Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 11.
Zaterdag 16 Juni 1906.
Twintigste Jaargang.
DE EERBIDE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnomenteprij» per drie maanden
Franco per post0,40.
Afzonderlijke aunimersf 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereenlging De Eembode.
BIJ <llt uuminer behoort
reu Itijvorgsi'l.
Werkeloosheid en loonquaestle.
II.
De werkeloosheid onder den arbeiders
stand is een gevaar in de maatschappij
van zeer verontruslendcn aard. Wat
echter het gevaar dezer sociale ziekte
niet weinig vergroot, is, dal de werkeloos
heid niet alleen onder den werkmansstand,
maar evenzeer onder de z.g. heeren
werklieden als kantoorklerken, winkel
bedienden etc. met verbazendo snelheid
toeneemt. Bij een enkele vacaturo in
eene betrekking bieden zich soms hon
derden sollicitanten aan, al is ook een
nog zoo karig loon daarvoor aangewezen.
Uit een en ander volgt ontegenzeggelijk,
dat de gelederen van het ontwikkeld,
geleerd proletariaat hierdoor moeten wor
den versterkt. Maar ook daardoor worden
de gelederen van 'l socialisme verrijkt met
mannen, die den minder ontwikkelden,
uiaar soms kundige» werkman in den soci-
aal-democratischcn maalstroom duwen
en meesleuren, tot zjjn tijdelijk en eeuwig
verderf
Wil men een vaststaand bewijs voor
de bewering, dal onder de voornoemde
categorieën van loonlrekkendcn de werk-
nood hoog gestegen is, men leze liet
volgende veelzeggende bericht, dal wjj
aan het .Centrum" van 9 Maart jl. ont-
leenen
„Op de advertentie om 24 wagen
bestuurders en 24 conducteurs ten dienste
van het electrisch trambedrijf te Utrecht
hebben tot nu toe dertienhonderd lief
hebbers gereflecteerd. Als men daarbij
in aanmerking neemt, dal daarvan een
groot gedeelte ambachtslieden zijn, die
naar deze betrekking ad I (J.5U per week
dingen, dan moet inen zich wel afvragen
of het ambacht in Nederland niet erg
ziek is."
Zulke berichten zeggen boekdoelen.
Wel een ernstige sociale ziekte is de
Prijs der Advartentiêm
Van 1 tot 6 regelsf 0.30.
Voor lederen regel meerf0.05.
werkeloosheid. En als men nu bij aan
dachtige beschouwing dezer sociale kwaal,
die zooveel kommer on ellende slicht,
moet vernemen, dat men in sommige
bedrijven, waar geen werkeloosheid
hcerscbi, den arbeider tocli zijn beslaan
allertreurigst maakt,doorhem niet koude,
sluwe berekening een hongerloon uil te
betalen, dan komt ieder rechtgeaard
gemoed in verzet en eischt, dat zoo'n
schandelijk euvel krachtig zal onderdrukt
worden. Wanneer men o. a. van do
rapporten, die in zake arbeid worden
uitgebracht, kennis neemt, dan komt
soms aan 't licht, boe in sommige be
drijven of fabrieken do arbeider of
arbeidster wordt uitgezogen, terwjjl do
patroon winst op winst stapelt en zich
errijkt met het loon, dat den arbeider
eerlijk toekomt. Of dezen bij al zijn arbeid
en soms die van zjjn hcele gezin het
hoog noodige daarom ontberen moet,
laat den patroon koud, als hij zijn kapi-
al maar vermeerderen ziet.
De ontzettende mjjn-catastropho in
Frankrijk heeft opnieuw aanleiding ge
geven tot een becijfering omtrent de
woekerwinsten, welke o. a. door de
Courrières-mijnmaalsclmppij werd opge
streken. Franiche bladen meldden daar
over o. a. het volgende
Met C0Ü.000 frs. (kapitaal) heeft de
maatschappij van 1897 tot ,1904 een
bagatel van 74.200.000 fr. verdiend.
Daarvan hebben de aandeelhouders
41.700.000 onder elkander verdeeld;
18.300,000 is besteed voor den aanleg
van nieuwe werken en 13.200.000 frs.
is gestort in een fonds voor boozc tijden,
Die winst van 74.200.000 frs. is verkregen
op 15.396.000 tonnen steenkool, dus
4.80 frs. per ton.
Nu neemt men aan, dal een mijnwerker
gemiddeld per dag een ton kolen levert,
zoodal de maatschappij op eiken werk
man ongeveer 5 frs. daags verdiende.
