Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 25.
Zaterdag 16 September 1905.
Negentiende Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
snt*prijb per drie maanden
Franco per post
Afzonderlijke
f 0,40.
f 0,05.
Bureau: Breedestraatl8, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prije dar Advertentiftn i
Vut 1 tot 6 regelsf0.30
Voor iederen regel meerf0.05
Iets uit en over de jongste
ENCYCLIEK
over de Katholieke Actie.
ra. (Slot.)
De katholieke sociale actie beschouwt
Z. H. de Paus als het centrum, om het
welk de andere economische instel
lingen, het gemeenschappelijk doel zich
als van zelf groepeeren, terwijl iedere
instelling met eigen middelen"en".vorm
haar bjjzonder doel nastreeft. Met vol
doening wijst Zijne Heiligheid op de
resultaten, vooral onder leiding der con
gressen in Italië reeds verkregenbesten
diging en uitbreiding daarvan is zijn ver
langen.
Opdat de sociale actie ten volle beant
woorde aan hare roeping, is 'l niet ge
noeg te zorgen voor de maatschappelijke
behoeften van het tegenwoordige, .zij
behoort verder zich te sterken door alle
praclische middelen, aangegeven door
den vooruitgang der sociale en econo
mische studiën, door de ervaringen, elders
opgedaan, door kennis van de toestanden
van de burgerlijke maatschappij en van
het openbare leven, welke in verschil
lende Staten worden aangetroffen. Zou
dit verzuimd worden, dan stelt men
ach bloot aan het gevaar van proef
nemingen met nieuwe en gevaarlijke
zaken, terwijl men goede en zekeie, die
de proef der praktijk uitmuntend hebben
doorstaan, in zijn bereik heeft. Of wel
men loopt gevaar, stellingen en metho
den op den voorgrond Ie brengen,
die misschien vroeger zeer geschikt waren,
maar die tegenwoordig niet meer door
het volk begrepen worden. Ot eindelijk
men stelt zich er aan bloot, halverwege
te blijven steken, omdat men zich niet
op voegzame wijze bedient van die bur
gerlijke rechten, welke de staatsinstel
lingen tegenwoordig ter beschiksing stel
len van iedereen, dus ook van de Katho
lieken. En om bij dit laatste punt te
blijven, staat het vast, dat de tegen
woordige wetgeving der verschillende
Staten het aan allen, zonder onderscheid,
mogelijk maakt, invloed te oefenen op
de publieke zaak, en dat de Katholieken,
binnen de grenzen, gesteld door de wetten
Gods en de voorschriften der Kerk,
daarvan met gerust geweien kunnen ge
bruik maken, ten einde te bewjjzen, dal
zij even goed, ja beter dan de anderen
in staat zijn, lot het stoffelijk en maat-
schappelijk geluk des volks mede te
werken, ten einde tevens daardoor een
gezag en aanzien te verwerven, welke
hun de verdediging en vermeerdering
van veel verhevener goederen, die der
mogelijk zullen maken."
Het hoogste der burgerlijke rechten
is de onmiddellijke deelneming aan 't
staatkundig leven van het land door de
vertegenwoordiging des volks in de wet
gevende vergaderingen. De H Vader hand
haaft voor de Katholieken van Italië
het non expedit d. i. 't verbod deel te
nemen aan de wetgevende macht. Om
zwaarwichtige redenen alleen mogen de
bisschoppon, na eerst 't gevoelen van
den H. Stoel te hebben ingewonnen,
daarop zich uitzonderingen veroorloven.
De mogelijkheid, zoo zegt de Paus verder,
tot het politieke leven geroepen te wor
den, legt den Katholieken den plicht op,
om zich goed te organiseeren, zich voor
te bereiden voor verkiezingen der gemeen
teraden en die der provinciën, maar ook
voor 't politieke leven. Ware beginselen
moet in deze de Katholiek beheerschen
en door hem in practijk gebracht. Hjj moet
Katholiek zijn en blijven ook in 't bekleeden
der openbare ambten door eenerzijds
zooveel mogoiyk het maatschappelijk en
't economisch welzijn van 't rijk en volk
te bevorderen, anderzijds de belangen
der Kerk te verdedigen, nl. den gods
dienst en de rechtvaardigheid.
