j
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 51.
Zaterdag 22 Maart 1902
Vijftiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baam, Bameveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBDAO.
Abonnementaprija par drie ma&ndom
Franco per post4(
Afzonderlijke nummer»f o,0!
Bureau Breedestraat18 Amersfoort
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Frija der Advartantiên i
Van 1 tot 6 regel*f0.30
Voor icderen regel meer-0.05
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Het moderne stnfreebt.
In verschillende landen poogt hel
moderne strafrecht door te breken, en
wat daarmee verbonden isde nieuwere
theorie omtrenl criminaliteit. Het komt
hierop ten slotte neerde misdadiger
is niet te beschouwen als een mensch,
die een booze daad pleegt, omdat hij
boos wil, maar hij is meer lijdend dan
bedrijvend. Hij is eigenlijk een slacht
offer. Het zou 'm zitten in een over
erving in zijn geslacht, waarvan hij zich
niet kan losmaken, of wel in de maat
schappelijke omringing, waarin de mis
dadiger zich beweegtook in zijn psycho
logische eigenaardigheden zou de hoofd
bron schuilen. Dat alles komt neer op
een determinisme (voorafbepalingj, welke
den vrijen wil bij den delinkwcnt buiten
sluit. Anders handelen dan hij deed,
vermocht hy eigenlijk niet.
Dat bij deze opvatting het begrip van
zedelijkheid verloren gaat, is zoo klaar
als de dag. Wordt de grond van crimi
naliteit veranderd, of liever vervangen,
dan maakt ten laatste het strafrecht
dezelfde beweging mee. De gevangenissen
houden dan op strafplaatsen te zijn.
Hoe dan ook, de misdadigers blijven
gevaarlijke lui, maar men maakt bewaar-
gestichten voor hen en ze missen de
gelegenheid de misdrijven te plegen,
waartoe ze gedetermineerd zijn. Men
beschouwe ze niet als booze menschen,
maar als kranken (zij 't dan lijders aan
een vreemde en voor hunne mede-men-
schen gevaarlijke krankheid), en in dit
geval bouwe men voor hen speciale
ziekenhuizen, sanatoria, of hoe men het
noemen wil. Er zijn gestichten voor
krankzinnigen, en de vraag naar plaat
sing overtreft het getal plaatsen, welke
de direction kunnen aanbieden. Waarom
dan geen gestichten met specialiteiten
als geneesheeren en, voegen wij er bij,
met specialiteiten als verplegers voor de
lijders aan inisdaad-krankle
Deze denkbeelden der jonge, zooge
naamde Antropologisch-Oriminalisiisclie
school, vooral uit italic overgewaaid,
pogen in de verschillende landen aan
hangers en predikers te winnenook
ten onzent. Wel bleek echter meer dan
eens, dat Nederland nog geen overwonnen
gebied is. Dit trad nog onlangs in liet
licht, en wel bij den 327n verjaardag
der stichting van Leidens Academie,
uil de rede, gesproken door den rector-
magnificus, prof. mr. H. Van der Hoe-
,Ovcr waardeering en hervorming
liet strafrecht." Volgens dezen prof.
wordt liet hoogc belang van 't slrafreclit
algemeen erkendzonder zijn sanctie
toch geen Recht en Orde op deze wereld.
Maar over de onvoldoendheid, ja over
de gebrekkigheid van liet strafrecht
wordt voortdurend geklaagd.
Maar vroeg Spr., na tegen de leer
stellingen in onzen lijd en tegen over
ijling te hebben gewaarschuwd is 'l
optreden der italiaansche school, als
nieuwe strafrechl-school gerechtvaardigd?
Niet haar determinisme is haar karakter
trek, wél haar geboren misdadiger en
haar criminccllype zyn hare hoofdken
merken. Bezwaren hoopten zicli op tegen
Loinbroso's leerop congressen besprak
men t voor en 't tegen. Voor juristen
blijft wcnschelijk cene afwachtende hou
ding tegenover de ontdekking, dat de
misdadige aanleg van den mensch kan
worden bepaald door zijn soortelijk ge
wicht. Die houding past, zoolang de
adepten der medische filosofische facul
teit in twee strijdkampen verdeeld blijven.
