Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 44.
Zaterdag 30 Januari 1904.
Zeventiende Jaargang.
DE EEIBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Noorden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist
Verschijnt eiken 2A1EBD&9.
Abonnem ontaprija par dria nauiaa
Franco per poet
Afzonderlijke nummer*
f 0,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort
Uitgave van de Vereeniglng De Eembode.
Prijs dar Adeerteutitni
Vu 1 tot 6 regel*(0.30.
Voor iedere* regel meer- 0.06.
Inliehtingen voor dg kiezers.
De tjjd i« weder daar, dat zij. die óf
reed* kiezer zijn, óf dit kunnen worden,
daartoe de noodige aangifte moeten doen.
Dit feit geeft on* aanleiding, niet alleen
met het oog op de aanstaande ver
kiezingen voor de Provinciale Staten,
maar ook op de omitandigheid, dat on-
of Prov. Staten kunnen ontstaan, thans
met ern*L bij hen, die door de noodige
aangifte kiezer kunnen bljjven or worden
aan te dringen zich een geringe moeite
te getroosten om een recb te erlangen
of te behouden, waarmede ajj krachtig
kunnen medewerken tot heil van Gods
dienst en Vaderland.
De kieswet splitst de stemgerechtigden
in twee hoofdsoorten. Men heeft eener-
zijd* belastingkiezers, die ambtshalve op
de kiezerslijst worden geplaatst, dus geen
aangilte behoeven te doenen anderzijds
de kiezers, voor wie een of ander ken-
teeken van maatschappelijke weivaart, of
ontwikkeling is aangenomen, en die op
dien gt ond het kiesrecht kunnen bekomen.
Om kiezer te worden moet men Neder
lander zijn en dit jaar uiterlijk 15 Mei
den leeftijd van 35 jaar bereikt hebben.
r is bij, die over hel laatste
ijn aanslagen in de Ryksbe-
n heelt voldaan. De belasllngon xljo:
Personeele belasting, Grondbelasting, Ver
mogensbelasting en Bedrijfsbelasting. Deze
belastingen "geeft bevoegdheid tot kiesrecht.
Belastlngklezers behoeven zich niet aan
to geven; zij worden ambtshalve op de
kiezerslijsten gebracht. Alleen ztj, die medo-
eigonaren zijn in een onverdeeldcn boedel,
waarvoor in 190J grondbelasting is bef
terwijl hun aandeel in die belasting f
draagt, behooren zich tusschen 1 e
Februari aan te geven aan de secretarie,
waar zij een formulier ontvangen, dat
15 Februari ingevuld en ondorteekend
do secretarie moet worden Ingeleverd,
heUSelastlngbiljet.
"Tröw
ging va
biljet.
De rij
Wie op 1 Feb
voldaan heeft, krijgt van den ontvangt
waarschuwing tehuis, oen gratli
belasting op 1 Uaa
op de kiezerslijst k
De overige categorieën van stemge
rechtigden, zjjnde de huur-, lc
hun kiesrecht schriftelijk aanvragen en
tusschen 1 en 15 Februari het daartoe
bestemde formulier ten gemeentel.uize
inleveren.
Voor deze categorieën van kiezers
gelden de volgende bepalingen:
zijn zij, die op den Sisten
Januari sedert 1 Augustus van het vorigo
een huis ol een dool van een buis
gewoond van do huurwaardo, voor
iedere gemeente bepaald. Mou mag in dien
tijd ook éénmaal verhuisd zijn; mits dan
leder der woningen den huurprijs heeft, door
vastgesteld en varieerond voor do
Men kan ook kiezor worden, wanneer hot
hnis of het gedeelte van hot huis, dat men
bewoont, niet don gedachten huurprijs hoeft,
doch wanneor mon in zijn woonplaats gioud
In huur hoelt, en met bet cijfer van dio
huur het voor de gemeonte geldende bedrag
wordt verkregen. Natuurlijk moet men dien
grond minste na even lang in hunr hebben
als het huis.
De hnurkiezor moet zich aangeven. Alleen
wanneer hij in deselfde woning blaf, als bot
vorig jaar, en hij stond reeds op grond daar
van op de kieJemlfj.il, is aangifte niet noodlg.
De bepalingen voor de huurkiozers golden
ook voor de schippersz(j moeten alleou don
vastgestelden lijd een schip In eigendom or
buur hebben gohod van 24 Mpinhoud of
25000 Kg. laadvoruiogeu
Loonkiezers zijn zij, die van 1 Januari van
het voorgaande jaar tot 31 Januari van hot
voigendo achtereenvolgens bij niet meer dan
tu-w oereonen, ondernemingon, openbare of
instellingen in dienstbetrekking
geweest, en daar een loon hobbcn go
voor iedoro gemeente in
bijzondere
zijn gewet
huize of elders informooren.
