Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 21.
Zaterdag 20 Augustus 1904.
Achttiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATEBDAQ.
Abonnementsprijs per drie aunden
Bureau Breedestraat 18, Amersfoort.
Van 1 tot 6 regelsf0.30
Voor iederen regel meer-0.05
Afzonderlijke nummersf0,05.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Correspoodentiën en Advertentiën moeten nileriyk Vrijdagavond
BIJ dit nummer behoort een
BIJ voegael.
Een treffflcde gebeurtenis.
Vóór enkele dagen kwam uit Parijs
de tijding, dat een kerkverrolger, na een
langdurig, smartelijk lijden, onder nieuwe
heelkundige bewerking, naar hel schjjnt
nog geheel onverwacht is overleden.
De overledene droeg den naam Wal-
deck-Rou:seau, was oud-minister en
ontwerper van de Wel op de Vereeni-
gingen, die door hem met alle zijn be
schikbare talenten in de Fransche Kamer
verdedigd en door een volgzame meerder
heid werd aangenomen.
Waldeck-Rousseau had meer dan ge
wone talenten van God ontvangen, maar
heeft deze, helaasmaar al tc zeer mis
bruikt. Voor de rechtbank deed hij zijne
talenten wel het meest schitteren. Doch
niet zoozeer met verdediging der ver
drukte onschuld, behaalde hij lauweren
veelal werden zaakjes van minder allooi
door hem gewonnen, die hem wel roem,
veel geld, maar geen zielevrede brachten.
Het meest vermaard, ol berucht, is
hij echter als Staatsman, die zich liet
gebruiken als willig werktuig van de
vrijmetselarij. Als zoodanig heeft hij de
felle kloostervervolging ingeleid, de Kerk
het diepst gegriefd. De vreeselijke ver
antwoording, schrijven de katholieke
Fransche bladen, den storm over het
katholieke Frankrijk te hebben ontketend,
die steeds verwoestender rondwaart,
nam hij mede in de eeuwigheid.
Een paar jaar geleden was de politieke
rol van dezen staatsman afgespeeld. Maar
de uitkomst van zijn arbeid schonk hem
geenszins bevrediging. Zijn opvolger zette
zijn werk voort op eene wijze, die hem
in de Senaatszilting van 27 Juni 1903
blijkbaar dwong Combes te beschuldigent
den geest der Wet op de.Vereenigingen
geweld aan te doen en veel verder Ie
gaan dan in de bedoeling ervan had
gelegen.
Combes en zijn aanhangers, de vroegere
FEUILLETOH.
Wraak van een Wees.
t) Vergenoegd de banden wrgvend, trad de
flinke bandelaar in koloniale waren, Manrits,
den winkel binnen, en ging naar zijne vronw,
Adeiheid, die juist in den winkel eeoigo zaken
wandeling door de atad Metz. Hjj riep baar
toe: .Beate vronw, ik heb goed nieuws! Wjj
hebben ons lang genoeg atgeslootd, en in de
Melz drijven, een aardig sommelje verdiend.
Ik heb vandaag een landsman aangetroffen, die
onze goedbeklanle stak voor eene flinke som
wil koopen of ook wel bnren."
.Van bnren kan geen spraak zijn," viel hem
zjjoe welbespraakte wederhelft in de rede. .Dat
kon wel eens zoo'n oplichter ztjo, die oieta hoe
genaamd in de melk te brokken beeft en die
moeite en zorg vorkregen tehoia zon willen
vestigen, sicb van onzen arbeid zon voeden,
groot doen, en er een heeien staat op nahouden,
om zoodoende al beet gauw de raak te doen
verloopon, en..,, die dan de plaat zon poetsen
eo ons or voor laten zitten. Spot en hoon
stonden odb dan te -vachten. Neen, wjj ver-
koopen onze zaak aan iemand, die atscbniven
kan, tegen klinkende moot. n( als zekere hypo
theek, hoor je
.Wat jii wilt, wil ik ook," antwoordde de
man kalm. .Het is onzen landsman om het
- oven, of hg buurt of koopt, Hg is vin eene
nette, welger'elde familie nit bet groot-hertog
vrienden van Waldeck-Rousseau, keerden
hem echter den rug en zetten bun
rampzalig werk voorl. En terwijl een
doodelijke kwaal aan liet leven van
Waldeck-Rousseau knaagde, werd zijn
lijden nog verergerd, zijne ziel nog meet
gefolterd door liet droeve schouwspel
cener gruwzame kerkvervolging, die hij
zelf wel had ingeleid, maar waarvan hij
zich zóó ontzettende gevolgen niet had
voorgesteld.