Na aldus het karakter, het doel en
de voorwaarden der katholieke actie te
hebben uiteengezet in betrekking tot de
oplossing van 't sociale vraagstuk, wijst
de Paus erop, dat ook andere werken
of vereenigingen met eigen karakter en
organisatie veilig zijn onder de katholieke
actie en zooveel mogelijk moeten worden
begunstigd mits het doel, do beginselen
en de middelen christelijk en onberispe-
Dan beveelt Z. H. voor de Katholieken
van Italië, volgens vroegere instructies
de katholieke congressen aan, als uiting
van 'I katholiek geloof, van den gemeen-
schappelijken geest van eendracht
vrede.
De H. Vader vestigt onze aandacht
op de verhouding, waarin alle werken
der katholieke actie moeten staan tot de
geestelijke overheid. Vooreerst de werken,
die rechtstreeks betrekking hebben op
't geestelijk en herderlijk ambt der Kerk
en wier doel godsdienstig is, nl. het heil
der zielen beoogend, zij moeien in al hun
bijzonderheden onderworpen zijn aan het
gezag der Kerk, aan de bisschoppen, die
door den H. Geest zjjn aangesteld om
Gods Kerk te besturen in de hun toege
wezen bisdommen. Vervolgens ook moet
in de werken, die de katholieke actie
vormen, de geest van afhankelijkheid
heerschen. Noodigc en passende vrijheid
in dusdanige werken is geoorloofd vooral
in zaken van tijdelijkcn en economischen
aard en op 'l terrein van 't openbare
administratieve of politieke leven, in alle
zaken, die liggen buiten de zuiver gees
telijke sfeer, want zij dragen daarvan
de verantwoording. De werken, hier
bedoeld vormen de katholieke actie,
moeten zich derhalve voegen naar de
beginselen van de christelijke gcloofs-
en zedeieer, afhankelijk van de raad
gevingen en de hoogere leiding der ker
kelijke overheid. Men draagt de stan
daard van Christus, d. i. der Kerk. Wat
is natuurlijker dan dat de Kerk daar
over wake, dat de eer van dien stan
daard onbesmet blijve, en de Katholieken
zich die moederlijke waakzaamheid onder
werpen als liefhebbende en gehoorzame
zonen.
De H. Vader beklaagt zich, dal door
een klein aantal in Italië eene richting
werd ingeslagen met deze voorschiflen
in strijd, zonder eerbiediging van het
kerkelijke gezag, Zjj verhieven in naam
van Christus een standaard, maar niet
een van Christus, omdat zij niet op
volgden zijn voorschift.Die u hoort,
hoort Mij, die u versmaadt, versmaadt
mij. Die niet met Mjj is, is tegen Mij."
Na met een kort voorschift aan de
geestelijkheid om niet groot gewicht
te hechten en zich te veel te ge ven aan
de materieele belangen des volks, maar
in de eerste en voornaamste plaats zich
te wijden aan haar heilige bediening,
de goddelijke zending in Gods Kerk te
vervullen, gaat de H. Vader over tot
deze dringende vermaning, deze innige
smeekbede tot de bisschoppen en Katho
lieken
„Het bcgonnene zal eenvoudig kunnen
zijn mils men waarlyk slechts een begin
maakt, zal Gods goedheid het in weinig
tjjds doen groeien en in bloei toenemen.
Dat al Onze beminde zonen, die zich
aan de katholieke actie wjjden, eenmaal
nog naar Ons woord luisteren, dat uit
eigen beweging uit Ons hart opwelt.
