I
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 6.
Zaterdag 6 Mei 1905.
Negentiende Jaargang.
OE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn. Barneveld, Blarieum. Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonztementeprlj* per drie
Franco per post
Afzonderlijke nummer*
10,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prija der Advartentlèni
Vu 1 tot Oregel*f0.30
Voor iedere» regel meerfO.Ofi
itiën moeien uiterlijk Vrijdagavond
•zorgd
BIJ dil nummer behoort
een Bijvoegsel.
Seheiding van Kerk en Stent.
111. (Slot.)
Nu de ure van strijd, van felle, ver
bitterde strijd voor de Katholieken in
Frankrijk is aangebroken, staan de
Fransche Bisschoppen weder aan de
spits van hen, die voor de eer van
Christus en Zflne Kerk goed en bloed
veil hebben. Alle Fransche Kerkvorsten
hebben, hetzij in de Vastenbrieven, hetzij
in brochures of dagbladen als in één
adem krachtig geprotesteerd tegen een
et tot scheiding van Kerk en Staat,
waarmede bun land bedreigd wordt. In
een meesterlijk geharnast document,
door den Bisschop van Aulun gepubli
ceerd, wordt onder den titel„Over de
omstandigheden, in welke de Katholieken
het recht en de plicht hebben zich te
verdedigen," dit werk der kerkvervolgers
o.a. aldus gekarakteriseerd:
„Er is geen twijfel meer mogelijk en
al wat sedert een jaar beproefd is tegen
de vrijheid van onderwijs, tegen de
vrijheid der werken van naastenliefde,
tegen het zelfstandig bestuur der Kerk
spoort ieder trouw Katholiek aan tot
partij kiezen. Niet langer is 't mogelijk
op een dubbel idee te binken, den dienst
van Baal te vereenigen met dien van
Jehova.
,Op zuiver wetteljjk standpunt, dat
wjj niet verlaten zullen, is er gelegen
heid, om alle middelen aan te grijpen,
door de wetten des lands ons verstrekt,
ten einde met krachtige volharding de
belangen van den godsdienst te ver
dedigen.
.Wij zijn even goed Franschman als
wie ook. Wij dragen de publieke-lasten
als de anderen. Rebellen noch samen
zweerders zijn wij. En wijl de wet niet
enkel verplichtingen oplegt, maar ook
rechten en waarborgen verzekert, vraag
ik u: Waarom zouden wij ons zonder
verdediging laten verdrukken?
.Men wil u diets maken, dat de Paus
den aanval opende en Frankrijk dreef
tot de scheiding.
„Dat is valsch.
„Men wil u diets maken, dat de ophef
fing van het Concordaat tot onmiddel
lijk gevolg hebben zal, eene grootere
.rijheid voor de Kerk.
„Dat is valsch.
.Men wil u diets maken, dat de Staat
niet gehouden is tot de handhaving van
het budgel van Eeredienst en dat hij,
deze begrooting schrappend, slechls
gebruik maakl van een recht, geen
onrecht pleegt.
.Dat is valsch.
.De begrooting van Eeredienst is geene
goedgunstige beschikking, als gunst aan
de katholieke geestelijkheid toegestaan,
't Is de kwijting eener schuld, aangegaan
dcor den Staat.
„Ook beweert men, dat de schrapping
van het budget van Eeredienst vermin
dering van belasting zou beteekencn
.Dat is eene economische leugen naast
de historische onwaarheid.
.Naar vertrouwbare berekeningen zou
den de lasten, geljjkelijk verdeeld, slechts
1 Va frank per hoofd bedragen; veel
zwaarder -.uilen die lasten drukken na
de opheffing van liet Concordaat."
