Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 12.
Zaterdag 20 Juni 1903.
Zeventiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
montsprijs per drio maanden
Franco per poit
Afzonderlijke
10,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prij» dar Advortentidni
Van 1 tot 6 regelsf0.30
Voor iedere» regel meer-0.05
Corresponileoliên en AdvertentiDn moeien uiterlijk Vrgdagavono
Ter overweging.
De rampzalige staking, die zooveel
wee en ellende heeft gebracht, heefl
ook in schrille kleuren doen kennen,
hoezeer de beginselen der revolutie in
onderwijzerskringen hebben wortel ge
schoten. De „Standaard" mocht dan
ook onlangs terecht van een „publiek
gevaar" spreken, nu maar ai te over
tuigend bewezen is, welk een groot aantal
onderwijzers der openbare school door
den revolutiegeest zijn aangetast.
Overbodig zeker hier op te merken,
dat de geheele Christelijke pers eenzelfde
meening als de „Standaard" is toege
daan. Maar ook en dit feil is vooral
in onze dagen de volle aandacht waard
het liberale „Utrechtsch Dagblad" heeft
zijne bezorgdheid dienaangaande onver
holen uitgesproken. Dezer dagen toch
bevatte het blad onder het opschrift:
„Opvoeders der Jeugd" het onderstaande
relaas
„De Volksonderwijzer," het orgaan
van de sociaal-democratische onder-
wjjzeisvereeniging, schreef over den
„historischen dag van 6 April" het vol
gende
Zoo iets beelt Nederland nog nooit
schouwd. Dat is wat anders dan de revol
op de barricades. Het is het georganiseerd
verzet van het Ulassc-bowusto proletariaat
tegen zijn verdrukkers. Het is do economische
oorlog van den arbeid tegen het kapitaal.
Was 31 Januari reeds oen historische dag
in de geschiedenis van de worsteling der
arbeiders om recht, 6 April zal dat nog meer
ketenen te verorexen.
Een ieder, die oenig proletarisch gevoel
in de borst heeft, trilt en tintelt het hart
van sympathie en biydo vorrukking. Men
ziot hem gloren, den dageraad van een
nionwen dag, die licht en leven zal brengen
In do harten en in do woningen dor millioenen
vorstootenen der aarde.
Welke partij kan zoo'n massale beweging
voorbereiden, zonder dat or iets van uitlekt,
zoodat de autoriteiten er plotseling door
worden overdonderd? Dat kan aUeen do
party van den arbeid met haar begeeeterend
Ideaal. Och, die arme ryke werkgevers met
hun geheime circulairesDe dagen van uw
onbeperkte mocht zyn getold, o, heorschera
der aarde. Uit uw vortTOUweiyke brieven
spreekt de angst, dat gy het water aan de
lippen v
Dat is een waardig antwoor
tartende wo Jrden van Passtoors
De workorsklasso duldt niet lan|
der bourgeoisie. De slaven staai
ij, proletariërs vau don hoofdarbeid,
«•y branden van begeerte om meo to kunnen
trekken ran do koord, waarmeo de doodsklok
van het kapitalisme wordt geluid.
Op deze aanhaling uit hel orgaan van
de socialistische onderwijzersvereeniging
laat het liberale blad volgen
„In zulke taal durven aan hunne ge
dachten uitdrukking te geven onder
wijzers, opvoeders der jeugd, ambtenaren
in dienst der Overheid."
En dan, na zijn verwondering erover
te hebben uitgesproken, dat deze volks
onderwijzers niet met de spoorweg
mannen hebben meegestaakt, gaat het
voort
„Welke beschaving, die toch doel van
alle onderwijs moet zijn, zal er uitgaan
van lieden, die zóó sprekon als deze
„proletariërs van den hoofdarbeid" in
hun dollen overmoed en grenzelooze
waanwijsheid
„Zeer ver schijnt hun „hoofdarbeid"
niet te zijn gegaanwant anders had
men meer inzicht mogen verwachten in
het feit, dat een maatschappij niet plot
seling omver gezet wordt door een paar
oproerigen.
