Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 11.
Zaterdag 14 Juni 1902.
Zestiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden i
Franco per post i 0,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der AdvertentUn i
Van 1 tot 6 regelsf0.30
Voor iedcrcn regel moer-0.05
f'.orrespmtdcntiPn en AilvertentiPn moeien uiterlijk Vrijdagavond
Uitgetreden.
De katholieke Kamerleden hebben reeds
sinds eenige jaren een Club opgericht.
Deze gaf nog ten vorigenjare teekenen van
bestaan, toen het Besluur der R. K.
Centrale Kiesvereeniging in het kies
district Amersfoort zich tol onze katho
lieke Kamerleden wendde, met verzoek
om een program van actie, of iets wat
daaraan geleek, lot richting en maatstaf
bij de toen te houden Kamerverkiezingen.
Onze lezers weten welk antwoord werd
verstrekt, een antwoord in den vorm
van een program van actie, dat als aan
vulling van het Katholiek Program van
1897 werd beschouwd, doch geen enkele
onderteekening droeg.
Sedert zijn de kalme wateren dier Club
weder gesloten; ze heeft na de Juni-
verkiezingen van 1901 de nieuw gekozen
katholieke leden opgenomen en vormde,
zooals elke ordentelijke club doet, haar
bestuur. Sinds dien heeft zij nu en dan
vergaderd, terwijl soms de voltalligheid,
naar wij meenen, te wenschen overliet.
Dit is evenwel een euvel, waaraan de
katholieke Kamerleden ook in de zitting
van 't Parlement lijden. Nog kort gele
den moest minister Bergansius dit onder
vinden ondervinden ook de heer De
Waal Malefijt, wiens amendement op
art. 06 van 't Krijgstucht-ontwerp bijna
een ongeluk veroorzaakte.
Thans is er zekere beroering in die
stille wateren gekomen, de heer Pas-
stoors, aan sterkeren golfslag gewoon,
heeft aan deze zacht kabbelende stroo
ming zich onttrokken.
Het feit werd door de „Residentiebode"
ontkent, doch door ,De Tijd" en ,De
Maasbode" bevestigd. Deze bladen ble
ken juist ingelichtreeds Dinsdag jl.
kwam de Kamerclub bijeen tot behan
deling van de kwestie-Passtoors, maar
in die vergadering is ze nog geenszins
tot eene oplossing gebracht.
Tot de vroegere bemoeiingen van de
Club behoort de samenstelling van het
Katholiek Program, behoort ook de pas
sieve houding, loen van dit Program in
een paar kapitale punten werd afgewe
ken. Dat nu een man van binnen be
werktuigd als de heer Passtoors, zich
onbehagelijk gevoelt om dit rustige vcr-
eenigingsleven te blijven doelen, komt
nog al begrijpelijk voor.
Aan de Club kan het geval minderaangc-
naam zijn, maar zeer velen daar buiten
zullen er zich geenszins over verwonde
ren, evenmin hel misprijzen, wanneer een
■nan, waarin kracht schuilt, die van geen
sluimeren welen wil, van hel clubver
band zich losmaakt.
Wellicht zal nu van liberale zijde ge
zegd worden: zie eens, hoe hel in elke
groep der coalitie warrelt en rumoert.
Doch men stelle zich gerust, een gewel
dige vaart zal de quaeslie wel niet nemen.
Een ontwerp, waarin het christelijk
zout is gemengd, brengt of houdt wel
bijeen.
,Het uittreden uit de club," schrijft
„De Maasbode", „zouden wij onder ande
re omstandigheden veel ernstiger achten
dan thans. Er is een tijd geweest, waarin
de tegenwoordige voorzitter dier orga
nisatie metterdaad zelf er geen deel
van wenschte uit te maken en er jaren
buiten bleef. Toenmaals bestond o. i.
meer gevaar voor 't daaruit voortkomen
van eene eenhcidsbreuk dan thans, nu
laten we onze reeds meermalen geuite
overtuiging maar ronduit herhalen de
Kath. Kamerleden niet heel veel meer zul
len wezen dan een, zoo niet fictief, althans
tamelijk nominaal bestaand college.