Zoo lang men 't over het bestaan
van abnormaliteiten niet eens is, lijkt
hun strijd over heur oorsprong en aard
vrij ijdel, en laat de vraag, of hier aan
't atavisme te denken is den jurist vrij
koud.
Rij al het bewezene van en 't rond
terugkomen op vroeger met groote
zekerheid geuite meeningen, noemt Spr.
als hoofdfout der Italiaansche school
voorbarigheid. Zoo lang de waarde zijner
waarnemingen niet vaststond, mochten
Lombroso, noch zijn volgelingen, daar
op een nieuw strafrechtelijk gebouw
optrekken.
Ieder op zijn eigen terrein; strafwet
geving, rechtspraak en wetenschap blijven
neutraal tegenover den geboren misda
diger van Lombroso. Wij volgden belang
stellend den strijd, maar conslaleeren,
dal de geboren misdadiger van Lombroso
nog niet zegevierend uil den strjjd te
voorschijn -kwam.
Eerst wanneer een strafrecht op natuur-
wctenschappelijken grondslag, voorzien
van geldige geloofsbrieven zicli aan
meldt, openen wij de deur, maar dan
ook wagenwijd met al zijn con
sequenties.
De aanhangers van Lombroso c.s. hier
te lande, zien hier dus dat des hoeren V. d.
Iloeven's redevoering aan hun stelsel vrij
harde slagen toebrengt. De modernen
denken reeds een nieuw gebouw op te
trekken, terwijl zelfs de deugdelijkheid
van den grond nog blijken inoel. Zeg
dat het bankroet hier al vropg in 'l
verschiet is. Die lieeren spannen de
vierschaar over 't oude strafrecht en
vooral over de oude zedcloer, maar op
hun beurt worden ze ingedaagd, be
klaagd ten minsle van voorbarigheid.
De wetenschappelijke grondslag wordt
betwist, de geldige geloofsbrieven ont
breken nog, de geboren misdadiger van
Lombroso i3 nog niet zegevierend uil
den strijd te voorschijn gelreden, en dat
sabelt reeds links en rechts en wil
victorie kraaien!
De raad van den Leidschen prolcssor
aan slrafwelgeving, rechtspraak, weten
schap zoo nabij met die kwestie betrok
ken, isneutraal blijven. Ons katholiek
standpunt verdraagt zich met een onpar
tijdig onderzoek van alle argumenten,
door de nieuwe school bijeengebracht
en een loyaal strijdvoeren. maar tegen
over hetgeen wij beslist voor dwaling
houden, kunnen wij niet neutraal zijn.
Wat zijn wij, Roomsclien, toch ge
lukkig Bij 't geen de nieuwere school
als nieuw stelsel opwerp en ingujpt
op 'l gebied van zedeleer, toerekenbaar
heid, verantwoordelijkheid behoeven wij
geen neutraal standpunt te kiezen, geen
afwachtende houding aan to nemen,
alsof nog een kansje beslond voor die
school om hare begrippen tot zekeren
graad van waarschijnlijk huid te brengen
Tegenover al dal wetenschappelijk
gcdisputccr, wordt reeds het ruomsche
kind in den catechismus goed gewapend.
Daar leert hot en wordt het duidelijk
gemaakt, dat zonde 't zedelijk kwaad
is een vrijwillige overtreding van den
heiligen wil Gods. Hel kind wordt dui
delijk gemaakt, dal hel beschikt over
vrijen wil, goed ol kwaad vryolyk
kiest, een geweten heeft, dal liet 'l ge
wilde kwaad verwijt, liet weet, dal hel
eenmaal voor den alwetonden Rechter
zich moet verantwoorden over zijn daden,
goede on booze.
Laat de maatschappij zorgen, dat
geen doornen van moderne scholen dit
goede zaad verslikken. De menschhcid
in betrekking tot zedelijkheid, recht cn
orde zal beter gebaat zijn niet die oude
begrippen, nog het christenkind inge
prent, dan met de nieuwere theorieën,
welke ons willen wijsmaken, dat do
moordenaar, brandstichter of wat boos
wicht ook, die de rechters zullen vcr-
oordeolen, het toch housch niet helpen
kan, dal zijn mes een medemonsch af
maakte of hij een huis in brand slak,
eenvoudig, omdat hij tot zijne daad ge
determineerd was, of een geboren mis
dadiger is.
