Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 30.
Zaterdag 25 October 1902.
Zestiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden
Franco per poilo,40.
Afzonderlijke nummer»f o,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prije der Advert en tiSn
Van 1 tot 6 regelsf 0.30
Voor iederen regel moer0.05
Een belangrijke quaestie.
Hel is wel opmerkelijk, dal men thans
ook van de zijde der voorstanders als
juist begint te erkennen, hetgeen tijdens
de behandeling der nieuwe Militiewei in
de Tweede Kamer, en vooral in de pers
tegen die wet in haar geheel en inzonder
heid tegen het nuttelooze verbljjl van dienst
plichtige jongelingen in de kazerne werd
ingebracht. Men weet toch, welk een
heftig verzet door militairisten in de
Tweede Kamer werd geboden tegen de
vorming van vier en «c/ifmaanders on
der onze miliciens, terwijl daarentegen
door militaire specialiteiten als b.v. Van
Vlijmen met kracht voor oefeningen
buiten de kazerne werd gepleit. Thans
doet zich echter het heuglijke verschijn
sel voor, dat van militaire zijde in hel
„Vaderland" met klem van redenen voor
de bekorting van den militairen dienst
tijd tot drie maanden wordt opgekomen.
Verrassend mag ook genoemd worden,
dat de schrijver verzekert, dat ,de over-
groote meerderheid der officieren, die
dagelijks rechtstreeks met de miliciens
in aanraking komen," overtuigd zijn van
het valsche der stelling.hoe langer
kazerne-tijd, hoe beter soldaat."
Diu allon zullen n zeggen verzekert do
schrijver dat de (.'poefendheid na 3 maanden
haar culminatiepunt heelt bereikt. Van af
dat tijdstip loert de soldaat niets meer. liet
aauhoudond herhalen en herkauwen van wat
hem al zoo dikwijls word onderwezen, ver
veelt hem woldra nog meer, dan het de offi
cieren en onderofficieren reeds verveelt, die
met dat herkauwen belast zijn. Zijn belang
stelling, aanvankelijk zeer levendig, daalt
meer en meer, en verdwijnt spoedig geheel.
Zelfs het schieten, aniiers nogal opwekkend,
verliest zijn aantrekkelijkheid onder den in
vloed van de vele „bezighondcrlj", die soms
uron lang zijn 5 patronen voorafgaat of
volgt.Ieder infantcrie oflicier zal 't bevestigen,
wordt dan
ten slotte
bewijst nu
En waa
Naar ou
ot feit, dat vele m
scherpschutter worden,
ezc naakte werkelijkheid,
nu aan
overtuiging juist nan de
huis, om (Jaarna om hot andere jaar een dag
of tien in een troep op oorlogssterkte onder
de wapens te komen, en bracht men het
schieten in de hoofdzaak over naar do vrij-
willige (of verplichte) schietoefeningen buiten
de kazerne, hoeveel hooger zou de ,als sol
daat aangekleede burger" in militaire vccht-
waarde komen te staan, dan thans de zich
vervelende, lUBteloozc, telkens in 'l oud ga
reel gespannen milicien van 10 ol 12 maanden 1
Door het langer dan drie maanden in de
kazerne houden van den infantcrie-milicien
gaat, naar onze stellige overtuiging, diens
Zoo is het, en deze bewering is geens
zins nieuw. Sinds jaar en dag is er op
gewezen, dal het verblijf in de kazerne
zoo veel mogelijk moet bekort worden.
En nu er volgens de nieuwe Militiewei
jaarlijks 6500 jongelingen meer in het
leger worden ingelijfd, is de quaestie,
door den schrijver in het .Vaderland"
opgeworpen, nog meer actueel.
Zoowel uit financieel als sociaal en
niet minder moreel oogpunt beschouwd,
verdient zij de grootste aandacht. Waar
toch de oplossing der sociale quaestie
door financiecle moeilijkheden steeds
belemmerd wordt, zou het alle aan
beveling verdienen om eenigc hon
derdduizenden, die jaarlijks roekeloos
worden vermorst door don milicien ge
heel onnoodig maanden lang in de ka
zerne te houden, eenvoudig te besparen
en tot betere doeleinden aan te wenden.
Ook is hiervan het gevolg, dat menig
jongeling, indien hij met drie maanden in
de kazerne kon volstaan, zijne betrekking
zou kunnen behouden, wal bij langer
in dienst blijven veelal niet hel geval is.
