Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No 32.
Zaterdag 8 November 1902.
Zestiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn. Barneveld, Blarieum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementiprija par dria maaudon
Franco per postf 0,40.
BureauBr eedestraat, 18 Amersfoort
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der Advertentdên i
Vm 1 lot 6 regelsfo.30
Voor iedere» regel meer- 0.05
CorrespnnilentiüD en Advertenliün inoeleo uilorljjt Vrijdagavond
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
Gaarne voldoen wij aan bet verzoek,
van zeer geachte zijde tol ons gericht,
om het onderstaande artikel, voorkomende
in de Heilige Familie, Zondagsblad
iioor hel katholieke huisgezin" van 20
Oct. II., in ons blad op te nemen.
Vóór alles eenheid.
De vijand onzer dagen, waartegen alle
goedgezinden bchooren front te maken,
is liet socialisme. Wordt dit meester, dan
is hel gedaan met orde, met welvaart,
met zedelijkheid, met gelool en godsdienst.
Daarvan zijn alle Katholieken overtuigd,
daartoe ook allen besloten.
Jammer genoeg ontbreekt maar al te
dikwijls de eenheid van handelen. Velen
welen niet genoeg hun persoonlijke over
tuiging op te oll'eren vandaar onderlinge
verdeeldheid. De krachten worden ver
spild in hel uitvechten van kleine geschil
len, in haarkloovcrijen over namen en uit
drukkingen. De aandacht wordt zoo af
geleid van den eigenlijken strijd, de krach
ten worden gescheiden, de geestdrift ver
flauwt.
Dat weinig bemoedigend schouwspel
doel zich voor in Frankrijk, welks Ka
tholieken,'hoe ook geslagen en verlrapt
door de Loge, maar niet kunnen nalaten
met elkander te plukharen over Bourbons,
Bonapartisten, Hepublikeinen enz., of
over de wijze hoe den maatschappelijken
strijd onzer dagen te beslechten in Italië,
waaraan de Paus daarom liet vorig jaar
een uitvoerig schrijven richtte, ten einde
den onderlingen strijd der Katholieken
op sociaal gebied te beslechtenia
België, aan welks bisschoppen Z. H. reeds
in 1895 een brief richtte, opdat zij, met
dezen gewapend, eendrachtig samenwer
ken onder geestelijkheid en volk op so
ciaal gebied veel zouden kunnen tot stand
brengen.
Uok helaas, ofschoon niel met die af
metingen en steeds afnemend, in ons
vaderland.
Nog zoo vaak wordt minachtend deze
onder de conservatieven of behoudsgezin-
den, gene onder de democraten of volks
vrienden gerangschikt.
Dwaas genoeg, want allen moeten wij
strijden voor het behoud van zeden, van
geloof en godsdienst, van vrede en orde,
van de onvervreemdbare rechten van bezit
en eigendom, van alles wat in het oude
systeem goed en voortreffelijk was maar
allen moeten wy ook vrienden zijn van
het volk of. wilt gij, van den werkman
en den proletariër en daarom trachten
hun vaak erbarmelijk lot te verbeteren,
hen vooral godsdiensti.' en zedelijk, o
ook maatschappelijk en flnantiëel te
heffen.
Allen moeten wij dus zijn conservatief
of behoudsgezind, maar allen ook chris
telijk democraat of voorstander der volks
belangen volgens christelijke beginselen.
Doch waar het op aankomt, dat is,
dat wij onze zucht tot behoud of onzen
ijver voor de volksbelangen eensgezind
in daden omzetten, eendrachtig met onze
geloofsgenoolen samenwerken.
Daarom moet er één middelpunt zjjn,
één punt van uitgang, één voorgeschre
ven gedragslijn.
Dat middelpunt is voor ons Katho
lieken noodzakelijk de Paus, zijn onze
Bisschoppen. Van hunne voorschriften
moeten wjj uitgaan, naar hunne verma
ningen en lessen handelen. Zoo niet,
nooit kan er eenheid bestaan.
De Paus en in aansluiting met den
Paus onze Bisschoppen zijn de gidsen,
die wjj moeten volgen, de leermeesters,
wien wij gehoorzaamheid verschuldigd zijn.
In zaken van geloof en zeden. Dat
spreekt van zelfdan-^eldl van hen het
woord des Heeren: .Die u hoort, hoort
My, die u versmaadt, versmaadt Mij."
