Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 29.
Zaterdag 17 October 1903.
Zeventiende Jaargang.
DE EEIDDDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBDAQ.
Abonnementsprijs por drie maendon
Franco per post 1 o,40.
Afzonderlijke i
BureauBreedestraat, 18 Amersfoort.
Uitgave van de Vereenfging De Eembode.
Prijs der Advertoutiia i
Van 1 tot 8 regel*(0.30
Voor lederen regel meer-0.05
ENCYCLIEK
VAN
Omwil AllerlielllgHten Vader
PIUS X.
door do Godddijko ïoonieaigheid Paus.
(Slot.)
Ann Ome Eerwaardige Broedors, de
Patriarohen, Primaten, Aartabis-
achoppen en Bisaohoppen der katho
lieke wereld, die in gnmt en gemeen-
sohap lijn met den Apoatolisohen
Stoel.
PUIM X, PAUK.
Eerwaardige Broeders
Heil en apostolisclien zegen
Oen nicuwgewijden priesters moogt
gij hel aan toewijding uwerzijds niet
laten ontbrekendoet hen, Wij verzoeken
u dit dringend, dikwijls lot u komen,
ontvlamt hun ijver, opdat zij slechts
Gods eer en het zielenheil zoeken. Onzer
zijds zullen Wij ertegen waken, dat de
leden der geestelijkheid niet geraken in
dc valstrikken eener zoogenaamde en
bedriegelijke wetenschap, die met Christus
niets gemeen heeft en die onder schijn-
schoone argumenten de dwalingen van
rationalisme ensemi-rationalisme toegang
lot de seniinaritin zoekt te verschaffen.
Reeds de Apostel waarschuwde Timo-
thcus daartegen.
Evenwel willen Wij daarmee onzen
lof niet onthouden aan die jongere
geestelijken, welke op elk gebied van
wetenschap nuttige studiën verrichten,
teneinde zoodoende wapenmateriaal te
verzamelen ter verdediging van de waar
heid en lot afwering van de lasteringen
der geloofshaters. Intusschen zullen
Wij steeds die priesters hooger schatten,
die, zonder de goddelijke en menschelijke
wetenschappen te verwaarloozen, zich
op de eerste plaats aan het heil der
zielen wijden door zich de hoedanigheden
eigen le maken, welke den priester sieren,
die ijverig naar Gods glorie streeft. „Het
is voor ons hart een voortdurende smart"
(Rom. IX, 2) te moeten getuigen, dat
Jeremias' klacht ook ..og in onze dagen
reden van bestaan heeft: „de kinderen
baden om brood en er was niemand,
die het voor hen breken wilde" Thren. VI
immers ook onder de geestelijkheid
er, die, ieder naar zjjn aard, zich aan
zaken wijden van meer schijnbaar dan
daadwerkelijk nutmaar er zijn er mis
schien niet al te veel, die naar Christus'
ioorhccld het woord des Profeten ten
richtsnoer nemen: ,De geest Gods heeft
mij gezalfd, hij zond inij om het Evan
gelie te verkondigen, om dc bedroefden
te troosten, de gevangenen te bevrijden
cn aan de blinden het gezicht te prediken.
(Luc. IV, 18, 19).
Maar wie erkent niet, dat heden ten
dage, nu de menschheid zich alleen door
het versland en haar vrijheidszucht laat
leiden, het godsdienstonderricht "l eerste
middel is voor liet herstel van Gods
heerschappij over de menschcnharlcn
Uocvclcn zijn er, die Christus haten,
die zoowel de Kerk als liet Evangelie
verafschuwen, meer uit onwetendheid
dan uit verdorvenheid des harten? Niet
alleen bij de groote menigte, die licht
tot dwaling kan gebracht worden, zal
i dit
r ook in be
schaafde kringen cn zelfs bij hen,
die op ander gebied degelijke kennis
toonen le bezitten. Het ontbreekt hun
aan geloof, want liet is niet waar, dat liet
geloof door vermeerdering van weten
schap zou verstikt wordenveeleer ge
schiedt dit door le weinige ontwikkeling.
Hoegrooter de onwetendheid, hoegrooter
de afval van het geloof.