Waar het bedriegelijke werk der vrij
metselarij zoo wordt ontmaskerd, zou
men meenen, dat de hope niet uitge
sloten blijft, dat een zoo misdadige wet
door het Fransche Parlement zou worden
afgewezen. Maar de schrijver zelf van
ilsprekende protest kan de vrees
niet onderdrukken, dat het volk die
ellendige wel toch zal worden opgelegd,
zooals genoegzaam blijkt uit het slot
van zijn schrijven, waarin de moedige
Prelaat verklaart
„En ais v;jj, gehoorzamend aan de
heilige wetten van Evangelie en Kerk,
ons blootstellen aan de beproevingen
van het vervolgde leven, we zijn daar
toe bereid.
.De Heer ziet onsdat bemoedigt hen,
die uit ganscher harte in Hem gelooven."
De vrees, dat zelfs de overtuigendste
protesten niets zullen haten, en de kerk
vervolgers hun afschuwelijk bedrijf lot
het uiterste zullen doorzetlen, is maar
al te gegrond. De stemmingen, die reeds
in verband met het wetsontwerp lot
scheiding van Kerk en Blaat hebben
plaats gehad, doen het ergste vreezen.
Wel heelt men in de Fransche Kamer
redevoeringen gehoord, met den gloed
eener heilige overtuiging uitgesproken,
waarmede liet bewuste wetsontwerp r.aar
verdienste gebrandmerkt, en dc lieillooze
gr volgen eener aanneming door de
Kamer in de schrilsle kleuren werd
voorgesteld, doch ook eene andere taal
werd gehoord, eene laai, die bewijst, dat
ir niets zal terugdeinzen, waar
hel geldt de Kerk te belagen en te
vervolgen. En juist deze taal werd hel
hardst, het onsluimigst toegejuicht.
Bij den satanischcn geest, die de
Fransche sectarissen bezielt, tracht men
liever het wetsontwerp der Regeering te
verscherpen, dan te verzachten. Terecht
mOch't het echter reeds door den afge
vaardigde graal Boni de Casleiane in de
Fransche Kamer aldus worden gevon
nist „De sciieiding van twee lichamen
is maar een voorwendselde zielen
moeien worden losgerukt van het aloude
geloof, de godsdienstvrijheid aangerand,
de Kerk lot slavin gemaakt en de Staat
tot tiran."
Wat de gevolgen zullen zijn der
scheiding van Kerk en Staat is nu reeds
te gissen. .Zwaar zal Frankrijk deze
onderneming te staan komen," schrijft
waarschuwend de Bisschop van Nancy,
„noodlottig zal de strjjd wezen, en in
alle gemeenten zal die slrijd ontbranden.
.Over liet gebruik der klokken, der
kerken; het oprichten van godsdienstige
vereenigingen, de huur der pastorieën;
eene onbeduidende geldkwestie enz.
enz.; alles zal aanleiding wezen tot
oneenigheid.
„In sommige streken zal men den
pastoor den oorlog aandoenin andere
zal men strijd voeren vóór hein. Vroeg
of laat, misschien direct, zal het daartoe
komen. Maar er toe komen zal liet in
ieder geval."
Deze woorden van den Bisschop van
Nancy vinden bevestiging in een ka
tholiek blad, te Brest versciiijnende,
waarin o. a. wordt gezegd
„In het diocees Quimpcr zijn 310
parochie-kerken. De pastoors en de rec
toren, welke deze kerken bedienen, zijn
vastbesloten, om het huren hunner ker
ken van dc hand te wijzen en te blijven,
waar ze zijn. Door hunne parochianen
zullen zij in hun verzet gesteund worden.
Er zullen dus duizenden mannen onder de
wapens geroepen worden, om hen vrees aan
le jagen en tot onderwerping te brengen.
De troepen zullen niet bij de burgers
ingekwartierd worden, wijl zij alsdan
ééne lijn zouden kunnen trekken met
de vervolgden. De pastoors en de
toren zullen veroordeeld worden tot
boete en gevangenisstraf, als rustver
stoorders, als oproerigen legen A.- wet
de boete zullen zij niet betalen, omdat
zij daartoe de middelen missen. Ze
de gevangenis brengen V Men zal 't
niet durven, uit vrees voor een alge
enen opstand.