„En welke opvoedende kracht zal
uilgaan van lieden, die zoo weinig besef
hebben van de noodzakelijkheid van orde
en gezag, en zoo weinig besef van eigen
plicht, dat zij, openbare ambtenaren,
openlijk sympathiseeren met een revolu-
tionnairen aanslag tegen de wettige
machten in den Staat?
„Gezag in de school, éénheid in het
onderwijs was hun reeds lang een doorn
in 't oog. Het hoofd der school zou,
ging het naar hun wensch, evenals zij
voor de klasse staan, maar in hun klasse
niet mogen binnentredenen op de
schoolvergadering zou, ging het naar
hun idee, het hoofd der school één
stem hebben, machteloos tegenover de
meerderheid zijner onderwijzers. Thans
is hun ook het gezag in den Staat te
veel
„Hoe zullen deze opvoeders der jeugd
by hunne leerlingen het besef over
planten, dat in een georganiseerde maat
schappij aan ieder zijn plaats is aan
gewezen, die men niet straffeloos verlaat I
„Hoe zullen zij tevredenheid weten
aan le kweeken en geluk in eigen kring
„Zou reactie tegen het toevertrouwd
blijven der kinderen des volks aan zulke
handen niet moeten intreden hoe eer
hoe liever?
„Och neen, alle „reactie", dat is alle
reageeren tegen soms zeer verkeerde
toestanden is immers een kwaad.
„Als straks de hongerige kinderen van
de ontslagen arbeiders weer komen
luisteren naar de lessen van deze volks
onderwijzers, kunnen dezen hen kalm
en ongestoord blyven opleiden lot „alle
christelijke en maatschappelijke deugden
Zoo wordt door een liberaal blad het
schandelijk optreden der socialistische
onderwijzers gebrandmerkt en levens de
vrees uitgedrukt over de jeugd, die
door zulke onderwijzers wordt opgevoed.
Wei ver, zeer ver is liet dus met de
neutrale school reeds gekomen waar
zulke enderwijzers te vinden zijn
dat een liberaal blad, in edele veront
waardiging eene waarschuwing doet
hooren, welke allerminst van die zijde
zou verwacht worden.
Aan deze zoo ernstige waarschuwing
van het liberale orgaan meenen wij
echter voorioopig slechts dc opmerking
te moeten toevoegen, dat liet onderwijs
personeel aan de openbare scholen door
gemeenteraden wordt benoemd. En als
nu in de benoemde onderwijzers een
trouwe afspiegeling is te vinden van de
beginselen, die door de meerderheid in
een gemeenteraad worden voorgestaan,
dan, helaas, laat ook onze gemeenteraad
hierin zeer veel te wenschen over. Men
neme slechts kennis van het onderwijs
personeel, dal hier in de Staatsscholen
optreedt, om zich daarvan afdoende te
overtuigen.
Wij achten het daarom hoogst nuttig,
of liever gezegd allernoodzakelijkst, met
het oog op de aanstaande verkiezingen
voor den Raad onzer gemeente, ee
ander in ernstige overweging te geven.
BUITENLAND
Hot vrijdenkers-gespuis in Frankrijk
heeft zijn gloeienden haal tegen de H.
Kerk weder eens gekoeld door de proces
sies op H. Sacramentsdag op verschillen-
plaatsen op allerschandelijkste wijze te
Te Duinkeren o. a. is het vooral hef
tig toegegaan. Omstreeks 11 uur, toen
de processie buiten kwam, begonnen de
socialisten en vrijdenkers de Carmagnole
de Internationale le zingen. Niette-
kon de procesie op weg gaan, doel»
kort daarna trokken de socialisten den
stoet door. De kinderen er. meisjes gingen
verschrikt op de vlucht, terwijl de ge
meentelijke harmonie uiteen werd ge
slagen. Weldra bestond de processin
nog enkel uit het Allerheiligste, gedra
gen door den deken en omringd door
een sterke groep priesters en geloovigcn.
Toen deze groepden ommegang voortzette,
nam de woede der vrijdenkers toe. Op
de Place Jean Bart, waar de zegen ge
woonlijk gegeven wordt, hadden de tegen-
betoogers het altaar omsingeld en dreig
den het omver le werpen, als de gods
dienstige plechtigheid doorging.