Commentaar zal hier wel overbodig
Ook uit het naburige Duitschland zijn
onlangs feiten gemeld, die verrassend
waren. Te Berlijn werd een tentoon
stelling gehouden van artikelen in huis
arbeid. De bedoeling dezer tentoonstelling
niet zoozeer mot die artikelen te
pronken, als wel de loonen, waarvoor
gemaakt werden, bekend te maken.
>n ook de Keizerin, die .iluisvljjt-
tentoonslclling" had bezocht, sprak zij
openlijk bare diepe verontwaardiging uit
de ware hongcrloonen den armen
thuiswerkers locgewezen. Zij deed haar
beklag bjj den Keizer en deze nam do
zaak onverwijld Ier hand, zooals in de
pers bereids werd meegedeeld. Onmiddel
lijk werd doStaalsiccrotarisvanBinnen-
landscho Zaken, graaf Posadowsky op
informatie uitgezonden. En nu kwam
den dag. boe schandelijk laag een
loon werd uitbetaald. Nauwkeurig deed
bij onderzoek en toon kwam hjj o,a, te
welen - vooral wat betreft het confoctie-
vak - hoeveel uren arbeids oen of ander
kleedingstuk vorderde, tegen welk loon
dit geschiedde, wal de lusschenpersoon
er op verdiende, en eindelijk, wat de
winkelprijs was. Hij vernam zooals
de ,Berl. Volksz." verhaalt de onge
zondste tegenstrijdigheden. Aan een zyden
mantel b.v„ die 12 uur arbeid had ge
kost, waarvoor 2 Mark was betaald, en
aan een tussclienpersoon 7 Mark, bracht
in den winkol 100 Mark op, natuurlijk
met inbegrip van do waarde der stof,
Moer was wel niet noodig om den
graaf duidelijk te maken, welk een
schandelijke verhouding er lusschen
loonen en winsten bestond.
actie, oen vruchtbaar veld, dat bij vol
hardenden arboid oen rijken oogst be
looft.
Omtrent de bewuste tentoonstelling te
Bcriyn schreef de .Maasbode" terecht:
.Deze tentoonstelling heeft dit schyn-
baar schoone woord het masker van 't
gezicht gerukt en den huisarbeid in zyn
naakte waarheid van uithongerenden,
levenvernietigenden arbeid ons vooroogen
gezet. .Slechts voor den ondornemer, den
exploitant heeft do huisarbeid heden
nog oen goeden klankhuisarbeid is
goedkoope arbeid, zoo heet het. Hij toch
maakt een monsterachtige concurrentie
en een onbeperktcn arbeidstijd mogelijk.
Met hem zjjn onnoodig fabrieken, machi
nes, verwarming, opzichterspcrsuneol.
.Zoo derhalve de mannen, die het
initiatief nomen voor een huisarbeid-
tentoonsteiling hier te lande, met onbe-
vooruordeeldon kjjk op de toestanden en
de pariyen de zaak ter hand nemen en
ten uitvoer leggen, de gehcclo beweging
vrij houden, niet enkel van iedere socia
listische daad, maar zelfs van iedere
socialistische kleur, dan kunnen zij zich
verzekerd houden, dat de deelneming
algemeen en hot succes groot zal zjjn.
.Want hel succes, dat z(j behalen,
zal minstens dit zijn, dat er meerderen
onder de onzen de oogen opengaan
in te zien, hoe de omstandigheden
den huisarbeid de bron zyn van oneindig
wee en ontzettende nadoelen."
Zulk ontzettende toestanden komen
nu voor in een wereldstad, waar de
weelde en de schittering der be/.itlers
de armoede en ellende in nog schriller
tegenstelling plaatst. Maar wat moet er
dan wel gebeuren op plaatsen, waar de
klachten der verdrukte arbeiders nog
boter kunnen gesmoord, waar de werk
gever als despoot zyn ondergeschikten
tot zwijgen en plootercn kan dwingen,
al gebeuren cr ook nog ten hemel schrei
ende ongerechtigheden Een ruim arbeids
veld dus voor de yvcraars der sociale
BÜITEXI.AND.
Te Madrid heeft Maandagmorgen cene
protestbetooging tegen den moordaan
slag plaats gehad. Eene groote menigte
trok van de Pliux Mayor over deCalle
Mayor naar hot palels, Voor hot luiis,
waaruit do hom geworpen word, hield
de alcalde Aguilera een toespraak met
de aanspuring, de slachtoffers van de
afschuweiykc misdaad te gedenken. Alle
aanwezigen ontblootten het hoofddaarna
klonk uil duizenden kelen de kreet:
„Weg met de anarchistenHet Konings
paar verscheen op liet balkon van het
paleis en werd jubelend begroet.
lu den namiddag vertrokken dc Koning
en dc Koningin naar La Uranja.