Het loon in vaste dienstbetrekking door
de vrouw genoten, kan worden gesteld bij
dat van den man, on ovenzeer hot halve
loon van minderjarige, Inwonende klndoron.
Wanneer dal alles bijeen bet door de wet
'—'Tag haait, kan de man kiezer
van loon ol inkomen op te geven, doch kan
volstaan met de verklaring, dat het loon
het door de wet gevorderde bedrag bereikt.
Als loon wordt ook gerekend bet pensioen
ol de lijfrente, door openbare insiollingot
verleend, en ook penaloen of rente, doo
ondernemingen of bizondere instolllngei
uitbetaald. Natunrlljk blijft hot bedrag van
anderd.
Ongevallenroute wordt ook als rente be
staat in een of ander bedrijf den regel
het werk gedurende een gedeelte van het
jaar stil, dau wordt de tijd, waarin niet go-
werkt wordt, toch als dlonsltijd beschouwd.
Is men hoogstens twee maanden ziek, dau
wordt toch hol loon gerekend ontvangen
te zijn.
Ook de kost en de inwoning worden als
loon gerekend, naar een daarvoor bij do
wet voor iedere gomeente vastgesteld bedrag.
Wie op Zon- en Christelijke feestdagen J—
kost echter niet geniot, behoeft voor
dagen niets af te trekken. Hij wordt
gerekend volle kost on Inwoning to genieten.
Do bepalingen voor do inwonende toont
jn dezelfde gebleven.
Loonklesers „welen tich ieder jaar opnieuw
ingeven tusschen 1 on 16 Februari.
Volgen do spaarkieter».
Wie op 1 Februari a.s. sedert een jaar
flOO.— nominaal op hot Grootboek hooft
staan of f 50.- in de spaarbank, zéé dat
hot inderdaad zijn eigendom is, kan op
groud daarvan aanspraak maken op hot
kiozeraclmp.
Hij moot tusschen 1 en 16 Februari zich
op do secrotario aanmelden onder ovorlog-
ging van een bewijs van de directie van het
Grootboek ol hoi bestuur dar Spaarbank, dei
hij iuderdaad sedert oen jaar eigenaar ia van
de govordordo bedragen.
Het is niet moer noodig,
bockjo hebbe van do Itjk.ii
urljjk
spaarbanken tollen ook mee; doch
moeten vereenigingon.of lichamen,
deze spaarbanken uitgaau, rechts-
persoonljkheld hebben, en, z
1900 zijn opgericht, inuoicn zi
som vau 145000 bij de Nedei
Grootboek- of Spaarbankkiozcr
is, behoeft zich niet opnieuw aan te geven,
daar wordt ambtshalve voor gezorgd.
Eindelijk do examen Meters.
De wet zegt, dat zy kiezor kunnen worden
die .met goed gevolg hebben algologd een
oxamen. ingesteld door of krachteoa do wet
ol aaugewozen l>lj iilgeuieoueii maal
van bestuur en in verband staande m
benoembaarheid tot oeuig ambt, do varvulling
van eenige betrekking, of de uitoefening
van eenig bedrijf of beroep."
Ten slotte z(j hier opgemerkt,
bovenstaantfe bepalingen gelden vi
de verkiezingen van Tweede Kamer
Provinciale Slalen. Natuurlijk moet tnen,
om aan de laatstbedoelde verkiezingen
deel te nemen, inwoner zijn der provincie,
voor welker Staten men stemt.
Voor den gemeenteraad heeft men
enkel bclastingkiezers. Men moet ól'rijks
belasting betalen, óf kiezer zjjn door
aangifte en tevens gemeentebelasting
betalen, welke echter verschilt naar de
gemeente, waar men woont. Honden
belasting wordt niet in aanmerking ge
nomen.
W(j meenen hier nog te moeien
opmerken, dal, wanneer Katholieken te
dezer slede zich slechts aanmelden ten
lokale aan de R. K. Jongensscholen op
de in achterstaande advertentie bepaalde
uren, zij van alle verdere moeite om
kiezer te worden, door het Bestuur der
R. K. Kiesvereeniging „Recht en Orde"
ontheven worden.
BUITENLAND.
Onlangs deden allerlei berichten d
ronde in de pers over de financiën va
het Vaticaan. Thans wordt van goed
ingelichte zijde uit Rome het volgende
gemeld.
