Katholiek Nieuws- en 1
ieblad
No. 44.
Zaterdag 27 Januari 190(
■ntiende Jaargang.
DE EEM
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Drie
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenl
Verschijnt eiken ZATE:
E
ijk, Hilversum, Hoogland,
Abonnementsprijs par drla a
Franco per post
Afzonderlijke nummers
10,40.
f 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amt
Uitgave van de Vereeniging De l
Prijz dar Advertentidni
regels
i regel meer
BIJ dU nnmmer behoort
een Bijvoegsel.
Een bedenkelijke beweging.
De anti-militaire beweging in Frank
rijk mag zeker bedenkelijk heeten. In
een Staat, waar weleer begrippen van
militaire eer en roem een hoogte hadden
bereikt als schier bij geen andere natie
viel te bespeuren, wordt de eer en
glorie in het leger onder den voet ge
haald. Niet, dat we thans in bijzonder
heden willen afdalen omtrent de schande
lijke feiten, die de hoogere kringen des
legers sinds lang hebben ontsierd; die
wjjzen op een poel van ongerechtigheid,
zoo onteerend, zoo mensch-verlagend,
dat men zich met walging daarvan af
keert. Wie immers in Frankrijk als
militair, ook in de hoogste rangen, zich
Katholiek durft toonen, heeft zijn toe
komst verspeeld, terwijl in vroeger tjjden
deugd en godsdienstzin bij den militair
tot aanbeveling strekten. Maar toen was
houw en trouw de leus, thans verraad
en huichelarij.
Het verklikkers-systeem, ten dienste
der loge in prakljjk gebracht, heeftr men
weet het, van vele mannen van eer en
karakter hun toekomst vernietigd; als
uielswaardigen werden ze soms uit het
leger gedreven, en juist nu dit is ge
schied en nog geschiedt doet zich een
beweging voor, die orde en tucht in het
leger tot in hun diepste grondslagen
ondermijnt. En daartoe treden volks-
menners op, wier steun de Regeering in
haar lyrannieke kerkvervolging, in haar
afbreken van al, wat slechts naar gods
dienst zweemt, niet ontberen kan, en
dit gevoelende, dan ook stellingen durven
verkonden, die der Regeering reeds menig
onrustig oogenblik hebben bezorgd.
lichting. In alle steden van eenigen om
vang, van Bordeaux tot Nancy, van
Marseille tot Havre, waren biljetten
aangeplakt, die de strekking hadden de
jonge recruten en hunne betrekkingen
op te ruien. Van de .internationale
anti-militairistische werkliedenvereeni-
ging" ging een oproeping uit, waarin
werd verkondigd, dat de jongelieden,
die opgeroepen werden om het vader
land te dienen, evenmin toewjjding als
gehoorzaamheid aan het vaderland ver
schuldigd waren. .Wanneer men u zal
bevelen op uwe broeders in de ellende
te schieten, werd boutweg gezegd
gehoorzaamt dan en schiet, maar
niet op uwe kameraden, doch op de huur
lingen met epauletten, die zich onder
staan zulke bevelen te geven. Zendt men
naar de grens om de brandkast van
de kapitalisten te verdedigen tegen andere
arbeiders, die evenzeer voor den gek
gehouden worden als gjj, gaat dan niet.
Elke oorlog is een misdaad. Op het
bevel tot mobilisatie moet gij terstond
antwoorden met dienstweigering en met
opstand." Naast deze oproeping ver
scheen nog een andere, waarin zelfs
ouders van de recruten werden uitge-
noodigd tegen hunne inlijving bij het
leger te protesteeren.
Men zal zich wellicht herinneren, dat
onlange anti-militairistische betoogingen
plaats hadden bij de opkomst onder de
wapenen van de miliciens der nieuwe
De gevolgen daarvan bleven niet uit.
an deze oproeping werd gretig gehoor
verleend. Straattooneelen kwamen voor,
oproerige kreten werden gehoord, offi
cieren werden beleedigd, verzet tegen
politie gepleegd en als gevolg daarvan
inhechtenisnemingen.