Opdat echter onderricht cn studie de
verhoopte vruchten voortbrengen cn allen
van Christus' geest doortrokken worden,
moet aan de liefde als aan de meest
werkzame macht worden vastgehouden.
Vruchteloos is hel, to hopen, dal men
door hardheid en gestrengheid iets voor
God zou kunnen winnen ja, wanneer
men op dwalingen al le luidruchtig
scheldt en gebreken te scherp berispt,
zal dil menigen keer meer tot schade
dan tot voordeel strekken. Aan Timo-
theus zeide de Apostel: .Berisp, ver
maan, verwijt, maar zoo voegde hij
er bij in alle geduld. (II Tim IV 2).
Christus heeft ons daarvan hel voor
beeld gegeven. Komt tot My, zeide hij,
gij die belast en beladen zijl, ik zal u
verkwikken. Daarmede bedoelde Hij
diegenen, welke in zonde en dwaling
leefden. Hoe groot is hier de goedheid
van den goödelijken Meester! Welkeen
hartelijkheid, welk een medeljjden met
alle bedrukten I Met deze geduldige en
tcedere liefde moeten ook zij worden
tegemoetgekomen, die ons vijandig gezind
zijn of ons vervolgen. Misschien zijn zij
niet zoo slecht als zij schjjnen. Door den
omgang met anderen, door vooroordeel,
door den raad en het voorbeeld van
vrienden, door kwalijk beraden aan
hankelijkheid hebben zjj zich bij do
vijanden des geloofs aangesloten; deson
danks zjjn zij toch niet van zulk een
kwade gezindheid,als zjj-zelven het willen
doen voorkomen. Waarom zouden wjj
de hoop opgeven, dat de vlam der'
christelijke liefde de duisternis uit hun
geest verdrijve en hun tevens Gods licht
cn vrede terugbrengt; Menigmaal zal
men misschien langen tyd vruchteloos
op een gelukkigen uilslag waehlcn, maar
de liefde wordt niet vermoeid, want zjj
weet, dat God beloont naar den goeden
wil, niet naar de uitkomst.
Intusschen zult gij en uw clerus by
deze moeilijke laak der terugvoering
van de menschheid tol Christus niet
zonder medehelpers zijn. Niet alleen do
dienaars van het heilige, maar alle ge-
loovigen zonder uitzondering moeten de
belangen Gods cn der zielen dienen
niet de enkeling, naar eigen inzicht en
goeddunken, maar steeds onder leiding
en volgens de aanwijzing der bisschoppen
slechts U komt hel toe, te leeraren en
te leiden. Dat katholieke mannen zich ver-
ccnigcn tot het nastreven van verschil
lende doeleinden doch steeds ten
voordeele van den godsdienst -- hebben
voorgangers reeds lang goedgekeurd.
Ook Wij vinden deze voortreffelijke be
weging goed cn wenschen vurig, dal zij
zich in stad en land moge uitbreiden en
gedije. Dergelijke vureenigingen moeten
evenw I voornamelijk zorg dragen, dat
al haar leden steeds een chrislehjkcn
levenswandel leiden.
Het beteekent weinig, velerlei vragen
op scherpzinnige wijze op te lossen en
redevoeringen te houden over rechlen
cn plichten, indien zulks niet gepaard
gaat met practische werkzaamheid. Prac
tise!! tc handelen, dat is de leuze van
onzen tijd, maar zy moet zoo worden
verstaan, dat men handcle overeenkom
stig de goddelijke wetten en dc geboden
der Kerk, dat men steune op dc vrije
er. oppnbare belijdenis van den godsdienst,
dat men liefdewerken van allerlei aard
beoefenc, zonder nevenbedoeling
aardsche voordeelen.
Hel voorbeeld van zooveel christelijke
kampioenen op dit gebied is veel werk
zamer dan woorden en schoone rede
voeringen licht zal het voorkomen, dat,
dank daaraan, velen vrees en vooroordeel
op zijde zetten, tot Christus overgaan
en alom de kennis verbreiden van Hem
Zijne liefde, die dc weg lot het ware
echte geluk zjjn. Als in steden cn
dorpen Gods geboden getrouw onder
houden worden, als de godsdienst in
eerc is, de Sacramenten veelvuldig ont
vangen worden, en alles wordt nageleefd,
wal den chrislclijken levenswandel kan
bevorderen, dan zal er voor Uns, eer
waardige Broeders, verder niets meer
noodig zijn, om alles in Christus te ver
nieuwen.