Met de mare van zijn overlijden werd
door de .Gaulois" omtrent Waldeck-
Rousseau nog het volgende verhaald. Voor
twee maanden aldus schrijft genoemd
orgaan klaagde de oud-minister tegen
over een zijner beste vrienden, een
Dominicaan, pater Mauinus, over de
kwaal, die hem naar hel gral voerde.
Daarop ried de pater hem aan te
biechten. De lijder vestigde op den pater
een langdurigcn blik en zeido toen
.Welnu pater hoor mij de biecht." Aldus
geschiedde.
Welk een troost zal de arme lijder
hierdoor gesmaakt hebben, die bij het
naderen des doods, daartoe niet meer
in slaat is geweest. Toen de genees-
heeren verklaarden, dat de dood onver
mijdelijk en zeer nabij was, werd in
allerijl een priester ontboden, die den
stervende de onvoorwaardelijke absolutie
gaf en terwijl hij nog ademde het
H. Oliesel toediende.
Ook deze kerkvervolger heeft zijn roem
overleefd. Doch in de dagen van roem
en greotheid heeft hij schijnbaar nooit
het stille genot, die zielsvoldoening ge
smaakt, weike de wereld hem daarover
toedacht. Zoowel bij toejuiching als onder
de heftigste protesten bleef hij koel, altijd
een ijskoud gelaat toonend, dat een af
spiegeling scheen te geven van zijn ge
moed, waarin geen plaats voor vreugde
of aandoening schier overbleef.
.Van Waldecks arbeid schreef een
liberaal blad zal wel niet veel anders
dom, ie beschaafd, heelt zyo diploma eind
examen in den zak, maar kan geene plaats
vinden, wgl de markt zoor hem ook overvoerd,
is. Gaaroe wilde hjj nu vau iemand, die eeoe
zaak beelt, n het rgkeland, liefst bier in He'.z,
eene beklante zaak huren of koopen. Spoedig
huwt hg; zijne aanstaande brengt hem 20000
wjj hem gerust onze zaak overdoen."
.Voor Welken prjjs hebt je het hein dan ge
laten Je zult liet hem toch niet voor een
appel of eeo ei in je goedmoedigheid hebben
gelaten, ot aangepraat Ik vertrouw je dwaze
goedmoedigheid heel niet, je bent toch geen
groot rekenaaar eo bezit geen greintje handels
geest ol praktijk. Als Ik bel niet gedaan had,
hadt jjj het nooit gebracht tot een man ,tn
bonos" dan zou het er nog zuinir, met je uit
zien."
.Hond op, vrouwtje,riep Manrils nit, .ik
heb nog niets algesproken, en heb den jongen
man alleen maar heden avond op een glaasje
wyn gevraagd, zoodat je zeil naar je eigen
goeddunken den koop slniten kont."
Zooals men uit dit gesprek kan opmaken,
was Adeiheid baas in hnis en de goedmoedige
echtgenoot Manrils zat geheel onder den pan
toffel en was een willoos instrument in de handen
zijner wederhelft. Van natore toch was Haurils
zoo zacht als een schaap, eeo geduldig mensch,
zoo phlegmaliek mogelyk, die geen greintje
toorn of gal bezat, door geen scheldwoord,
wat ook, nit zyoe rustige mil was te brengen.
