Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 16.
Zaterdag 16 Juli 1904.
Achttiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergeu, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnemontaprije per drie maanden
Franco per post10,40.
Afzonderlijke nummertf 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prij» der Advertenti*» i
Van 1 tot 6 regelt
Voor iedere» regel meer
Curreopondeotllo en Advertantiln moeien nitorl||k Vrfjdagavoud
Bij dit nummer behoort
een bijvoegsel.
Uitbreiding vin kiezers.
Alt men eenigszins bekend is met de
moeite en opoffering, die de Besturen
van onderscheidene Kiesvereenigirtgen, en
die der katholieke niet hel minst, zich
getroosten om personen, die aanspraak
kunnen maken op kiesrecht, bjjna zonder
eenige moeite hunnerzijds op de kiezers-
ljjst geplaatst te krijgen, en hoe deze
Besturen toch gestadig moeten onder
vinden hoe weinig adspirant-kiezerszich
om kiesrecht bekreunen, dan raag de
bewering, dat het volk achter de kiezers
naar dat recht versmacht, zeker wel
als een brutale onwaarheid worden ge
brandmerkt I
Ook de zoogenaamde meetings om te
komen tot „AlgemeenStemrecht"berusten
op geen anderen grondslag. Toen zulk een
vertooning het vorig jaar o.a. te Rotter
dam werd gegeven, werd door handige
cijferaars fluks voorgerekend, waaruit
de deraonstreerenden eigenlijk wel be
stonden. Eu toen bleek overduideljjk,
dat voor verreweg de meesten hunner
die beweging overbodig werk was. Zoo
wel de leiders dier meeting als de sprekers,
die over de zegeningen van het algemeen
kiesrecht niet uitgeschreeuwd konden
raken, en evenzeer het grootste gedeelte
der by den staat aangeslotenen, mochten
zich reeds over dit recht verheugen.
Werden hierbij gevoegd de aanwezigen,
die reeds aanspraak konden maken op
kiesrecht, doch 't blijkbaar niet de
moeite waard achtten iets te doen om
dit te verkrijgen, dan bleef over een
getal, waaronder er velen waren wier
verleden hen voor altoos weert van
kiezerslijst of wier smaak meer valt
straatbeloogingen, dan in vollen ernst
als nuttig lid der maatschappij ter slem
bus op te trekken. En toch moeten die
socialistische straatmanifestatiën gelden
alsof het volk achter de kiezers in zjjn
geheel daarmee gesproken heeft.
Om te bewijzen, dat het volk in zijn
geheel geenszins over miskenning
zake kiesrecht te klagen heeft, behoeft
men slechts de statistieke opgaven te
raadplegen. Deze statistiek wjjst aan,
dat er thans ruim 600.000 kiezers zijn.
Diezelfde statistiek wijst verder aan, dal
het getal aanslagen in de vermogens-
en bedrijfsbelasting te zamen nog niet
de helft van 600.000 bedraagt. Daaruit
volgt, dat nog niet de helft van de tegen
woordige kiezers een inkomen heeft, dat
f650 te boven gaat. De grootste helft
der kiezers heeft dus eeu inkomen, dat
minder telt. Derhalve is reeds volgens
het bestaande kiesrecht aan meer dan
300.000 personen, die minder inkomen
hebben dan f650 's jaars, een stem
biljet toegewezen.
Dit aantal van 300.000 kan nog met
duizenden worden uitgebreid, indien zij,
die kiezer worden kunnen, de moeite
willen doen ter bestemde plaatse zich
als zoodanig op le geven.
Met deze feilen voor oogen mag zeker
de vraag gesteldIs 't niet onbillijk en
tevens onwaar het geschreeuw over het
onvoldoende van het tegenwoordige
kiesrecht
Toen in 'l vorig jaar de uilslag der
verkiezingen voor den Duitschen Rijksdag
een schrikbeeld gaf van de vorderingen,
die het socialisme onder de volksmenigte
ook in Duitschland heeft gemaakt, daar
meer dan 80 socialisten als leden van
den Rjjksdag gekozen werden, schreef
het „Centrum"
„Zonder het Katholicisme zou het er
treurig in Duitschland uitzien en de sociaal
democratie de meerderheid erlangen in
het R(jksparlement.
De Katholieke Kerk blijft als groote
sociale macht het revolutionnair gevaar
bezweren. Niet echter door een negatief
optreden, dat de maatschappelijke leem
ten zou laten bestaanmaar door een
positieve werkzaamheid, welke de grond
slagen der samenleving verbetert, be
vestigt en versterkt."