En moet het niet onverantwoordelijk
boeten 0111 jongelingen aan hun maat
schappelijke positie te onttrekken, door
hen, na voldoende geoefend te zijn, met
de onnoozelstc bezigheden te belasten,
om do verveling in de kazerne te ver
drijven
Onze huidige Minister van Binnenland-
schc Zaken, Dr. Kuyper, heeft in de
Kamerzitting van 21 Fobr. des vorigen
jaars, bij de behandeling der Militiewei
rondborstig gezegd.lk ben er princi
pieel tegen, dat onze burgers onder de
bedriegelijke vigueur van hol artikel
der Grondwet gebezigd worden om over
al wachten te betrekken en allerlei cor
veeën te doen."
En wat hel moreele betreft't zal
zeker wel overbodig mogen hecten er
op te wijzen, dat, waar do kazerne nu
eenmaal kweekplaats is van godsdienstig
en zedelijk verderf, dit nog te sneller zal
voortwoekeren als verveling daartoe hel
hare komt bijdragen,
Korf na de indiensttreding der miliciens
in het begin dezes jaars bevatte de Stan
daard eene beschouwing over den
persoonlijken dienstplicht en kwam
daarbij tot dc treurige conclusie, dat de
zedelijke verbetering, welke men bij
invoeringervan verwacht had, diepe teleur
stelling bracht. Het blad schreef woordelijk!
„De fouten, die de kazerne aankleven,
zijn bekendhe! is nog all ij d de drank
Ch de ontucht, en de verregaandebene
den het geil der beschaving gezonken
levenstoon waarover de zekerlijk niet
ongegronde klacht valt."
„.luist nu weer lal van landskinderen
de uniform hebben aangetrokken, en
onder het kazernedak voor korter of
langer lijd een woonplaats vonden, klimt
in menig ouderhart de verzuchting, dat nu
toch eens met kracht dat verschrikkelijk
kwaad in de kazerne worde beteugeld."
De Standaard sprak echter zjjn ver
trouwen uit, dal door den tegenwoor-
digen minister van Oorlog krachtige stap
pen zouden gedaan worden om aan de be
slaande euvelen tegemoet te kor,ren. Doch
wat sinds dien tijd is geschied, en wat er
bij de behandeling der Militaire Straf
wetten en der Tuchtwet in dc Tweede
Kamer aan het licht trail, zal den Stan
daard wel de overtuiging hebben ge
bracht, dat de Augiasstal, die kazerne
heet, niet zoo gemakkelijk zal gereinigd
worden. .In de kazerne is tucht noodig",
schreef het blad, en dan ging het voort
.Maar dit sluit niet. in zich, dat die
lucht, zooals, helaas, maar al te veel
geschiedt, vooral door korporaaltjes van
een halve manshoogte cn door onder
officieren, die nog niet over een vol
slagen mansstem beschikken, al vloekend
en scheldend moet worden gehandhaafd.
Wie in de kazerne geen vreemdeling is,
weel hoe schrikkelijk dit kwaad wtrdl,
en lot hoe liederlijke taal enkele „meer
deren" hun toevlucht nemen, om zich
echt .krijgsman" to toonen-
Plaats nu onder zulke „meerderen"
onze jongens, die in de ouderlijke woning,
wc zeggen niet eens: Christelijk zjjn
opgevoed, maar gcwc-mi waren daar in
een fatsoenlijke, beschaafde omgeving
te verkeeren, en vraag dan mei hoeveel
walging zjj in den beginne vervuld moe
ten zijn tegen het leven, waartoe de
landswet hen voor een poosje dwingt.
,En, helaas, de ervaring hecjl geleerd,
dal het spreken van ruwe, Godslaster
lijke laai zbó ontzenuwend werkt, dat ook
de meest beschaafdebedaarde, fatsoen
lijke jongelieden zich. er al sgoeditj niet
meer aan ergeren die jammerlijke vloek
en scheidparijjen zonder verwondering
aanhooren ze beschouwen als iels, dat
zoo lot het kazerneleven behoort.
.Dal is, hel spreekt van zelf, ogvoe-
n in omgekeerde richtingzoo wordt
het moreele peil verlaagd en niet ver
hoogd wordt het nobele in het hart
gedood".
Ziedaar den persoonlijken dienstplicht
n praktijk en levens het kazerneleven
n al zijn ellende naar waarheid geschetst.