Hel huis, van waar dc bom naar den
koning van Spanje en zijne gemalin is
geworpen, zal fn een herinnerings-kapcl
veranderd worden.
Uit Home seinde Havas het sensatie
makend bericht, dat dc politie aldaar in
de hotels zoekende was naar drie Fran-
schon, waaronder één vrouw, die pas
onlangs zijn aangekomen. Men sprak
van een complot tegen den Paus, waar
van de politie dc sporen zou ontdekt
hebben.
Een later Havas-telegram meldt echter
[Iet nieuws van de ontdekking van een
complot tegen den Paus is formeel tegen
gesproken. Nochtans waren Zondag voor
zorgsmaatregelen genomen by den ingang
der basiliek, waar men niet alleen de
uilnoodigingskaarten verifieerde, maar
ook de voorwerpen, die men in de hand
hield, als beursjet, enz.
Aan den Eclair wordt uit Rome ge
seind Hel gerucht loopt, dat de koizers
van Oostenrijk en Duitschland in den
herfst u.s. te Milaan dc tentoonstelling
zullen bezoeken. Koning Victor Emanuel
zou zyn twee bondgenooten daar ont
vangen.
By de behandeling van de legorbe-
grooting in hel Engclsche Lagerhuis
word cr geklaagd over den slechten
toestand van vele kazernes, vooral die
te Londen, en over de reusachtige kosten,
die er uan den bouw van kazernes be
steed worden, waarna ze dikwijls onge
bruikt biyven. Lord Robert Cecil vroeg
toen of liet leger "t niet met heel wat
minder kazernes stellen kon. Waarom
zou do soldaat niet thuis slapen en 's mor
gens voor zijn werk in de kazerne komen,
net als ander werkvolk V Do minister van
marine meende, dat dat niet aanging.
De soidaton moesten altyd by de hand
zjjn.
De .Daily Express" meldt, dat de
Kngelsche regeering van plan is, de
sterkte van liet legor te verminderen.
De logerrnad is bezig er eon plan
voor te ontwerpen, dat groote bezuini
gingen mogelijk zal maken.
Het heet, dat minister Haldano den
17den Juli do bijzondorheden aan het
Lagerhuis zal mededeelen.
In de Fransche Kamer heeft de minister
president Dinsdag het rcgccringsprogram
voorgelezen.
De laak van het kabinet was do ver
eenlging dor republikeinen te verwezen-
FEUILLETON.
Het gebed verhoord.
haar meestere» eiken weosch uil de oogen
leien en die terstond nauwgezet te volvoen
Hoor haar vriendelijk, bescheiden weien jegens
do achting van mevrouw voo Hagenov en ook
van haar eoon, die even als ijjn moe
godsdienstig was.
Steeds was do verhouding tusschen i
gezelschap hartelijker geworden. Do deitigo demo
zag in Gabrielle oiet tiaar ondergeschikte, maar
meer haar dochter. En do welgestelde dokier,
haar zoon, zag er niet naar, dat Gabrielle slechts
oen behoeftige weoa wav, doch
vroom hart en baar gul-Ion gemoed golden I
meer dan aardsche goederen en hij bisloot
ook, om hier band te vragen. Evenals in
gewichtige dingen nam bjj ook nu woer r
bjj zjjn moeder en was zeor blijde, toen deze
niets op zjjn keuze tegen had.
Op zekeren dag bood zich do gelegenlu
en hjj verklaarde zich bjj Gabrielle. .Dokier,
ik acht uw aanzoek hoog," zelde zjj
kan de uwe niet worden. Zoo lang de onschuld
mijns vaders niet goblekon is en ik de
van een vermeenden diet hen, kan ik om
uwe vrouw wordeo."
,lk geloof oiet aan de schuld uws
Gabrielle."
.Daarvan hen Ik overtuigd, went gjj zilt oen
taal, rechtschapen man; maar
verzoek niet voldoen, zoolang mjjn vador niet
i-i eere hersteld Is. Tot op dal oogenbli"
ik u, dokter, niet meer over die gelegenheid
met mjj te spreken anders zoudt gjj tujj dwingen
hot mij zoo dierbaar geworden thuis hier le
moeten verlaten."
„Dan zal ik voorloopig daarover zwijgen,"
antwoordde dokter von Hagenov.
Do strenge winter wns vourbjjde lente had
haar intocht gehoudcu. Weer was het Mei.
