Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 15.
Zaterdag 9 Juli 1904.
Achttiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementaprija par dria maandon
Franco per posto,40.
Afzonderlijke nummer»f o,05.
BureauBreedesiraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prija dar AdvertantMai
Va» 1 tot rejels
Voor iedere» regel meer
BIJ dit nummer behoort
een bijvoegsel.
firendwe tsberziening
lan Stomraoht.
Men zal zich nog levendig herinneren
hoe ten vorigen jaro zeil» liberalen, die
met om revolutie ten zeerste verfoeien,
toch wegens de dreigende houding der
revolulionnaire onruststokers de Re-
georiog tot zachtere maatregelen tracht
ten te bewegen, dan door haar in de
drie bekende wetsontwerpen ter voor
koming van dergelijk anarchistische uit
spatting, als we toen moesten beleven,
waren vastgelegd. De Kegeering hield
echter voet bjj stuk en, geljjk men weel,
de liberale party, bezwijkend voor de
kracht der argumenten, die het Ministerie
ten dienste stonden en voor den aan
drang, die uit eigen boezem uitging,
steunde zoo krachtig ten slotte de Re-
geering, dat haar wetsontwerpen met
verpletterende meerderheid van stemmen
door de Tweede Kamer werden be
krachtigd-
De vrijzinnig-democratische fractie wist
echter in die dagen van dit voor haar
onverkwikkelijk tooneel behendig de
aandacht eenigszins af te leiden door
een volledig wetsontwerp tot gedeeltelijke
Grondwetsherziening bij de Tweede
Kamer in te dienen. De ontwerpers
dit politiek stuk wenschen eene herzie
ning zoodanig, dat de mogelijkheid wordt
opengesteld om het algemeen stemrecht
in te voeren, en dat niet slechts voor
meerderjarige mannen, maar ook
dito vrouwen, en tevens de vrouwen
colt verkiesbaar te maken voor parle
ment enz. Bovendien verlangen de heer
Drucker c.s., dat ook de Eerste Kamer
geducht gewijzigd wordt.
De sociaal-democratische vrienden
waren echter over dit politieke kunst
werk volstrekt niet tevreden. Ook zjj
togen aan den arbeid en na volbrachte
taak dienden zjj een in hun geest ver
beterd en omvaogrjjker wetsontwerp ter
behandeling bjj de Tweede Kamer
Het doel van dit wetsontwerp werd door
het sociaal-democratisch blad „Het Volk"
ildus aangegeven: lo. voor de Slalcn-
Gcneraal, >ie Provinciale Staten en den
Gemeenteraad liet algemeen kiesrecht in
te voeren2o. alle belemmeringen legen
hel actief en passief vrouwen-kiesrecht
uit de grondwet weg le nemen3o. in
voering der evenredige vertegenwoordi
ging mogelijk maken, en 4o. de Eersle
Kamer te vervangen door het referendum
(de volksstemming.)
Met de gewone formaliteiten werden
de beide wetsontwerpen na indiening
a bjj de Tweede Kanier naar de ai-
declingen verzonden, om daar te ge
legener tjjd in behandeling le worden
genomen.
En dit is eindeljjk geschied. De beide
voorstellen lol grondwetsherziening enz.
zjjn thans in de afdeelingen der Tweede
Kamer in behandeling geweest, maar
het socialistische kamerlid mr. Troel-
slra is over die „behandeling" blijkbaar
niet erg gesticht.
„Uit het feit," schrjjft hjj in „Hel
Volk", „dat ééne afdeeling daarmee in
tien minuten is klaar gekomen, terwijl
de behandeling in andere afdeelingen
hoogstens enkele uren heeft gekost, blijkt
reeds, dat de discussion niet zeer uit
voerig zjjn geweest.
„Zonder in te gaan tegen de gewoonte
der Kamer, om het in de afdeeling ver
handelde niet publiek te maken, zal ik
toch trachten de begrijpelijke nieuws
gierigheid onzer partjjgenooten omtrent
het te verwachten Voorloopige Verslag
zooveel mogelijk te bevredigen.
