I
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad.
f
No. 9.
Zaterdag 31 Mei 1902.
Zestiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs par dria muadui
Franco per pott 10,40.
Afzonderlijke nummer* f 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereenlglng De Eembode.
Prij* dar Advertentién i
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel meer-0.05
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Toen en nu.
'Ingezonden
kIeder weet wal slrijd is gevoerd tegen
militarisme, dat aan onze natie den
rsoonljjken dienstplicht op de schouders
dt gelegd. Het bleek ten laatste over-
tuigend, dat het woord uit het Katho
liek Program, wat verzwaring van militaire
lasten, persoonlijke en financieele, af
keurde, den lof verdient, welke aan een
Siooi woord toekomt. Meer is hel niet
.geweest. Het bleek ten slotte gelijkenis
hebben met tenloonstellingsartikelen,
ims achter vitrines verborgen, later
:hter door de inzenders afgevoerd.
Ook van anli-revolutionnaire /.yde werd
i|ie persoonlijke dienstplichtwet gesteund,
Hoewel tot op heden het afdoend bewijs,
Waaruit de noodzakelijkheid van deze
invoering klaar moet blijken, niet is
'geleverd.
De nog niet aanschouwde voordeelen
Werden in die dagen hoog en breed
jutgemeten. Kon het anders Naar het
heette was zelfs een stukje sociaal werk
geleverd met de afschatfing der plaals-
ervanging en met kazernedwang voor
Iken trekker van een dienstplichtig
jumraer. Wal zou het op de miliciens
de lagere standen veredelend werken,
igelijks in contact te zijn met jonge-
igen uil beter en hooger stand 1 Het
iek wel, of de voortzwellende beschavings-
alle ruwe en onreine elementen
lil de kazerne zou wegspoelen. De zede
kracht, die van deze beter opge-
de jonge mannen moest uitgaan, zou
ontsmettingsoven werken.
In dier voege werd toen georeerd.
dat ideale moet zeker niet in de
icht hebben gezeten, althans naar om-
ig geduikeld is het niet.
t Paarden achter den wagen spannen is
■tijd voor dom en verkeerd werk ge-
joudenom dit te weten is paarden
kennis, noch wagenmeester-kunsl noodig.
Bijgevolg hadden de persoonlijke dienst
plicht-mannen voorop moeten stellen:
eerst verbetering der kazerne, verheffing
haar zedelijk peil. Het stond immers
toen al vast, dat Nederlands kracht
zijne defensie, wat het leger be
treft, gezocht moet worden in hel moreel
.n den soldaat.
Maar er scheen toen zooveel haast
bij 't werk, elk man, die er in lootte,
uniform te steken, dat op verbetering
van 't kazerneleven niet kon gewacht
worden. Men koesterde de grootste en
gunstigste verwachting van den deugd-
bacil, welke door zoo vele brave jonkmans
de kazerne zou worden overge
bracht. Het leek wel, of onder icn drang
der omstandigheden de verbetering zich
baan zou moeten maken. Er zou immers
zoo veel kracht van 't goede element
uitgaan, dat hierdoor het kwade zou
overwonnen worden. Maar weinigen
hebben echter dit optimisme gedeeld,
de ineesten waren terecht beducht
voor een herhaling van 't oude verschijn
sel: dat een bijeenvoeging van gave en
reeds bedorven vruchten, ten nadeele
van eerslgemelde gewoonlijk uitvalt.
Wat in den laatsten tijd is gebeurd,
heeft volkomen de droeve waarheid
bevestigd, dat de kazerne nu nog even
demoraliseerend werkt als ooit te voren.
Dit kan niet meer geloochendzelfs
militaire specialiteiten, mannen van onder
vinding, achten zedelijke verbetering
van het kazerneleven allernoodzakelijkst,
waarvan hel bekende amendement, in
de Tweede Kamer ingediend, tegen het
vloeken van meerderen tegen minderen
een pakkend bewijs levert. Van verbe
tering op zedelijk gebied, zoo verlokkend
voorgesteld, is in de kazerne zoo weinig
te bespeuren, dat militairislen reeds
strafbepalingen verlangen om het zede-
bedervend karakter der kazerne slechts
eenigermate te temperen; doch met welk
resultaat
En toch moeten er, te beginnen in
't volgsnd jaar, in stede van 11000,
17500 jongelieden de kazerne in!!