,Want wie niet blind is voor onze
staatkundige toestanden, heelt toch reeds
langen tijd opmerkingen gemaakt, in
welker karakter de grondoorzaik moet
gezocht worden van zoo menig zeer be
slist verwijt, hetwelk door de Kath. pers
lot onze Kamerfractie werd gericht.
En dit staal vastwaar een Kamer
fractie builen haar officieel werk degelijk
studeert en arbeidt (b.v. in baar club),
daar zijn de resultaten hiervan zeer wel
waarneembaar bij het debat in de open
bare zitting. We behoeven hier slechts
te herinneren aan hetgeen de nnli-
revolutionnaircn en de sociaal-democra
ten tijdens de behandeling van de be-
grooling praesteerden. De Katholieken
deden niet veel anders dan óf zwijgen öf
weinig activiteit betoonen, bij punten
zelfs, zooals dc doodstraf en de missie
van Iridic, waar apathie schuld was.
Hier sprong het voor iedereen in liet
oog: de Katholieken hadden niet of niet
voldoende gewerkt de club had blijk
baar niels gedaan.
.En bij de bchnndcling van alle ont
werpen, die volgden, herhaalde zich slug
op stool deze indrukWaar blijven de
Katholieken .Moeten de anti-rcvolulion-
naircu dan geregeld de spils albijlen
Heeft onze Kaïncrclub dan geen voor
bereidingen gehouden 'i
„Vragen, waarop de builen de Kamer
staande geen positief antwoord kan geven,
Maar wanneer men nagaat, hoe groot het
absenteïsme onzer afgevaardigden is in
openbare zitting, en hoe de Kamerleden
van alle partijen glimlachen, wanneer
ge hun vraagt, of de opkomst onzer
Kath. afgevaardigden in 4e secliezit ingen
nogal redelijk is, dan behoeft men waar
lijk geen ziener te zijn om te conclu-
deeren, datvoorzoover de Kath. Kamer
club nog vergaderingen houdt (men leest
er maar zeer schaars van), deze bijeen
komsten wel even karig zullen bezocht
zjjn als de vorengenoemde."
Het zijn voorzeker harde waarhe
den, welke hier door „Dc Maasbode"
gezegd wordenmaar hel lidmaat
schap der Tweede Kamer mug toch
ook niet beschouwd worden als een
gelegenheidsbaantje, dat niettemin ruime
bate in de beurs doel vloeien, 's Lands
belangen staan hier op 'l spel en i
nog erger. Wanneer nu echter met het
uittreden van den heer Passtoors uil dc
Karaerclub een krachtige duw in betere
richting gegeven wordt, dan mag dit
Kamerlid zonder twyfel voor zijn kloeke
daad op waardeering rekenen van het
Katholieke Nederland.
BUITENLAND.
Iet nieuwe Fransche Ministerie is reeds
functie getreden en aldus samenge-
gesteld: President, binnonlamlsche zaken
en oeredienst Combes; Justitie Vallóc;
Buiteillandsehe zaken Deleassé; Finan
ciën Rouvier Oorlog generaal André
Marine Pellctun; Onderwijs Cliaumië;
Koophandel TrouillolOpenbare werken
Maruéjonls: Landbouw Mougeot; Kolo
niën Douinerguc.
In de zitting der Kamer van Dinsdag
heeft de minister-president Combes do
verklaring van liet nieuwe ministerie
voorgelezen. Daarin wordt o.m. een be
roep gedaan op de „sterke meerderheid"
om liet werk der verdediging der Repu
bliek te voltooien, en gaat dan voort
„De coalitie, die door liet land is ver
oordeeld, stelde alles in liet werk, om
het leger van zijn plicht af te brengen.
Wij zullen niet dc uiterste energie dei-
gelijke pogingen bestrijden, en zullen liet
leger buiten de polilick welen Ie houden.
