Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 43.
Zaterdag 24 Januari 1903.
Zestiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn. Barneveld, Blaricum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
baren. Leusden, Kaarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs
Franco per post
Afzonderlijke nummert
10,40.
f 0,05.
BureauBr eedestraat, 18 Amersfoort
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs der AdvertentMn i
Van 1 tot 6 regeltf0.30
Voor iederen regel meer-0.05
eau bezorgd zjin.
uiterlijk Vrijdagavond
Bij dit nummer behoort
een Bijvoegsel.
GIFTEN
voor het Nederlandsch College te Rome.
Vorig bedragf 3!t*.95
lit de paroebie van O. I,. Vr. Hemel
vaart tot meerdere eer en glorie
So
il Sl. Franc. Xiv
van de I
3.75
Mgr. Dr. Schaepman f
De sombere mate: Mgr. Dr. Schaep
man it overleden, werd Woensdag uit
Rome geseind. Lijdende aan een ernstige
kwaal, die zijn dierbaar leven be
dreigde, ging de afgestorvene herstel
zoeken in zijn innig geliefd Rome,
- maar de Goddelijke voorzienig
heid heelt hel anders beschikt. Het
hart, waaruit de heerlijkste zangen en
lofliederen opwelden, dat zoo vurig klopte
voor Kerk en Paus, heelt voor immer
opgehouden te slaan. Als bet zich in
dicht of proza, dal de wereld met be
wondering vervulde, mocht uilttorlen,
daarin zynen God verheerlijken en zijne
Moeder de H. Kerk lofprijzen, dan, nten
kon het zoo gevoelen, leefde hij in ziels
verrukking, die hem een sprake deed
uiten, zooals slechts zelden werd ge
hoord. Dan gaf hy zyne ziel in al hare
groolheid en men jubelde mede in de
onsterfelijke laai, die van zijne lippen of
uit zyne pen vloeide.
En, treffend voorzeker, bet Rome door
hem op weergalooze wijze geschetst,
de Eeuwige Stad, de stad der Pausen,
die alt met onweerstaanhaar geweld
hem aantrok, is getuige geweest
het scheiden van dezen priester-dichter
uit het aardsche tranendal. Daar, in de
tchaduw van de Sl. Pieterskerk, in de
nabijheid van den Man in het witte
kleed, onder de zegenende hand van den
grooten Paus-koning Leo XIII, heeit hij
het moede hoofd voor eeuwig ter ruite
gelegd. Na een voorbeeldig ziekbed, dat
het einde zijns levens bekroonde, ileeg
de ziel van den lyder opwaarts, door
menig oog met weemoed, maar toch
ook met verrukking nagestaard,
Ja, waarlijk groot was deze strijder
in de rij van hen, die als verdedigers
van Christus en zyne Kerk optreden.
Als deze trouwe zoon onzer Moeder de
H. Kerk door de snaren van zijne lier
Ie tokkelen, aan menig oog een Iraan
van innig gevoel ontlokte, of een mach
tige geestdrift voor de goede zaak in
de harten deed ontvlammen, dan ge
voelden wij, Katholieken, ons gelukkig,
maar ook dankbaar jegeni den man, die
het katholieke leven in Nederland witt op
te voeren tot cene hoogte, als weleer
nimmer was aanschouwd.
Smarlen moest 't daarom, voel dieper
dan de wereld vermoeden kon, met
hem in enkele politieke vrRagatukken
te verschillen. Maar aan God is be
kend, welk loltcrond hartzeer hel velen
heelt gekost, daaraan uiting te moeten
geven, wijl de liefde, de hartgrondige
genegenheid lot hem daarmede in ge
weldige botsing kwam. Nooit evenwel
al werd dit soms verondersteld kon
de diepe verecritig, de ware hoogach
ting en eerbiedige bewondering voor den
thans zoo betreurden ontslapene daardoor
tot lanen worden gebracht.