Wat do Standaard vorder over dit thema
ten beste gaf, kunnen we voorshands
veilig laten rusten, wijl met liet meege
deelde relaas reeds overtuigend de be
wering van den schrjjver in het „Vader
land" bevestigd wordt. Zijn waarschu
wend woord dient daarom met ernst ter
harte genomen, waar hjj zegt
.Door hel langer dan drie maanden
in de kazerne houden van den infanterie-
milicien gaal, naar oase- stellige over
tuiging, diens geoefendheid en moreel
gehalte niet meer vooruit maar gestadig
achteruit.''
BUITENLAND.
liet bezoek der Bocrcn-gcncraats te
Berlijn heeft een schitterend verloop ge
had de geestdrift was groot, maar de
offervaardigheid hield daarmede gelijken
tred. Alleen de Vrijdag in l'hi'harmonie
gehouden collecte heeft meer dan 12001)
Mark opgebracht.
In hel helling der voortdurende omlor
sleuning der Boeren is liet denkbeeld
in overweging genomen, den bcslaanden
Boor en-hul pbond permanent te verklaren.
Reeds nu kan als zeker vastgesteld wor
den, dat dc door de Duitschers geschon-
kene geldsbedragen, voor zoover die be
kend zijn, die der Franschu collocte's verre
overtreffen. Men beweer! in goed-onder-
riehle kringen, dal den Bocrcn-generaals
lol nu toe in Duilscbland 26000» Mrk.
ontvangen hebben.
Zaterilagavrmd om tien uur hebben
do generaals Berlijn verlaten, Bollia en
De la ftey vertrokken naar Brussel, de
Wet naar den Haag. Wegens de ontzag
lijken aandrang van een geestdriftig pu
bliek begaven de generaals zich een uur
le vroeg naar het station. Zij konden
onmogelijk danken voor do ontvangst
wegens het oorverdoovend hoera-gerocp
van dc duizenden op de andere perrons.
Geroepen werd „WiederkommenHet
publiek bracht de generaals zoowel op
weg naar het station als in het stations
gebouw eindclooze, stormachtige ovaties.
Het manifest dor Fransehe bisschop
pen ten gunste der Congregaties heeft
Frankrijk oen diepen indruk gemaakt.
De „Univers" noemt dit collectieve
schrijven van hel Fransehe episcopaal
een „magistrale en krachtige verklaring,"
die beoogt aan de huichelachtige mis
dadige bedoelingen der godsdienstver
volgers het masker af te rukken. En
dat dit werkelijk het geval is bewijzen
de verwoede uitvallen, die in de radi
cale en de socialistische pers voorkomen.
Maar de regeering heeft in de Kamer,
1 de interpellaties over haar vervolgen
der Congregaties en hot sluiten der
kloosterscholen een votum van vertrou-
gokregen, waaruil blijkt, dat haar
tiranniek werk door een groote meerder
heid wordt goedgekeurd.
Maandag kwani in de Fransehe Kamer
de socialistische afgevaardigde Roche
met oen voorstel voor den dag, dat lot
strekking had opheffing van het Budget
van Eeredienst en scheiding van Kerk
en Slaat. Na uiteenzetting zijner motie
ven vroeg hij urgentie.
Dit. voorstel werd behalve door de
uiterste linkerzijde ook gesteund door
leden dor oppositie van verschillende
richting als Basics en Cuneo d'Ornano.
Laatslgenoomde merkte daarbij op
„Daar de Regeering zich enkel van het
Concordaat bedient om den burgeroor
log en den godsdienstoorlog te verwek
ken. moot het Concordaat verdwijnen."
Met dit voorstel was uomnes niet ie
zeer ingenomen. Hij zcide wel, dat hjj
aan de Kanier alle vrijheid liet, maar
hij geloofde niet, dal de Regeering met de
belangrijke kweslic van de scheiding
langs den gewonen parlementairen weg
moest gaan en vroeg zich zeil af, of de
urgentie niet was gevraagd oin ernstige
verwikkelingen te doen ontslaan.
Daar was het juist de voorsteller en
zij, die hem steunden, om te doen. Een
voorstel van Dejante, dat gelijkluidend
was met dat van Roche, maar tevens
insloot de teruggave aan dc natie der
goederen in de doodc hand, werd alleen
gesteund om de regeering in moeilijk
heid te brengen. De uiterste rechterzijde
vroeg daarom voorrang voor het voor-
slel-Dejanle, die daarvoor urgentievc-r-
klaring vroeg. Het verzoek om voorrang
werd echter verworpen doch met 237
tegen 219 stemmen dus met de
geringe meerderheid van 18 stemmen.