Doch niet in geloof en zeden alleen,
neen ook in andere punten, zelfs in za
ken van slofl'eiyken aard, bchooren wij
als goede kinderen die volgzaamheid te
beloonen.
Duidelijk en kernachtig bewees dit
Z. D. II. de Bis cliop van Haarlem in
zijn vastenbrief van dit jaar. Daar luidt
liet woordelijk als volgt
ito- 11. Korkvergnderinj; vuil Florence - .is
.in den 11. Petrus door onzen Hoer Jezus
.Christus de volle macht medegedeeld, om
.de geheolo Kerk le weiden, lo regeeren en
.ie besturen." - De l'nus is derhalve niet
alleen, gelijk wij zeiden, de oppersle l.eernnr,
maar nok op/ierste
Kerk. van geosiolijkei
.lllj mr-
•d illen, d...
Jouden van verkeerde wegen en bescherm
11 ij moot als een Koning de Kerk reg
en als de door God aangesleldo Jjtui
-mm het schoepje van Petrus in tie get
.Hieruit blijkt,
«Urn, die den i-uus
s oppersten Kecraar
vorkeordelijk zij
zaken van gelool'
vrangstukk
welzijn .Ier
Paus
i zïjni
dertig ,|ai
liplrliii.r
ijkheid al
oppor
onal'lianltelijkhch
Bestuurder der Kerk zoo uoouig is. uie
■nooning wordt ook thnus nog door hen go.
kocaterd, die wel gaarne bereid zijn den
•gen des H. Vaders ie gaan ontvangen in
n Sliu Pioter, mnar aanstonds zich verzetten
n vnn rcchtsüvorschrijdiug sproken, wnn-
oor do stem des Pausen zich huilen hot
kerkgebouw doet liooren."
In herderlijke waakzaamheid voegt Z.
D. H. aan die bondige bewijsvoering
volgende vermaning toe
..Zeer zeker bestaat c
ar, Bomlti
oiiUv-illlK^
isclito oindo le vocre
dgUUHtlg
Geloovigen, - wij moeten hel met bezorgd
heid erkotwon, dat deze noodlottige dwaling
ook'bij sommigen onder ons ingang vindt.
Immersookin ons Vaderlandzljuzoogeuaainde
rolksloidcisopgetreden,die in de vorschi"
rrnngsiukkon van den tegenwoordig!
jich onafhankelijk verklaarden van liet getuite-
tolljk gezag en 's Pausen leiding en van
het le voorzien is. dat zij zeer spoedig
hun geloof schipbreuk zullen lijden.
iVIj vermanen u derhalve, Uemiiido Ge-
mijdt dezulkengaat niet luisteren naar
'mn woorden, zelts niet uit nieuwsgierigheid.
<oon, laten wij als goede en eenvoudige
geloovigen in alles de leiding volgen van
Christus' Plaatshuk loeder en als liefhebbende
cu dankbare kindoren, bij al ons (ioen en
laten, ons gedragen overeenkomstig de voor-
schriften en raadgevingen van onzen Heili-
Heeft de Paus als opperste bestuur
der der Kerk gezag en recht van ge
bieden, ook in stoffelijke zaken, waar
deze in aanraking komen met geloof cn
zeden, zooals zeker het geval is met
de groole vraag van onze dagen, uok
de Bisschoppen hebben hierin recht van
spreken, en eendrachtig en eensgezind
bchooren alle Katholieken zich te onder
werpen aan de uitspraak van hun kerk
voogd, de door hem voorgeschrevene
gedragslijn te volgen.
Die hierin te kort schieten, plegen
zich vaak op den Paus te beroepen.
Die is nu eenmaal de Paus der werk
lieden die mag wat meer zeggen. Maar
de Bisschoppen hebben toch zeker niets
met de sociale vraag uit te staan i
Zoo beweren sommigen, maar zoo
denkt er de Paus niet over. Duidelijk
heeft Z. H. dat o. a. verklaard in zijn
Encycliek over de Christelijke Demo
cratie. Daar heet het letterlijk
„Ten slotte en met nog meer anndrang
herhalen wij ouzo. vermaning, dat wat ook
afzonderlijke personen of vereonigingon on
dernemen, zij niet mogen vergeten gehoor
zaamheid verschuldigd te zijn aan hot gozsg
dor Bisschoppen.