En men mccnc niet, dat dil alleen
strekkc tol het beörvcn der hcmelschc
goederen, neen, het brengt ook voordeel
aan het aardsche leven cn bevordert
het welzijn der Stalen. Want, zoo aldus
wordt gehandeld, zullende meergegoedon
uil liefde en gerechtigheid de armen tc
hulp komen, dezen echter hun kommer
in geduld en vrede verdragende bur
gers zullen niet hun eigen wil, niaiir de
wellen gehoorzamen; men zal het als
een heilige plicht beschouwen, de vorsten
cn regeerders der Slaten, wier macht
alleen van God komt (Rom, XIII, 1), te
eeren en te beminnen. Er is moer. Ook
zullen dan allen lot dc overtuiging komen,
dal de Kerk in overeenstemming mot
haar stichting door Christus, volle, onbe
perkte vrijheid moet genieten cn aan
geen vreemde heerschappij onderworpen
mag zijncn dal Wij, terwijl Wij voor
deze vrijheid opkomen, niet alleen voor
de liuiligste rechten van den godsdienst
staan, maar ook liet welzijn en de veilig
heid der volkeren bevorderen. Want
godsvrucht is dienstig tol alles, en als
zij bloeit zal hel volk waarljjk in de vol
heid van den vrede loven. (Ps. XXXII, 18).
Moge God, .rijk in barmhartigheid"
(Eplies 11,4,) zich in zijn goedheid haasten
om deze vernieuwing van het menschelijk
geslacht in Christus te vervullen, omdat
het ,'t weik is noch van hem, die wil,
noch van hem, die loopt, maar van den
God der barmhartigheden" (Rom. IX 18).
En wij allen, eerwaardige Broeders, laten
wjj Hem deze genade vragen „in den
geest van nederigheid", (Dan. 111 39)
door dringende en aanhoudende gebeden,
steunend op de verdionsten van Jezus
Christus. Roepen wij ook de machtige
voorspraak in van de heilige Moeder
Gods. Om u deze in de ruimste male te
verzekeren bevestigen wij, op den dag,
waarop wij dit schrijven uilgeven en die
is ingesteld ter viering van den Rozen
krans, alle schikkingen waardoor onze
voorganger de Octobcrmaand aan de
verheven Maagd heeft toegewijd en
waarbij hij in alle kerken het openbare
Rozenkransgebed heeft voorgeschreven.
Wij sporen bovendien aan, als bemidde
laars, den allerlioiligsten bruidegom van
Maria, den Patroon der Katholieke Kerk
cn de aposlolvorslcn, de HEI. Petrus en
E'aulus le hulp te roepen.
Opdat dit alles moge geschieden over
eenkomstig onze wenschen, cn al uwe
ondernemingen met een goeden uitslag
mogen bekroond worden, bidden Wij
de gaven van Gods genade overvloedig
over u af. En als bewijs der liefde, waarin
Wjj u omhelzen, u cn alle geloovigen,
door de goddelijke Voorzienigheid aan
uw zorgen toevertrouwd, verlecnen Wjj
in God, eerwaardige Broedors, u cn uwe
geestelijkheid en uw volk van harte den
apostolischen zegen.
Gegeven te Rome, bij Sint Pieler, den
4en October van het jaar 1903, hel
eerste jaar van Ons Pausschap.
PIUS X, PAUS.
BUITENLAND.
De Fransche minister-president, Com
bes, heeft Zondag le Clermont-Ferrand
in een grooto redevoering zijn haal tegen
dc Kerk weder den vrijen teugel gelaten.
Hij spotte met de verschillende groepen
der tegenpartij cn beloofde nog heel
wal le zullen doen, mits dc eenheid
onder zjjn aanhangers maar behouden
bleef. En dat hjj groote plannen heeft,
blijkt wel hieruit, dat, als de Fransehe
Kamer den 2Uen dezer weder bijeenkomt,
o.m. aanhangig zullen gemaakt wor
den hervorming van lager en middel
baar onderwjjs, in verband met intrekking
van de wet-Falloux(die hervorming zal
hierin beslaan, dat uit alle onderwjjs
de geeslcljjken zullen worden verbannen)
en de kweslie van dc scheiding van Kerk
en Staal.