Voor de Fransche Regeering was dit
alles een heele ontnuchtering. In broeder
lijke eensgezindheid had men gestreden
toen het de Kerk en haar bedienaren
betrof, en nu zoo opeens een voor het
Ministerie zoo bedenkelijke beweging.
Deze moest dus handig onderdrukt. Ter
stond trachtten enkele ministers met
snorkende redevoeringen de anti-miütai-
rislische propaganda in haar aanvang
te bezweren. Iedere gelegenheid werd
aangegrepen, om lof te brengen aan leger
en vlooten zinspelingen op buitenland-
scho toestanden, die Frankrijk verplich-
sterk, eensgezind en vastberaden te
zijn, moesten het overige doen. De
minister van binnenlandsche zaken,
Etienne, haastte zich te Saint-Dizier o.m.
te verklaren.Wij wjjzen de dwepers
en dwazen af, die rondloopen en overal
herhalen, dat men geen leger en geen
vloot noodig heeft. Deger en vloot ver
dienen ons volle vertrouwen. Nooit waron
hunne aanvoerders van een beteren geest
bezield en nooit hebben zjj metgrooter
toewjjding er aan gearbeid, om aan ons
vaderland de macht te verzekeren."
't Was gemakkelijk gezegd„Wy wijzen
de dwepers en dwazen af." Een bewjjs
van beter inzicht ware geweest, indien
de minister had gezegd: „Wjj hebben
wind gezaaid eu moeten nu storm
oogsten."
Nog verontrustender was de beweging
met het oog op de Marokko-quaestie.
Dat .weg met het leger," door lotelingen
werd uitgegalmd, maakte zelfs den auto
maat, die president Loubet heet, niet
weinig ongerust. Aan een maaltijd, na
de gehouden manoeuvres te Montaignon,
die ook door vreemde officieren werd
bijgewoond, hield hij een lofrede op het
Fransche leger, waarin hjj durfde zeggen
.Geene oppervlakkige intriges kunnen
het in verwarring brengen, en men doet
het eene door niets gerechtvaardigde
beleediging aan, wanneer men denkt en
zegt, dat zich in zjjse gelederen personen
bevinden, die in slaat zijn den eerste
van alle plichten te vergetende trouw
jegens onze staatsinstellingen. Eveneens
is het de natie-zelve miskennen, wanneer
men meent, dat de aansporing lot weige
ring van de gehoorzaamheid en tol
desertie gehoor zou kunnen vinden bij
hen, die onder de wapenen geroepen
worden."
Dat de President der Republiek aan
een militair gastmaal, in tegenwoordig
heid van vreemde olflcieren, zoo meende
te moeten spreken, achtte men, en zeker
niet ten onrechte, een bewjjs, dat de
anti-mililairistische propaganda een zaak
die de aandacht der Fransche
Regeering met ernst bezig hield.
Nog ontbrak er aan, dat ook in de
Fransche Kamer de anti-militairistische
propaganda op het tapjjt werd gebracht.
Daarvoor zorgde de vroegere Kamer
president Deschanel, die zooals we
bereids vermeldden daarbljdensocialist
Jaurès, den vriend der Regeering, in het
nauw bracht met de vraag, of hy al
dan niet de propaganda tegen den mili
tairen dienstplicht afkeurde. Toen daarop
geen antwoord volgde, hield Deschanel
een vurige palriotische rede, die zoo in
sloeg, dat onder toejuiching besloten
werd om die rede in alle gemeenten
aan te plakken.
Alsof men in Frankrjjk met dergelijke
middelen een propaganda, die reeds
een groot deel van het leger verkankerd
heeft, onschadelijk kan maken 111
Doch hiermede was het eerste bedrjjf
van bet militaire drama afgespeeld.
BUITENLAND.
Met groote plechtigheid is Maandag
morgen in het Valicaan in de Consistorie
zaal het vierhonderd jarig bestaan der
Zwitsersche lijfwacht gevierd. Alle leden
der Zwitsersche wacht bevonden zich
daar, om de plechtige audiënlie bij te
wonen. Bjj aankomst des Pausen zong
het Zwitsersche koor een der volksliede
ren. Daarna las commandant Meyer den
Paus een adres voor.