..Men late zich toch niet verleiden door
eeno onstuimige begeerte om wel te doen
vo'scbuïdigde gehoorzaamheid,0fs zij6niet
oprecht, zal zij geen waar goed uitwerken
noch Gode welgevallig zijn, God vindt zijn
behagen in die hun eigen gevoelen la'en
varen en naar het bevel der Bisschoppen
luisteren als naar zijn bevel, Hij staat bun
Doch duidelijker en uitdrukkelijker dan
ooit heeft Z. 11. dat uitgesproken tegen
over den in dil jaar benoemden bisschop
van Luik, Mgr. Rullen. Die woorden
door den prelaat in zijne synode be
kend gemaakt en in de akten medege
deeld, werden destijds in verschillende
bladen vermeld, doeli mogen nog wel
eens worden aangehaald. liet diocees
Luik word jaren lang door een betreu
renswaardige verdeeldheid der Kullio-
lieken op sociaal gebied geteisterd. De
zoogenaamde eonscreatenrs on d/mocra-
tes chreliende mannen des hcliuuds
en de christelijke democraten stonden
daar scherper dun elders tegenover
elkander. Reeds in 1895 had/. II. door
een alzomlerlijk schrijven aan de Bis
schoppen van België, die verdeeldheid
pogen weg le nemen vooral voor liet
bisdom van Luik niet met al de gc-
wcnsclile vrucht.
De tegenwoordige Bisschop, weleer
vicaris-generaal, wist in al die onaan
gename verwikkelingen den weg van
liet ware midden le bewandelen en,
nauwelijks op den stoel van Sint Lain-
berlus verheven, poogt hij de verdeeld
heid voor goed ledoen ophouden. Daar
toe hel afdoende middel le vinden, was
zijn groote bezorgdneid bij zijn bezoek aan
dc II. Stad. Aan hel einde der audiëntie
met de Bisschoppen van Doornik cn Gent
had hij nog hel verlangde woord des
Pausen niet vernomen on toch aarzelde
hij om van tien vermoeiden grijsaard
nog langer inspanning te vragen. De tl.
Vader bemerkte met zijn scherp oog, wal
er omging in den Bisschop cn vroeg vol
vaderlijke goedheid: .Monseigneur
Luik, heeft u mij nog iels te zeggen
„Ja, II. Vader, ik wilde u een gunst
vragen maar ik vrees onbescheiden te
zijn," antwoordde de Bisschop, die zelf
het verslag heeft gegeven van deze merk
waardige audiëntie.
.Neen, neen blijf," en loon de beide
andere prelaten waren heengegaan, vroeg
de Paus met een glimlach van goedheid
„Welnu, Monseigneur, wat heeft u mij
te zeggen
H„" iililus mini dt.
uii liot diocees ton opzichte ilur sociale
rnagstukkon en woua op do onncniglicid,
io tot in den Inalslon tijd onder do Kntlic
eken on zolfs ondor do geestelijkheid b<
aan hooft,
,Ik kon uw verdeeldheid en heb zo loven
ig betreurd,viol do H. Vader iu\j in d
_3d0i „inaar uien hooft inij gezegd, dat ui
beuouming voel zou bijdragen tot lint hoi
geen wnrc Katholieken.
stol v
i den v
rta
o goloove
roHoilighoi
„Ik heb
ik. .dat dc
te dozen ai
vulling is gegaan. Mai
blijft ooii neiging liostHitn om
kampen te scheiden. Sommigen
christclijk-democratcnaan de anderen geeft
men den naam van conservatieven. Indiër
dit hlijlt voortduren staat hot te vree.znii.da
ile verdeeldheid zal bestendigd cn zelfs ver
scherpt worden ton gevolge van redetwister
en wrijvingen, die er onvermijdelijk uit zul
len voortvloeien, Mijn bedoeling is derhalve
allo oorzaak van verdeeldheid weg le nomen
en do goede Katholieken alsmede dc loden
der geestelijkheid le vereonigen. zóó dal
allen slechts één dool meor helmen do glorie
van God. het heil der zielen, hot welzijn
van Kork en vaderland, en ter zolfdcr tijd
de vcrbcteriug van den toestand der lagere
klassen, vooral der werklieden. Miji
ling Is verder: alle menschen vui
wil er tee te brengen, zich met har
zonder onderscheid van partijen, te wijden
aan dc werken, die dat doel beoogeu. Om
zekerder te slagen cn met moer gezag te
handelen, zou ik een woord wcnscheu van
Zijuo Heiligheid, dat mij machtigde te zeg
gen, dat Zij mijn gedragslijn goedkeurt, en
dat ik door die te volgen enkel gehoorzaam
aan hot Opperhoofd der Kerk."