„Men zal daaruit ten eerste bemerken,
dat de voorstellers der heide ontwerpen
niet aan de discussie hebben deelge-
„Zij hebben gelegenheid de gemaakte
opmerkingen bjj de Memorie van Ant
woord te weerleggen en beide fracties,
de vrjjz.-dem. en de soc.-dem-, hebben
de gewoonte gevolgd om hun kruit vóór
dien Ijjd niet te verschieten.
„Uit het te verwachten Voorloopig
Verslag der Commissie van Rapporteurs,
waarin o. u. de twee auluriteilcn op
staatsrechtelijk gebied, de heeron Rüell
en De Savornin Lohuian, zitting hebben,
zal uien zien, dat de rechtcrzjjdo zicli
grootcndcels heeft bepaald lot afkeuring
van do indiening der voorsteilen, zonder
op den inhoud daarvan Ie willen ingaun.
„Het ware zeker royaler geweest, dat
de hoeren, die er zóó over dachten,
tegeu de behandeling in de afdeelingen
zich hadden verzet. Nu de Kamer daartoe
eenmaal had besloten, had men de
voorstellen wel degelijk in behandeling
behooren te nemen.
„intussclicn zal uit het Voorloopig
Verslag bljjkeu, dat niet alle partjjeu
in de Kamer dit zonderlinge slandpunt
hebben ingenomen.''
Met deze mededeeling moeten zijn
partjjgenooten zooveel mogeljjk bevredigd
worden. Hel leit echter, dat de Kamer
leden over 't algemeen voor geen der
beide wetsvoorstellen warm te krijgen
waren, valt niet weg te cjjferen. Wel is
waar zjjn de bewerkers van liet sociaal
democratisch ontwerp vooral zichzelveti
volkomen bewusl, dal uicl de minste
kans zou beslaan op aanneming ervan,
doch een zoo koude behandeling had
inr. Troelslra schijnbaar niet verwacht.
Maar de gelegenheid werd er door
geboden om over algemeen stemrecht
zich te kunnen uitschreeuwen en het
volk achlcr de kiezers op te iiitsen tot
het verkrijgen van een rcchl, waarmede
de poorten van het socialistische paradijs
kunnen ontstolen, dat was toch het
voornaamste doel van hel politieke
knutselwerk, dat der Tweede Kamer
ter behandeling is voorgelegd.
En van die gelegenheid hopen mr.
Troelslra c.s. nog ruimschoots gebruik
te maken, all hans een vingerwijzing in
die richting heeft hij ter geruststelling
zjjnen volgelingen reeds gegeven. Als
het Voorloopig Verslag is verschenen,
schrijft hij in „Het Volk", is het woord
aan de voorstellers, die natuurlijk niet
zullen nalaten, zoowel de sprekers als
dc zwijgers te beantwoorden.
Men kan zieli dus nog op interessante
debatten in de Tweede Kamer voor
bereid houden, als de stroom der wel
sprekendheid door de socialisten over
„Algemeun Stemrecht" wordt losgelaien.
Het duel echter, dat ten vorigen jaro
werd beoogd, zal tocli gemist worden.
i werd een beweging van Grond
wetsherziening om te komen tot Alge-
Stemrecht op 't getouw gezet
zoowel door vrjjzinnig-democraten als
socialisten om een pakkende leuze te
verkrijgen, die bjj de verkiezing in 1905
kon le stade komen.
Het kunstmatige dier beweging werd
echter niet enkel door de anti-liheralc
pers, maar ook en vooral door de oud-
liberale pers dra aan de kaak gesteld
en hel doel tier beweging met kracht
bestreden. Om zich onder liet vaandel,
door Troelslra c.s. ontplooid deemoedig
le scharen en in gesloten gelederen ten
slrjjde op le rukken, daar dankte ook de
liberale Iractie, die het Staatsgezag nog
altjjd in andere handen dan die der
socialisten wenseiit te zien, hartelijk
voor.