Thans bij hel graf van dezen roem
rijken doode ontmoeten de Katholieken
van geheel Nederland elkaar één in liefde
en vercering en diep ontroerd om hel
verlies, dat zy Ie betreuren hebben. Dat is
bij al den weemoed, dien ons harl vervuil,
een lichtstraal van blijde verwachting
voor de toekomst. Het leekent zoojuist
de innige eenheid, die ons, Katholieken,
verbindt'I zegt zoo treffend, da'. inde
van beproeving de nauwere aaneensluiting
onderling ties te hechter zich vormt
dal in de school van Ijjden en weder
waardigheden opnieuw en wel de besle
slrijders worden gevormd. Als van verre
meenen wij daarbij nog de stem te
hooren van den gevierden overledene,
wanneer hy ons ten strijde opriep, en
deze slem, dit staat vasl, zal in de harten
der Katholieken des lauds niet ver-
dooven, maar daarin nog voorltrillon
tol in 't versie nageslacht.
Geen wonder dan ook, dal lof en
re den ontslapene thans in volle vol
heid worden toegezwaaid, maar de diep
betreurde heeft ook aanspraak op iels,
dat hooger bewijs geeft van lof on dank.
Dat daarom onze gebeden hem volgen
'oor den troon van dnn Vader van
barmhartigheid, opdal, als nog eenige
smet dezer wereld zijne ziel mocht
Thouden met do hemelschare te
jubelen voor hol aanschijn van den
eeuwigen God, deze genade hem spoedig
moge geschonken worden.
It. I. I'.
BUITENLAND^
Bij gelegenheid van de opening der
Franschu Kamers heeft Z.Em. kardinaal
Richard, aartsbisschop van Parijs, open
bare gebeden voorgeschreven, om dun
zegen van God over Frankrijk af Ie
smeeken. A! maakt do tegenwoordige
grondwet, zegt de aartsbisschop iri zijn
herderlijk schrijven, van geen enkele
godsdienstige daad melding, het christen
volk van Frankrijk moei bij die gelegen
heid in hel bijzonder voor het gelii file
vaderland bidden. Allen, die ernstig
gehecht zijn aan onze nationale tradi
ties, kunnen niel onverschillig de pogin
gen aanzien, die door de anti-chrisle-
lijke seclcn worden aangewend, om
Frankrijk, den godsdienst en het geloof
te verwoesten. Frankryks oor en bloei
hangen af van zijn getrouwheid aan
zijn chrisleljjke roeping. Als wij bidden,
dat Frankrijk een katholieke nalie blijve,
dan vragen wij, dat het blijve hel Frank
rijk. In 1884 richtte H. de Paus
een encycliek aan de Franscho bisschop
pen, Nobilissinut Gullorum geus, die aldus
eindigde: .Met de hulp van God zullen
de verdoolden terugkccren van hun dwa
ling en de Franscho naam zal zijn oude
grootheid terugwinnen."
't Is dan ook wel noodig, dat vcor
Frankrijk gebeden wordl, waid de toe
komst voor dat arme land mag met
bekommering worden tegemoet gezien.
De kerkvervolging wordt daar nog steeds
onverdroten voortgezet, en tiet einde
daarvan is niet te voorzien. Nu weer heeft
Gombcs hel tractemcnl van een groot
aantal geestelijken ingehouden, omdat
zij voortgingen met preken en cate
chismus geven in hel Brotonsch. Zoo
moeien de Urelagners, die trouwe zonen
der katholieke Kerk, do vervoigingszucht
van Combes gevoelen.
De bisschop van Quimper hoeft aan
de prieslnrs 31 in getal wier
salaris is ingehouden een schrijven ge
richt, waarin Mgr. als zijne ineening
uitspreekt, dat het onderwijs in het
Bretonsch moet worden voortgezet als
de bevolking uitsluitend Broti nscli is.
Noch bedreigingen, noch hcronving zullen
de priesterschap van Bretagne van haar
plichtsvervulling terughouden.
Nog een ander staaltje van vervol
gingswoede der Fransche dwingelanden.
De inspecteur van het onderwijs in de
Vendée heeft in een .note de service"
bekend gemaakt, „dat de kinderen van
de Vendée, die armlastig zijn, niet hol
recht hebben de school lo bezoeken,
die zij wenschon. Daar de Staat mede-
betaalt in hel voorzien van hun behoef-
nel een vereischte, dat de kin
deren de gemeenteschool bezoeken."