„Toegevende aan misdadige inblazin
gen heeft een deel der geestelijkheid de
zaak der katholieke kerk willen verwar
ren met die der geestelijke congregatiën
en in strijd met de wet is zij afgedaald
in het economische strijdperk.
„Zulke afwijkingen kunnen niet
den geduld.
„De wet op de vcreenigingen is thans
in het tydperk barer administratieve
en rechlcrljjke toepassing getreden. De
Regeering zal er voor zorgen, dal geen
barer bepalingen tol een doode letter
wordt gemaakt.
„Wij zullen u voorstellen de wel v;
lö Maart 1870 op het onderwijs
doen vervallen, en den Staat te her
stellen in de rechten cn waarborgen, du
hem thans volkomen ontbreken."
Deze korte aanhaling der minislcrieeli
verklaring zal wel voldoende zijn, om ti
doen zien, dat het nieuwe ministerie het
vorige niet alleen in anli-elericale ge
zindheid zal evenaren, maar het zelfs
wil overtrelTen. Combes blijkt al dadelijk
een minister volgens het model Waldeck-
Rousseau, cn diens erfenis geheul te
aanvaarden. Maar wie eenigszins hel
leden van Combes kent zal er zich niet
al te zeer over verwonderen. Weleer
was deze een vroom student in
klein seminarie van Castles en lat
het groot seminarie te Albi. Tol v
zetting zijner studiën schonk de aarls-
bisschop licm een beurs. Toen monsieur
I' abbc Coinbes echter reeds de soutane
tonsuur droeg, en naar het scheen
spoedig de priesterwijding zou ontvangen,
rp hij het priesterkleed terzijde, trad
hel huwelijk cn werd een zoo ver
woede anti-clerieaal als we uit zijn ver
klaring moesten vernemen.
Irilusschcn wordt door vele Fransche
bladen van uiteenlooponde richting aan
dit ministerie slcchls een kort leven
voorspeld.
Zondag viel Ie Londen een weerzin
wekkend schouwspel waar te nemen.
Koning Edward VII loog tcmpelwaarls
om liod Ie danken voor de overwinning,
in Zuid-Afrika behaald. Deze sluitende
plechtigheid werd bijgewoond door een
«rooi aantal pairs, leden van liet Lager
huis en verschilleude hoogwaardigheids
bekleders. Vermoedelijk zullen bij die
gelegenheid Chamberlain, Balfour en
consorten wol vrome gczichlcn hebben
gezel loen de Anglicaansche bisschop,
in zyn preek bijzondcron nadruk legde
„op hel foil, dat de kroon, die binnen
eenige i lagen geplaatst zal worden op
hot hoold des konings, er een zal zijn
van een vreedzaam Rijk, en zyn schep-
ler een van rechlervaardighcid en vrede."
Onder juichkreten voor den koning van
Engeland leggen de Boeren de wapens
neer, vertelt die opgetogen pers.
Maar de Natal Mercury heeft een
vertaling gegeven van de proclamatie
over den vrede, welke do Boerenleiders
lol hunne mannen hebben gericht, waarin
heel iels anders wordt gezegd. Laffan
goeft er hel volgend overzicht van
„Do leiders wezen er op, dal de voor
waarden deden zien, dat er geen hoop
meer was, de onafhankelijkheid te ver
krijgen. Hel land wordt verwoest en de
middelen van beslaan raken uitgeput.
„Zij lielen zich verder leiden door dc
aanwezigheid hunner gezinnen in de
concentratiekampen, waar ziekten heer-
schen. Zij konden geen duizenden ge
vangenen onderhouden, zooals de Engcl-
schen. Hun gering aantal in den strijd
logen de overweldigende overmacht van
Engolschen deed do hoop vervliegen,
dal zjj, door zich op te offeren, de over
winning zouden kunnen behalen.
„Zij vertrouwen, dat door de aan
neming van de voorwaarden hun toestand
zeer zal verbeteren, dat het volk in de
toekomst ten volle zou kunnen genieten
van de voorrechten, waarop het mocht
hopen. Zij verwachten, dal aan de rebel-
FEUILLETON.