De aalmoezenier der Zwitsers, Mgr.
Coraggioni, las een breve voor, waar
door de Paus aan alle leden der Zwit
sersche lijfwacht een herinncringsmedalje
schenkt.
Paus Pius X hield vervolgens een
toespraak, waarin Z. H. herinnerde aan
een historisch feit ,de Zwitsers verde
digende Paus Clemens VII lot den dood."
De H. Vader drukte de verzekering uit,
dat dezelfde geest nog steeds de Zwit
sersche wacht bezielt. Vervolgens schonk
de Paus ieder de herinneringsmedalje.
De socialistische meetings, in verband
met de kiesrechtbeweging, die Zondag
op meerdere plaatsen in Duitschland
gehouden zijn, zyn vreedzaam afge-
loopen. Nergens zjjn botsingen met de
politie voorgekomen. Daartoe zullen ook
wel en vooral hebben bijgedragen de
uitgebreide voorzorgsmaatregelen, die
door de overheid waren genomen, om
elke verstoring van de orde onmiddellijk
met kracht te kunnen onderdrukken.
De leiders van de sociaal-democra
tische vergaderingen hebben het te
Berlyn met te kwaad gehad met de
politie integendeel, beiden hebben elkaar
wederzijds gesteund tot handhaving van
de orde. Wol hebben de orde-commis-
sen op de vergaderingen eenige
moeite gehad met de anarchisten, die
op een zestigtal van de te Berlyn en
de voorsteden gehouden vergaderingen
verschenen waren ter verspreiding van
een in felle bewoordingen vervat mani
fest. De verspreiders van dat manifest
werden door de polttie in hechtenis
genomen en het manifest zelf werd op
grond van art. 130 van het strafwetboek
(opruiing tot klassenhaat) in beslag
genomen. In het manifest werd het
parlementarisme bestredenfen werden
de arbeiders opgewekt om de onsocia
listische en schadelijke agitatie voor het
algemeen kiesrecht te vervangon door
een agitatie voor het anti-roilitairisme,
de directe actie en de algemeene werk
staking.
Met het oog op het tweeledig doel
van de betoogingen werd in bijna alle
vergaderingen een tweeledige resolutie
aangenomen. In het eerste gedeelte
worden de revolutionnaire gebeurtenis
sen in Rusland met vreugde begroet
en wordt er sympathie betuigd met
de revolutionnairenhet tweede gedeelte
bevat een heftig protest tegen het
Pruisisch stemrecht met zjjn drie klassen
en een eisch tot algemeen stemrecht.
De socialistische afgevaardigde Con-
stans heeft der Fransche regeering een
nederlaagje bereid. Dit kamerlid stelde
voor de begrooting met 1.485.000 francs
te verminderen, door afschaffing van
de betrekking van onder-prefekt. De
onder-prefekten zjjn, zeide hjj, nuttelooze
aanhangsels, ei leen dienstig om de offi-
cieele randiuaturen te steunen.
De minister van binnenlandsche zaken
Dubief, bestreed natuurlijk het voorstel
met de onder-prefekten zou de regeering
een krachtigen steun moeten missen.
Toch hield Constans voet bjj stuk en
zag zjjn amendement, onder luide toe
juichingen van de rechterzijde en het
midden, aangenomen met 300 tegen
219 stemmen.
FEUILLETON.
Een dronk water.
Een verbaal oil den tjjd van den Bokeers-epstand.
IN DE KOOL
1) Het was ia don nazomer van 1899. Da
tropenzon zond bare verzengende stralen
stoffige straten der itad Paoting, welke ten
znlden van Peking in de provincie Tejlli ligt.