„Onmiddellijk, zonder de minste aarzeling,
zei do H. Vader op ernstigen cn vasten toon-.
.Dat woord, Monseigneur, geef ik n. Ik
machtig u te zoggen, dat gij uit mijn naam
on krnchtous mijn macht als plaalslickleeder
van Jezus Christus het verdwijnen van
verdeeldheid vraagt, die enkel noodlottig
zijn. Ik herhaal u, dat gij kunt verklaren,
uit den mond zelfdes Pausen de uitdrukkiug
te hebben ontvangen van zijn vurig
lonrznuuui. Zij. die hun Bisschop
die werkt om den vrede en dn
goeden te horstellen, xljn
t U. Vader mot dezelfde
Maar indien dit niet genoeg mocht zijn, of
uw Woord lu twijfol
log meer doen. Gij
selit trekken, zal il
md te brengen eu de
Behoeft hel nu nog beloog, dat de
Knlholieken niet alleen in zaken van
geloof en zeden, maar ook in do groote
vragen van onzen dag vóór alles eens
gezind moeten /.ijlt, alle haarkloovcrijen
moeten ter zijde stellen, „mot opoffering
van eigen iri/.ieiiten cn strekkingen om
htm ijver en aandacht alleen le vestigen
op hetgeen kan bijbrengen lol lie' alge
meen welzijn." [Ilrie/ van II. aan de
lielg. Bins.) En hol middelpunt, waarva
allen moeten uilgaan, hul is duidelijk,
de Paus, zijn de Bisscltoppen zij schrij
ven de gedragslijn voor, die priesters
geloovigen hebben le volgen. Kort ma
voelboteekenend is de uitspraak des Pau
sen „Zij, die lam Bisschop niet volgen,...,
zijn geen ware Katholieken."
Dus ook in dc sociale vraag bchooren
wij den Paus, en den Bisschoppon 1c
gehoorzamenanders houden wij op
goede kinderen der Kerk te zijn.
Dal verklaart de Paus, dat loeren...
zelfs dc socialisten.
Aan liet slot cener Belgische corres
pondenlie in het sociale Iliad liet Volk
stond in den loop dezes jaars volgende
merkwaardige bekentenis naar aanleiding
der verkiezing voor de Belgische Kamer
van Daens, het hoofd der Belgische
democraten, die in de sociale vraag den
Paus en den Bisschoppen gehoorzaam
heid weigert.
„Ook mogen wij herhalen, dal indien do
verkiezing le Brussel voor priester Daens
oen persoonlijk succes was. liet geen onkel
bewijs van vooruitgang is voor do christen-
snappen, dan gaan zij naar de sociaal-demo
cratie, zonder omwegen.1'
Mogen loeli alle Katholieken van
Nederland die waarheid steeds blijven
gedenken en daarom toch nooit tiet oor
iconen aan dezulken, die beweren, dal
de Paus en de Bisschoppen buiten de
Kerk en de kerkelijke zaken niets hebben
te zeggen.
Dan alleen zijn wij rechtgeaarde kin
deren der Kerk, als wij den Paus en
den Bisschoppen in alles nederige ge
hoorzaamheid beloonen; dan alleen is
er eendrachtige samenwerking mogelijk
dan alleen kun hel socialisme met zjjn
onafzienbaren nasleep van ellende onder
maatschappelijk, zedelijk en godsdiens
tig or :cht krachtig worden bestreden
dan Heen kan er waarlijk met goed
gevolg gewerkt worden lol verbetering
der wantoestanden, tol oplossing vi
sociale vraag.
BUITENLAND.
De Engclsche regeering is onverwachls
iets edelmoediger geworden ten aan
zien der koloniën in Zuid-Afrika.