Het eenige brood.
Vreeselgk dreunde de donder v*n den veld-
•lag in een anders zoo vreedzame bergstreek
in Zwitserland. Men streed tegen de grnwzBme
Republikeinen van Frankrijk I Het wild in het
wond vluchtte en verborg zichverdwaald en
angstig fladderden de vogels rooden de gems
en de steenbok zochten een schuilplaats in de
ontoegankelijke alpenkloven. Verschrokken ver
lieten ook de dalbewoners, welke zich niet wape-
van daar, zonder te weten waarheen hun weg
ben voeren zonzij huiverden reeds van ont-
- zelling bij de gedachte aan de bloedroode vanen,
welke door bet leger der Fransche revolutio
nairen vooruit gedragen werdenwaren zg niet
het reeds veel bewezenajmbool van root, brand-
•lichting, moord en de afschuwelijkste misda
den De winkelende grijsaard, die einde langen
tjjd de woonplaats zijns ouders niet meer ver
laten had, kroop moeizaam een bergpad op, en
zonk van afmatting neder, eer bij zjjn toevluchts
oord tegen den vjjaod vermocht te bereiken.
De zuigeling op den rag, een stamelend kind
op den arm, aan de rechterhand een ander
jg voerend, en de grooteren achter zich, zochten
weeoende moeders, door de angst en vreeze
voor hnnne geliefden gedrongen, een reddende
uitkomst, en daarbjj dikwijls angstvol terug
blikkend of die zwakke lammeren wel mee
kunnen, of dat zij reeds onder de schreden dl
vijandelijke soldaten neergetrapt worden.
Zoo vloden die jammerende menschen, innige
gebeden en zuchten tot God opzendend,
eenzaam, dan troepsgewjjze geljjk de schuchtere
refen voor de blaffende honden, en lieten bun
ouderlijk huis aan de hen nakomende roofhorde
over. Achter hen knetterde het geweervnui
de kanonoen slingerden buone kogels door
akelig weerkliokende gebergte heen. Waar ook
de vlucbteliog zich omweudde, zag hjj zwatte
rookwolken opstjjgen, en het vuur, dat van hut
tot hut steeds wjjder zjjne vlammen-kleuren deed
tintelen, liet hun de verwoesting hunner woon
plaats vermoeden, en tegelijk ook hel lol der
genen, welke voor de vrijheid des vaderlands
en van eigen haard aireden -, hunne vaders en
eo de schamele have, die het vljjtige cn
spaarzame volkje in vrede verworven bad.
Maar bier en daar lag nog een kranke ol een
grijsaard, vergeten en tot eigen redding onmach
tig, neder. De vijand drong, helaas 1 zegevierend
voort en tierde en raasde door de sidderende
eo bevende landstreek. Hier stortte een buis
door den bliksem der vuurmonden verpletterd,
ellendig ineendaar steeg de afgrijselijke vlam
uit oen met koren gevulde schuur, door den
moedwil van een wreedaard ontstoken, ten
hemelen waar een en ander voor instorting
ol vlammen bleef gespaard, daar schroomden de
ontnenschen niet, uit zucbl naar bait, en met
koude boosheid Ie verbrijzelen, wat zjj niet
konden voortslepen. In deze zoo treurigt
standigheden versmachtte daarom de verlate
zag den alschuweljjken toestand mei huivcri
lo de nabijheid van de streelt der ver
ling woonde een oude, zieke man in een
zaam dal. Sinds drie maanden werd zjjn ijlden
steeds ernstiger en pijnlijker Maar wal
ziel gedurende het verlies der vrijheid vai
geliefd vaderland ondervond, dat overtrof
verre het wee, dat zijn algetcerd lichaam
door de ziekte verdragen moest.