Voor bet rechthuis, op een der openbare pleinen,
liep %en bonte menigte staartdrsgers been en
weer. Overal boorde men een levendig gesprek,
handgeklap en laeben, also! er een volksfeest
was. Mannen, vrouwen en kinderen verdrongen
elkaar om een kooi, waarin een meoac
wezen opgeeloten zat, een offer van Cbineesche
rechtspraak. Geboeid aan armen en b
hangt de ongelukkige met zyn hoofd i
bonten ring, welke nanw om zijn bals alniL
Z(Ja voeten raken maar even eenige op c
gelegde steenen. Drie dagen moet de veroordeelde
soo in de kooi balgen en eiken morgen wordt
een der ateeoen onder zijn voeten weggenomen,
zoodat by bg zonsopgang den derden morgen
den bodem nog joist met zgn teeneo bereiken
kso. Ken ellendige rechtspraak 1 Wel ia bet
Dan moet ny alerren, niet in éto oogeDbtik,
maar gedurende drie lange, lange dagen io
verschrikkel(jkeo doodstrijd 1 Telkens als een
steen onder ijja voeten wordt weggestooleo,
rekt zich xgn bela oir, de beeoen strekken zieb,
cbaam siddert, tot bet weer vasten
de voeten voelt. Alle ledematen
eweld uit elkaar gerokthet bont
snydt hem diep in hale en acbterhootd en by
dat allee komt oog de hovigite aller pgnen, do
dorst. Om hora been staan iyn heidensche
medeburgers, dlo hom aangapen en met zyn
pyncn spotten. Zy schjjuou zelfa met ongeduld
op zgn laatste oogenblikken te wachten, om te
genieten van zgn doodutoipeo.
Juist is een karavaan de stadspoort binnen
gekomen; zü bondt stil om bel buitengewone
icbonwjpel. Een ezeldry ver komt oaderbg, slaat
zgn icberpe oogen op den ongelukkige en vraagt
spottend:
,Wel, wat is dat voor een snaak, dienjnllie
bet zoo gezellig gemaakt hebt?"
.Dat ia Kwan-Sheng, de koeli, de verwenschle
roover," klinkt bet van alle kanten, terwyi het
antwoord met bedreigingen en verwenschingen
gepaard gaat. Als niet aan weerszjjdea der kooi
een soldaat gestaan had, zon het zeker niet
aan nieuwe kwellingen ontbroken hebben.
Kwan-Slieog wat een van de vele Cbioeezeo,
die zieh sla lid van een geheim genoolscbap
de uitroeiing van alle Europeanen ten plicht
bad gesteld. Daarom baten en vervolgen zg
ook bet Christendom, omdat tg daarachter
meteen de Earopeescho machten zien. Kwan-
Sheng waa reeds vroeg in de netten van een
der talrgke geholmo genootschappen verward
geraakt. Zjjo herculische aterkte en zijn woest
uiterlijk bevielen ban; by was als voor bnnne
vernietigingsplannen gekoipt.
Kwan-Sheng nam van zgn kant zyn beroep
ernstig op. Hy werd een volbloed .patriot",
zich noemden. Het dnurde dan ook niet lang
ol hij stond aan bet boofdeener kleine roovers-
troep. Met gloeleoden baat vervolgde hij de
.vreemde dalvela", zooals hy de Enropoaoon
noemde. Al kon bg dan ook nlel moorden,
rooven kon by toeh.'Straffeloos kon dit echter
niet lang biyven. Door de klachten der bniten-
landsche gezanten werd de Chineescbe politie,
goedschiks, kwaadschiks gedwoogen hem le
vervolgen. Weldra viel hg door verraad dan
ook io hun handen. De meeaten zijner rotgezellen,
die met hem waren gevangen genomen, zagen
er echter kans toe den hsnden der gerechligheid
te ontkomen. Toen nanwelgks de reebter de
bamboesstokken op hen liet neervallen, om hen
lot bekentenis te breogeD, maakten zy gebruik
van bet in China in zwang zgod middel: zy
spraken mei de vingers, dat wil zeggen zy
beloofden den rechter door teekens met de
vingers groote sommen. Ale door looverkunet
voelden zy dan opeena de slagen niet meer,
ofschoon de agenten deden, alsof ze ben in
stnkken wilden schetueo. En boe hoeger de
geboden sommen waren, des te gerioger was
ds straf, waaraan zg ten slotte geheel oolkwameo-
Dat is de Chios- che tuinier!