De minisleriëele afgevaardigde Reveil-
land schoot nu de Regeering ter hulpe
en vroeg de benoeming van een com
missie van 33 leden, aan wie alle voor-
FEUILLETON.
Moedertrouw en Moedermoed.
Slot.)
Margaretha vloog meer dan zö liep over de
zq een oogeoblik waa blijven stilstaan en ziek
mei acherpen blik had overtuigd, dat de weg nog
Uier aangekomen keek zö nog eena naar alle
kanten bezorgd om, en waa het eene zinsbe
goocheling? Noen, want thans zag zg links oil hel
woud, nog verre van zieh verwjjderd een zwart
punt naderbij komen. Zg sprong in de schaduw
van den boom, ging, om niet le vallen, met den
rag tegen den breeden stam staan en omklemde
met beide banden den steel der b(jl. Daar kwamen
meerdere zwarte punten en werden grooter.
Duïdeljjk herkende zg nu een groote woltin met
twee kleine jongen: met vlammenden blik, groote
sprongen eo hoog opgeheven staart, liepen zg
jniat op het spoor af, dat Margaretba bjj
haar eersten tocht ontdekt had en dicht langs
den boom liep. Ilargaretha's hart hield op te
kloppen 1 zij hield den adem in, als zou haar
zachte ademhaling haar verraden. De beuten
liepen naast elkaar, het eene jong bleet een
weinig achter, alle schenen haast, grooten haast
te hebben bet woud to bereiken. Nu waren zg
heel dichtbij, Margarelha hoorde bun adem. Zjj
stelde aich zacht biddend onder de moederlgke
beecberming van Maria, de hnlp der Christenen,
de toevlucht der bedrukten.
De oude wolvin en het eene jong, dat dicht
hg haar bleef, snelden tiaar voorbii, het andere
kwam huilend achteraan. Plotseling echter bleef
liet staan, snoot de lucht in, sloeg met den staart
en liep naar Margaretha toe, ais was hetnieuws-
met kracht haar wapen, en op hel oogeoblik,
dat hei dier met sluipenden tred en hoog opge
hesen neus onder haar bereik kwam, liet zg met
reuzenkracht het moordend staal midden lus-
schen zgu fonkelende oogen neerkomen, De felle
slag spleet den kop en kwam zelfs nog op den be
vroren grond terechtliet beest sliet een rauwen
kreet uit en viel rochelend aan hare voeten
neder. Margaretha stond dadeljjk weer rechtop
en hief nog eens de bgl boven haar hoold.
Dat was noodigde oude nolvin toch, die reeds
dicht bg den zoom des wouds was, draaide
bjj den gil van haar jong den kop eu keerde
met bet andere jong in een paar sprongen terug.
Toen zij het doode dier op den grond zag liggen
en hel bloed op de sneeuw vlieten, begon zg
luide te huilen en wilde op Margaretha toesprin
gen maar daar zag zij hel wijdgeopend oog der
vrouw, en de glinsterende bijl boven haar lionld,
verlicht door den glans der maan, welke hier
en daar door de lakken viel. Vol lafheid sprong
zjj achteruit; spoedig ecliter naderde zjj opnieuw,
voetje voor voetje, om het oogenblik van den
sproag af te wachten. Angstig kroop bet nog
levende jong haar na. Zoo sloop het beest lot
dlcbt bij de vrouw, maar voor het ia het bereik
vau het wapen kwam, bleel het staan, ging op
de achterpooten zitten en zweepte de sneeuw met
zijnen staart, geduldig het oogeoblik afwachtend,
dat Margarelha haar oogen neerslaan of van
Zoo stonden de beide doodssjjandinnen tegenover
elkaar; de wolvin, om den moord van haar
kind le wreken, de moeder om haar kind den
leveodhrengendeo drank te geven, lioe lang
deze verschrikkelijke «ogenblikken duurden, wist
Margaretha niet. Haar denken hield op, cn
slechts de gedachte, om het juiste oogenhlik
van den stag niet te verzuimen, lileef haar
steeds hg. Reeds vertoonde zich het koude zweet
der afmatting op baar voorhoofd, hare voeten
heefden onder den last van het lichaam, de
armen werden verdoold door de inspanning,
waarmede zjj de zware hgl omhoog hield, en
voor hare oogon vertoonden zich reeds op de schit
terende sneeuw alle kleuren van den regenboog.