M iar de bescheiden vraag isZou er,
nu in de Tweede Kamer reeds zoo
krachtig en afdoende is geconstateerd,
dat de kazerne demoraliseerend werkt,
niet tijdig iets beproefd kunnen wor
den, opdat de oefeningen voor miliciens
zooveel mogelijk buiten de kazerne kun
nen geschieden Dit slaat vastKamer
leden, (geen socialisten s. v. p.) die zich
met deze edele, dankbare laak willen
belasten, zouden zich de diepgevoelde
erkentelijkheid ver .ekeren van het ge-
heele christelijke Nederland.
X.
BUITENLAND.
In het Pruisische Huis van Afgevaar
digden kwam Dinsdag een netelige
quaestie aan de orde, waarvan de arme
Polen weer de dupe moeten worden.
De minister-president, graaf Bülow lichtte
een voordracht lot versterking van hel
Duitsche element in Posen en West-
Pruisen toe. Hjj betoogde, dat de re
geering niet alleen het recht, maar ook
den plicht heeft in het belang van de
veiligheid een bolwerk tegen de Groot-
Poolsche beweging op te richten. De
grondwettige rechten van de Poolsche
medeburgers zullen ook in de toekomst
nauwgezet in acht genomen worden
maar alle pogingen, gemunt op de ver
andering van den beslaanden toestand,
zullen worden onderdrukt. Het betreft
hier, zei von Bülow, de voortzetting
de politiek, die door vorst Bismarck in
1886 werd ingeleid.
Voorts verklaarde hij, dat van de
wissels, die hij bij de debatten in Januari
over de politiek in de gewesten met
eene gemengde bevolking heeft getrok
ken op de toekomst, dit wetsvoorstel
het eerste is. Hjj kondigde tegen den
winter nieuwe maatregelen aan tot ver
sterking van het Duitsche element in
de oostelijke grensstreken, inzonderheid
tot het verleenen van toelagen op de
tractementen van de middelbare en de
lagere ambtenaren en de onderwijzers
aan de volksscholen in die streken. Ten
slotte deed hjj een beroep op het huis
om de regeering te steunen bij de be
scherming van Duitsche zeden en ge
woonten.
Na graaf Bülow verkreeg het centrums
lid Fritzen-Borken het woord, die met
levendige instemming van zjjne partij-
genooten uiting gaf aan de verrassing,
dat dit wetsvoorstel, dat de beschik
king vraagt over 250 millioen mark,
nog komt aan het einde van de zitting.
Er zijn tal van veel belangrijker vraag
stukken, die teruggesteld zijn met een
beroep op den slechten financieelen toe
stand. Naar den vorm is de voordracht
niet in strijd met de consitutie, maar
zij is in tegenspraak met den geest van
de grondwet. Voor deze politiek moet
het centrum elke verantwoordelijkheid
afwijzen.
Door den Pool. Szuman werd de re
geering verweten, dat zij de aan de Polen
gegeven beloften niet houdt.
Na de rede van Szuman verlieten de
Poolsche leden gezamenlijk de zaal.
ln Fricdemann vond von Bülow steun.
Deze deed uitkomon, dat men hier enkel
te doen heeft met maatregelen van al
weer, niet van aanval. De schuld, dat
slechts een gering getal van de volk
planters katholiek is, ligt aan de Pool
sche geestelijkheid, die zich verzet legen
de invoering van Duitsche godsdienst
oefeningen.
De heer Richter zeide aan het slot
zijner rededit is geen Duitsche politiek
ineer, maar .Ueberdeutsche" politiek,
wat de minister van financiën gevoelig
scheen te treffen. Dit woord, zeide deze,
vervult mij met het diepste leedwezen,
wanneer ik bedenk, hoe Duitsche» dier
provinciën te worstelen hebben.
Doch hoe het zij, voor de arme Polen
is het vooruitzicht niet verblijdend, nu
de politiek, door Bismarck in 1836 in
geleid, zal worden voortgezet.
