Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 29.
Zaterdag 19 October 1901.
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn. Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Maarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veonendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden i
Franco per post
Afzonderlijke numnien
t 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereenlging De Eembode.
Prijs der Adrertentiftni
Van 1 lot 6regclif0.30
Voor iederen regel meer0.05
i AdverlenliCn mop'
uiterlijk Vrjjdagavo;
Dit nummer bestaat nit
twee Bladen.
HERSTEMMING
voor de Provinciale Staten.
De uitslag der gehouden stemming
voor een lid voor de Provinciale Staten
in het kiesdistrict Amersfoort op Woens
dag I.I., heeft, wat te voorzien was, eene
herstemming noodig gemaakt, welke
moet plaats hebben op 25 October aan
staande. De candidalcn, die in herstem
ming konten, zijn deheeren i. Dolk en
L. Onvlee. In het vorig nummer van
ons Blad hebben we breedvoerig uiteen
gezel, dat de huidige stembusstrijd aller
waarschijnlijkst achterwege had kunnen
blijven, maar zeer zeker met één stem
ming had kunnen afloopen, indien de
Centrale Anti-rev. Kiesvereeniging be
leidvoller ware opgetreden, en niet
moedwillig een groot gedeelte der anti
liberale kiezers van verschillende nuan
ceering van zich had afgestooten, Door
hare .zeer zonderlinge politieke houding"
bij het stellen van een candidaat, moest
verdeeldheid worden uitgelokt.
Maar bovendien kwam zij met een
candidaat, die, wal aanstonds gezegd
werd, niet op dien steun van de kiezers
rekenen kon, welke onmisbaar is om
zich succes te verzekeren. Daarop werd
tijdig en ernstig gewezen, maar niets
mocht baten. Vandaar dat wc nu staan
voor eene herstemming tusschen boven
genoemde candidaten.
Wat de uitkomst daarvan wezen zal,
valt moeilijk te voorspellen bij ilen weer
zin, welken de kiezers getoond hebben te
gen het steunen van den heer Onvlee, den
candidaat der Centrale Anl.-rev. kiesver
eeniging. Hierin ligt dus een krachtige
waarschuwing aan deze kiesvereeniging
om alles te doen wat mogelijk is, wil
zij voorkomen, dal niet door haar moed
willig drijven een Staten-zetel voor de
anti-liberale partij verloren gaat.
De Fpanscbe Republiek
tegenover de Kerk.
Die Republiek heeft eigenlijk nim
mer van bijzondere welwillendheid tegen
over de Kerk blijk gegeven. Meermalen
hield zij 't traktement van pasU irs, ook
van bisschoppen in maar wat zij mis
dreven V Zij hadden moedig hunne stern
doen hooren als dienaren der Kerk, te
genover regecringcn, bij voorlduur er op
uil, hel beginsel van Staalsalmachl gel
dend te maken, en van de Kerk cene
verknechting te eischen.
Neen, de Republiek verdroeg zich
niet met de Kerk; dit getuigen de
vroegere Maart-decreten legen de gees
telijke Orden. Ook de onderwijswetten
verklaren dit duidelijk. Naar den eisch
der vrijmetselarij moest liet onderwijs,
door den Slaat gegeven, verplichtend
neutraal zijp. en door leeken worden ge
geven, Uit hoeveel gemeente scholen zijn
niet de geestelijke onderwijzers verdwe
nen. Nog vlotte het niet snel genoeg
met de ontkerstening der Ftansclte na
tie, lot spijt der schootsvel-mannen.
Zij wilden een proef nemen om de
roeping tot hel priesterschap uit te
blusschen door ook de seminaristen
in de kazerne te drijven. Hier of daar
is dat gelukt, maar over het geheel is
het zoo tastbaar mislukt, dat van dien
maatregel moest afgeweken worden. Het
doel werd niet getroffen.
Hel lijstje opgaven echter is hoogst
onvolledig. We zouden hier kunnen bijvoe
gen de wet op de echtscheiding, bepa
lingen omtrent liet successierecht, uil-
gedacht met den toeleg de rcligieuse
vercenigingen te treilen, enz.