Wij beamen volkomen, wat hier wordt
gezegd. Op de Katholieken van liet
machtige Duitschland rust een reuzen
taak, en daar zjj ondanks hun voor
beeldig ijveren en werken voor de katho
lieke zaak niet hebben kunnen ver
hinderen, dat meer dan 80 socialisten
tot leden van den Rijksdag werden ge
kozen, moge ook dit Rijk ons tot waar
schuwing strekken. De taak der Katholieke
Kerk ten aanzien der bestrijding van het
socialisme in ons vaderland is reeds
uiterst zwaar en daarom zou het roekeloos
mogen heeten door uitbreiding van kies
recht het socialisme nog in de hand te
werken. Want degenen, die de sociaal
democratische leiders met den naam van
.lompen-prolelariaal" bestempelen en
die zjj mot stemrecht willen begiftigd
zien, zijn juist de personen, die zich
als kiezers liet geinakkelijzst bij het leger
der socialisten laten inlijven, om de
maatschappelijke orde en hel gezag uil
hun voegen te lichten.
In verband met bovenvermelde meeling
te Rotterdam wees destijds de .Maas
bode" erop, dat allerlei eerzuchtige poli
tiekers met behulp van algemeen kiesrecht
zich in de toekomst zullen meester
maken van het arme volk, niet om dat
volk slaatkundig en zedelijk op te heffen,
maar om het nog verder af te voeren
op de helling, die ten verdurve leidt.
Voorts bracht dat blad in herinnering,
dat men in de stakingsdagen in het
socialislenkamp algemeen betreurde, dat
hel volk nog zoo weinig politiek was
opgevoed en daarom nog zoovelen in
hun domheid en met .bourgeoise-geklets"
zich van de roode vaan afkeerig be
toonden.
„In dit feit'aldus ging hel blad
voort, .ligt voor Christenen, voor ons
Katholieken vooral, efflt groote en
dreigende les.
„Een beroep op katholieke beginselen
of op de praclijk in andere landen, wjjzen
wij beslist af.
.Wij hebben te zien naar ons eigen
land, naar de schakcering der partijen,
zooals zij zich vertoonen in dezen onzen
tjjd.
„En dan, gelet op de velen onder de
volksklasse, van alle godsdienstige be
lijdenis vervreemd en dus een willige
prooi voor hen, die óf van revolutie óf
van een atheïstischen Staat droomen,
zouden wjj het algemeen kiesrecht een
verderf achten voor den vrede en de
welvaart in ons land, eun jammerlijke
ondermijning van liet nog pas zoo wankele,
thans weer zoo krachtig oplevende ge
zag in den Staal."
Van algemeen stemrecht valt niets te
hopen, wel zeer veel te vreezen. Be
strijding, zoo krachtig mogelijk, van dit
lievelings-idee der socialisten achten wij
dan ook allernoodzakelijkst. Uitbreiding
van kiezers echter, wat volgens de be
staande kieswet met duizenden kan ge
schieden, indien bjj de opmaking der
kiezerslijsten, die adspirant-kiezors zich
slechts willen opgeven, achten wjjwen-
sclteljjk. En daarbij zullen ongetwijfeld
de Besturen der R. K. Kiesvereenigingen,
zonder onderscheid, ten gepasten tjjde
weder zeer gaarne behulpzaam willen zijn.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
In de laatste stonde.
(SUA).
Diep in gedichten verzonken hield hi] de
band onder bet hoofd. Nanweljjke een kwartier
bad h(j too geselen ol een nel gekleed heer
voegde aicb bg hem, die op vriendelgken toon
een geeprek mei bem aanknoopte. Hel nas een
werver voor het vreemdellogen-legloeo. In een
oogenblik was Biiller geworven voor dit legioen.
De agent, die vlot Dnilsch eprak, wial alles zoo
mooi le echildereo, dat hy geheel begeesterd
werd. Het contract werd lorstond geteekeod
en binnen enkele dagen reisde hfl at naar Afrika.
Laten wg hem thans aan lgn lol over en
keeren ws naar Stromberg terog. Daar bloedde
een eenzaam moederhart om baar kind in den
vreemde. Geheel andere dan vroeger sag ig
thans alles In: nu dacbt zy aan God en Zgoe
geboden. Hoe geheel andere soa zy thana haren
toon hebben opgevoed, 't Was thans echtsr le
lilt; kommer en verdriet knaagden aao basr
hert vsn dien tjjd af, xy werd ziek. Met eiken
dig werd sy minder, ten slotte bedlegerig. Hoe
innig bad zy thins voor heer klndl Hoe be
stormde sy den bemel, dat dese bear soon de
genade der btkeering moebt schenken. Geon
enkel leeken van leven veraam zg van den
apoorlooi verdwanene, die nn reeds moor dan zes
de herfst; reeds vielen do bladeren op de ver
telen landerijen, en nu verloste een zachte dood
Stromberg was op de been, toen men haar
stoffeiyk overschot ter rnste droeg.