.Wanneer men ons toevoegl, dat wij
ons enkel aan de wet onderwerpen door
de kerken te huren, en dat wij altoos
voorheelden van gehoorzaamheid bohoo-
te wezen, dan antwoorden wij, dat
eene onrechtvaardige wet niet meetelt
dat niemand er zich aan behoeft te
onderwerpen, vooral niet, wanneer die
onrechtvaardige wet diefstal wettigt.
.Laten de geloovigen zich gerust
stellen de kerken blijven hunmoet er
gestreden worden daartoe, zij zullen
met ons strijden. Wij zullen gesteund
worden in dien slrijd door onzen moedi
gen bisschop."
De slrijd zal worden aangebonden,
want de Katholieken in Frankrijk komen
te slaan voor een wet vol haat en
vijandschap. Dat hebben de Fransche
Kardinalen in een vrijmoedig schrijven
aan den President der Fransche Repu-
tliek nog eens duidelijk uiteengezet en
fier onverschrokken gezegd, dat zij den
plicht, dien zij tegenover de Kerk en
tegenover Frankrijk hebben le vervullen
zullen nakomen, en deze is in het gegeven
geval geen andere dan zich te verzetten
tegen -ene wet. die de heiligste rechten
der kerk op brutale wjjze aanrandt.
„Wij zullen weerstaan op gevaar af
in gevangenisstraf en ballingschap",
schrijft o. a. de bisschop van Grenoble
en in een zelfden geest hebben de meeste
bisschoppen zich geuit. Hoe de slrijd
zich dus ook moge ontwikkelen, met
zekerheid kan thans reeds worden ver
wacht, dat de katholieke geestelijkheid
in Frankrijk vrijwel aaneengesloten zal
slaan, om aan den vijand van Kerk
en Paus, onder biddend opzien ten hemel,
krachtdadig hel hoofd te bieden.
BUITENLAND.
Aan de geruchten omtrent een minder
goede verstandhouding tusschen Oos-
tenrijk-Hongarije en Italiö is voor goed
een einde gemaakt. Te Venetië heeft
een onderhoud plaats gehad tusschen
den minister-president van Ooslenrijk-
Hongarije, graaf Goluchowski, en den
minister van Italië, Tittoni. Reeds lang
te voren was deze onlmoeling aange
kondigd als een feit van groole politieke
beteekenis.
Voordat Goluchowski naar Italië ver
trok, werd hij door keizer Frans Joseph
ontvangen. Tittoni gaf te Venetië een
groot diner, waar de beide staatslieden
bij hun toasten spraken van .hel bezoek,
dat de bevestiging is van de innige ver
houdingen, bestaande tusschen Italië en
Ooitenrijk-Hongarije." en van „de vol
maakte eenstemmigheid van opvatting,
die de verhoudingen tusschen beide lan
den beheerschen".
De koning van Engeland heeft zich
weder enkele dagen in Frankrijk geamu
seerd. Dinsdag begaf hij zich van Parijs
per automobiel naar Versailles. In den
middag bracht hij een bezoek aan de
wedrennen te St. Cloud; daarna keerde
bij te Parijs terug, waar hij door de
menigte id werd toegejuicht.
De Engelsche bladen toonen de groot
ste vreugde over de telegrammen, uit
Frankrijk ontvangen, die ,aan het Bril-
FEUILLETON.
Voor 't dierbaar vaderland.
3) .Loop heen mol je Boerenantwoordde
de Eogetschmeo, ,wjj zjjo bier heer en meester
en niet de Boeren, en als je niet goedschiks
met ons meegaat sullen we je er toe dwingen.
Wjj hebben uitmuntende middeltjes om kop
pige lui gedwee te makenaan den alaart san
bet paard biodeo, met den kolf Tto het geweer
tegeo de beeoen slooteo, en too meer dergelyke
kleinigheden, de groote niet te ooemeu I"
Juist wilde Becker antwoorden, toen zgo
oude moeder hem voorkwam. Opslaande en
vlak s„or den Eogelschen officier licb plaatsend
sprak zg met san toorn berende stem,Hoe,
mjjnbeer, u rondt een Boer willen dwingen eeo
verrader te worden san al zjjoe broeders en
Zijn land Is bet nog niet voldoende, dat uw
eluk ovor ons heelt gebrscht?