Ook le Nantes hadden bij die gelegen
heid zoo lievige gevechten plaats, dat
daar twee dooden zijn gevallen.
De scheiding van Kerk en Staat, die
door de Fransche Kamercommissie zal
worden onderzocht, schijnt thans toch
wel in 't plan der voorlsluipende. regee
ring te liggen, want de commissie is zoo
gekozen, dat er de voorstanders der
scheiding één stem meerderheid hebben
17 legen 16.
Dat men in Frankrijk steeds alge-
meener begint to gevoelen, dat geen
veiligen, ordelijken toestand mcerheerscht,
wordt ook bewezen, door de ontzaglijke
sommen, die uit de spaarkassen worden
opgevraagd. De terugbetalingen loopen
reeds tot zesmaal hooger bedrag, dan
de inlagen. Zelfs partijgenooten der
regeering beleggen hun geld liever in
Engelsche en andere dan in Fransche
staatsfondsen.
Met 220 tegen 45 stemmen heeft de
Senaat het wetsontwerp tot verkorting
vac den dienstplicht tot 2 jaren aan
genomen. Tot nu toe moeten de Fransche
soldalen drie jaren dienen.
Omtrent het ontzettend drama
Servië afgespeeld, wordt vermeldt, dat
dokter Michel, die de lijken van Alexan
der en Draga geschouwd heeft, heeft
meegedeeld, dat de koning zes scnol-
wonden en drio zware sabelhouwen had
drie schotwonden waren doodelijk, twee
er van doorboorden het hart, een den
buik. De koningin had vier schotwonden,
verscheidene sabelhouwen en steek
wonden. Twee schotwonden waren
doodelyk geweest.
Voorts wordt verhaald, dat van de
lyken van den koning en de koningin
dadelyk na den moord de vingers zyn
afgesneden, om de ringen te kunnen
stelen. Ook andere rooverijen moeten
in het duister en de verwarring van
den moordnachl gepleegd zijn.
Op het graf van Alexander en Draga
staan eenvoudige kruisen met de op
schriften: Alexander Obrenovitsj, Draga
Obrenovitsj. Zelfs aan het graf zeggen
de bezoekers aan ieder, die bet hooren
wil, dat het gebeurde goed en noodig
is geweest voor het volk. De doodgraver
vertelde, dat er by de begrafenis van
den koning en de koningin in het ge
heel tien menschen tegenwoordig zijn
geweest.
Servië heeft zyn nieuwen koning, aldus
werd Maandag uit Belgrado bericht. De
Skoepschtina (Kamer) heeft in haar zitting
van dien dag prins Peter Karageorgevitsj
met algemeene stemmen tol koning ge
kozen.
Te 2 uur 's namiddags verkondigden
kanonschoten in het geheele land de
verkiezing van den nieuwen Koning
fotografieën van Peter Karageorgevitsj
en zijne familieleden werden in de ver
schillende winkels tenloongc3teid.
Drie deelnemers aan den Koningsmoord
hebben zich geznifmoord. Als oorzaak
van den zelfmoord wordt van een hunner,
eenen majoor in het ministerie van
oorlog, aangegeven, dat het onderzoek
der in het slot gevondene brieven eene
vroegere spionnage-zaak van den majoor
aan het licht heeft gebracht. De anderen
zouden uit gewetenswroeging aldus ge
handeld hebben.
In antwoord op hot telegram van de
Servische volksvertegenwoordiging zond
koning Peter een telegram aan Velimero-
vilsj, president van den Senaat, waarin
hij verklaarde, dat de volksvertegenwoor
diging zijne eeuwige erkentelijkheid had
verworven. De koning verbond zich altyd
de eersle verdediger te zullen zijn van
de vryheid voor het allergetrouwste volk,
de verdediger van de grondwet en de
rechten der volksvertegenwoordiging.
FEUILLETON.
De blinde schilder en zijne dochter.
ZQt gij ooit te Brugge geweest, waarde lezer?