Ook lt)j had - io den naam van den drie-
eenigen God - zjjn zonen lot verdediging des
vaderlands uitgezonden. Zjj waren reeds lang
daartoe uitgerust geweest. Slechts de hulpeloos-
hetd van den gryzeo eo zieken vader verklaarilo
het talmen van hun vertrek. Toen echter het
gevaar zich verhief, riep hfl hen aan zyn ziek
bed, Sterk - in het vertrouwen op God, -
die Hem voor dit uur buitengewone kracht
verleende, richtte hy zich op, nam bet craciflz
van den wand, hiel het io de hoogte en sprak
dan plechtig: .Mjjne zonen! bet vaderland vor
dert uwen dienst, nwe geheele toewijding. Zyt
gÜ tot ieder offer bereid? Spoed dan henen
van uwen ouden vader en neemt plaats in onze
krögsgelederen tot bescherming en behoud van
ons zoo zwaar beproefd vaderland! Ik bezweer
u bg de heilige vyl wonden van onzen godde-
ljjkeo Verlosser en by het gebeente van uwe
vrome, reeds lang in den Heer ontslapen moe
der: strgdt, en wanneer 't in de raadsbesluiten
van den Allerhoogste besloten zal zyn, sterft
dan ook met vreugde voor het vaderland! Schande
en smaad Irefle den lafaard, eer en glorie de
heldenLaat my nu slecl
uwen bystand voor my n
vaderland heeft aan u bel
tnya vaderlijken zegen t
:d spoedt u dau, strijdt,
.Zoo zjj dan Gods hulp en genade, op de
voorspraak der allerzaligste Moedermaagd, mot
u, en op uwe hooiden ruste de zegen uws ster
venden vaders
Zy wapenden zicli, en zochten den vijand op.
Het verheven beeld van den zegenenden gryiaard
begeleidde hen als een zichtbare schutsengel
en ademde hun den moed der christelyke mar
telaren in.
Slechts een jeugdige knaap, beminneiyk in
zijn voorkomen, de Benjamin zyns vaders, voor
den strijd nog te zwak, bleef by zyn Wol staan
en verpleegdo den kranke, wiens leren het einde
nuby scheen.
.Blyltge by my, myn zoon?" was de vraag
.Vader, ik hljjf! Nog kan ik de wapens niet
voerenMaar daarom onttrekt ge my toch uw
zegen niet?"
.Neon, myn zoon! nimmer ontzeg ik n mjjneD
zegenWaart ge eenige jaren ouder, ge zoudt
zeker mei gelyken yver en moed vechten, als
nwe ons vaderland waardige broeders
-Als ook ik heen ging, vader, wie zon u dan
„Uwe aioeder in do eeuwigheid. Deze
heilige l'aulus heeft gezegd„De liefde sterft
niet!" en daarom sterft ook baar dagwerk niet
het gebed. Ach, nwe goede moeder richtte
steeds vlytig en godvruchtig gebeden ten hemel.
Wy allen waren steeds in haar hart als in een
heiligdom besloten Ook weet Ikbare Irouw
zal my spoedig in den hemel lot God en alle
„Nu, myn dierbare vader, naast God, myn
troost en myn al, wat ik voor hel vaderland
Mjjne moeder in den hemel zal ook voor my
daartoe de kracht afsmeekeo."
De grijsaard zweeg. Een schitterende traan
glansde hem in de oogen en een zegenenden
blik rustle zacht op den knaap, als een lente
zonnestraal op een bloem. Daarna legde hy
zich neder en sliep een rusligen sluimer.
De knaap bleef aan hel bed en waakte by
den vader, omdat hy niet voor het vaderland
waken kon. Maar stil werd het niet in zyn harl,
want ook hy leed voor beiden.
Lang en zacht sluimerde de oude; alleen zyn
ontwaken was vol verschrikkingHet was de
morgen na den bloedigen veldslag, welke de
Zwitsers tegen de Franschen verloren hadden.
Alles, wat nog vluchteo kon, zocht zich te red
den. Het geruisch der vyaodelyke wapens drong
ook ontzettend door het enge dal lot in zyne
hut by zyn leger, waarop hy gedurende den
nacht een korten lijd zacht gerust had. Onder
zyn morgengebed donderde plotseling hel krygi-