Aan den weg, waarlangs de Igkztoel trok, zal
op een wilgeo stam een ellendig oilsiond, met
lompen bekleed man, die zonder me-lelyden te
tonnen naar den aloel keek. Toen de sloot
bjjna voorbg waa, stond hij op en ging naar
den laatste der doeloemers er van. .Goede
vriend," sprak hy met zwakke slem, .wie be-
wgst men de laatste eer?"
.De wednwe Stiller, die vele jaren treurde
oo weeode om een ontaarden soon. Nu is sy
uil haar ïydso eu zal hel loou er voor ont
vangen. Iedereen bier ter plaatse bad mede-
lgden mei de zwaar beproefde vronw."
De vreemdeling schrok hevig, eu zgne gestalte
scheen nog dieper gebogen le wotdeo. Een stroom
van tranen vloeide nit syaooogen; by wankelde
den lykstoct na. en loon de kist in da groeve
werd neergelaten, smolt hg weg in tranen. Al
ler oogen waren op hem gevestigd, maar nie
mand vermoedde, wie bg was. Toen de deel
nemers aan den stoet slcb verwgderd hadden,
knielde de vreemdeliog nog aan het graf en bad
De gryse priester zat in zyo kamer;
daar trad de vreemdeling by h<
.Mynheer pastoor,sprak de bion
zuil mu zeker wel niet moer ki
Ik weel waariyk niet wie u sift." i
.Welnu, mynheer pastoor, hednu hebl u mgne
moeder zaliger ter laatste rustplaats gebracht."
De pastou, keek den vreemdeliog eenige
oogenblikken vol verwondering aan en sprak
toen: .Dan zgl gg Antoon Stiller?"
.Js, eerwaarde, dio ben ik, eon ontaard, on-
daokbaar kind zgner ouders. Wel draagt mgne
opvoeding de grootste schuld aan mijn ongeluk
eu de goede God vergeve in Zjjno barmhartig
heid rogne ouders hunne al te groote toegevend-
bold le münen opzichte. Ik gevoel, dat ook ik
weldra dit ondermtaoiche ztl verlaten; deiyk-
stoel myoer moeder heelt myo hart verteederd,
dal tot nog toe versteend was. Ik ben besloten
myn arme ziel te zniveren van de groote zc
den, welke er op rusten."
.Dat kan terstond geschieden, Antoon; k<
ter kerke en sprock een rouwmoedige bieebt,"
sprak de gryze siolcherder. En als
volgde de rouwmoedige zondaar en
zyn geweten. Den volgenden dag ontving hy in
tgn ouderlgk, thaos zgo eigen buis, met groots
godsvrucht de H. Communie. Hel wae er
ook de hoogste tyd; vier dagen later toch
hy de oogeo, volgens den dokter tengevolge van
algebeele lichsmeiyke nitputtiog
van bot sennwstolscl. Het nieuw
De omkoopingsgcschiedeni», waarmede
do Karthuizcr- Commissie zich vruchte
loos heeft bezig gehouden, is van de
baan geschoven. Maandag heeft de Fran-
sche Kamer de conclusion van liet rap
port der Commissie van enquête over
do oinkoopingszaak behandeld. Met 334
legen 154 stemmen werd tun slotte de
volgende motie aangenomen
„De Kamer, overwegende, dat uit de
inquëte blijkt, dat de eer van den minis
terpresident en van de regeering boven
elke verdenking is verheven, brandmerkt
anonieme lasteringen en de lasteraars."
Maar Besson, de redacteur van den
Petit Dauphinois, heeft in een nieuw
artikel, nog voordat (le Kamer dit be
sluit nam, zijn beschuldiging tegen de
beide Combes herhaald. Hy schreef:
.De secretaris-generaal van hot ministerie
van Binnenlandsche Zaken, de heer Edgar
Combes is een afzetter, zijn vader de
minister-president is zijn medeplichtige.
Ik wacht de politie, ik wacht de boeien."
De nieuwe beruchte onderwijswet was
kwalijk door den Franschcn Senaat be
krachtigd of reeds verschoon dezo wet
in het Staatsblad. In art. I wordt ge
zegd, dat onderwijs van olken aard en
van eiken rang in Frankrijk aan de
Congregation verboden is. De Congre-
gratie», geautoriseerd op grond van uit
sluitend onderwijs le geven, zullen opge
lorugkeer en tevens van zyn snel doch
kig afsterven verspreidde zich als een loopend
vuurtje door Stromberg. Iedereen was getroffen
door het wreode noodlot deser fnmllio. Eo
Een jonge boereohold.