BUITENLAND.
De Belgische regeering weet nu, wat
haar van de rumoer makende socialis
ten te wachten staat, als zij voor hunne
eischen niet zwichten wilIn de Kamer
werd den minister-president, De Smet de
Nacyer, de vraag gesteld hoe ver hij
besloten was te gaan in zjjn tegenstand,
maar de minister stelde daar tegenover
de vraaghoe ver de leiders der bewe
ging besloten waren Ie gaan, en daarop
werd door den Luikschen afgevaardigde,
terwijl hy den Tninister de gebalde
vuist toestak, geroepen,Wij zullen
tot hel uiterste gaan, en het volk zal,
•anneer hel zijn moet, voor hel alge-
een stemrecht zijn bloed vergieten I"
Inlusschen is de regeering niet van
plan voor bedreiging terug to schrikken,
maar schijnt vast besloten niet toe te
zullen geven aan de eischen der op
roerkraaiers, noch te gedoogen, dat. de
openbare orde gestoord wordt.
De Belgische Kamer zette Woensdag
do beraadslaging over het ontwerp be
treffende het algemeen kiesrecht voor
provincie- en gemeentebesturen voort
en verwierp met 'J2 stemmen tegen 45
het voorstel, waarbij de leeftijd voor de
gemeentelijke kiesbevoegdheid wordt ge
steld op 21 jaar. Dit voorstel behelsde
ook het kiesrecht voor vrouwen.
De socialistische algevaardigde Van
de Velde diende daarop een voorstel in
tot grondwetsherziening, welk voortitel
vermoedelijk eerst naPaschcn in behan
deling zul komen.
Maandag word te Luik een groote
optocht der oppositiepartijen voor het
alg. kiesrecht gehouden, die zonder eeni-
ge storing van de orde verliep. Een
8—10U00 man namen aan dien optocht
deel. Ten stadhuizc werd evenals zulks
te Antwerpen geschiedde, door een com-
- - ie een verzoekschrift overhandigd,
in het algemeene kiesrecht gevraagd
werd.
De Geologische vereeniging te Luik
heeft de meening verkondigd, dal zich
door Noord-België in Oostelijke richting
een kolenbekken heentrekt, hetwelk het
Weslfaalschc bekken met het Engolsche
verbindt. Professor Lhoest houdt de
kolenlagen voor even belangrijk als die
der provincie Henegouwen zij zouden,
volgens de meening van anderen, min
der moeilijkheden voor de exploitatie
opleveren, dan die van Westfalen. Ver
dere diepboringen zullen in de nabijheid
van Antwerpen, Knocke, Braeschat,
Hoogstraaten cn Merxplas plaats vin
den.
Het Spaansche Ministerie is als volgt
thans saamgesteldMinister-president
Sagasla oorlog generaal Weyler bin-
nenlandsche zaken Morely Prendergast;
openbare werken Canalejasjuslitie
Monlillaopenbaar onderwijs Romano-
ncsbuiteniandsclie zaken Ahnodovar.
Het program van dit nieuwe minis
terie, aldus meldt een telegram uit Ma
drid, omvat de volgende puntenHer
opening der Kamers op 1 Aprilbe-
FEUILLETON.
De laatste Montfaleon.
Een verhaal uit de 17e einw.