In slede dus van de geheele liberale
party inct de leuze „AlgemeenStemrecht"
bijeen te drijven, bracht het nog meer
verwijdering onderling. Dat dus de be
groeting van de famcuse wetsontwerpen
in de afdeelingen der Tweede Kamer
nu juist niet beminnelijk zou wezen, was
Dc verkiezingen voor de Provinciale
Slaten hebben echter een verhouding
lussrhen liberalen en socialisten gebracht
die de oud-liberalen in een moeiljjke
positie plaatst. Zich dankbaar loonen
voor de bewezen diensten der socialisten
bjj den jongsten stembusstrijd zal wel
niet in hun bedoeling liggen, en toch
zullen de socialisten wel niet nalaten
om hen daaraan te herinneren. Men kan
dus ook daarom op pikante debatten in
de Tweede Kamer, als het lievelings
denkbeeld van Troelstra e. i. aan de
orde kond, met stelligheid rekenen.
BUITENLAND.
De katholieke hertog van Norfolk heeft
in het Engelsche Hoogerhuis een molie
ingediend, ten gunsto van een wjjziging
in de pcds-aflegging van den koning,
welker formule, zooals men weel, zeer
pjjnlijk en grievend beleedigend is voor
de Katholieken.
Een amendement werd daarop voor
gesteld, waarin wordt gezegd, dat het
Huis, wenschcnde, dat geen noodcloos
beleedigendo uitdrukking gebruikt zou
worden, van meening is, dat niets gedaan
moet worden om den waarborg voor
een protestantsche opvolging te ver
zwakken. De regeering ondersteunde het
amendement, dat aangenomen werd.
Nu de regeering zich met den wenseh
vcreenigd heeft, on daar de bedoelde
zinsnede in de formule der eeds-atlegging
inderdaad beleedigend is, bestaat het
vooruitzicht, dat Engeland'» Katholieken
in hun gerechtvaardigd verlangen dezer
quaestie zullen bevredigd worden.
Als de Figaro goed is ingelicht,
zal koning Alphonsus van Spanje in
September zijn aangekondigd bezoek aan
Frankrjjk brengen. De koning zal dan
een dag van de groote manoeuvres mee
maken. De koning zal zich eveneens
naar het stadhuis begeven en door den
gemeenteraad worden ontvangen.
In een artikel heeft de „Osservatore
Romano" opnieuw de quaestie der
wereldlijke macht des Pausen ter sprake
gebracht en er nogmaals duideljjk op
gewezen, dat Pius X geen vingerbreed
afwjjken zal van dc gedragslijn, door
Pius IX en Leo XIII gevolgd; dat hij
evengoed als zijne voorgangers de wereld
lijke macht noodzakelijk acht, en het
erfdeel der Pausen blijft opeischen.
De vijanden der kloosterlingen te
Rome, de repubikcimm en socialisten,
hebben in den Schouwburg „Costa"
eene vergadering gehouden, om te pro
testeeren tegen de religieuze vereenigin-
gen. Ook de anarchisten, die men graag
buitengesloten had, waren tegenwoordig.
In September zal het Congres der
Vrijdenkers gehouden worden, een troepje,
dal in Italië hoe langer hoe kleiner
wordt. Deze helden zullen om den Paus
Ie grieven dan langs de Porta Pia Rome
binnenkomen.
Het Russische Wladiwostok-eskader
begint nu een rol te vervullen, die de
Japanners in hooge mate schijnt te ver-
FEUILLETON.
Ia de laatste stonde.
3) Vrouw Slitter bedekte rich bet gelaat ou
rergool biltere trioeu. Onder de sorg, welke
de woorden des priester» in haar baddeo gewekt,
meogda rich de tooro, door trotichbeiJ aan
gewakkerd, orer de laaterprealjea van allen,
wier ionen lang niet too knap waren ale hear
Zoo verliepen er nog twee jaren. Aoloon
moest dienen en werd bjj de garde Ingedeeld.