Het pauselijk vermogen bestaat uit de
nalatenschap van Pius IX aan Leo XIII
en die van Leo XIII aan.Pius.X, be
nevens de jauriyksche bijdragen der
geloovigen. Dat kapitaal wordt in Italië,
Engeland, Frankrijk, Beieren, Oostenrijk
enz. op de zekerst mogelijke wijze be
legd. De huidige llnancieëlc toestand is
zoo, dat de renten van dat kapitaal
nauwelijks toereikend zjjn, om de helft
van de jaarljjksche loopende uitgaven
des pausen te dekkenhet ontbrekende
moet de St. Pieterspenning aanvullen.
Het is te begrijpen, dat hel totaal va den
jaarljjkschen St. Pieterspenning varioert
en dus niet vooruit te berekenen i'b. De
Paus heeft jaarlijks buitengewone
uitgaven niet meegerekend ongeveer
C millioen lire noodig. Hier volgen eenige
der steeds terugkeerende uitgaven. De
bezoldiging der kardinalen van de Curie
(over de 30); de hofstaat, waarvan het
grootste deel hem nog zonder loon diont
het onderhoud der garden; bezoldiging
van nuntii, internuntii, deleguteu met
hun gezamenlijk personeel; bydragen
voor arme bisschoppen, voor missies en
kerkenbouw. Subsidies aan door zjjn
voorgangers gestichte colleges, scholen
en liefdadiglieidsinrichtingen, do instand
houding van zijn paleizen, waarvan, hel
Vaticaan, zonder de tuinen, alleen een
oppervlakte beslaal van 55000 vierk. M.
onderhoud van bibliotheken, musea en
galerijen, wier personeel ook al bezoldigd
dient te worden, en dergelijke nood
zakelijke dingen meer. Verder dient men
te bedenken, dat de Italiaansche staat
de Propagandu, de kerken, de hospitalen
enz. in de lautsle 30 jaren beduidend
geschaad heeft.
De buitengewone uitgaven zjjn in 't
geheel niet te berekenen, zeker niet
vooruit. De Paus moet toelagen, sub
sidies, aalmoezen uitdeelen. Dat vraagt
niet alleen de waardigheid van zjjn ambt,
maar dikwijls ook zjjn plicht. Uit al
deze opgaven cn aanduidingen kan ieder
opmaken, wat te geloovtn van de be
richten van zekere bladen, die nu eens
over een reusachtig tekort dan over
enorme schatten bazelen. Tegenwoordig
wordt het pauselijk kapitaal even goud
beheerd als ieder ander vermogen, welks
bezitter niet aan speculeeren doet. Een
commissie van kardinalen met den staats
secretaris aan 't hoofd, beheert het
pauselijk vermegen, doch wordt daarin
bijgestaan door juristen en deskundigen
- leeken. De voormalige staatssecretaris
Rarapolla en kardinaal Gotti maken o.a.
deel uit van de commissie. Laatstge
noemde geldt al* de kardinaal, die het
beste inzicht in tlnancieele vraagstukken
heeft en daardoor zijn wellicht de ge
ruchten te verklaren, die van hem in
omloop zjjn.
Een ontzettende brand heelt de zoo
bloeiende Nourweegscbe handelsstad
Alesund lot een puinhoop gemuakt,
waardoor 12000 inwoners niet alleen
in barre kou zonder onderdak zjjn, doch
ook van alle voedings- en geneesmiddelen,
alsmede van kleederen zijn beroofd.
De brand brak 23 dezer te halt drie
's nachts in hol Westelijke deel der stad
uit, eu tengevolge van den orkaanachtigen
storm, breidde liet vuur zich met razendo
snelliuld over de getieote stad uit. De
werkzaamheden tot blussching werden
zeer bemoeilijkt, daar de bluscbmiddelen
niet naar boliooreu werkten. Om vjjf uur
waren de kerk, het gymnasium, de beide
apotheken en het postkantoor afgebrand.
Daar ook hel telegraafkantoor in de asch
gelegd werd, was het moeilijk met de
stad verbinding te bekomen. Toen to
half tien 's morgens verbindtug was ver-
kregou, werd medegedeeld, dat drie
kwart gedeelte van de stad afgebrand
was en de rest in lichte laaie stond.
Te 9.35 was de telegrafische verbinding
weer verbroken. Onmiddellijk werden
hulpstoouibooten uit Bergen gezonden.