Uit oen deftig huis trad een slanke man,
wiens trekken duideljjk lo keonen gaven, dat
hij een man van du woreld was. Zijn donkere,
onzekere blikken verrieden oen zekoro onrust,
Dat was do rijke houlhnndolanr Hellmann, Nadat
hij een t(jd lang in de straten rondgeslenterd
had bevond hjj zich plotseling voor den ingang
der Lodewijkskork. Op hetzelfde oogonblik trad
oen meisje deze binnen, Geschrokken bleef
Hellman
die van liet mcisjo hem Als een spook kwam
het hem voor den goest. Kon dat zjjn dochter
zjjn Onmogelijk 1 Hjj vond geen rust of duur.
dan nok lot da Meioelcnlng geëindigd was en
het meisje de kerk verliet. Op hetzelfde oogenblik
hoorde lijj iemand zeggen.Ziet tl, dat is juf
frouw Wolzer, de juffrouw vau gezelschap van
mevrouw vou llagonov I"
Ja, z|j was hel, zjj moest liet z(jn. Hel waren
dezelfde trekken en ook do naam Wolzer.
Snel ging Iiellman naar huiazonder zi|n
avondmaal te gebruiken ging hjj ter raste en
weende als een kind. Deu goheeleu nacht kon
hjj geen oog stuiten en onrustig wierp lij) zich
op zjjn bed liaan en weer. Eindelijk brak du
morgen nan. H|j slond np en wilde zich klceden,
doch nnuwljjks had h(J zjjn bed verlaten ol lij;
vlet In zwjim. Zon vond hem z|jn huishoudster,
toen zjj hem do kofllo bracht en op haar aan
houdend kloppen geen antwoord kreeg Do
spoedig geroepen dokter verklaarde, dal li(j erg
Wekenlang lag de houlhandolaar In jjlende
koortsen, eo, toen ten slotte liet howuslzjjo terug
keerde, zag de dokter teraloud, dat zijn dagen
getold waren.
lleltniann, die zjjn naderenden dood voelde,
verzocht den dokter, hem een priester en rechter
lo linten, daar hj| eau gewichtige bekentenis te
doen lind. Terstond werd zjjn verzoek ingewilligd
eu niet lang daarna verschoon er een priester,
door wiens bijstand hjj zich berouwvol mol zjjn
God verzoende. Daurna trnd oen rechter nan
zjjn sponde en bekende hij 't volgende
.Het was in Mei, zes jaar geleden, loen
plotseling con renlmoeater Wolzer verdween,
wion zijti lieer honderd duizend murk had toe
vertrouwd, om in Posen een landgoed to koopon.
ledereen hield den rentmeester voor oen dief,
die er met l-et geld van door gtng. De man is
echter onvcliuldlg hij ia vormoord en horoofd
geworden en Ik tien zjjn moordenaar.
Do groote zelloverwinning, welko do bekente
nis den zieke gekost had, weril gevolgd doov
een krampachtig weonon. Toen begon hjj weer:
.Mjjn vader was leeraar aan het gyninsslum
le Keulen, doch stierf vroeg. Ik werd door
■lijm moeder streng en godsdienstig opgevoed
wat was ik loen gelukkig. Ik ging in dien tijd
naar tiet gymnasium te Keuleo, en was nog
geen achttien jaar, toen ook mijn moeder sliorf.
Met haar verdween ook mijn goede ster op m(|o
levenspad. Ik kwam In slecht gezelschap, zonk
al dieper en dieper en was ten slotte genood
zaakt het gymnasium te vertalen. Vanat dien
t|jd ging Ik bedelen en was te dleo Ijjdo op het
goed van graat van Holionfelz, waar ik bedelde
uan de half geopende d»u,en hoorde, hoe h|j
Wolzer belastte met den n knop van liet goed
en welke som lijj hem zou „r ik verleide
mjjn kameraad, eveneens een ven,lopen student,
nat Ik gehoord had, en wjf peinsden er beiden
over. Plotseling bleil mijn makker staan en
sprak -. ,tk hob oen heel mooi plan bedacht
wjj kuoneo in 't bezit der honderd duizend
mark komen wat denkt gjj daarvan Aan
stonds begreep ik het plao, doch een moordenaar
wilde ik niet worden. Zw||gend gingen wi) verder.
In m(jn binnenste woeddo een hevige str|jd.
Mijn godsdienst had Ik al lang over boord ge
worpen, maar nog steeds werkte Gods gellade
in mij. Tevergeefs echter, de zucht naar da
grooto som gelds was mU le machtig on Ik
was reeds lo diep gezonkea, om de verzoeking
to kunnen weerstaan - ik stemde toe."
(Wordt vtruolgd.]