Het Engolich parlementend majoor Seely
elde onlangs het volgende uil syn ervariugeu
n den Zuid-Alrikaanschen oorlog:
Mjj werd gevraagd, "enige vrywllligt
nemen. Ik kreeg zonder m
scheppen en ging met bet
een gevaariyko onderneming, wjj kwamen veilig
ter plaslse. Nog zie ik de plek, bet dal en de
hofsteden, nog hoor ik bet gekletter der paardea-
hoeven. Do Boeren generaal was echter ver
dwenen. Waar was hy heengegaan? Wy liepen
ksne self gevangen te warden gon(
i. Wg r.
heven worden binnen lOjaren.
Reeds Zondag bevatte het Journal
üfficiel een lange lijst van de scholen,
door geautoriseerde Congregatie» ge
houden, die vóór 1 October a.s. reeds
gesloten moeten zjjn. Deze scholen zijn
over 32 departementen verdeeld. Alleen
de namen der scholen en do plaats
namen beslaan in don L'nivem meer
dan vjjf kolont druks.
De üfficiel van Maandag publiceert
n nieuwe Ijjst van 40 departementen,
i binnen den tjjd van 10 jaren zullen
1452 bijzondere jongens-en 2817 bijzon
dere meisjesscholen met tezamen400.000
leerlingen moeten worden gesloten. Reeds
aanstonds worden 350 Congregatie-
scholen gesloten. Volgens een Havas-
lelegram zal het vóór 1 October klimmen
tot minstens 2250.
De Osservatore Romano publiceert een
schrijven van den kardinaal-slaatssecre-
taris Z. Ent. Merry del Val, waarin deze
op last des II. Vaders, de leden van
hel Coniitó tot voorbereiding van het
Kalholiokon-Congres in Italifl vermaant
tot eensgezindheid onder leiding van
graaf Grosoli, den tegenwoordigen presi
dent van het Werk der Congressen.
Deze is Zaterdag door den Paus in
audiëntie ontvangen.
Blijkens de jongste volkstelling zjjn
in Italië 10.608.000 katholieken be
neden de 25 jaren, 20.931.U00 katho
lieken boven dien leeftijd, 65.595 cvan-
gelischen, 11.622 schisuiatieken, 280
Mohuiniiiedanen, 56 Bnedliiston en
794.000, die geen godsdienst belijden.
Op de 100 katholieke Italianen zijn
er dus slechts ongeveer 3, welke een
anderen godsdienst belijden, of zeggen
volstrekt geen godsdienst te hebben.
Te Venetië zyn drie Ootlenrjjksche
spionnen gearresteerd, lerwjjl zij photo-
graphieën van de vestingwerken maakten.
De ex-president der voormalige Trans-
vaaische Republiek, Paul Kruger, is
Donderdagnacht te Clarens, in Zwitser
land in den ouderdom van 78 jaar over
leden.
Na tclkons van de zijde der Japanners
vernomen te hebben, dat de haven van
Port Arthur was verstopt door schepen,
die zjj in den mond der haven hadden
doen zinken, en nadat herhaaldelijk
werd beweerd, dat de vloot voor Port
Arthur door de Japansche vloot zoo onl
redden! was, dat ze genoegzaam tot
machteloosheid was gedoemd, vernemen
we nu weder, dat Russische schepen
naar willekeur de haven verlaten en den
Ik bealoul toen, vorvolgde majoor Seely, iets
te doen, tint my, naar ik hoop, vorgeren tal
worden, omdit hel leven myoer maoacbappen
in gevaar verkeerde. U bedreigde den koaap
met den dood als hg hel verbiyi van den geae-
raai nlot vertelde. Toen hg weigerde het te
leggen, liet ik hem legen een muur planteen
zeggende, dat ik hem zou laten doodechieteu.
Tozelfder iyd flnialerde ik mfloo manichep-
pen toe: ,Om 'ehamelewil.echiet nlot." Do knear
bleet weigeren, echoon ik bemerkte, dat h|| vut
gelooide gefnailleerd te zullen worden. Ik com
mandeerde: ,Aenl" En alle geweren werden
op den weigerachtige gericht.
s (ol b
.Nu, i
richting ie da generaal
vertrokken?" lk herinner mg levendig de uit
drukking ven bel gelaat van den koaap nog
nooit had ik aoo'o uitdrukking gezien. Zgn ge
zicht veranderde compleet, terwijl hi) daar
vóór my etond, Zyno oogen drukten tela boven-
monecheiyke uit. HO wierp zjjn honld achter
over eo iet kalm en vastberaden in het Uol-
landacb; .Ut zeg het u niet."
,Ik kon niet andere doen dan dan kaaap de
hand drnkken en onverrichter zake terne ,|)dcn,"