Dinsdag werd in hol Lagerhuis door
minister Ritchie de merkwaardige me-
dedccling gedaan, dat bij het Parlement
een voorstel zou worden ingediend tot
het verleonen van een krediet van acht
miilioon pond sterling 9G millioon
gulden - als gift voor de Boeren en
loyalisten en als leening aan de Boeren
anderen, De minister deed hierbij de
verklaring „dat de regeering had over
wogen, dal de som van drie millioen,
vermeld in tie vredesvoorwaarden, geen
gill was, maar een deel van de nieuwe
Transvaalsche leening.
„Dc Boerenleiders hadden echter be
toogd, dal een leening van drie millioen
niet in overeenstemming was met de
vredesvoorwaarden. Daarom had de
regcering, overwegende dal de bewoor
dingen der vredesovereenkomst aanlei-
king gaven tot die zienswijze, en
weuschendc elke reden voor een ge
rechtvaardigd gevoel van ontevredenheid
den kant der Boeren te vermijden,
:cnd dal hel in overeenstemming
met de belangen van Zuid-Afrika en de
gevoelens van liet Britsclie volk was,
dezen last op zich te nemen. Als er
een oorlogsgift werd gedaan aan de
Boeren, moest een dergelijke gift worden
gedaan aan de loyalisten. De bijkom
stige leening van drie millioen zou terug
betaald worden uit de Transvaalsche
leening, die nog niet uilgegeven was
daar het tegenwoordige tijdstip ongun
stig was."
Bij dc beraadslaging over dit voor
stel zeide minister Chamberlain, dat hij
op zijn zending zal uilgaan met een
zoo open en onbevooroordeelden zin
als slechts mogelijk is, en met het vasle
besluit om alles aan te hooren, wat ge
zegd zou worden, daar elk representa
tief man of lichaam het recht heeft
gelioord le worden.
De minister deelde mede, lat er nog
slechts 34,000 menschen in de concen
tratiekampen zijn en van 24,000 gedepor
teerde krijgsgevangenen zijn reeds 14,000
naar Zuid-Afrika teruggebracht. Voor
liet eind van dil jaar zuilen nog 7000
worden gerepatrieerd en de rest zal
binnenkort volgen.
Dc gift van twee millioen was voor
dc Rritschc en Hollandsche loyalisten
in Transvaal en de Oranje-kolonie, die
tip ruimere schaal vergoeding zullen
ontvangen dan zij, die legen Engeland
stroden. Ook zal er eene uitkeering
worden gedaan aan de loyalisten, die
geleden hebben door den eersten inval
in dc Kaapkolonie, en aan de loyalisten
in Natal. Maar geen cent zal als ver
goeding worden gegeven aan de rebellen.
Wat wij onzen vijanden geven, wordt
gegeven uit staatkunde cn menschlievend-
heid; liet is eene goede politiek hen
niel ontevreden te maken en hen in
slaat te stellen den vroegeren voorspoed
te herwinnen,
Cliambei.ain besloot aldus: „Indien het
voorgeschoten geld niet voldoende is,
zal ik niet aarzelen om meer te vragen.
Wat er gedaan is voor het herstel en
voor de rcpalrialie heeft mijne meest
optimistische verwachtingen verre over
troffen. Ilel is verstandig om optimistisch
te zjjn; laat ons in de toekomst geloo-
ven en de toekomst zal onze verwach
tingen beantwoorden. Ik ga naar Zuid-
Afrika met den ernstigen wensch om
alle geschillen te vergeten en de stam
verwante volken samen te brengen tot
een groote Afrikaanscbe natie onder de
Britsche vlag."
Het krediet werd met algemeene stem
men toegestaan.
Botha, De la Rey cn Schalk Burger
waren in de zaal aanwezig tydens de
discussie.
De Kölnische Zlg. verneemt uit Londen,
dat het bezoek van Keizer Wilhelm aan
Koning Eduard, overeenkomstig den
wensch van beide monarchen, een parti
culier en persoonlijk karakter zal dragen.
Daarbij meldt het blad ook, dat verschei
dene ministers gedurende het verblijf
van den Keizer in Sandringham uit-
genoodigd zijn.
Volgens de Berlijnsche correspondent
van den „Patriote" telt Duitschland
tegenwoordig 56,345,014 inwoners. Van
dezen zijn 35.231.104 protestant,
20.327.913 katholiek, 586.948 Israëliet,