Ale landverdediger beiocbt hjj van nn at elke
kermis in de omgeviog. Ook die te SpebiQcken
besocht bjj, waarop de rjjke boerenzoons uil
den beelen omtrek lelkena kwamen. Dochtig
dronk bjj en bekommerde rich bedroeld weinig
om ichandaleo. Lang lieten ijj, die deorde bewaren
moesten, hem kalm begaan, doch riepen hem
elndeljjk tot de orde. Hierover werd bjj niet
weinig booa en schold op de boeren, die hem
dorfden weerstaan
„Je behoett niet zoo te pronken met je roods
■trepan," riep een banner hem spottend toe.
„Wat zeg jjj, ellendeling!" schreeuwde bjj,
greep een nog volle lleach en aloeg die met
geweld atnk op 'l voorhoofd zjjner tegeopartjj.
Met een lniden kreet stortle de getroffene ter
sarde eo bleef bewegenlooe liggen. De schrik
had alle aanwemgen als verlamd -, dit oogen-
blik nam hjj ta baat, om zoo snel mogeljjk te
ontsnappen en bet huis te ontvlochtenbjj wist
toch, wal hem ta wachten stond.
„Ik heb iemand verslagen en moet vluchleo,"
riep bjj zjjoe zieke moeder toe, toen bjj ia de
kamer trad. „(leef mjj gauw, een som geldi,
ik moet weg, voor ik gearresteerd word."
Zjjn moeder uitte eeo lulden kreet en soek
io de kusaena terug. Eeo oogeobllk later sprak
zjj met tranen in haar stem„(ja in de kamer,
in de oude leaaenaar ligt het geld, neem er het
in eenzaamheid slijten."
De ontaarde zoon haastte zich licb van het geld
meeelcr le makeo, nam alecheid van zjjn moeder
eo verdween, (ielukkig kwam bjj over de grenzen
naar Frankrjjk, zonder door de bem achtervol
gende politie gegrepen le worden.
IV
De door Antoon neergeelageo jongeling
kwam weldra tot bewustzijn, en genu na
seoige weken geheel, terwjjl de vluchteling
meende, dal bjj dood was. Üe beklagenswaardige
moeder waa thans alleen. Zjj leelde van nn af
eenzaam en verlaten in hst huiaje van haar
klein pensioen. Tervpgl zjj voorheen zich gaarne
nog gelden deed, trok zjj zich nn geheel en al
terug en dacht over haar tieleheil. Hoe dik-
wjjls dacht zjj, als zjj in hare eenzaamheid zat
aan de woorden van den goeden pastoor. Ja,
had zjj bjj baren zoon de roede niet gespaard,
dan zon haar leveneavond zonnig geweest en
baar kind niet gedwongen zjjn zjjn vaderland
ta verlaten. Tbaot was het le laat.
Latso wjj thans echter den voortvluchtigen
zoon naar Frankrjjk volgen. In d* boort van
Nancy stapte bjj nil den train. Zjjn eerste weg
gebruiken. Misschien trof hjj daar wel menscheo
aan, die hem met raad en daad konden bij
staan. Een Qeach wjjn moest zjjne verslapte
deer zoo zet en over het voorgevallene nadacht,
werd bet lokaal al meer en meer met werk
lieden gevuldhjj nam er echter geen notitie
van. i'lotaellog klopte Item iemand van achteren
op den schouder en, zich omwendend zag hjj
Sardi, den Italiaan, iu 't gelaat. „Zie ik goed, of
vergis ik mjj," vroeg de vreemdeling, „heb ik
niet Aoloon Stiller uit Stromberg voor mjj?"
„Je, die ben ik, Sardi," antwoordde bjj.
Zjj gaven elkaar de hand eo Antoon moest
meedeelen, welke omstandigheden hem in deze
vreemde streek gebracht hadden. Op het weder
zien werd oatuuriyk veel gedronken en de
vluchleliog betaalde het geheele gelag. Bjj deze
gelegenheid wierp Sardi een blik in den wel-
vooriienen buidel van zyn nieuwen vrieod en
zag, dat hjj alechts Duilsch geld had. „Met dat
geld kunt ge bier nlele uitvoeren, ge moet bet
voor Flansen geld laten i-twieaeleo. Kjjk vi
ik ben bier in de aud goed bekend en ken de
bankinatelllDgengaarne wil ik voor n 't geld,
gaan inwisselen."
