Katholiek Nieuws- en Advertentieblad No. 17. Zateruag 26 Juli 1902. Zestiende Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veeneudaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnementsprijs per drie maanden: Franco per pi Afzonderlijke 10,40. f 0,05. BureauBreedestraat, 18 Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Prije der Advertentitn: V»n 1 tot 6 regel*f0.30 Voor iederen regel meer- 0.05 Correspondenten on Adverlenliën moeion uiterlijk Vrijdagavond Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel. De Moot Pelé ee de weteosehap. De Mont Pelé is thans genoegzaam be- kendals de vuurspuwende bergop 't eiland Martinique, welke reeds herhaaldelijk in een kort tijdsbestek lava, gloeiende stee- nen en kookheeten modder braakte. Dat bracht ontzettende verwoesting aan, kostte aan duizenden menschen "t leven, schiep onverhoeds een tooneel als een voorspel der verschrikkingen van den jongslen dag. De schoot der aarde kent daar nog geen stilstand in den reuzen- schoorsteen de vulkaan, schuddend, rom melend, vlam- en vuurspuwend slaat voor de eilanders als een slaande engel. Nog voor enkele dagen bracht hij angst en wee, toen hij op een avond zijn werk hervatte en tot middernacht verderf om zich henen wierp. Nu moet men welen, dat een Fransche weten schappelijke expeditie zoo pas een onder zoek naar de oorzaken der werking van dien heksenketel had ingesteld, ten einde de wereld daaromtrent te kunnen inlich ten. Die wijze en ervaren natuurkundigen stelden de beangstigden gerusl, de kansen voor gevaar namen a(. Voldaan over hunne waarnemingen en de gronden, waarop die steunden, gingen de geleer den vergenoegd terug naar Guadeloupe. Aanstonds werd het geruststellend resul taat, door't wetenschappelijk onderzoek geleverd, naar Parijs geseind. De weienschap had gesproken, der halve was de bezorgdheid aan de deur gezet. Maar zie, tweemaal vierenlwinlig uren later wordt uit Fort de France het onheilbericht overgekabeld naar Parijs. Aanstonds een telegram van het Fransche departement van Koloniën aan de hee- ren, uitmakende de wetenschappelijke expeditie, om onverwijld naar Martinique terug te keeren. Arme geleerden! de uitkomsten van hun onderzoek waren faliekant uitge komen, ze moeten hun werk overdoen. „Behalve de herhaling der uitbarsting" aldus eene bemerking van de Tele graaf „is bovendien nog één ding vastgesteld, nl. de absolute machteloos heid vaa datgene, wat men .de weten schap" heeft genoemd. .Immers, 't was nog geen 48 uur ge leden, dal het telegram der oflicicele Fransche expeditie meedeelde, dat de Mont Pelé steeds in werkzaamheid afnam. ,Nu ziet men hoe de feilen deze mededeelingen tegenspreken. Als 'l weer voorkomt, kan de Fransche Regeering gerust hare wetenschappelijke expeditie thuis laten." Die nare Mont Pelé heeft hier aan de wetenschap parten gespeeld, óf wel haar misleid, óf wel aan de wereld ge loond, dat zij niet op de hoogte is. We willen 't haar echler niet te hard aan wrijven. Het moge haar evenwel beschei denheid leeren en tevens aileercn, ter wijl ze op eigen gebied nog niet recht thuis is, op een ander gebied, 't gebied des geloofs, als opperrechter op le treden, en bij hare beslissingen herziening of hooger beroep buiten te sluiten I Die wetenschap toch, welke beweert, dat alles zich laat verklaren door de twee woordekensslof en kracht, en die van geen bovennatuurlijke waarheid iets wil weten, en geloofsgeheimen voor zulk een onzin houdt, dat er iels moet hape ren in de hersenen van iemand, die ze aanneemt, wil ons voorhouden, dal de rede alles verklaart, en voor haar schel licht alle mysteriën als nachtvogels op de vlucht gaan. Laat die wetenschap nu eens op eigen gebied blijvende, ons de natuurkundige geheimen oplossen, die moeder aarde, onder