Indien er te midden der bitterheden,
waarmede wij iederen dag zijn omringd,
voor Ons eenige troost kan gevonden
worden bjj den Christus: indien
liefde Ons een weinig komt vertroosten
indien er gelijkheid van geest en mede-
deernis van het hart is, zullen Wij met
den apostel Paulus zeggen, maakt
onze vreugde volkomen door uwe een
dracht, uwe wederzijdsche liefde, uw
éénheid van gevoelen, uw nederigheid
verschuldigde onderwerping, terwijl
gij niet uw eigenbelang, maar het alge
meen welzijn zoekt en in uw hart de
beweegreden overweegt, welke Jezus
Christus, onze Zaligmaker, bij zich zelf
koesterde. Dat Hij het begin van al uwe
ondernemingen zij. Al wat ge zegt of
doet, dat dit alles in den naam van
n Heer Jezus Christus geschiede;
dat flij zij het einde van al onze han
delingen dat alles gehoel zij van Hem,
voor Hemaan Hem glorie in alle
eeuwen. Dat op dezen heugclijken dag,
die hel oogenblik in ons geheugen'lerug-
roepl, waarop de apostelen, van den H.
Geest vervuld, het cenaculum verlieten
om het Koninkrijk van Christus aan de
wereld te verkondigen, de kracht des
II. Geestes over ons allen neerdale, dat
Hij alle hardheid verteedere, de koude
gemoederen doe ontbranden, terugvoere,
wie verdwaald is."
BUITENLAND.
Een ontzettende ramp heeft het Zuiden
van Italië getroffen. Een aardbeving heeft
daar een verwoesting aangericht, zoo
geweldig als ooit te voren. Enkele plaatsen
zijn geheel tot puinhoopen gemaakt.
De arme bevolking verkeert in doode-
lijken angst, is dakloos, hongerig en
dorstig. De troepen zijn aan den arbeid om
te helpen. Geheele families zijn begraven.
Alleen in de kleine boerenstad Monlirano
telt men 2000 dooden en gewonden, in
Parghelia alleen 300 dooden. In Meiito
is onder de puinhoopen een ramilievan
elf menschen gestorven. Het aantal
dooden in Joppolo bedraagt 200. Het
grootste deel van de bevolking brengt
den nacht door in de open lucht.
Op het eiland Stromboli is een schok
geweest zdó hevig, dat allo huizen be
schadigd zijn. En steeds nog komen
nieuwe aardbevingen, zoodat de bevolking
dol is van angst.
De Koning gaf 50.000 gulden, de stad
Rome 30.000.
Alle bladen hebben inschrijvingen
geopend. Uit de steden worden ladingen
levensmiddelen gebracht naar Calabrië.
Keizer Wilhelm heeft in eene rede,
die hij verleden Zaterdag te Homburg
hield, gelegenheid gehad zich opnieuw
als vredevorst te doen kennen. Hjj zeide
,De herinneringen uit mijne vroege
kindsheid voeren mij reeds in deze pro
vincie. Het was rnjj hier vergund, in
den tjjd van de groo.. indrukken, die
ik beleefde, de berichten van den grooten
eenhcidsstrijd te ontvangen. Tegelijkertijd
had ik de gelegenheid, de barmhartige en
milddadige hulp van mjjne overleden
moeder bewonderend gade te slaan, wan
neer ik haar mocht vergezellen aan het bed
van de krijgslieden, die hier van hunne
wonden genazen. Daarbij kan ik echter
ook den diepen indruk niet vergeten,
dien het leed en de smart, die de oorlog
in een land brengt, en datgene, wat de
menschen doorgestaan hebben, toen op
mij hebben gemaakt. Hieruit laat het
zich verklaren, dat ik als regent hel
als myn voornaamste taak beschouw,
dat voor mijn land de vrede bewaard
blijft"
In de vergadering van de commissie,van
den Rijksgezondheidsraad voor de be
strijding van epidemieën, gehouden te
Berlijn op 9 dezer, werd geconstateerd,
dat dank zij hel krachtig optreden der
autoriteiten, zich nergens een [kweek
plaats van cholera had gevormd. Men
kan aannemen, dat het gelukt is de
ziekte in haar begin te stuiten en er
bestaat dus gegronde hoop, dat het niet
tot eene epidemie zal komen. De geno
men maatregelen tot het houden van
toezicht op de landverhuizers uiCooste-
lijk Europa werden als doeltreffend en
voldoende erkend.