Zonder achterdacht gel de verdwesede jon
geling bem al zyo overblijvend geld bereid
willig tf.
Sar i| lacble alow en stak den rijken schal
bjj zich. „Met dit geld ia wel iets alt le voeren,
zei de Ualiezn. Hoe denk je er over, alt wt
hier ter stede eene een zaakje gingen opzetten?
Alleen kon je niets beginnen, omdat ja geen
reel zorgeloos ging de jonge Stiller ter
nu had hy alle uitzicht op een gemak-
bestaan. Sardi toch kandu hy ale een
gladden vogel, die voor geen hindernis terug
schrikte, Da volgende dag liep len einde,
doch Sardi kwam niet terug,
Zoo kwam de avond ao hy ging naar syo
logement terug in do Itoop er Sardi aan le
treffen. Hj] vergiste zich echter, Ssrdl was er
nog niet ofechoon 't reeda half acht waa. Hy
trooatte zich echter met de gedachte, dat Serdi
lang had moeien wachten aan de bank, voor
de beurt aan hem kwam. Daar aloeg het negeo
nor, oog was er vaa Sardi niets te zien. Nn
werd het deo vlucbtoliog toch wat bang te moode.
Hg riep een Itellner, doch deze trok de schoudert
op alsof hy wilde seggen„Ik versla geen
Üuitech." Tleo oor sloeg het op den kerktoren,
oog kwam Sardi niet. Het engetzweel parelde
Aoloon dee avoods op het gelaat, er ging bem
eeo licht op. Daar trad een werkmtn op bem
toe, liie door deo kallner opmerkzaam waa ge
maakt en Dollach verstond.
,U bent hier zeker vreemd t" vroeg deoobekende.
„Oeheel en al," antwoordde de ongelukkige
met sidderende alem. „Giatoreuavond trol ik
bier een my bekenden Italiiao, Sardi genaamd,
dien ik hier wacht; wy waren n.l. van plan hier
een gemeenachappeijjke zaak te openen en
zouden dal beden avond nader bespreken. Nn
wacht ik al drie nor tevergeefs op ayot
terugkomst."
,U wacht hier op Sardi," herhaalde da onbe
kends verwonderd, „nn, dan kont gy laag wach
ten. Sardi ia reeds lieden ochtend met deo snel
trein naar IlaliS verirokkeo, daar by geheel
onverwacht een groote eom gelde gewonnen bad."
Ala van den donder getroffen, staarde da
rampzalige jongeling voor zich nik „Sardi naar
Italië vertrokken, schreeuwde hjj i by wilde myn
geld in Frtnacb geld aan de bank lowlseeleu."
„Ha, hal" lachte de onbekende, „Uw geld
heeft hy dus gewonnen? Nn gaat ml) oen licht
op. Maar hoe kondt gy dit verloopen sajet nw
geld zoo zorgelooe toevertrouwen?"
„Zoolang hy io myn g'boorlelaod in de kelk
groeveo werkte, wat by aliyd itrikt eerljjk i wel
wee hy eeo vnri g socialist, maar dal waa minder."
De onbekende wierp op bem eeo veelbeteeka-
neoden blik en keerde hem den rag toe.
Zoo zat de vlacbteling tbeoe in eeo vreemd
land. welks taal hy niet kende, zonder midde
len van besteen en zonder lata ta kennen. Hoe
zwaar waa bem het harte en boe vtak dicht
hy aan zuo ouderehnis, waarin by zulk een on
bezorgd leven leidde. Na tanig peinzen mom
pelde hy bitter: „Het noodlot heett me in 't
oogelok gestort eo brnteel ut Ik hel io da
oogen zien. Er moge van komen, wat wil, ik