Hel ontwerp is ten slotte verzonden
21 leden.
De verkiezingen voor de Kamer en
den Senaat hebben Zondag in België
plaats gehad, zonder dat incidenten
daarbij zjjn voorgekomen. Voor do katho
lieken is de uitslag een ware triomf.
Niet alleen hebben zij alle door Katho
lieken bezette zetels in de Kamer en
den Senaat behouden, maar nog nieuwe
bijgewonnen.
De vroegere Kaïner bestond uit 86
Katholieken, 34 liberalen, 31 socialisten
en 1 daensisl; Katholieke meerderheid
20. De nieuwe kamer zal beslaan uit
96 Katholieken, 34 liberalen, 34 socialis
ten, 2 christen-democraten. De katholieke
regeeringsmeerderheid is 26 stemmen.
De Senaat zal tellen 62 Katholieken,
41 liberalen en progressisten en 6 socialis
ten, hier zal de regeeringsmeerderheid
15 zijn, tegen 14 in den ouden Senaat.
De stenuningscijfers te Charleroi, Soi-
gnies en Luik toonen een achteruitgang
van het socialisme, die te Brussel, Ant
werpen, Luik en Gent eenen van het
liberalisme aan. De groote volksbewe
ging kwam ten gunsle der katholieke
partij, wier stemmencijfers overal aan
groeiden. Te Brussel wonnen de Katho
lieken, met 9000 stemmen meer dan
in 1900, 1 zetel, en 't scheelde maar
103 stemmen, of zij hadden een twee
den zetel bezet. Te Antwerpen is de
meerderheid der liberalen in eene min
derheid veranderd. In 1900 hadden de
liberalen 29,120 stemmen, thans 27,696;
voor de Katholieken zijn deze cijfers
respectievelijk 26,885 en 28,877. Te
Leuven wonnen de Katholieken 3000
stemmen, te Brugge wonnen zij een
nieuwen zetel, eveneens te Kortrijk. Te
Luik gingen de Katholieken 10,000 stem
men vooruil, te Mechelen ruim 1000,
te Turnhout 3000, te Brugge 1000, te
Yperen 3000, te Gent 4000, te Vervier*
10,000, te Nainen 8000.
Alleen te Charleroi hebben de Katho
lieken ruim 800 3temmen verloren, maar
de socialisten verloren in hetzelfde arron
dissement ruim 4000 stemmen.
Over het geheele land werden uitge
bracht 1,573,620 stemmen, waarvan
823,941 op de Katholieken, 353,327 op
de liberalen en 355,327 op de socialis
ten. Voorts 24,232 op de Katholieke
democraten en 16,793 op dissidentische
lijsten.
Omtrent de ramp op Martinique meldt
de gouverneur van dit eiland o.m. aan
den Franschen minister van Koloniën,
Decrais, dat uit de verklaringen van
de enkele overlevenden en van menschen,
die uit de verte het schouwspel aan
schouwd hebben, blijkt, dat tegen 8 uur
's ochtends, ongetwijfeld nadat er een
spleet ontstaan was in een der zijden
van don berg, een vuurhoos neergeko
men is op Saint-Pierre, den onmiddellij-
ken dood veroorzakende van de geheele
bevolking en tegelijkertijd alle gebouwen
in de stad en alle schepen ter reede in
brand stekende. De overtuiging van al
len, die de plaats van het onheil bezocht
hebben, is, dat niemand, die zich binnen
Saint-Pierre bevond op het tijdstip van
de ramp, aan den dood heeft kunnen
ontsnappen. Het aantal slachtoffers wordt
alleen te Saint-Pierre op meer dan 26.000
geschat, maar daarbij moeten gevoegd
worden de inenschen, die in den om
trek van de stad omgekomen zijn, zoo
dat het geheele aantal slachtoffers zon-
FEUILLETON.
De opgesmukte doode.
(Uil het dagboek tan een dokter.)
If.Gjj moogt prater), wat ge wilt, moeder, bet
t er by, dat ik beden avond de party en
t bal b£ mevrouw P. bijwoon, al zou het
j den dood kosten I Het ia Vaalenavond, en
weet beel goed, dat de jengd gaarne een
b bezoekt. Ik ga daarom naar boven, om me
kleeden."