Het is telkens een nieuw nummer,
maar het blijft dezelfde draad; onver
poosd en onvermoeid zet de vrijmetse
larij, als de synagoge-Satans, haar werk
voort tegen God en Zijne Kerk.
verbiedt. Voor hen blijft dus niet an
ders over dan heengaan, zich verwijde
ren van liet vaderland, aan welks wel
vaart, aan de opvoeding van zijn kin
deren, de verpleging van zijn weezen on
kranken, zij, die tot ballingschap gedwon-
genen, de beste krachten van hun geest,
van hun lichaam hadden gewijd.
Aan die daad van geweld moeht liet
Judasmerk niet ontbreken. De Rogoering,
die de vervolgingswet ontwierp, douple
haar met den neutralen naam van VVcl
op de V'ereenigingon. Dit doel denken
aan zoo iets als valschheid in geschrifte,
tiet is immers te doen om de kloosti'.r-
vercenigingen te treffen
Herhaaldelijk verhief Paus Loo XIII
zijn stem tegen het brutaal ingrijpen
van deze regeeringsdaad op de rechten
der Kerk, welke een streep haalt door
de exemption aan de Orden toegekend
van eeuwen lier. Het heeft niet mogen
balen. De eischen door de fatale wet
aan de congregaties gesteld, om de er
kenning van den Staat te verkrijgen,
werden niet uit liet ontwerp gelicht.
Kunnen eenige congregaties, zij hel
noode en onder protest legen liet on
recht,de afgevergde erkenning aanvragen,
zonder dal daarmee de aard der instel
ling wordt vernietigd, voor anderen is deze
uitweg niet. Voor laatstgenoemden blijft
derhalve geen andere weg dan de weg
der ballingschap. Scheiden treft smartelijk,
deze onschuldige Staatsgevaarlijken pijnt
dit, toch zijn ze blijde, niet omdat pn-
recht geschiedt, maar gelijk de Apos
telen, toen zij van den Hoogcn Raad
heengingen blijde waren, omdat ze waar
dig werden bevonden voor den naam
van Christus versmaadheid te mogen
lijden.
Wat evenwel vóór de laatste zittingslui
ting van het Parlement totslundkwam.cn
het sladium van tenuilvoorlegging is in
getreden, gaat alles, wat de Republiek
tegen de Kerk aandurfde, in brutaliteit
verre te boven. Het is eene onteigening
der vrijheid op groote schaal. Het is
aanzegging tot tienduizenden mee- of
heengaan, en dit meegaan beteekent
buigt voor mij Cesar-Staat, waar hel
zichtbaar Hoofd der Kerk aan een groot
aantal zegt, dat de Kerk hier te buigen
Ileefl nu de sekte der vrijmetselarij
haar doel bereikt? Slechts ten deele,
want bijna 600 congregaties met 8800
huizen hebben termen gevonden om
zonder verzaking der regeling harer stich
ting de erkenning aan te vragen.
Die zijn derhalve nog behouden, al
thans voorloopig; maar ze zullen een
harden strijd te strijden hebben, over
tuigd als zc zijn, dat het Damocles-
zwaard boven haar hoofd hangt.
De toeleg toch der Loge is geen an
dere, dan de opvoeding en hel onderwijs
der jeugd geheel te onttrekken aan de
religieusen en finaal toe te vertrouwen
aan den atlieïslischen Staat. Het liefst zag
zij de aanneming van een wet in die
richting met slechts één artikelAlle
rcligieuse congregation worden in Frank
rijk opgeheven, terwijl het aan de
leden, die er toe bchooren, verboden is zieli
op eenigcrlei wijze met onderwijs of op
voeding der jeugd in te laten. Maar
wat niet op den dag van heden bereik
baar is, wordt uitgesteld tot den dag
van morgen. Het laat zich verwachten,
dat na oenigen lijd hel werk der ont
kerstening in Frankrijk zal worden voort
gezet.
Niet alleen echter aan liet christelijk
onderwijs wordt een slag toegebracht,
maar ook de priesterschare wordt door
de Judaswcl op beduidende wijze gedund,
die schare is cellier verre van overcom
pleet, en nu wordt lietle kort in de
gelederen van de clcrgé. Want te kort is
er, nu nog grooter geworden door liet
gedwongen vertrek van vele geordende
priesters. Dit verzwaart den algemeencn
nood, welken de fatale wet over Frankrijk
brengt.