Hel gaat er in de hcdcndaagsche
parlementen hoe langer zoo fraaier toe.
In het Ooslenrijksche parlement heeft
men eens cenzilling gehouden, die onaf
gebroken 55 uren geduurd heeft. En
dit niet om zaakryk cn veel werk af Ie
doen, maar veeleer om elkander uit te
schelden en rumoer te maken, en zoo
afdoening van zaken te verhinderen.
Want deze schanthialzilling en deze
obstructie had van du zijde der Tsjechen
geen ander doel dan le verhinderen hel
lol stand kotnen van een overeenkomst
lussehen Oostenrijk en Hongarije, welke
in het belang van boiilc landen zeer
gewenscht is. Mocht echter de mede
werking daartoe door hol Ooslenrijksche
parlement op die wijze verhinderd wor
den, dan hestaai toch de mogelijkheid,
dat dit bij keizerlijk decreel zal geschie
den Dit neemt evenwel niel weg, dat
hel parlementarisme op die manier druk
bezig is, zijn reputatie totaal te grabbel
te gooien-
Er schijnt kans le beslaan dal in
Amerika een anli-lrustwet lot stand zal
komen.
In een conferentie van leiders der
beide pariyen in den Senaat rnet presi
dent Roosevelt gehouden, werd be
sloten, dat de regcoring een niet al te
strenge wet legen de Busts in deze parle-
inentszitting nog zou doen afkondigen.
Een sub-commissie is benoemd ter
uilwerking van deanti-trustwetvanLillle-
fleld, die de regeering voor den Senaat
aannemelijk acht. Het wetsontwerp be
paalt, dat een trust, gevormd na de
invoering der wet, volledige inlichtingen
over haar zaken moet geven en dat van
beslaande corporaties dergelijke open
baarheid kan worden gevorderd.
In den Duitschen Rijksdag is, evenals
in de Fransche Kamer, by het begroo-
lingsdebal over de ontzettende uilgaven
voor tiet leger geklaagd. De staats
secretaris Thieleman gaf een overzicht
van de begrooting en legde er nudruk
op, dat ec.i leening van 125 millioen
noodig zal zijn. Het loopende dienstjaar
1902 zul een tekort van 30 millioen
opleveren. De uitgaven voor het leger
zullen G'/t millioen meer bedragen.
Schftdler, lid van hel Centrum, nam
nu bet woord, en keurde het scherp af,
dat de bcgrooting overschreden wordt.
Daarna bracht hy ter sprake het bekende
telegram, dat de keizer verleden zomer
uil Swinemünde aan don prins-regent
Beieren heeft gezonden, nadat de
Bciersche landdag 100,000 Mk. geschrapt
had op de begrooting van kunsten en
wetenschappen. Dit telegram had, zei
spr., algemeenc ontstemming in het
Ilijk teweeggebracht.
De rijkskanselier Von Bülow vatle
hierop vuur en betoogde, dat het bedoelde
telegram slcchls een wisseling van per
soonlijke mecningen tusschen de beide
vorsten was geweest en geen regeerings-
daad. Do Rijkskanselier betreurde, dat
dit telegram ter sprake was gebracht.
Het Duitsclic volk zou niet dulden,
dat men aan het keizerschap raakt. De
rede van Von BQlow werd door de
rechterzijde toegejuicht.
BINNENLAND.
LEVENHBEBICHT.
Eenige levenshizonderheden, aan het
„Centrum" ontleend, laten wij hier
volgen
Hermanus Johannes Aloysius Maria
Schaepman werd den 2en Maart 1844
le Tubbergen, waar zijn vader burge
meester was, geboren. Hy bezocht het
progymnasium te Oldenzaal en genoot
daarop le Kuilenburg z(jn eerste oplei
ding tot den geestelijken stand.
Na op schitterende wjjze zyu sludiön
volbracht te hebbnn, ontving hy op 15
FEUILLETON.
Sered door de eonrant.
(Slot.)