I .Charlotte, hoe kon je toch zoo eigenzinnig
in 7 Je weet tocb, hoe aleebt je er de heele
>o waart en de dekter zeide, dat
niets naJeeliger was, dan partjjen,
I .Gekheid, moeder, dwaasheid 1 De Vasten-
■ond moet gevierd worden!"
g ,lk emeek je, laat je dezen keer nog over-
ra! Lieve dengd, wat een naar weer! Het
iet giet, en boor de wind eene bui-
1 Je znlt eene kon oploopen I Doe bet tocb
ftt, blijf thuis eu boud mjj gezelschap t Je doet
niet waar?"
&Gg weet wel, moeder, dal elke andere avond
om u gezelschap te bonden; maar
it vandaag, vastenavond-Dinsdag, den laatstea
n bel carnaval, zon ik nog zoo gaarne
op van den dans willen genieten, en
n wil ik near mevrouw P."
i de woorden, met welke jntlronw
plotte J. baar bealuil te kennen gal om haar
moeders wenschen en Bmeeken ten spijl Ie
handelen. Zjj was het eenige kind eener weduwe
en had voor eokele dagen haar zesentwintigste
levensjaar bereikt. Zwak, gedachteloos, licht
vaardig, ala ooit een meisje was, dat vao Gods
wegen afdwaalt, was zjj de kommer barer moe
der en de plaaggeest barer vriendinnen. Ofschoon
de geldelijke middelen der weduwe beperkt
waren en naowlgks toereikend, om haar een
klein-burgeriyk beslaan te verschuilen, moest
toch op de een of andere manier de zacht tot
opschik van het behaagzieke meisje bevredigd
wordenwaar deze zich vertoonde, kon men
er staat op maken, dal zg de meest opgesmukte
van allen was. In weerwil van baar acbeeve
houding en baar afschrikwekkende magerheid,
dacht zg nog wel schoon te zgn, en door haar
babbelachtig, op-den-voorgrond-tredend wezen
by elke party, maakte zjj zoovéél opzien, dat
zy zich inbeeldde, dat ook onderen van baar
Sedert eenige jaren kwam Ik er als dokter
in buis. De aanhoudende bleekheid en het
fletse geel barer gelaatstrekken, met nog andere
kenteekenen, wezen nit, dat zg aanleg had voor
eene leverziekte, en bg rogn laatste bezoek
begreep ik, dat ook haar hart was aangedasn.
Daarin bad ik reden genoeg bare moeder er
opmerkzaam op te maken, boe licht een plotse
linge dood een einde aan baar leven kon maken,
en dat zg alle aangrgpende dingen, zooals dan
sen, late partijen en dergelgke zon moeten ver-
ragden. AUe moederlijke vermaniogei. boe liefdo-
vol ook, waren verloren aan de nereldsche, stijf
hoofdige dochter.
Het sloeg acht uur, toen Charlotte J. een
licht aanstak eu naar bare kleedkamer ging.
Daarby schold zg nog onderweg op bet dienst
meisje, omdat zg een kleedingstnk, dat zg dien
avond wilde dragen, niet goed gesteven had.
Daar zg gewoouiyk zeer lang bezig was aan
baar toilet, vermoedde haar moeder, die io
haar kamertje zat en in een kerkboek god
vruchtig zat te bidden, niets kwaads by haar
lang uitblgven, en reeds bad de torenklok kwar
tier voor negen geslagen, zonder dat hare dochter
was teruggekomen. Het heao- en weerloopeo
van de toilettafel naar de kasten en laden bad
reeds een balf nur opgebonden, en zy meende,
dat Cbarlolte tbans bezig waa voor den apiegel
met het opmaken van hel haar en het aan
brengen van blanketsel
.Wat kan er tocb de reden van zgn, dat
Charlotte juist dezen avond zooveel zorg be
steedt aan haar toilet?" riep juffrouw J. nit,
bare oogen nit het gebedenboek opslaande en
vol gepeins in 't vuur kglcend. Buiten floot de
wind zoo onbehaagiyk, dat zg bet vnur wat
meer oppookte en toen zg de pook neerlegde
eloeg het negen uur.