(een spionnendieosteo bewijzen
spaar derhalve uwe bedreigingen en laat oos
vreedzame menschen met rotiIeder ander
soa zich geschaamd en van hel voornemen
efgezien hebbenniet zoo echter de Eogelscbe
officier. Wel veranderde hg van kleur en beet
zich de lippen, doch bij antwoordde trots: Wjj
agn niet hierheen gekomen, om met vronweo
te atrijdeo, maar om een wegwijzer. Becker:
,Io naam der Koningin.- ,lk beveel u voor 't
'o!k zooveel on|
Hjjo zoon zal u
laatst, dsze afdeeliog troepen veilig en nel
naar Ladysmilb te brenger.! Weigert gij, sluit
dan uw rekening met God al; ingeval gij het
niet doet, zal ik u volgens oorlogsrecht laten
Meende de officier de Boereu baug le kunnen
maken met deze bedreiging, dan vergiste hij
zich danig. Met snijdend sarcasme maakte
Becker zjjae kloeren open, toonde zjjo ootbloote
horst eo riep: .Stoot maar toe, edele lord, ik
vrees den dood niet, eo leveod breogt ge mg
er nooit toe een verrader le worden 1"
Daar ock de vro. wen in plaats van te
jammeren uitriepen: .Zoo is 't goed, Daniel!
Beter, dat gjj sterft als held, dan dat ge ver
rader wordt I" geraakte de Engelsche officier
in groole verlegenheid. Beckers dood was hem
niet van 'l minste nut en bjj hield dezen vast
beraden man er eerder voor in staat zich te
lateo doodschieten, dan toe te geven. Daarom
bedacht bjj zich een oogenhlik en besloot toen
maar op goed geluk al le liaodelen. Een oogeu-
blik speelde een duivelsche lach om zijn mond,
eo bjj sprak toen, alsof lifi 't voorgevallene be
treurde .Becker, ja bent een man uit ééo
stuk, maar ook ik beo een mao en zal n klaren
wjjn tappen. Waartoe die tegenstand Gjj weel
zeker al wel, eo anders zult gij bet weldra
vernemen, dat uw generaal Crooje dezer dagen
met 4080 man te Paardeberg is gevaogen ge
nomen Binnen kort zullen de beide hoofd-
sledeo, Pretoria en Bloemfooteio is ons bezit
zjjn en elke nieuwe tegenstand verergert den
toestand van uw land, evenals nw eigen verzet
den toestand der Boeren gevaarlijker maakt.
teo tot het uiterste besloten, waot gjj
Nood breekt wel. Verneem dasrom myn
te woord Besluit gji. met 't oog op 'l nutte-
gen dan geel ik u mijn eerewuord, dat -k
jodra we op dan goeden weg zjjn, honderd
I sterling [f1380] zal uitbetalen: -
1
eemdelingen
afbranden en u allen sis gevangenen meevi
Ik geloof, dat ik ou Juideljjk genoeg gesproken
beb. Nog tieo minuien geel ik c Ijjd gjj he
Os vloek der moeder.
moeder, zjjn oom en zjjne schoonzusters
verschrikkelijke .Kiezen ol deelen" van
Engelschman gehoerd en ook deimren stonden
als van den hliksstn gclrotlen. Verschrikkelijk
was de bedreiging, het aanbod verleidelijk. Wal
zal Becker, die door de tijding van Cr<
gevaogeoDemiog zichtbaar getroffen werd,
woorden op het van den coneo kaot aaogeboden
hoog verradersloon, en van deo anderen op de
zoo schandelijke bedreiging? Aller blikken waren
op hem gevestigdeenige oogenbLkken duurde
de onrustige spauniog.