1) Wanneer men de Alpen, die uit Zwitserland
zich naar Frankrijk uitstrekken, naar het zuiden
afdaalt, komt men tusscben de Rhöne en den
Isère in oooo streek, welke eertijds het graaf
schap Albon heolte. Hier rust de moede wan
delaar gaarne nil en zjjne verbeeldingskracht
komt lol kalmte bjj het aanschouwen der rus
tige natuur i een groote tegenstelling bij de
ontzettend woeste tafereelen, welke hem in
de Alpen met hare reusachtige afmetingen trof
fen. Uit het lachende en vruchtbare dal van
Tulles, dal Irotsch schijnt te zyn op zijne wa
teren, zijne korenvelden en zjjne door wijngaar
den doorsneden gedeelten, komt men in een
groote vlakte, in wier midden de helder witte
muren van Saint-Marcellin, verborgen onder
het loof van populieren en kastanjes, gastvrij
uitnoodlgen plaats te nemen in hunne schaduw,
om beschutting te zoeken tegen de brandende
zonnestralen. In het dal heerscht de lente met
haar koele windjes en genrende bloemen, in
de vlakte de zomer met zjjn blauwen hemelen
zjjne hitte. Rechts van St. Marcellin strekt zich
een groenend wond uit, als een eiland in de
stille zeedat zjjn de laatste overblijfselen van
den Cbamboran, een oud, eerbiedwaardig woud,
welks honderdjarige eiken en benken door de
bjjl onbarmhartig zijn gednnd, zonder te letton
op de vrome sagen, welker verstommen dit
woud op haar ouden dag schijnt te betreuren.
Links van Cbamboran, een aanplanting eener
abdij uit de eerste Christentijden, want monni
ken hebben 't eerst den steilen bergwand be
woonbaar gemaakt, ia het gezicht nog aangrij
pender. Lie lière kronkelt als eene slang door
weidon en bespoel! mei haar blauwe wateren
den voet der bergen van Albon, waarin wjj nu
De geurige alpenplateaux, die op de beuvela
gevonden worden, gelijken in de verle op oen
azuren band, dach dit gezichtsbedrog verdwijnt,
als men dichter bij deze met hout begroeide
hoogten komt. De kleuren vau het landschap
worden genuanceerd door onbeschrijflijk achoone
fiolende rijke mantel vau smaragden, met
blauwachtige aderen doorwerkt, welke over de
heuvels schijnt geworpen, breidt zich als eene
tooverachtige draperie uit; de roet bloemen
prijkende weilanden, de met rijpend koren ge
looide velden, de hellingen beplant met wijn
stokken of mais, io wier lange bladen de wind
spoelt, schflnen in elkaar gevlochten als do
bloemenkransen in een borduursel. De roman
tische aanblik deter streek wordt zeer verhoogd
door de ruinen van kerken en burchten, welke
op de hoogten treuren; het Christendom der
eersten tijden en de raiddeleeuwsche riddertijd
spreken door deze gedenkleekenen op dio een
zame heuvels tot ons.
Hier ligt hel wooderschoone dal van Sainte
Harie, waar de koele golfjes der Galanre schij
nen la slapen in hnn groene bedding in de
icheduw van wilgen en populieren. Da toegang
wordt van beide zjjden door rnlnen afgesloten,
welke de geheele geschiedenis van hel dal ver
melden. Noordeljjk ziet men de oude torens
van Montfaleon, die als verbleekte beenderen
over de bergen verstrooid liggendat is alles
wal er is overgebleven van de adellijke familie,
die zc eens bouwde. De burcht had haar naam
aan ,Mont du Faucon, Valkenberg," ontleend,
waarmede die plaats dunr de overlevering word
aangeduid. Ten zuiden is de grond bedekt
met de overblijfselen van een klooster, dat do
dauphin Gnido IV in 1116 heeft gesticht. In
dien grjjzen voortijd had dit woudrjjke dal den
naam van .Dal des Kwaads," want dreigende
sagen schrikten den pelgrim af au droegen er
toa bjj, den gevreeadeu burcht der Montfaleon*
te omgeven met die vreea, die werd opgewekt
door hnn groote macht. Toen echter de oude
Gnido aan het einde van hel d-il de monniken,
van den H. Brnno had toegestaan eene klooster
te slichteo, veranderde hefdal geheelde won
den werden toegankelijker, vruchtbare weilan
den ontstonden, pachthoeven werden bjj de
steile rotsen gebouwd en goudgeel koreu bond
den strijd aan met kreupelhout en doornen. De
Karthuizers plaatsten hunne abdjj onder be
scherming der H. Maagd, deKoningin der Engelen,
dh naam van het dal.werd veranderd in Saint
Marie en de godsdienst bracht zegen en wel
vaart, toen hjj bezit nam van dit dal. Da atrenge
en krijgshaftige aard der ridders van den Val
kenberg werd onder het koraal-gezang der
monniken zachter, en een geheimzinnige vriend
schapsband sloot zich om bnrchl en klooster.