een razenden Rolant als Mont Pelé, verbergt. Want moesten niet de gronden, die tot de verzekering leiddende vuur spuwende berg neemt steeds in werk zaamheid af, terwijl hij 48 uren daarna brutaler in kracht zijn werk hervatte, moesten zij niet de wereld, zelfs de geleerde wereld, doen schaterlachen V Van sommige Heiligen weten we, dat soms in een soorl van zielsverrukking extase werden vervoerd. Dan zagen zij bovennatuurlijke zaken en waar heden, in wondervol verband. Ze hoor den dan geheime woordenom die in gewone uitdrukkingen weer le geven, is de mensrhelijke iaal te arm. De moderne wetenschap heeft gepoogd, op die verschijnselen hare X-slralen le laten werken, en meent ontdekt le heb ben, dat de exlasen, zinsverbijsteringen zijn geweest en die Heiligen zelf ver- beeldingsziekc personen waren. De geleerden echter zijn mannen, en in deze dubbele qualiteit slaan zij verre van elk vermoeden van verbeeldingszicken. Heeft dan de Mont Pelé mei zijn voorlrom- melend ingewand, en zijne scheurende zijwanden hen dermate bedwelmd, dat ze de voor'cekenen eener nieuwe uitbar sting verwarden met de kenteekencn cencr spoedig uitgewerkte kracht? Iels moet er zijn, wat aan de wetenschap zoo'n naar fiasco heeft bezorgd, en het .bankroet van de weienschap" van La Brunetière herinnert. Wij doen er het zwijgen toe. Maar hel is geenszins te veel gevergd, dat de wetenschap den raad bcharlige den strijd tegen geloof en bovennatuurlijke Open baring te laten rusten. Zy kan zich dan bezighouden met het onderzoek naar de ijzeren wetten der natuur, die volgens haar alles, derhalve ook de uitbarstin gen van den Mont Pelé regecren. Is 't haar gelukt hier mee klaar te komen, dan behoeft ze geen seconde le vreezen, dat geloof en Openbaring de kansen te schoon zouden gezien hebben, om zich nietuit de voelen temaken. Als 't haar lust dan kan zij daartegen haar krijgsinaterieel, grool en klein kaliber, andermaal in stelling brengen. In die ure vindt zij geloof en Openbaring nog even vaststaande en vol onvernietigbare kracht als in de dagen, waarin de Mont Pelé 't eerst begon te werken. Die kracht bljjft tot al de geslachten van menschenkindcrcn, ook van de geleer den, tot do voleinding der eeuwen. BUITENLAND. De kerkvervolging in Frankrijk heeft eindelijk een storm van verontwaardiging docu opgaan, legen de schandelijke tyrannickc maal regelen der regeering. die, als de regeering ten minste blijft voortgaan, niet zoo gemakkelijk tot be daren zal komen. Kardinalen, aartsbis schoppen en bisschoppen hebben ais om slryd met kracht geprotesteerd en de regeering haar ergerlijke, onrechtvaar dige handelingen voorgehouden, liet protest van Kardinaal Richard, den Aartsbisschop van l'arys, is hoogst wel sprekend en treffend. In dit schrijven van den Kardinaal aan den president der republiek herinnert de kerkvorst aan diens gezegde te Brest, voordat hij naar Rusland verlrok, dal Frankrijk vooral bevrediging behoeft. Zijne Eminentie wijst erop, hoe de vrijmetselarij sinds 1882, toen du godsdienst uit de staatsschool werd gebannen, gestadig gewei kt heeft aan de ontkerstening van het onderwijs cn voortdurend verder schreed. Thans is liet gekomen tol de plotselinge slui ting van ongeveer 8000 scholen, wier bestuur zich veilig achtte na de uitdruk kelijke verklaring van den heer Waldeck- Rousscau, dat de wel de vrijheid v onderwijs niet aanrandde. Bovendien die sluiting geschied door eene niet eens officieel bekend gemaakte circulaire, Ier- wijl daartoe een decreet wordl vereischt. Voorts herinnert de grijze kardinaal in het herstel van 1802, toen de wet gevende Vergadering de middelen be studeerde oin tot een wederoprichting der maatschappelijke orde te geraken. De man, die de ernstige vraagsl ukken van liet maatschappelijk herstel