Eindsljjk hief de floer het hoold op en sprak
met lnide slem: .Onder deze omstandigheden
blijft mij geene keus overik zal uw soldaten
den weg wijzenlaat rnjj dan tjjd afscheid te
nemen van de mjjoen I"
Terwijl de officier moeiljjk een ssrcastischen
ling uit: .Daniel! .Dioiël! Dat kan je toch
geen ernst zjjn! DanielI Daniël! Wees sterk!"
Zoo riepen zij. doch in Daniël Beckers ziel
scheen een groote verandering te zfln gekomen;
de bedreiging en misschien nog meer het
hooge verraderalooo hulden deu mao geheel
veranderd. Hel hoold wederom, doch ou trots
opheffend, sprak hij.Tegenstand is nutti
ik kao uiet anders 1" Daarna keerde hjj zich,
als een man, die een zekeren dood logemoe
ging, met tranen in de oogen 't eerst tot zy
als door eeo giftige slaog aangeraakt, week de
uit: .Terug elleodelingWaag het niet mg
aan te rakenik wil je schuld, je verraad oiet
deelen, eo liever, als reeda zooveel bonderden
onzer vrouwen elke ontbering, elke mishande
ling met vreugde ondergaan. Maar u, n heelt
het goud verblind, gij, gg zi(t door het goud
krankzinnig gewoidon, en gij gaal uw vaderland
uwe eer, uwe ziel, verkoopeu voor 100 goud
stukken? Weg, ellendeling!"
Met wankeleode schreden wilde Becker ten
minste nog alscbeid nemen van zyne kinderen
en strekte zjine armen naar hen uit. Zjjn vrouw
echter, rukte do weenende kleinen vao hem
weg eo riep.Ellendeling 1 raak deze reioe
wezeos niet aan!" Eo zich tol de kiodereo
wendend, sprak zjj snel: .Hierhoan, kiodereo;
dat zjjo adem u niet beroere, hy beeft
den heiligen band, die Item aan u en 't vader
land bond, schaamtelo',1 verbroken, hIJ is geen
Hoer meer, hij is uw vader niet meerl" Met
kloppend hart wendde zich du Becker lot zjjne
moeder. Deze zou hom zeker oiot verslonten....
„Moeder." klonk het smvekend van zjjne
lippen en zjjo gezonde arm trachtte de oudn
vrouw lot zich te trekkon. Doch ook hier vond
hjj niet, wat hy gehoopt had, liefde en mede
lijden, maar greozelooze verachling, haat en
afschuw. Snel van hem weggaand, risp xg,
haar magereo arm verheffend: .Mceder? Je
moeder zoek je? Weet dao, wal zjj, die je als
haar „ogappel gekoesterd heelt, die je moeder
geweest is, je te zeggen heeft Vloek over je,
ellendeling, die my 'l hart verscheurt 1 Ik vloek
je, Daniël! Ja, ik vloek je!"
Wie ia io staal le radeo, en wie kan be
seffen, wat er in 't hart van den verslootene
en den verachte omging? Smeekend richtte
zjju blik zich van zjjné dierbaren op de tegen
woordig zjjode buren, misschien hadden 'dezen,
die hem oiet zoo na •tooden.'een zachter af
scheidswoord voor j Item over. Maar ook hier
niets dan .donkere, dreigende blikken, vol ver
achling en afschuwopgeheven vuisten, welke
toen duidelijk genoeg te kennen gaveo, dat hg
uit de gemeenschap zjjner gelielden en van
alle weldenkendeu was geatooteo. Zelfs.de ruwe
soldateo, die reeds zoo menig gruwelstuk met
lachende oogen haddeo aaogezieo, sidderden
bi) dit looneel en alleen de Engelsche officier
behield zyoe leveowoordigheid vao geest.
Becker naar buiten driogeod en vreezend, dat
bg nog mocht wylelen, fluisterde bg hem toe
„Vronwenpraat 1 Morgen denken zo als alle