6) „Ik ik heb wat verkocht."
„Wat was het?"
„Een een afgelegde winterjas."
„Zeidelberg, ga eens naar binnen en vraag
eens, wat mijnheer in dat bnis moest doen.
Zeg niet, dal wy hem gearresteerd hebben."
De geheime politieagent gehoorzaamde. Een
oogenblik later kwam hij terug met het ant
woord, dat hi) een horloge beleend had.
„Ha, ha," lachte de Commissaris. „Ga eens
met ons oaar binnen, mijnheer Lander, we
zullen eens zien of we die tegenspraak ook
knooen ophelderen."
De pandjeshuishouder was zeer verlegeD, toen
hg die kleine karavaan in zjjoen winkel zag.
De Commissaris, die zgn mannen kende, ging
recht op zgn doel al, terwfll hjj den beleener
eene sebgobare uitvlucht opende.
„Hombach," sprak hg gestreng, „gö hebt van
dezen jongen man meermalen fijn linnengoed en
andere waren gekocht."
„Dat is onwaar, mynheer de Commissaris."
„Geen uitvluchten, Hombach wat heeft hg
ou weer by u moeten doen Gë zoowel als hg
hebt ons voorgelogen, dat is niet in den haak.
Niel waar, gë hebt zaken met hem gedaan,
Gb kondot toch aan de voorwerpen niel zien,
dat zë gestolen waren
De pandjeshuisman bemerkte, dat het voor
hem geraden was, don bedrogene te spelen, als
hij niet als deelnemer in de diefstallen wilde
heschoowd worden. Zonder geweienswroeging
liet hg daarom z||nen medeschuldige los, lerwyt
de jonge heer heeft mjj meermalen lijn goed
aangeboden, dat ik hem afkocht, in de meening,
dat hel zgn eigendom was. ik beh hem echter
een behoorlgkén prys betaald. Heelt hg ze wer
kelijk gestolen V" voegde hjj er ten hoogBte ver
wonderd en ontsteld aan loe. „Dat had ik nooit
koooen denken I"
„En loch is het zoo. Wat moest hg dezen
,Hë beweerde, dat ik hem een waarschuwing
verraden. Ik maakte hem een verwyt van zjjoe
handelwijze, doch wees zgn verdenking met
verontwaardiging van mij."
.Natnurljjk - hjj bekende u derhalve, dol
hg de voorwerpen gestolen had."
Hombach zag maar al te goed id, dat hjj
zich verpraat had „Eigenlgk niet," trachtte hë
zgn fout te herstellen, maar de Commissaris
viel hem barsch in de rede:
„Geen woord meer, Hombach, wg weten
thans genoeg. Hebt gy nog vzn het fijne goed,
dat hg hier verkocht heelt?"
„Neen."
„Dat dacht ik wel, dan zgn we met n voor-
loopig klaar. Gë, mynheor Lander, zjjt mgn
gevangene. Breng hem in voorarrest, ik zal
hem terstond ondorvragen."