dus lands voor de vergadering moest behan delen, erkende de noodzakelijkheid van den godsdienst. .Wellen en moraal zou den niet voldoende zijn, zeide Porlalis, wellen houden slechts den arm legen, de godsdienst regelt het hart". Kardinaal Richard gaat vervolgens na de geschiedenis der godsdienstige paci ficatie, die Leo XIII thans ook zou wenschen te herstellen, en besluit met een beroep op de wjjze voorzichtigheid van den president. Ook hebben zes leden der Fransche Kamer, Denys Cochin, abbé Gayraud, Lerolle, baron de Mackau, graaf de Mun en de Riimel, een open brief gericht aait den minister-president Combes, waarin «ggon: 'een uw'r "trÜ Ivan oy" hehk'mei Hing van alle parlem-ntair recht, iln alie geweigerd van ilen afgevaardigd» Ayaa I twee duizend «Inden donr rovoluMonnallTO gil vcrgl-l u. Al ia d» liihunn dille», una Idjjlt d« pern. Door 17 Juni held gy lirulaul irholen nuw.-n. wien geen an<'cr verwilt dan dal zjj religieuzen :ijn. dun hllguvnlg op geen onkelen grond be- r met aim. gy del van be*laan, katholiek ondcr- Krankrgk, ingezien i 01 dit waardige schrijven op hel stalen gemoed van den ex-abbé Combes nog ir.druk zal maken, mag betwijfeld worden. Maar de beweging legen zjjn tiranniek optreden, wordl steeds sterker, cn zijn tegenstanders treden vastberaden op. Op alle muren van Parijs is Ihans ook een inanilest aangeplakt, om le protesleeren tegen de gewelddadige maat regelen van minister Coinbcs tegen de Congregaties. Dit manifest gaat uil van de .katholieke vrijzinnige volksnctie" en is onrlorteekend door Jaques Piou, Albert de Mun en Aniédée Reille. .Burgers, zoo heet het in hel ma nifest zullen wij het hoofd buigen voor de tirannie der seclarissen? Ver- cenigt u allen om hel hoofd te kunnen bieden aan de vervolgers. Rekent niet op hun rechtvaardigheid, maar rekent sleehls op u zeiven." Dat begint het volk dan ook cindclyk in te zien en heeft op vele plaatsen op FEUILLETON. Eet uurwerk van den oom. Van behoeftig winkeliertje had zich Wellrad tot eeo rjjken haodelaar omhoog gewerkt. Doch op de hoogte des gelnks bleef by steeds zyn ver leden gedachtig, zorgde ervooi niel in opspraak te komeu, bleet bescheiden en bood vol inedelgden ieder gaBroe zyn behulpzame hand. Op alles, wat lig zich eerzaam en met moeite verworven had, kloefde niet de minste smel, en de aard en de wgze van aanwending van zijn bezit ver wierven hem de oprechtste zegenwenschen van Toen de dag zijns levens ten einde rpoeddc, liet hg zgn neef tot zich komen, dien hg als zgn voornaamste erfgenaam bestemd had. Zacht lachend richtle hg zich op en sprak nadert en daarom heb ik mg bereids tot deo overgang in de eeuwigheid met de H. Sacra menten der Stervenden Bten voorzien. Reeds en matter klopt mij het hart. Ik heh u steeds als een vroom christen en ook ais een goed mensch bevonden en daarom vertrouw ik stellig, dal ge u als een verslandig beheerder myner goeJeren gedragen znlt. Nochtans gevoel ik mg gedwongen in liefde nog een welwillend woord van vermaning tot u te richten, omdat ik gedu rende mgn langen pelgrimstocht hier beneden heel dikwijls de smadelgksfe ervaringen heb opgedaan: dat door grooten rijkdom niel zelden toestand, de snood,le ontaarding begingen, zoodra deze den wandel in de alomtegenwoordig heid Gods en de plicht der trouwe navolging van onzen Goddelykeo Verlosser vergeten! .Mijn testament is daar inde lessenaar neer gelegd. .Verreweg het grootste deel mgner bezittingen valt u ten deel. Ik verwacht stellig, dat gU alle legaten nauwgezet voltooi s de dood n it had vi uurwerk, hetwelk daar op mgn schrgftafel staat, neemt ge onder uwe hoede. Het is een werk van een sinds jaren overleden meester onzer vaderstad, dien ik eens uit grooten nood voort geholpen heb en die rnjj dit werk als leeken van zijnen