De onlusten in Rusland houden de
bevolking in voortdurende spanning. De
buitensporigheden echter te Bakoe be
dreven zijn ontzettend. Niet minder dan
3000 van de 3600 naphta bronnen zijn
uitgebrand. De herstelling zal 30 millioen
eischen, terwijl de bouw van nieuwe
werklieden-kazernes, machines, enz. een
uitgave van ongeveer 50 millioen zal
vorderen. Daar het bedrijf eersl n& een
tijdsverloop van 6 lot 12 maanden weer
hervat zal kunnen worden, Ijjden de
industriëelen een verlies van ongeveer
86 millioen, terwijl de Wolga-Kaspische-
Zee-vloot door het uitblijven van de
naphta-transporten, die 100 millioen
poed zouden hebben bedragen, een nadeel
van 7 tot 10 millioen roebel zal Ijjden.
De verliezen voor den Transkaukasischen
spoorweg zullen wel ongeveer 193.7
millioen roebel bedragen. Welk nadeel
FEUILLETON.
Een eerste en een laatste heilige
Communie.
i.
Can Eerste heilige Communie.
1) De Domkerk te K., gelegen in een der
rjjkste en etegentste wgken deter groo te stad,
vertoont zich in volle pracht. Schitterend is
tfi versierd, voor de gelegenheid der eerste H.
Communiewaarheen het oog xlch wendt,
overal palmen en raideljjke sierplanten, en op
1 hoogaltaar oreral verscbe bloemen.
Up het ruime Domplein staan een menigte
menschentjj laten een pad open voor do
Communie-kinderen, daar dete, twee en twee
staan te wachten op het oogenblik, waarop tg
onder plechtig klokgolni door de geestelijken
dor Domkerk tollen afgehaald en io het Gods
hals gevoerd worden.
Dssr rolt een elegant rijtnig met een tweespan
het Domplein op. De palfrenier, die naast den
koeteier tit, spriogt vso de bok, doet het portier
open en laat een ziekeiyk, teer knaapje nit.
Een zonnestraal schijnt over zijn gelaat te glijden
on bjj de lange rjj zjjner mede-commnnicanten
overziet, allen met eene kaars in da band. Toen
hem de bediende echter xjjn eigen kaara wil
geven, aebodt hjj het hootd en zegt:
.Wacht nog even, Johan I Ik moet rog even
den pastoor aprekeu."
sacristie binoen, waar de geestelijken bezig
zjjn bun feestgewaden aan
De aannemeling groo',
.Geloofd zy
r den
Ving
n Dom en gaat c
straks de eerste heilige Cox.' ,aie zal toedienen.
.Wel, mjjo kind?" vraagt de zielehcrderden
,lk heb Uweerwaarde nog wal Ie zeggen,"
sprak deze bedaard.
.Zoo, zoo, beate jongen I"
Op een wenk van bern gingen r,
eerwaarde beeren en de koster in bel
zead vertrek, de grjjze I
kleine bjj de hand e
.Wel, Erwin
,U zei gistereD," sprak deze, „dat wij onzen
Heiland moeten oolvangco niet een gadeel
bartj ook het geringste «motje moueo wj
trachten uit te delgen.
„Ik beb mijn geweien nog eens goed ou
zocht en iets gevonden, wot Ik U, eerwaa
meende te moeten zeggon."
De geestelijke boog zjjn oor naar den mond
van den knaap, waarop deze bern een
woorden toedniBterde. Op 't gelaat vat
priester vertoonde zich een Irek van i
ontroering, toen hjj zich weer oprichtte
welgevallen roette zjjn blik op de edele Irekken
des jongeliogs, toen bjj bern de band op hel
blondgelokte boofd legde en hem bewogen toe-
flniaterde
.Wat gg mjj zegt, beate Erwin, ie geen eigen
lijke zond», maar een kleine onvolmaaktheid,
waarmede alle menschen behept zjjogg waar
dan ook niet verplicht nogmaals tol mjj te
komen. Maar toch verheug ik mjj over uw
nauwgezetheid, God gove, dat ge uw loven
laog zoo bljjlt I een ding keu ik U wel ver
zekeren steeds zal do geduchte aan uw eerste
heilige Communie u ten zegen z(jn, daar gg
deze met zooveel innigheid en godsvrucht tracht
Hg zegende den knaap eu deze verliet met
een van vreugdestralend gelaat desacriati
zicb naar zjjo plaats bjj de CommuDiekiodereu
te begeven.