Het tekort dagleekenl van de groote
Franscue Revolutie; de valbijl, de ont
bering, de uitdrijving had de elergé tijdens
liet Schrikbewind aanmerkelijk vermin
derd cn de aanvulling door nieuwge-
wijden kon slechts uiterst gebrekkig zijn,
door de opheffing van seminariên en
de gedwungen vlucht der bisschoppen.
Het concordaat mocht de kerken weer
openen, daarmee was evenwel niet aan
stonds in de behoefte aan de noodige
priesters voor de bediening der paro
chiën voorzien. Priesternood was er
nog tijdens de Restauratie en dermate,
dut soins de nieuwgewijden aanstonds,
na het vertrek uit liet seminarie, pas-
torcele function moesten waarnemen
cn wel soms in twee aangrenzende pa
rochies gelijkertijd.
Die toestand verbeterde langzaam aan,
maar werd nimmer geheel weggenomen.
Naar gelang zij in getal toenamen sup
pleerden de regulieren, wier krachten
soms werden benut voor het professo
raat in seminariên, tot het aan den als
geweldenaar ontpopten Staat goed dacht,
om tien door uitzonderingswetten te tref
fen. Thans, na dal de gevolgen der be
ruchte Maart-decreten eenigszins zijn ge
temperd, komt de geweldige Staat an
dermaal met den geesel eener onrecht
vaardige wet, die een getal geordende
priesters uil den lande verdrijtt. In dit
treurig licht beschouwd, blijkt van deze
vervolgingswet de helsche toeleg nog
duidelijker.
Maar het satanisch pogen zal niet ge
lukken. Is de Kerk in Frankrjjk de or
kaan der groote Revolutie le boven ge
komen. dan vertrouwen we vast, dat
,-o ook in dezen storm haar kracht tot
verweer zal toonon, en na harden strijd
eenige schitterende bladzijden meer in
tiaar geschiedboek zal kunnen aanwijzen.
We behoeven slechts te herinneren aan
den cultuurstrijd, waarvan Duitschland,
jaren achtereen het schouwspel heeft
opgeleverd.
De oude Fransche muntstukken heb
ben tot opschrift
„Dieu protégé la France", God be-
scherme Franki ijk
Door die bescherming sterk, gaan zijn
katholieke zonen de moeilijke periode te
gemoet.
BUITENLAND.
Op don 20on Februari zal, gelijk men
weet, Z. II. Paus Leo XIII het jubilee
vieren van zijn vijf-en-twinlig-jarig pon
tificaat. Het internationaal comité, te
Bologna gevestigd, heeft dezer dagen
een circulaire verzonden, om de katho
lieke wereld te verzoeken deel te nemen
aan de algemcenc huldebetuiging ter
eero van Z. II. den Paus op dien ge
denk waardigen dag.
«Oni du intrede van den H. Vader
in hot vijf-en-lwinligste jaar van zijn
pontificaal le vieren, worden de katho
lieken van alle landen en van alle bis
dommen uitgenoodigd, deputaties naar
Rome te zenden. De II. Vader stelt zich
die gedurende de maanden Maart,
April en Mei 1902 te ontvangen."
Verder noadigt de circulaire uit op
bijzondere wijze voor den Paus te bidden
en een offertje te geven, om den H.
Vader een geschenk aan te bieden.
Het geschenk, dat door alle bisschop-
n en alle volkeren der aarde aan den
H. Vader zal worden aangeboden, zal
bestaan uit een gouden, zeer zuivere
tiara, waarvan de Paus zich gedurende
de plechtigheden van hel jubilee zal kun
nen bedienen. Deze tiara zal door Z.Em.
den kardinaal-vicaris, eere-president van
hel internationale comité, voor de ope
ning van het jubilee aan Z. H. Leo XIII
worden aangeboden.
Uit China wordt gemeld, dat de
Chineesche vredesonderhandelaars aan
den doyen van het corps diplomatique
te Peking, De Colog in, een chèque heb
ben gestuurd van 450 millioen taels,
zijnde het bedrag der overeengekomen
schadevergoeding.
FEUILLETON.