.Wat kan Charlotte tocb io 's hemelsnaam
zoolang bezig bonden zeide zg weder. .In
drie kwartier heb ik haar niet meer geboord I
lk zal de meid eens roepen."
Zg belde en de meid trad binnen.
,Zoa uigne dochter al weg zyo, Naatje
.Wei neen, jnffronw," antwoordde deze. ,Eeu
kwartier geleden heb ik haar nog bet friseer-
gzer gebracht, omdat een barer krollen losliet,
en toen aeide zy, dat sy weldra gereed zou
zgn. Haar nieuw mousselinen kleedje had een
scheur gekregen, waarover zg zeer boos was."
,Ga dan nog ecos Daar baar kamer, Naatje,
en zie eens of Charlotte nog wat noodig heeft
zeg haar tevens, dat bet al negen uur is," sprak
de moeder.
De meid gehoorzaamde en klopte een-, twee-,
driemaal aan de denr, zonder echter antwoord
te ontvangeo. Er heerschte eene stilte des grafs,
wanneer de wind de vensterluiken niet schudde.
.Zou Charlotte ook ingeslapen kunnen zgn!
Niet mogeiyk I" Zg klopte nogmaals, doch weer
tevergeels. Nu kwam haar de zaak verdacht
voor. Een oogenbtik later trad zg biuuen.
Charlotte zat voor den spiegel.
.Maar jnffronw," begon Naatje bits, terwgl
zg op bare meesteres toetrad, ,ou heb ik al
Vol ontzetting week Naatje terug en liet
een luiden gil. Juffrouw J. boorde dezen
noodkreet en klom, half dood van schrik de
Charlotte waadood I
Daar ik slechts een paar straten verder
woonde, was ik binnen enkele minuten bg de
weduwe. Het waa een stormachtige nacht. De
bgna winterachtige woeateng buiten de met
soeeow bedekte straten bet wilde huilen
van den wind het onophoudelgk ge
kletter van den regen en het verhaal van bet
vreeselgke voorval, dat alles bracht my in een
donkere gemoedsstemming, die tot een hevigen
afkeer oversloeg, bjj 't geen ik bier te aan
schouwen kreeg. Toen ik het bnis binnentrad,
vond lk Juffrouw J. in een hevig zenuwtoeval,
en om baer been verscheidene bi
die ter bulp waren geroepen. Ik begal mg in
Charlottes kamer en zag een schouwspel, dat
ik nooit zal vergetenEr was maar één raam,
waarvoor een talel stond met eenen spiegel,
met witte draperieën omhangen. Een menigte
toiletartikelen, zooals spelden en naalden, papil-
lol 'o, linten, kant, handschoenen, enz., lagen
op iie tafel. In den leuningstoel voor de tafel
zal Charlotte, koud, dood! Met haar rechter
baod ondersteunde zg haar hoofd, terwgl de
elleboog op de tafel rustte; haar linker hing
naasl baar en bield een friseergser vaal. Om
bare polsen sloten prachtige vergalde armban
den bare japon was van witte mousseline met
een klein bloempje geborduurd. Haar gelaat
was naar den spiegel gekeerd, welke bg hot
bgna uitgegane kaarslicht met verscbrikkelgke
waarheid de vochtige, starre, met rood blanket
sel bedekte trekken, den neergevallen onder
kaak, en de oogen terugkaatste, welke met eon
werkelgk afschuwwekkend, kond, doodsch sta
ren op den spiegel gevestigd waren. Toen ik
het gelaat wat nader beschouwde, meende ik
de sporen van een gdelen, xelfznchtigen lach
er op te bemerken, dien ook de verlammende
adem des doods niet geheel had kannen weg
vagen. Het gladde, glanzende baar der doode,
was met buitengewone zorg gekruld, en de
magere, gechcbtige hela omgeven met eene
snoer schitterende paarlen. De spookachtige
blik van den dood, die zoo tegen de grillen
der mode, en bet gdele pogen eencr gekunstelde
blgdschap afstak, was een verschrikkelgke be
spotting vu de dwaasheden des levens.