Dat wil echter niet zeggeo, dat by niet gezond
kon redenoeren, zonder verstand ot kennis was
of geen gevoel voor recht bezat. Eeo schrille
tegeostelling met zgn karakter vormde zgoe
overblijven dan de Wet o,i de Vereeni-
gingun, d. w. z. legen de Congregatiën."
En dat juist dit werk wel liet meest
door hein betreurd werd, mogen wc
veilig veronderstellen.
.Hij is gestorven," zegt o.a. de Uni-
vers, .overleden met ondank en in ver
latenheid; verrader van zijne oude parlij,
heeft zijn nieuwe partij hem verlaten."
Maar de door hem vervolgde II. Moeder
kerk heeft ook hem niet verlaten. Toen
zijn voormalige vrienden hem in zjjn
smarten en lijden alleen lieten en hij
het waardelooze van roem en eer en
schatten eerst ten volle.leerde kennen,
kwam de priester, de klootterling, tot
hem en bracht hem den zoeten Iroost,
welken de H. Godsdienst alleen schenken
kaniiij leidde hem op >len weg der
verzoening met zijn God, Dien hij zoo
diep beleedigd had. En toen zijn leven
ten einde spoedde, verscheen in allerijl
een priester om den stervende in deze
bange oogenblikken nog bij te staan en
te sterken lot de reis naar de eeuwig
heid.
En zie, welk een heerlijk looneelBij
het lijk werd de wacht gehouden door
religieuzen, die hare gebeden ten hemel
opzonden om de zielerusl cn om een
genadig oordeel voor den man, die
meedoogenloos haar gezellinnen over de
grenzen had verwezen, die door een
schandelijke Wel haar vervolger werd!
Nog eenmaal kwamen nu zijn voor
malige vrienden en loonden hunne be
langstelling, en nog meer. De Regeering,
die nog zoo gaarne met den doode een
anti-clericale betooging wilde houden,
bood aan de begrafenis te doen plaats
vinden op kosten van den Staat, maar
deze aanbieding werd algewezen. Op
verzoek van den overledene moest zijne
begrafenis met den grootsten eenvoud
geschieden. En zoo is gebeurd. Een
christelijke begrafenis ,verd zijn deel.
De katholieke Pers in Frankrijk heeft
aan de nagedachtenis van Waldeck-
Adelheid, die een vorig temperament bezat, en
veel had van een vaatje buskruit, kort van
stof was, en wier welbespraaktheid en levens
lust hasr weerga niet hadden. In dis huwelijk
kon meo duidelijk bespeuren, dat de uitersten
elkaar nog al eens raken, dat de eene getrouwde
brak.
Maurits H. was tgdensden Fransch-Dnitschen
oorlog nil hel naburige groot-hertogdom Luiem
burg naar Melz gegaan, daags nadat de Pruisen
de .onneembare" vesting Metz veroverd hadden.
De meeste welgestelde Fraoscbeo verlieten de
atad en trokken verder Frankrijk in. In deze
zeer Fransch gezinde stad moest de Duitsche
regeering eene menigte arobteoarco aanstellen,
die beide talen kenden, en hel Dnilsch en
Fransch eveo vlot konden spreken als schrjjven.
Het naborige Lotharingen kon deze ambtenaren
,/el leveren, daar in dit, tusschen Frankrgk,
Duilschland en België ingeschoven, stukje grond,
elkaar geleerd werden. Daarom zag men te
zichters, politieagenten, klerken en andere
baanljeszoekera by menigte nit hnn geboorte
land naar het rgkslaod trekken, waar zij door
de Duitsche regeering met open armen ont
vangen en gepluutst werden in de hoogste en
meer wioslgevende betrekkingen, in alle takken
van dieoet en regeering.