Een offer van t
Naar hel Duilech van L. llcitaer.
(Slot.)
11). Patrick ging bjj dezen aanblik een steek
door het barlzjjne lippen trilden, ijjno handen
sidderden, zoodat hem onwillekeurig hol schuifje
ontglipte. Nu richtle de bankier zich op cn
luisterde, en met hem de cipier, want door de
celdeur klonken de lonen van oen boelgezang,
Ademloos bad Patrick naar bet gezang ge
luisterd, thans kon bjj de zielesmart, di in
zgne bomt opwelde niet langer bedwingen luid
begon bg te snikken, en lieele tranen vloeidon
lange zijne wangen.
.Mijoheer Blackford," onderbrak de cipier
het welsprekend stiliwjjgen, .bijna allen, die hier
opgesloten zgo, zjjo naar bon zeggen onschuldig
als een lam en klagen over het hno aangedane
onrecht. Deze betuigt zijne oaichnld niet en
klaagt niet over geleden onrechtmaar als ooit
een mensch onrechtvaardig veroordeeld is, dan
is het deze voormalige katholieke priester Paul
Lurtz. Ik heb de vrijheid en hel leven liet, en
in den omgang mei dit uitvaagsel der raoal-
schappg wordt ons hart verhard on moet dal
dikwijls zgn. Niettegenstaande dat zou ik mjj ge
willig nier een jaar laten opsluiten, als ik dezen
arme daarmede do vrjjbeid kookoopen."
De cipier dacht den bezoeker, door dszswoor-
de eea troost te bieden, daar hjj hem zoo diep
getroffen zag, doch vermoedde niet, dal bjj door
zjjae woorden hel pijnigend zelfverwijt slechts
vermeerderde. Deze veegde zich de traoen van
het gelaalslechts met moeite kreeg hjj z(joe
zelfbeheersching terug.
.Doe mij de deur maar open,1' sprak hij en kon
zgne stem nauwljjfcs de noodige vastheid geven.
,ik zon gaarne met dien armen heer spre-
De celdeur ging open en Patrick Blackford
stond tegenover het offer van zjio blind vooroor
deel, Bescheiden ging de cipier heen, Icrwjjl hjj
de denr achter zich dichttrokPatrick en de
Als er plotseling een bovenaardscb wezen in
de cel was gekomen, had de geestelijke niet
meer kunnen schrikken dan thans voor do ge
stalte van dien man, die zoo ongelukkig in zjjo
leven gegrepen had. Een oogenblik zagen bei
den elkaar sprakeloos aan. De priester was op
sprongen en stond hoogopgerichl achter zijn
zitbankje, terwijl Patrick met een schuwen blik
en in deemoedige bonding oaar hem keek.
.Weleerwaarde 1" smeekte Patrick en slak
beide banden nit, .ach vergeef mjj, wat ik n
misdaan heb!"
„Wat moet ik n vergeven,mijnheer Blackford?"
vrr *g de eerwaarde heer Lurtz, verrast door
den smeekenden toon en gebaren van den
jongen bankier.
.Vraagt u dat nog, eerwaarde zeido Patrick,
.nadat n twee lange jaren door mijne schold
onschuldig in den kerker gezucht bebl
„Onschuldig Onschuldig Qjj weel dos dat
,0 God, dan toch!" Met deze woorden zonk
hjj op zjjo werkstoellje en verborg zjjn gelaat
in zjjne handen. De gevangeno scheen de tegen
woordigheid van den bankier vcrgelco te zijn,
want hjj bleef geruimen Ijjd bewegenloos zitten.
.Hoogeerwaarde, vergeef mjj," klonk liet Ihans
weder smeckend naast hemPatrick was voor
den gevangene op den knieën gezonken hield
.11 zjjl ongelukkig om hei misverstand, dal
tusschen ons ontstaan is," troostte hem de gecs-
leljjke.daaruit zie ik, dat ik u niets heb le
,0. gij hebt veel te vergev.-i," spr.ik Patrick
stand.een schan leljjk vooroordeel tegeo uwen
stand als katholiek priester deed mjj de schan
delijke beschuldiging uitbrengen, Thans wil ik
bed mjjns vaders deed een haal tegen n in mjj
opkomen, en ik heette de gelegenheid welkom,
welke mjj in slaat stelde, u le kuonen belagen.