De brand was ontstaan in de fabriek
der Alesund PrUsovering Company. Het
vuur werd spoedig ontdekt, doch bet
gelukte niet de vlammen meester to
worden. Daarbij ontstond welhaast «sne
paniek, daar de vlammen zoo vreeselyk
snel om zich heen grepen, dat aan eene
leiding nagenoeg niet te denken viel en
men hals over kop moest vluchten om
zjjn levun te redden. Tien 11000
menschen vloden half naakt op de velden
voor de stad. Buitensporigheden zjjn
niet voorgekomen. De burgemeester kou
van zijn ambtsarchief slechts het nood
zakelijkste redden. Van de vaartuigen
in de haven weet men met zekerheid,
dat twee kleine stoombooten verbrand
zijn.
Ue bevolking lijdt zeer onder de koude
en den vreeseljjken storm. Een kolenmijn
staat nog in brand.
Uit Christiansund liep een groote
stoomboot, die 1000 dakloozen aan boord
zou nemen. De boot kon echter niet
aanleggen, omdat de geheele haven in
FEUILLETON.
Op de paden des kroises.
Weldra weerklonken eigenaardige, doffe, lang-
gerek.e tonen door de legerplaat! an ran alle
kanten kwamen fantastisch versierde.gestalten
toegesneld.
Dat waren de „louua'e." De «temmen der
Tólkohlinu werden nameljjk ln een hoogere
-ai een legere kaste verdeeld. De eerste vormen
de .toeoesa's", dal zjjn de edelen, de voorntam-
slan, wier nakomelingen en erfgenamen den
oaain dragen vu .oeakeia'e". Dexe edelen
onderscheiden óch scherp van de anderen en
beoitleo een zeker aantal voorrechten. Zjj alleen
mogen jachtgrondan hebben en beraedelagen
het led v
ie op een bgsondere wjjse opgemaakt, nit schel
er op den rog afvallend
kleed, vol klinkende
fru'es. Hon alleen komt het recht toe, over
vrede en oorlog hel woord te voeren, den
tomobawk op te graven of te verbergea,
Zwjjgend traden dene edelen in de groote
Iral; rwjjgesd bukten zjj op den graad neer.
Door bet gleozend zwerte, dnnae hzer, weren
een tantal «edereo, gekozen naar den rang en
de afstamming In klenr en vorm, gevlochten.
Ten einde het gelest niet Ie hinderen door het
lange haar, was dit aan bride xjjdeo in dikke
vlechten saam gebonden, aa om ie goed etjjf te
meken, waren ze met koperdraad of andere
voorwerpen doorvlochten. Eeoe soort van mantel,
aan alle Indianen van Brlltch-Colombifi eigeo,
bedekte de bruine otakle schouders. Alle kies-
dinptokkeo waren uit fjjoe, zachte dierenhuiden
aan elkaar genaaid en met breede, bonte etree-
peu bezet
Ntdtt de oorlogapjjp de ronde gedaan bed bjj
de mannen, etond Peken, de opperhoofdman
der Tsilkoblioea, op en gebood de drie aangekome-
oen, die wjj reeds keoneo, te sprekeo. Yoekeib,
als oudste eu hoofdmao, aloud bel eerst op.
Dooroa verhaalde bjj de oulmoetiag met den
.Jakaetzpoyaltbek deo priester eo bracht
diaos woorden getrouw over. Ook bjj ried aan,
deo trede niet te verbrekeo eo of te zien van
deo aaoalag op deo blanke.
Nauwljjke had echler Yoekaib met spreken
geëindigd, toen zich nazet Peken een zeer fan
tastisch wezen verhief. Orer zjjn rag hing
een ruwn berenhuid eu op zjjo hoofd rustte
kop vau deo beer. Aau de huid was allerlei
kllogeleod tuig bevestigdveereo, «cbeipeo,
beendereo, staarten en klauwen van dieren
enz. Del wu de ,tayen" of medicjjomaa, Jie
ooder de Tetlkohtioeo oog grooleo invloed bad
en een aarUvjjond der Christenen wu. in pieste
ven te eprekea begon bjj de schelpen ia zjjn
houden te draai eo eo met
zingen.0, mjja volk, weer ijjl gjj gebleven
Eene waart gjj rjjk tan jachlgronden en oorlogs
mannen! Het ras der blanken heeft u onder-
drukt. Ploeg en baks hebben uwe jachlgronden
gedood en do donderbuseen de rgen uwer krij
gers. Als het hert der wouden, zoo heeft men
a, mjju rood volk, opgejaagd. Verwaaid, ver
nietigd ia de krecht uwer jeugd. Mjjn rood volk,
gjj ataat aan den rand van u-ven onderging.
Wee mjja volk, dal oiteterft als de bladeren
der boomen. Wee, wee I Op, loont, dat gjj
mannen zj|l. Neemt den tomobawk en wreekl
bet bloed awer vederen, dat de bleekgezichleo
hebben vergoten. Zoo wil bet Maoitu."