Maar dat moJit bg Kwan-Sheng niet. Hy
waa le bekend en als roover gevreesd; de
Europeanen drongen er op aan, dat by voor
beeldig gestraft moest worden.
De utandaryn raoost eon voorbeeld stellen.
Ook beloofde Kwao-Sheng geen geld, daarvoor
was by te trolecb; bg hoopte op de leden van
den geheimen bond, lot welken ook bg behoorde
en dreigde sells den Mandergn. Nituutlgk
deze dsardoor des te meer geprikkeld en wilde
zich ontdoen van den gevaarlgken booswicht.
Tevens zon hy dan zyn naam als streng rechter
gehandhaafd zien, vooral door de machtige
Earopeanen en het bof, waar loen nc
Europeescbe slroomlog sclieeD le beerechen.
Kwang-Sheng werd derhalve tot de „kooi'
oordeelt). Van tyd tot tyd kwam hü (de
dargo) zelf op de gerecbtepleata en gaf dao
bet volk met ernstige, iodrakwekkende trekken
te keonea, dat er nog recht bestond, dat oproerige,
't recbl met voeten (redende misdadigere gestraft
werden. Bg wilde slecht* gerechtigheid en
Kwan-Sbeng had die volop verdiend. Hel hei-
denscb gepenpel, dat steeds den sterkere naloopt
en met alle winden waait, gat den Mandargn
gelgk en brak ln verwenschingen en dreigen
nit tegen den veroordeelde.
Eerst had Kwan-Sheng geloofd, dat zijn vrien
den wel komen zonden, om hem met spys en
drank te laven. Zgn reuzenkracht zon dan wel
de pynen der .kool" bobben koenen doorstaan.
Na leed by oobescbrgfigk, by wasalsaitgedroogd.
Reeds was bet de tweede dag en niemand bad
zicb xgoer erbarmd. Hy. kon het wegblijven
zgoer vrienden maar niet begapen. Dat lalheid
en vrees voor den reebter hen terughielden,
wilde hy uiet inzien.
Al zgn lyden schreef hy toe aan de .vreemde
duivelt" en met syne pijnen nam ook de baat
Plotseling wordt een zachte atap op bet morsig
plaveisel voor de kooi hoorbaar. Een liefdezuster,
juist van baar gewoon ziekenbezoek teruggekeerd,
heeft zich een weg gebaand door de menigte,
om by den veroordeelde le komen. Zy bygt
naar adem, nitgepnt door baar vlaggen loop
io ds gloeiende zon; doch by bet zien van
den versmachte vergeet zy hear eigen leed en
het grootste medeiydeo teekent zieh op baar
gelaat. Zy draagt een mandje aan baar linker
arm, gevuld met ryst en een llesoh met een
versterkonden drank. Als onwillekeurig grijpt
haar baud naar de flaconzy gaal naar de
kooi stapt op bet voetstok en brengt dan lavenden
drank aan de lippen van den byna versmach
ten misdadiger. Er ontslaat een geuompel,
armen worden opgeheven om de zwakke gestalte
van de .kooi" weg te sleuren, doch de wacbt-
bebbeode soldaten beschermen haar lagen hand-
tasleiykhedeo.
Kwan-Sheng neemt een langen, bogeerigon
teug, zonder ook maar de oogen te oponon.
Hy meent, dat de dronk Tan ztjn vrienden
komt. .Meer, meerl" mompelt hy half loiJ
Het koateiyke vocht schgot hem lot hal leven
terug te brengen. Daar opedt by plotaallng de
oogen. Maar, wat ia dat? Neen het ia geen zins
begoocheling] Voor hem staat zoo waar een
van die gebate .vreemde duivels." Hy werpt
een doorborenden blik op de liefdezuster; bel
scbynt of by eiken Irek van bet bleeke gelaat
der toeter wil doorvoreeben. Zeker heeft zü
hem den drank toegediend, om hem te vergiftigen.