Uwe zorg voor het zieleheil van den stervende
hield ik voor den dekmantel uwer eigene plan
nen. Ik hield u inderdaad voor den dief der
verdwenen som, waarmede gjj u zelf wildel ver
rijken, of minstens de plannen van nwon gods
dienst dacbl nit te voeren. .Het doel heiligt de
middelendeze stelling, meendo ik, hadt ook
gó a gekozen, De gedachte, hel
woord mjjns vaders in den wind gesh
bobben, amatt mö bet meest."
.Nu volg ik mjjn geweleo, en dat zegt mij,
dat ik niet slechts legen nw persoon, maar ook
tegen uwen godsdienst onrecht gepleegd heb. O,
wjjs mjj ilen weg om mgn onrecht te boeten!
Een godsdienst, die zjjne dienaren tol zulk een
olfer in staat ziel, moet de waie zijn. Dat zal
ik opcnlgk verkondigen, door tot hem over te
.Gó zjjl thans overspannen, mjjnheer Black
ford," anlwoorddo de genslelgke, .door de be
nauwende ontdekking dor waarheid, dat gjj door
uwe verdachlmaking mjj onrecht hebtaangedaan.
Gjj zult er zekor anders over gaan denken, als
liet kwaad verholpeo is, dat gjj geslicht hebi."
.Neen eerwaarde, het besluit staat vost bjj
mjj. Mijn eerste zorg zó het thans, bewijzen voor
uwe onschuld bijeen te zoeken. Ik wil u niet
viageo, mg daarin behulpzaam te zjja ik
weel thans immers, dat gó het niet kunt, beter
gezegd, niet raoogl. Tot nu toe heb ik slechs
een scbrgven nit de nagelaten papieren mgos
vaders in bezit, dat mg den weg wgst. Ik zal
bem vinden en wanneer gg na eenigen tjjd de
vrghcld en uw priesterambt terug erlangt... dan.
ja dan kom ik tot u, en n moogt mij niet vei
btooien, als ik n zal verzoeken, mg in uwe
godsdienst te oodcrngzeD> opdat ik in 't geloof
mgos vaders leven en sterven kan."
Patrick groep na dez» plechtige verzekering
de handen van den gevangene en bedekte ze met
kussen. Paul Lurtz werd overweldigd door een ge
voel van heilige vreugde, dat hem geheel door
tintelde. In de ovormuat van gclnk Irok hö den
jongen man aan zóne borat en sprak met de
innigheid van zóne van God vervulde ziel
,0, món God, dit oogenblik zon met tien jaren
gevangenschap niet te duur betaald zgn!"
Weinige weken latei
den voor twee jaren i
Paul Lurlz herzien. De beide dochters van den
overleden koopman Roger While, wier moeder
inlusschen overleden was, hadden nauwlók* van
de nadere omstandigheden dor veroordeeliog
van den geesloljike gehoord, of zg atakenoogen-
blikkoiyk naar Amerika over, om persoonlijk ge
tuigenis af te loggen van de onschuld aan den
leo lasle gelegden diefstal. Zoo eindigde dan het
proces met de vrgapraak en het eerherstel van
den eerlgda zoo gcsinaden priester. Doch alleen
de katholieke nieuwsbladen van Baltimore ver
kondigden den afloop vin dil tweede proces;
de couranten, die twee jaar geleden den ver
volgden priealermet een vloed van smaadarti-
keleo hadden overladen, bewaarden nn.bet stil
zwijgen, waarschgsiyk om niet den goeden
naam van den voormaligeo bankier William
Blackford le schenden, maar nog meer omdat
zg daardoor hna eigen schande zonden moeten
verkondigen, als zg de eer van een katholiek
priester hadden willen hooghouden
Do eerwnardo heer Lurtz is tLans directeur
van de wooaioriohtlng voor katholieke weeskin
deren van leracho landverhuizers en bewoont
als zoodanig het voormalige paleis van heiban
kiershuis Blacklord en Zonen, dat verbouwd
was als weesinrichtlng. Henri Blackford heeft
met zón gezin Baltimore verlaten en ia ineens