Erwin Landor logde, zyne onmacht gevoelendi
tegenover de overtuigende bewijzen, nog den-
zelfden avond eene volledigo bekcoleuis af. Door
zjjoe ouders zodr kort gehouden, oDtbraken Item
de middelen tot het verkwistend leven, dat hjj
leidde. Hjj maakte derhalve schulden en beslat
zijnen chef, wien hjj zyoo lichtzinnige neigingen
zorgvuldig wist te verbergen. Inlusschen was
hg niet slechts een deugniet, maar een mensch
van een slecht en bedorven karakter. Nadat
Truda hem had ofgawezen, haatte lig haar en
bedacht een middel, haar in 't verderf te stor
ten. De briljanteo had hg oog 's Zaterdagavonds
laat uit de gefloten lessenaar van zgnen chet
genomen, nadat deze hot kantoor had verluteo,
door gebruik te maken van een reeds vroeger
gedane, met gejuich begroete, ontdekking, dat
namelgk do sleutel van zgn waschkaslje op den
lessenaar van xjjuen chef paste. Lander plukte
de vruchten dezer ontdokking, door van tfjit tot
tgd geheime londien uit de prlvaalkas van
zgnen cbel weg te nemen. Uahrhorst meende
dan telkens, dat hë zich verrekend of te vee|
uitgegeven bad, doch vermoedde de ware toe
dracht der zaak niet. De licbliionige jongeman
had het plan, hel kleinood lot zgn eigen voor
deel aan te wenden. Toon hij echter thuis alles
goed overlegde, bekroop hem de aogst, als bril-
jauteudlef ODlmaskerd le wordenby weosebte
dairom zich van dia gevaarlijke dingen weer
le ontdoen. Maar hoe Daar viel hem Trnda
Hellwjg ie, welk een prachtige gelegenheid zich
op haar te wreken! Hë wist, dat op den be-
wusten Zondag hare verloving baar beslag zou
krjjgeD, doch de gedachte hieraan hield den
booswicht Diet terng, doch spoorde hem nog
Troda's
ergens in t<
len, opdal Truda liet in
ontdekken. Dan zou hij wel eene uitvlucht vin
den. Daarop ging hg brutaalweg naar Truda
Hellwig, om haar zijne Jud.is-gelukwt
aan te bieden. Met listige blikkeu keek
ecu plaatsje, dat zëu doel kun dienen daar
bracht iemand een prachtige mand met bloe
men, en Erwin Lander besloot, deze te gebrui-
Truda's moedor bevond zich in de keuken,
broeder en zuster waren boodschappen doen,
hg was met haar alleen, zgn verzoek om eene
lalen het étui onder hol mos in den bloemen-
oogenblik. De slechte jongeman dreef zjjne boos
heid echter nog verder. Zën chet had een hem
opgedragen last, om eenige gewichtige brieven
te ach'ëveo, teruggenomen, met de opmerking,
dal het te laat was voor dien dag, en dat hg,
Mabrhorel, ze den volgenden raiddag tegen drie
unr zelf wel zou scbryveo.
Lander overlegde nu Truda om dien tgd
naar het kantoor te lokkeo. Kwam zg daar op
zulk een ongewoncn tgd ougeroepeu, dau moest
dal natuurlijk do achterdocht van den chef
gaande maken trof zë dezen niet persoonlgk,
dan zou zg toch in allen geval door den een
ol ander gezien wordeo, en dat zon voldoende
zijn een eigenaardig licht op haar te werpen.
Zoodra de briljanten vermist werden, moeel do
verdenking op tiaar vallen en bfl eene huiszoe
king zou zg voor de scbnldige worden gehouden,
Lander zond daarom, nadat hg nauwlgks het
hnis had verlaten, een jongen met de gemaakte
h:.odscbap naar Truda af, hem zeggende, op
de vraag, wie hem zond, le antwoordenMgn-
heer Mahrborsl. Voorzichtigheidshalve koos hg
een jongen van buiten, die met zyne zuster op
Zondagbezoek in de etad watdat waa ook de
oorzaak, waarom bet oodorzoek naar dien kant
van den Commissaris op niets wts uitgeloopen.
Hiermede was Trnda Hcllwigs onschuld be
wezen. De oude Mahrhorst waa ontroostbaar
over den smaad, dloo bë hot edele melige bad
aangedaanhë baaldo zelf haar met zgn rytuig
uit de gevangenis, toueiudo haar io triomf naar
hare moeder en haar vorlooldo te brengen. De
LOber
d zicb ln zën gi
de bovrëde gev
tranen haren innigen dank bracht.
Weer waa hot Zondag, en lboia wachtten,
behalve Trnda'a bloedverwanten, haar over
gelukkige bruidegom en de gaateo van het
gestoorde bruiloftsfeest.
„Dat beteekent," sprak mëobeer Mahrhorst,
„dal wg heden bet onderbroken feest zullen
voortzetten, en mgnheer de Commissaris LOber
en ik zullen er deel aan nemen, als gg er niels
op legen hebt."
En zg had er niets tegen. In het begin was
zg nog te ontroerd, om vroolgk la zgo, maar
de bigde stemmlog der aanwezigen riep ook
spoedig de vroolgkheld op haar gelaat terng.