Een slachtoffer van Combes' vervol-
gingszucht is Zaterdag le Saint-Nicola3-
du-Porl bij Nancy begravenhot was
de eerw. pater Tailleur, ovcrsle der
Redemptoristen onlangs op gewelddadige
wijze uit Saint-Nicolas verdreven. Paler
Tailleur, die nog slechts 41 jaar telde,
was door de uitdrijving zoo zeer geschokt,
dat hjj ziek werd en stierf. Mgr. Turinnz
hield in de kerk de lijkrede.
„Tegenwoordig," zei de bisschop, „zou
dc goddeloosheid deli godsdienst uit
Frankrijk willen jagen en de Congregaties
vernietigen; maar ondanks alles zal zij
daarin niet slagen, want do monniken
en de eiken zjjn eeuwig, heeft Lacor-
daire gezegd.
FEUILLETON.
Twee engelen der arbeiders.
3) De geroepene stond op en opende de deu
geheel en tegelijkertijd droeg men bsren man bil
neo, die geheel bewusteloos wis. Nu veraam'zj
wat er was geschied. Haar man was door een
machine gegrepen, bij werd voorlgesleurd, kreeg
een slag op de borst, en ronk daarna
Hen vond hem dadelijk, en zijn eerale verzoek
was hem olel te brengen naar het hospitaal.
Tot de broeders van barmhartigheid, die in
het hospitaal de zieken verpleegden, wil
niel, want hg haatte ze, en alles wat naai
dienst zweemdi. Daarna werd hjj bewusteloos
tehuis gebracht.
De dokter kwam en vond zijn toestand ge
vaarlijk.
.Moeder, wil lk een priester haten?" vraagde
Lina.
.Neen", was het korte antwoord.
De vronw was eveo ongeloovig als de man.
Lina week niet van de zijde haars vaders.
Zg bewees hem iederen dienst. De moeder echter
was moede van de voorgaande dagen en sliep io.
Eindeiyk kwam de zieke weder bg kennis en
vroeg: „Waar ben ik?"
.Hier vader", antwoordde I.ina.
De vader zag om zich heen, maar hg wist
,Eo w
is zyr
i slaapt", w
.Zg slaapt?" bromde de rader, en daarby
rolden zyo oogen van toorn.
.Maar ik ben bg u vader, moeder ia moede
De blik des vaders waa ernstig en zocht vol
vcrwgling zyne vronw. Toen hg haar echter niel
vond, drukte hjj Lina warm de band. De trouw
van het kind deed hem goed.
Deo volgenden morgen kwam de dokter weder.
De toestand van den zieke was intusschen
ernstiger geworden, eo de dokter wilde dat hg
naar bet hospitaal zou worden groracht.
.Ik wil niet!" waa het wrevelig antwoord.
Daarby bleet het. Men liet hem in zgn wooio
Tegen zgn vrouw was de zieke koud en norecl
Slechts zelden kreeg zg een woord. Wat bg
gebruikte, moest Lina hem geven, en dan zag
by haar vriendelgk eo dankbaar aan.
Voorheen was hg oiot zoo met haar geweeil,
maar toch altijd welwillender dan de m(
Het meisje verstond het met haar rnstig,
gemood zelfs een ruw gomood roor zich
De vader leed intnssehen vreoselgke smarten
eo hoe meer de avond oaderde, des te
werd zgn toestand.
Hg zuchtte en murmureerde, maar de
vau z(jn kiod sireek zacht over zyn voorhoofd
en nu werd hg stil.
Hy vloekte. Lina sprak geen woordzg zag
hem slechts met den zielvollen blik harer oogen
weemoedig aan, wanneer b(j zoo goddeloos
sprak. Doch als bg zag dat bet baar hinderde,
zweeg hy, zg was hem la lief, wgl zg hem zoo
teeder en hartelgk verpleegde.
De
Iragelyker, hjj weende
Men haalde den doktor, en deze bevond, dat
zgn toeslaod bedenkelijker weid, omdat do kooi
heviger was geworden.