dank aanbood. Siods ik 't in bezit van dit uurwerk ben gekomen, heh ik wonderbaar geluk in hyua alle zakelijke ondernemingen gehad. Wat ik beproefde nit le voerou, gelakte my steeds boven alle verwachting. Ik word, God zy nog- Eo wanneer nu mgn gemoed soms geneigd was lot onbarmhartigheid, dan keek ik onmiddel- lyk naar dit uurwerk ik herinnerde mg dan hoe ik in mijne destgds bekrompen omstandig heden den welstand van een armen man grond vestte, van den geredde daarvoor den barlelgken den rechterstoel zegeweosch: God vergclde hot n duizendmaal! inoogstte, en voelde my dan gedrongen om mgn ge luk te bestendigen door degeboden derclnislciyko lietde en barmhartigheid -deeds trouw te biyven. .Neem daarom dit uurwerk als toegiltbynw erfdeel, wil het echler niet geringschatten en overweeg, dal hot voor uw ouden oom steeds een kleioood van groote waarde is geweest." De laatste woorden had de edele menschen- vriend, die in alle zyne handelingen steeds door de christelijke lielde werd geleid, met groote inspanning gesproken. Hg kuste innig het crucifix, dat ug gedurcodo zgne vermaning in de hand had gehouden een diepe, diepe ademhaling lerug zijne ziel stond vi van den Allerhoogsle, Plechtige stdte hcerschlo in hot vertrek. Slechts het uurwerk sloeg eensklaps ernstig De neef zonk voor het l(jk van zgn eerbied- waardigeo oom biddend op de koieëo. doch bewees al spoedig de waarheid van het spreekwoord: .Uit het oog, uit het hart!" Hy droeg wel is waar zorg voor de slipte uitvoering van de bcschukingon dea overledenen, doch niet zoozeer, omdat hg den wil zyns ooms wilde eerbiedigen, maar veel meer, omdat hg onmiddellgk van alle zorgen en verplichtingen ontheven weosebte le zgn. Slechts le spoedig verblindde hem de over vloed van zyn bezittingen. De ernstige verma ning van den overleden oom weerklonk niet meer ia zgn- binnenste. Hg besteeg het Irolsche, dartele ros der genotzucht, li koude hebzucht in zyn gevolg eigen-ik offerde hy alles en voor hunne ellende geen med< smachtte in kwiiler van zich stiet. werkkamer geplaatst, opeens aan zgn kamerdeur werd geklopt. Een vrouw trad binnen. Hel was de vrouw eens pachters op een der door Wellrad nagelaten .Erbarming, heb medeljjdeo, mynheer f' sta melde schuchter de blnoengelredene. .Ongeluk op ongeluk heelt ons huis getroffen. Wjj zyn niet in staal IhaDS de pacht le betalen I Eon inbeslagneming vernietigt onze gehoolo „Ik kan cn wil do lichtzinnigheid niet besten digen I" viel Koenraad heftig uit. .Lichtzinnigheid," zuchtte de vrouwmgn man is door ziekte maanden laDg niet in staat geweest tot arbeiden, twee kinderen stier ven, de hagel vernielde deo oogst, erbar ming, mynheer, erbarming!" .Ik ben niet van plao zulk nietswaardig ge- kurm langer aan te hoorengromde Koonrnnd. .Ach, mijnheer, wy willen wel betalen, «lochia om eenig uitstel smeek ik u!" „Men heell zich mei dergelyko verzoeken to richten tot mgn administrateur," was het hoog hartig antwoord. .Ach, uwe administrateur beroept zich op uwe strenge bevelen I" verzuchtte de vrouw. .Ik heb geen Igd meer," kreeg de arme vrouw .Ach. luynhoor, bjj de barmhartigheid van niel in vertwgteling." .Weguit m||n oogon, wag I" schreeuwde Koen- raad vergramd en trapte lieliig op don grond. De vrouw zonk onmachtig ioeen. Ecu bloed- a grysaard oom weerklonken als opnieuw ai zyn geest zweefde het beeld var mot het crucifix in de hand. ,Uwo schuld Is kwylgescholden," sprak hy, zich Inspannend om v.-rdor te sproken, ,en -on ryko ondersteuning zal u geworden I Sla nu op, ik ben geen lyraol" De vrouw verhief zich echter niet meer, htar slryd op deze wereld was volstredeo. Als vergoeding werden de pachter en zgne tauiilie met byzonderc giften bedacht.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1902 | | pagina 1