Plotseling flikkerde op de plaats, waar de
sneeuw scheen saam le smelten, in de donkere
struiken, een lichtstraal, er floot iets door de
lucht, daarna rolde over het sneeuwdek de
belle knal eener links, door de bergen weerkaatst.
Wild huilde de wolvin, haar jong jankte, heide
Een zachte, vlugge tred kwam over de sneeuw
uader. De jager, die het echot gelost had, trad
uit zijn schuilhoek, spande den liaan van de
tweede loop en sloop voorzichtig naar den
boom, om te zien, wal de wolven daar
opgehouden 00 hem zulk een mooi schot gele
verd had. Daai zag h(j, door de maan verlicht,
eene doodsbleeke vrouw, nog in dezelfde hou-
waren ten slag bereid, hoven hairliooft! opgeheven.
Het hart klopte haar hevig, hare lippen
waren samengeperst, en hot oog, nog vol toorn
fonkelend en wjjd geop-od, staalde de «luch
tende roofdieren na. Thans richtte zich tiaar
oog op haar redder, een luide gil ontsnapte
haarhet was haar echtgenoot Nikolaas.
gezicht kou zg van vreugde niet verdragen, zjj
viel voorover, niet de hgl In de hand, in onmacht
op hel gedoode dier, Aanvankelijk meende Niko
laas eene verschijning le zien; nu snelde tijj
toe, legde tiaar hoofd in zjjne schoot en wreef
haar de slapen met rum uit zjjne veldflesch.
Zg sloeg de oogen op en zag zgn stralenden,
maar toch bezorgden blik, op haar gericht. Maar
ook nu nog was hare ziel slechts met ééne ge-
schjjo, drukte liet hem In de hand eu sprak
uitgepul eu zacht „Nikolaas, ons kind wilster
ven, maar deze droppels kunneu het misschien
nog reddenTot hiertoe heb ik ze gebracht,
doch nu kao ik niet meer! Ga om Godswil
naar huis, onder bescherming der Gebenedgdo
des Heeren, die ik zoo dikwjjls en zoo vurig
om hulp gesmoekt heb, breng het drankje naar
den dalmolen en laat mg maar hier I"
Nikolaas hield baar omvat eo met vochtigen
blik sprak hjj„Goede, lieve, trouwe Margaretha,
wat hebt gö dezen nacht doorslaan, terwille van
ons kind? En ik zou u thans achterlaten?"
Hg nam de doodmoede in zgoe armen en
richtte tiaar op. Margaretha leunde ou op «ijnen
armzjj liep in 't eerst wtl wat moeilijk, doch
spoedig opgewekt op huis aan. Spreken echter
viel haar moeilijk hoe nader zg by het ziekbed
van tiaar kind kwam, des te angstiger drukte
haar de nieuwe onlknooping over leven eo dood,
welke zö thans tegemoet ging. Nikolaas vertetdo
haar onderweg met b'ijde woorden, wat de oor-
zaak was barer wonderbare redding. Hem was
met slechts één makker bevolen geworden, jniat
in de streek, welke Margnretha doorloopen had,
de wolven op te sporen. Hjj had in hel wond,
dat door de maan zoo helder werd verlicht,
het spoor der wolven ontdekt, en besloot daar
uit, dat de dieren denzelfden weg zouden terug
komen. Zijn voetspoor had Margaretha ootdekt
naast de sporen in de sneeuw.
Terwgl nu zön kameraad in den tegenoverge-
stelen kant het spoor der wolven was gevolgd,
ten einde een goede plaats te zoeken om ze onder
schot te krygen, was Nikolaas niet ver van de
vlakte in eene spelonk op den loer gaan liggen.
Hier hoorde hg na eeuigen tijd schoten knallen
van de zgde van hel diehtbggelegen dorp, welke
hem deden hogrgpen, dat men in hot dal de
ontdekt
schgnlgk 111 zgoe schuilplaats ontdekt: zg waren
in een grooten boog om liem heen geslopen en
eerst de doodschreeuw van een hunner in zijne
nabgheid maakte hem de richting hunner vlucht
bekend. Snel klom lig de hoogte op en kwam het
juiste oogenblik op dc hoogvlakte, om de op Mai-
garetba loerende wolvin een kogel toe te zenden.
Dicht by den molen ontmoette hen nu ook dn