Hebt gg de echt ouder wetsche, goede katholieke
atad, en baar eerwaardige St. Jacobskerk be-
locht V Hebt gij daar de onbeachrgtelgk schoone
echilderij bewonderd, die onzen Heiland voor
aten, op bet Krnisboul uitgespannen, boe bg
zieb onderworpen Zjjueo hemeiaeheo Vader
offert als bet onschuldig Lam Gods, dal de
zouden der wereld wegneemt? Aan den voet
van het .an bloeddrnipende krnis slaan de lief
lijke gestalten der drie Maria's elke der heilige
vrouwen vertoont in baar door tranen bevoch
tigd gelaat de diepste xielesmart, welke op
verschillende wjjze is nitgedrnkt. En als gij als
een vroom Chriaten nw oog opheft naar de
•childerg, voelt gjj zóó geheel en al, welk een
ontzettend kwaad de zonde iagij aondt van
schaamte en beronw ter aarde linken, wgl gjj
zelf door nwe zonden den goeden Heiland
hebt gekruisigd, evenals de joodsche priesters
en beulen. Neen, zoo groot als nwe schuld was
de bnone niet, want zg hebben Jezus Christus
niet als Gods Zoon gekoad, zooale gij 1 Wat een
diep aangrijpend tooneel stelt znlk een schilderij
voorl En wanneer gjj alleen in een kerk zijt
en hel donker begint te worden; als alles om
wanneer gjj dan ie znlk eeoe stemming een
schilderij van den Gekruiste beschouwt, en u
zoo echt kinderlijk verbeeldt, dut de ter dood
Gemartelde tot n spreekt, de stervende Heiland
nog eenige woorden tot n richt; eo als gij
dao, waards lezer, nw eigen hart laat spreken,
dan boort gjj een aangrijpende preek, aooals die
nog nooit van een kansel geklonken heeft.
Naast deze Iraaie schilderij Imngt oog een
ander, even fraai en hartverheffend, doch op
een andere manier: het stelt den triomf en de
glorievolle Opstanding van onzen Verlosser voor.
Heelt hel krnis diepe wonden geslagen in uw
bart, de Verrgzenis droppelt er lachten balsem
in. Deze twee prachtige schilderijen vormen
de heerlgksle krnispreek; daar ziel gü, hoe
men slechts door krnis en lijden tot de over-
winoiog komt, en slechls bij met Jezns Christus
verheerlijkt zal verrijzen, die mot Hem geleden
heeft. Stel n in den geest deze belde schildergen
voor en lk zal n thans bonne geschiedenis ver
balen. Hel kruis werd door Lodewjjk Deysler,
de Verrgzenis door zgoe dochter Auoa geschil
derd.
Lodewgk Deysler wan bet kind von rijke
oudera, en borger van Brugge. Hjj was zeven
tien jaar, loen hjj zijn vader verloor ia een
zeer groot vermogen erfde. De alille jongeling
koesterde een groote voorliefde voor de schilder
kunst, doch maakte ie niet tot een br- idwin-
ning. De kleine achilderstnkjes, welke hij ver
vaardigde, hadden in zjjne oogeu geen waarde,
en hjj wiachto za oife terwjjl hjj op helzelfde
doek weer een andere tafereeltje schilderde.
Op zijn vjjf en twintigste jaar huwde bij aen
brave, edele vrouw en het eenige dochlerje, dat
hem in zgo huwelijk door God geschooken
werd, ontving bjj den doop den naam van A
Het stille, huiseljjk gelnk, dal hij genoot,
hem af van do kunst, doch dit zou niet
doren, want vgf jaren later stierf zijne innig-
geliefdo echtgonooie.
Deysler was ontroostbaar, alles, wat h
aan de dierbare herinnerde, wilde hjj uil
huis verwijderen. Hjj verkocht zgn vader
hnis met bjjoa alle menbels, en beslool, in
eenzaamheid op het land slechts te leven v
zjjn leed en de opvoeding van zijn kind. Hjj
de oog overige groole schilderstukken op wag
vervoeren en liep met gebogen hoofd er na
Toen de wagens aan de stadpoort waren aange
komen, viel er een klein schilderstukje af, dat
Deysler vroeger geschilderd had. De koetsier
wilde het oprapeo. maar Deyster, die i
waarde hechtte aan zijn werk, beduidde hem
het te lallen liggen, daar hel de moeite
waard was het op te nemen. Zoo bleef
schilderijtje in het slof liggen, tot dat ee
jongens, die op de straal speelden,-hetvon
en elkaar gedacht toetakelden, om te zien,
do bezitter zou zjjn.