Ook onze goedige en zachtzinnige Hanrits
bnrgsch dorpje getrokken, omdat hg in de elad
niet gaarne ala stalknecht opstaan ol als pal
frenier dieoen wilde, maar ook niet graag hjj
een boer als knecht op 't land werkte. In dit
Rousseau artikelen gewijd, waaruit de
zielesmart spreekt, die de overledene
hun berokkend heeft, doch waarin ook een
woord van medelijden en ontferming tot
■Ion almachtigen God niet ontbreekt. De
.Libre Parole" geeft de algemeene ge
voelens vrijwel weer, als ze schrijft:
„Voor de eer van hem, die niet meer
is, willen wij gelooven, dat hij r.iel al
de kracht zijner ziel het vreeselijk werk
heeft betreurd, waarvan hij de eerste
maker was, het werk, dat zonder hom
zeker niet had kunnen lol stand komen.
Dit zal inderdaad in de oogen van alle
onbevooroordeelde lieden steeds de na
gedachtenis van VValdeck-Rousieau be
vlekken. Hij is hot, die mot zjjn groot
talent den weg di r hatelijke klooster
vervolging heeft bereid. Toon du wetten
aangenomen waren, welke voor haar
uitvoering een apostaat noodig hadden,
omdat niemand de haal zoover drijft
als juist de afvallige, is Waldeck-
Rousseau afgetreden om plaats Ie maken
voor Combes, zooals in den lioogen raad
der Loge besloten was. En wat de ge
volgen geweest zijn, zien wjj nog eiken
dag. Geen enkel katholiek zal naar Wal
deck-Rousseau den eersten steen werpen
God zal hem oordeelen en wij hopen
van ganscher harte, dat Hij hem zal
genadig zijn."
Dit zij ook onze innige wensch!
BUITENLAND.
Uit Frankrijk ontvangt Z. H. de Paus
nog steeds adressen, waarin geprote
steerd wordt tegen het verbreken der
betrekkingen door de Fransche regeering
en waarin Z. II. trouw en gehechtheid
wordt betuigd. De bisschop van Nancy
heeft o.a. aan den H. Vader het volgende
adres gezonden:
„Allerheiligste Vader.
De bisschop van Nancy en de priesters,
vereenigd voor de jaarlijksche retraite,
leggen, in hun naam en in naam van
alle priesters van hel diocees, aan de
voeten van Uwe Heiligheid de betuiging
lijk en tevens wioslgeveod postje machtig te
worden. Het liep hem mee; hg sond toch
spoedig een plaats als pakhuieknecht, doch
eigeolgk meer alt tolk, eeo plaats eo goed
klom spoedig op lol verkooper io den wiukel.
won de achting van zgo Franeclieo heer, die
den goedigen Luxemburger des Ie hooger ging
schatten, naarmate hg die verwenschte Pruisen
verbeterde en versterkte vesting met hare
reazeobastions trokken, kreeg de Fransche
kruidenier hel land aan de stad man eo vronw
verlangden sterk naar Frankrgk en wilden in
do nabijheid van Pargs eene villa, en andera
in de Seioe-stad eene aodore zaak koopen.
Maurits dan kocht van zgo overgelegd geld en
bg behoorde van zgn bem goedgezinden patroon.
Middelerwijl bad hij genegenheid opgevat, voor
een meisje, ook uit zjjn land alkomstig, die to
Metz als dienstmaagd leefde en dikwijls bood
schappen in den winket kwam doen. Zg scheen
bem als geschapen voor zijnen winket door
bare gev.itheil, haar radheid vao oog en hare
kloekheid. Kort en goed, hg geleidde Adeiheid
die in .Metz haren naam verlranscht had in
Adele, naar bet altaar, nam baar als echtgaooole,
duurde bet dau ook niet ot de vronw heersebta
als kooioglo, om teo slotte eeo huisplaag Ie
wtfrdcn. Kinderen bad de Hemel hun niet ge
schonken en in den loop van slechts enkele
jaren hadden ig eeo mooi spaarduitje overge
legd. Voor wien zouden zg ou nog langer sparen,
en de bevestiging neer van hun vereering
en hun liefde, hun onwankelbare trouw
en van hun onvoorwaardelijke onder
werping.