den burcht, doch
thans is ook in zijne ruinen niets meer over
dan een yraf, waar de ranken van het klimop
op het marmer haast het Latjjasche opschrifi
onleesbaar maken.Door haat in 't leven ge
scheiden, in den dood vereenigd, wachten hier
twee broeders den jongsten dag. Hid voor do
laatste ridders van
De Ijjd heelt de woorden, die dit raadsel in
dit opschrift hadden kuolfcn oplossen,uilgewiach 1.
Misschien wilde de Voorzieoigheid niet, dut cono
herinnering van vroegere gehourtenisson den
vrede van dit graf zou komen eloren helaas,
in deze treurige woorden liggen hartstochten en
meuscheljjke jammer ca ellende, eene beken
tenis van de diepste smart en onwillekeurig
gevoelt men, dat tuncheu de ruinen van Val
kenberg en die des kloostera nog een geheime
verbinding bestaat.
De volkssage bevestigt de wonderlijke oplos
sing, welke de dooi en bet graf in deze zwij
gende wildernis niet gevenik her'.aal hier,
wal men rojj van deze plaats verteld heeft.
In hel midden der 17e eeuw, ten tjjde, dat
in Frankrijk koning Lodewjjk XIV in zjjn groolston
luisler regeerde, was hel huis dor Hontfalcons,
dat de vorige oorlogen hadden berooid van
zijne lieustknechten en tot een kleine bezitting
hadden ternggebrachl, welker geringe inkomston
niet meer in staat waren bet waardig to ba-
hcereo, bijna ten gronde gericht. Maar deze
naam was io de geschiedenis van Dauphin! te
beroemd en bet volk bad hem sedert onheuglijke
tijden, vooral in de streek, waar zyn oorsprong
verloren ging in de oudste sagen, met te veel
achting genoemd, dan dat door zjjn ongeluk
l aanzien, waarin hjj nog altijd atond, zou
leden hebben. Zells de kooing gaf meerdere
den zijn grooto deelneming te kennon voor
de Montfalcons, en men mocht derhalve hopen,
hel edele bois vroeg of laat lo hulp zou
komen. Hel bealond toen nog uit drie personen,
eencn grijsaard en zijn heide zonen. Do vrijheer
van Montlalcoo had, in de hoop zich erboven
op Ie werken, den degen gegrepen, zooals x|jae
voorvaderenhjj waa naar Parjja gegaan, had
don burcht zijner vaderen verwisseld tegen het
hof en zicli bot eenvuudige leven van den land
edelman ontzegd voor da verstroolngen van
den hovelingzjjn adeltrots had ham echter
niet verlaten. Zoo verkwistte bjj de middelen,
die hem nog overbleven, door een praal, welke
de heerschende modo hem oplegde, en keerde,
met 'a konings gunst beladen, doch ariffer dan
te voren, naar Dauphin! lerng. Hjj bracht ach
ter de hoop mede, die zjjn eerstgeborene zoon
Guido verwezeljjken moest, als hjj zich aan
het hof vertoonde. Gnido van Montfaleon bad
echter geen luit, om aan de eergierigheid xjjos
vaders te voldoenhp was een ernstig, bleek
jongeling, geneigd lot ernstig overdenken en tol
do studie aangetrokken. Zjjne wereld waa ,Ma-
rla-dal," de andere kende hjj niet en wildo dio
ook niet leeren kennen. Hjj was opgegroeid in
de stilte van het dal, zooals de hoornen, zijne
vrienden; evenals zjj kendo hjj geen andero
stormen dan de ooweersbnien aan den hemel,
en toch ichool er kracht eu energie in dezo
kalme en edele ziel. Weldadigheid
liefde lot God en den naaste, dl
Christendeugd, huisde in zjjn edel hart, dat