,l)o nacht kan zgn laatste zün", was het b
scheid van den arts. De vrouw hoorde dat
weeode, doch de zieke zag het wel, maar I
geloofde haar tranen oiet. Lina bad, eo ofschoi
hy bet bidden baatte, zag hg haar vriendelijk
aan en geloofde io de liefdo van zgn kin
.Vader, gg zjjl ernstig ziek heeft de dokter
gezegd, mag ik nu een priester halen?" smeckto
zjjn'kind.
.Een priester? Lina, kent gy my niel
.Vader, ik weet, dat gg niel gelooldel, maai
toch gelooft gg aan oenen God."
.Neeo, Lina, er is geen God. Als er eeo God
was, ware deze God rechtvaardig en gaf oiol
den eencn goud en den andere geen brood,"
.Vader, er bestaat toch ecno vergelding."
.Kind, ik houd veel van u, maar laat mg mei
Hel meisje ging, doch moest wachten tot
medicijn was gereed gemaakt. Van deze geleg
heid maakte zy gebruik om even Ier kerk
gaan, en auo de Moedor van genade, uan
Troosleresse der bodruklea onder tranen
r licvoi
.Dan z
;n het m
Do moeder zag mol stomme verwonderiog
naar Lina. Wat had hy het kind gedaan, dat
het hem zoo liefdevol bjjstond, zoo goed
hem was? Zg gevoelde zicb als echlgenooie
beschaamd tegenover tiaar kind.
,lk zal de medicyoen halen, die de dokter
beell voorgeschreven," zeide Lina, eo zg onlviog
Lina had alles, wat
van Smarten aaobevolen. Hierop wilde zg zich
haastig verwyderen loen zg een vriendeiyke slem
hoorde, die haar vroeg.Kind, waar gaat
gÜ heen?'
die haar looapri. maar gaf beleeld tol antwoord
„Ik ga medicyoen halen voor vader, die ernalig
ziek is.'
.Wie is uw vader?" vroeg de dame.
,Hg is een fabrieksarbeider,* zeide het kind.
.Gisleien trof hem de machine en nu verkeert
hy in stervensgevaar."
„Is uw vader bohooltig?"
„Ja, wg zgn arm,' bovosligde hel kind. ,M|joc
moeder en ik teven van handenarbeid, maar
er wordt zoo weinig mede verdiend.'
De dame vroeg naar de woning van hel
meisje, eo gat Lina een geldstuk, zeggende
dat zg de lievelingen van God zgn.'
Het meisje dankle hartelgk, en haastte zich
nu om thuis te komen, waar zjj met ongeduld
verbeid werd.
De zieke werd steeds zwakker, maar een
piiester by zich toe le talen, wilde hg niet.
Nog allgd bad Lina te vergeels.
Hg kwam den nacht door, ofschoon hg heviger
smarten leed.
„De lieve Uod verlaat ons niet', trooalte
Lina. „Wg zgn wel arm en moeien spaarzaam
leven, doch zie, beden middag kreeg ik dit geld
stuk voor u, en morgen komt de dame zeil,
die liet my gegeven heeft.'
De vader luisterde en overdacht, wat hy ge-
„Er zon toch ook nog menscheo. die ona
armen goedgezind zyo', voegde zy erby.
„Maar zy zyo bat slechte om geprezen la
worden', aotwoordde de vader.
„Neen, vader', zei Line, „er zjjn toch ook
bravo lieden, die het slechts uit li.fde tot de
armen doon, nlol omdat zy geprezen zullen
,Ik geloof liet niet.'
.Zeker vader, er zyo ook edelmoedige men-
schen onder de rgken, rgken, die ons om Jezus
wille gaarne willen helpen'.
.Kind, spreek me niet ovor deze zakon,' zei
de vader, en Linu gehoorzaamde.
In deo loop van den voormiddag kwam de
onbekende dame. Zg was in het zwart gekleed
cn van hooge gestalte.
Lina ging haar te gemoet.
„Vader, deze is de dame, die my een geld
stuk gegeven heelt," zeide zg.
De dame was zeer liet eo minzaam tegenover
den zieke; zg vroeg naar alles cn beloofde hem
te zotten helpen. Men overtuigde zicb, dat zy
uil medetydon eo liefde tot den zlnke gekomen
(WortU vervolgd.)