De plechtigheid in den Dom was overweldi
gend schoon en verhevenniet alleen de
nemelingen, maar ook alle overige geloot
gevoelden zich diep getrolleo door de harlelgke
woorden, welko do grjjze Dom-pastoor tol
kinderen riobtte en beo vermaande, dat
nooit don dag van lieden zouden vergeten,
En toen nu onder do zachte, zoete klaokeu
vrouwen en meisjes, maar ook menig r
Vooral de godavruebt eu innige vroomheid,
onze kleine vriend bjj die heilige handeling,
den dag legde, stemde tol buitengewone aan
dacht; over zjjn overigens blaak gelaat bad
de Lljjde stemming een licht rood geworpen
zijne oogen straalden van geluk.
Na de heilige Communie sprak de eerwaarde
Dompasloor de kinderen nogmaals toe. Da ziele-
herdor was een groot vriend der armen en
daarom achtte hjj het oogenblik vooral gunstig
Je anngeuoroen kiodoroo do christelijke mild
dadigheid op 't hart te drukken, vooral wijl
bet meereDdoel lot do gegoede burgers behoorde.
Mol diep gevoel, met ocu warmte, door zjjno
eigen lielde tot de uoodljjdoodeo aangewakkerd,
smeekte en bezwoer de eerwaarde geeatelyke
zjjue toehoorders, toch overal naar vermogen
„Da milddadigheid, de liefde lot deo arme,
de open baud voor stilleu nood," zoo riep by
met verheffing van stem, Gode bizooder
aaogeoaam. Hg zeil wat ons hierin teu voor-
heeld. Hg zelf ie nog beden de beste vriend
en verzorger der ermon. De milddadigheid trekt
deo hemel tot ons. Elke drook watera, den
arme gegeven, wordt ie den hemel opgeteekend,
eo niet ten onrechte wordt beweerd, dat een
weldadige, meoschliovende ziel nooit verloren
Ben laa
e heilige Communie.
Er zyo jeren voorbijgegaan. De eerwaerde
Dom-pastoor was een bejaarde, bjjoa hulpbe
hoevende grjjsaard geworden.
Een stormachtige, gore herfstavond was bet
te K. en maakte de anders zoo drnkke straten
byna ledig. Loeieod huilde de wiod om de booge
gevels en daken der hnlzeu, deed de windwyzers
en uithangborden heen eo weer zwaaien, en
rukte bier en daar slecht bevestigde voorwer
pen los, om ze met reuzenkracht op te nemen
ea neer te smakken op de slraetsteeneo. Voor
do pastorie van deo Dom was niemand te zien.
Do denren waren stevig gestolen, de luikeo
goed vastgemaakt, opdat de storm geen nadeel
kou aanbreogco. Dzar reed plotseling een rgtuig
voor. Snel van den bok springen en schellen
was bet werk van eon oogenblik van den koet
sier. Aanstort Is naderden binnen schreden in
de gang en io 't volgend oogenblik stond ds
gegroet te hebben.
„Ik moet deo pastoor verzoeken terstond bij
mjjo doodzieken heer Ie komen."
„De pastoor I sroeg zjj geschrokken, „de
oude herder, by snik woer?"
„Dit is mye boodschap 1"
„Maar zou de zieke niet geholpen kunnen
worden door een der jongereheereo geestelijken?"
.Mevrouw zeide uitdrukkelijk, dat myobeer
den Dom-pastoor bjj zich weuschle."
De huishoudster ging met een zucht been,
om weldra met het antwoord terug te komen,
zon zgo. ."It geschiedde dan ook. Goed en warm
gekleed kwam de grgsaard nit ijjne kamer.
Toen by neer de kerk ging vroeg zyeeerwaarde
den koetsier zacht
.Hoe beet aw zieke beer, vriend?"
.Vrgheer von Terfetti."
De grjjze zieleherder schrok en keek dea
„Vryheer von Terfetti?" hjrbealde h(j. „Dsa
is de jonge vryheer plotseling ziek geworden
De oude vrgheer ie toch el jaren dood t"