Allen waren els geêlectriseerdzjj waren
opgesprongen eu zwaaiden woesl met de wapens.
Peken nam na hel woord„Nu is de tjjd der
wreke dzzr. Bjj bet bleekgeiichl aan het Louskeus-
meer is de oogst rjjp, daar mogen de roods
mannen niet ontbreken. Nur den godsman be
hoeft gy uiet te luislereo, wool xjjoe baud heeft
nooit den tomohawk gezwaaid.
Heden avond, alt de sikkel der maca zicht
baar wordt en het geroep van den roofvogel
driemui heeft geklonken, den i.i Peken de
krjjgert verzamelen en zich opfneken tol ver-
krügiog vao deo skalp van het bleekgeiichl."
Een goedkeurend gemompel liep door de
rjjeu der krygers. Yoektih zag wel in, dat tegen
spreken nutteloos wae. Hg nam zlcb voor te
doen, wat in zyn vermogen wu, om de bedreigde
leveos te redden, zooals hg den priester beloofd
bid.
DE OVERVALLINQ.
In het wealen, dtal-le de vuurbol der onder
gaande zoo snel tred de schemering io. Schlll
vloot voorzichtig do paliHadenomhelnlog, riep
de beldo.lndianeohondon eo grendelde dedenr
van het blokhuis.
„Bidt, kiadereo, dal üod ona dozen oacht be-
icherme." Meer aaide h(j niet, by wilde de
zijnen niet ongerust maksn. Na het genieen-
schtppaiyk gebed ging meo ter ruste. Scblll
laadde tgn geweer eu zette het oust zyn bed.
Scherp luisterde hg door hel kleine veneler,
Alles wu rustig. Ltogs bel uitspansel trokkeo
enkele wolkjes en de mun goot bear licht over
de sluimerende netuur. Allee bleet atil
iu 't woud ilechle hel g rohreeuw vu dau
grooteu roofvogel aa uit de verta de echo. Schlll
zou bet byua niet gehoord hebbeo, mur eea
dol geluid vu dou kut vu bet water hield
opnieuw zjjne opmerkzaamheden geboeid. Het
scbeu hem als joeg de wiod door het w.oud, eo
toch, er bewoog zich geen blaadje io tyoe nabij
heid. Hoor, was dat uiet het getrsppel vu
paarden, welker hoeven men ontwonden bad?
Weder die roep dee roolvogele. Eeu drievoudige
echoNu werd hem allu duideljjk .het
krjjgsgobuil der Indienen!
Iu 't geboomte ea de tzrweveldu werd het
levendigeen heldere vlam schoot door het
droogs koru eu overal dokeo bont beschilderde
geataltu op. Met flikkerende tomobawk eo
aader woest gehuil wisrpea zj) ilch op de
„Op, opl De ladluenl" riep Schlll dezjjau
toe eo sproog met zga geweer vu het vaas ter.
De kiadereo beden, sidderend vu engel, lot
de boillge Mzegd ea du Eogelbeweetder. De
vrouw stood oust heer mu eo get hem kruit
u lood ten. De voorsla ladtuen hadden reeds
de omhelaiog beklommen. Deer knalde eu
schot ea mal woedead gehuil stortte euhuaner
dood la dea tuin. Eeu oogenblik hield de
eudrug op; duroe werd dut echter du te
heviger, u nog voor Behill Igd bed op nloaw
te ladu, vloog eea hegel vu pjjlea door bel
veneler, eo tlorlle Sobill, door due vergiftige
pUlen doorboord, dood ter eerde.
Met vreueiyke tiegeo verbrijzelde de lomo-
hewk de deur vu het blokhuis eo eplut de
bonden, die zich woedend op hen wlerpu, du
scbedei De arme moeder pUata zich ln ver*
iwyteltng voor here kinderen i eliehu dn
wilden alwerud hare armen te.,
Een razude krijger, wiens gv. at met de
aftchuweiykale kleuren beschilderd wee, zwaait
reeds zjjn tomahawk boven basr hoofd. Yoekaib,
gedachtig au de woorden vu den priester,
zoekt te reddeo, wal Ie redden ie, en springt
toe. Doch Ie luL Met een luidu gil zinkt de
armo iroow naast het lyk vu hire man. Nu
werpt Yoektih óch op de kinderen, by dekt
boo met zjja elgu leveo. Maar de woede der
bloeddorstige wexeas ls onlkelud ea buo nigra
ogenblik echter meldt eu India en de kornet
Ier Eageliche soldaten.
De hulp kwam, maar zaai lui Terra «tet
