luiden gil en daarna een
doffen valde onschuldig -eroordeelde werd
bewusteloos uil de gerechtszaal naar zgne cel
gebracht.
voorgevallen. Paul Lurtz
i bet tuchthuisniemand
r herken
in. In
niets onderscheidde hjj zich van zjjne mede
gevangenen voor de gevangenbewaarders was
de anderen. Hg droeg hel boeveopak en moest
dagelyks het voor hem bestemde stuk werk
vorgund, zelfs op Zondag niet, de H. Mis te
lezenhij zat dan in do rg der booswichten en
niemand vermoedde hoe in deze oogenblikken
zijn hart verlangend naar 't altaar getrokken
Wij or prjjs op, u uitdrukking le geven
van Onzen oprechten dank en levendi
ge ontroeriog. Wjj zullen voor immer,
de Keizerin en ik, een waardevolle ge
dachtenis houden aan deze weinige da
gen, zoo vol van indrukken, die diep
in ons gemoed gegrift staan, en Wjj
zullen voortgaan, van verre zoowel als
van nabij, deel te nemen in al wat het
bevriende Frankrijk betreft. De banden
die onze landen vereenigen, zjjn zoo
even nog vaster aangehaald en hebben
een nieuwe heiliging ontvangen door de
bewijzen van wederkeerige sympathie,
die hier zoo welsprekend zjjn geopen
baard en zoo warmen weerklank in
Rusland hebben gevonden. (Beweging).
Het nauwe verbond van twee groole
mogendheden, tlie met de meest vrede
lievende bedoeling zjjn bezield, en die,
al weten zij hunne rechten te eerbiedi
gen, niet zoeken eenige inbreuk te ma
ken op die van anderen, is oen kost
bare factor om de geheele menschheid
gerust te stellen (nieuwe beweging). Ik
drink op den voorspoed van Frankrjjk,
onzen vriend en bondgenoot, op het
dappere leger en de schoone vloot van
Frankrijk. Laat mjj op nieuw al mijn
dank tegenover u herhalen en raijn
glas ter uwer eere opheffen. (Bravo's
de muziek speelt de Mnrseilluise).
Omtrent het beoogde doel met bet
bezoek des Tsaren blijft het publiek dua
vrjjwel onkundig. De Russische Alleen-
heerscher liet de politiek eenvoudig on
besproken en constateerde alleen, dat
hot bondgenootschap den vrede beves
tigt. Voorloopig moet men zich met
deze phrase dus maar te vrede stellen,
wellicht dat binnen een niet te lang
tijdperk wel iets zal uitlekken van het
geen achter dc politieke schermen te
Compiégne is afgespeeld.
Natuurlijk is een decoratie-regen neer
gekomen op de personen, die in deze
politieke cotnedic een rol hebben ver
vuld. En dat moet gezegd de hoofdrol is
door do Tsaar meester!jjk afgespeeld.
Wel heeft hjj de Parjjzenaars zeer te
leurgesteld, door geen bezoek le brengen
aan hun wereldstad, maar de beste be
loften hebben ze gekregen voor de toe
komst.
De berichten uit China luiden schijn
baar gunstiger.
Peking is volkomen rustig sedert het
door de troepen van de mogendheden
ontruimd is. De troepen van Yoean-Sji-
Kai handhaven de orde, de houding van
de bevolking is in 't algemeen vriende-
worü, hjj. da priester, die eene schuld boette,
welke zyoe ziel niet bezwaarde. Wie kan de
zielepyn beschrijven, welke hg nu reeds twee
lange jaren moest verduren I Ofschoon bij nog
geen veertig jaren telde, was züo basr reeds
aanmerkelijk vergrijsd. Acb, wal deed hem zijn
arm hoofd zeer onder den druk der op hem
instormende gedachten. Hü, een priester, dis de
menschheid tot op dien ongeluksdag op da meist
onbaatzuchtige manier had gediend, wiens ge
heele zwoegen en tobben slechts de eer van
(iod en het geestelgk en lichameiyk welzüo van
züne medemenschen op hel oog bad, hjj zit
daar nu onder bet schuim der maatschappij en
rerd i
Deze v
dering, deze berooving
harde arbeid en deze bittere ontberingen, och,
dat alles was voor hem nislde (oltereedste
kwaal, want in 'oroedering en ontbering kwam
bij zyoeo God en Heiland nabg. Hel diepst
griefde hem de gedachte bjj niemand troost
te kuonen vinden. Hjj mocht niet eens met
zijnen biechtvader over zjjn oogeluk spreken,
zonder het zegel te verbrrken, dat by beloold
had ongeschonden le zullen bewaren. Juist dit
gevoel van eenzaamheid deed ia syn hart eeo
harden kamp ontstaan. O, hoe dikwjjls naderde
hem de verleider, die züoen trots opzette,
tegen de diepe vernedering, zgne zucht naar
vrijheid legeu de berooving derzelve, zyneo hon
ger naar een woord den troostes tegen de
troostelooze eenzaamheid zjjner ziel, Zijn geheele
sterke wilskracht, züne a
ziel konden hem alleen doen zegeprali
Men stelle zich een mensch voor,