Toen ter tjjde had Brngge een burgemeester,
die, aooals wg dikwjjls lezen van de Nederland
se!» en Vlaamsche bnrgervaderon en raads
leden, een groot kunstkenner en beschermer
van koost en kunstenaars wat. Hg bezat zelf
een uitgelezen verzameling der fraaiste schil
derstukken, welker bezichtiging hjj een iader
vrjjwillig toestond. Hjj heette Hees Ronloff.
Deze man kwam juist de plaat9 voorbjj, wsar
beide jongens asn het vechten waren. Hjj wist
niet, waarom zjj twistten, doch hield het voor
zjjo plicht de rustverstoorders tol kslrate non
te maneD. Beide jongens gaven Lera den twist
appel, Deysler»' schilderstukje. De burgemees
ter veegde hel wat af, en groot waa zjjno
verbazing oen schilderstuk te sanschonwen,
dat hjj, als kenner, als een meesterstuk van
den eersten rang moest erkennen. Wat een innig
heid en teerheid der idee en uitvoering spraken
Ejjck of Hubeos niet behoefden le schamen, want
in bet stok zelf loonde de schilder duidelijk,
dat bg nog meer vermocht, dan bij gegeven
haden looh schoen bet nog niet zoo laog
geleden geschilderd te zjjn, dat het zijn ontstaan
te danken had aan eeD der beroemds oudere
meesters. De jongens waren zeor verwonderd
over den burgemeester en zjjne vrijgevigheid
daar bg huo beiden een zilverstuk gaf. Hoofd
schuddend bracht Ronloff zgo schat, waaraan
bjj op zoo'n vreemde manier gekomen was, met
veel zorg naar huis en peinsde, wie wel de
geheimzinnige meester kon zjja, terwijl hij zjjn
zorgeloosheid laakte.
Nederland heeft gedurende eeuwen zeer veel
voor de knust en kunstenaars gedaan en men
vindt dikwjjls bij particulieren, bjj kooplui
b. v. geheele galerijen van schildergen van onge
looflijke waarde. Znlk eene verzameling bezat
de burgemeester ook, maar bet zoo geheimziooig
verkregen dcek beschouwde bij als de kroon
er van, en looode liet met bijzondere voorliefde
aao zgne vrienden en kunstkenners. Toch wilde
hu rechtschapen meoscb, het niet als het zjjne
beschouwen, en daarom achtte hg het zich ten
plicht, den eigenaar uil te vorschen, om hem
het eigendomsrecht op dit meesterstuk af le
koopen, en zoo mogsljjk den naam des meesters,
die hei vervaardigd had, te weten te komen,
om hem door zjjn grooten invloed zoo beroemd
te maken, als hjj verdiende. Veelvuldige naspo-
riogen brachteo hem op Lodewjjk Deyster, want
deze was denzelfdeo dag, waarop het schilder
stok was gevonden, met zjjne wagens de stad ult-
Gedreven door nieuwsgierigheid, eergevoel
eo eerlijkheid, snelde Ronloff heen en trad juist
in de kamer, toen de zwaarmoedige meester
zich gereed maakte ean menigte atudies le ver
branden. Voor hem hadden zjj geen waardo en
hel huis was le klein, om ze alle te bevatten.
„Hond op, om 'ahemels will" riep de bur
gemeester vol ontzetting, „wat doet gjj daar?
Gjj vernietigt knnstwerkea van hooge waarde,
die na eenwen nog met bewondering zolleo
beschouwd worden I"
Hierop vertelde Ronloff den verbaasden schil
der, boe bg in het bezit van hel doek gekomen
was, dat Deyetor zorgeloos op straal had laten
llggeo, en hoe alle kunstkenners vsn Brngge
lot de slotsom gekomen waren: „dat het een
voortbrengsel was van een der grootste talenten
van den tegenwoordigen tgd."
Wordt vervolgd).