Zij zijn bereid alles te Ijjden, liever
dan ook maar in het minst te kort te
schieten aan hun gehechtheid aan den
Stoel van Petrus en Uwen doorluchligen
persoon, liever dan het gezag en de
rechten van den Plaatsbekleeder van
O. H. J. Chr. den rug toe te keeren of
in wat ook de plichten van katholiek
priester te verraden. Zij zijn met U in
leven en in sterven."
De nieuwe gezant van Rusland bij den
H. Stoel, Narischkine, dezer dagen door
den Paus ontvangen, heelt volgens zjjn
eigen verklaring van den Czaar de vol
gende instructies ontvangen
„ik moet zooveel het mij mogelijk is
de wensctien van Pius X te hulp komen,
wat betreft de bescherming der Russische
Katholieken cn vooral der Polen. De
Paus wenscht, dat de katholieke eere-
dienst te Warschau meer steun ont-
vange, opdat hij niet opgeofferd wordt
aan den orthodoxen eeredienst; welnu,
ik heb bevel, den H. Vader te verzekeren,
dat aan zijn verlangens zal worden vol
daan. De Paus zou ook een nieuwe
telling der Russische Katholieken wen-
schen, ten einde beter voor hun belangen
te kunnen zorgen. En ook hieraan zal
gehoor worden gegeven."
Bij al den tegenspoed in den oorlog
is de Czaar van Rusland verblijd met
de geboorte van een zoon. Deze gebeur
tenis heeft, vooral in St.-Petersburg,
groole vreugde gewekt.
In een manifest deelt de Czaar de
geboorte van grootvorst Alexis inee, en
roept alle Russische onderdanen op, te
zamen met hem gebeden tot den Aller
hoogste op te zenden voor het welzijn
van den eersten zoon, die geroepen is
de erfgenaam te zjjn van de macht,
welke God den keizer van Rusland heeft
geschonken. De titel van grootvorst-
troonopvolger, die aan grootvorst Michael
was gegeven, gaat nu naar de grond
regelen des Rijks over op den jongge
borene.
De Czaar heeft nog een manifest uit
gevaardigd betreffende de regeling van
de opvolging op den troon. Ingeval hjj
komt te overlijden voor de troonopvolger
meerderjarig is, zal grootvorst Michael
Alexandrowilsj hoofd van den staat zijn
waarom nog in deze zaak onderdanige dienaar
te spelen en alle kooper» en hnnne klachten,
aanmerkingen en grillen te verduren Als ren
teniers konden zjj den avond des leveos genoeg-
Metz of io het Iraaie Moezeldal bjj Diedenhof
koopen of ook naar bon gebooiteland teruggaan.
Tegen den avond kwam de verwachte kooper
op bezoek, en Hanrits ateldo hem aan zgoe
tear Deonowald. Met den lijnen takt ven eon
men van do wereld droeg de jooge mao een
gouden bril, trok voornaam de handschoenen
uit, maakte mevrouw zgn compliment eo pakte
de gdele Adèle door zgo balf Fransch balf
Duitach gebabbel geheel voor zich in. Spoedig
en gemakkelijk had hij hare gnnst gewonnen
en toen, onder het genot van een goed glas
w|ja, bet gesprek op den verkoop der zaak
kwam, wist de spiaakzame jongeheer zoo galant
en behendig de berekening uit :e leggen, de
inkomsten, uitgaven, omzet, de gewone prgzen,
zooals die in Metz in honderden zaken gebruike
lijk waren, uiteen te zetten, dat mevrouw
Adèle, de anders zoo koappe eo zoo blufferige
vrouw, tegenover zulk eeo zaakkeoois zich hoet
uog ook ieta op 't eeo ol aoder afdong.
Zy was verrukt over de duideiyke at- eo
uttrekeoiag, had nu oog slechts sin io het zoo
looverachllg schoon geschilderde stilleven, zon
liever vandaag dan morgen de knellende bandeo
der zaak afwerpen en de galden vryheid gaan
Wordt vervolgd)