Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 21.
Zaterdag 25 Augustus 1906.
Twintigste Jaargang
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland,
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden
Franco per post10,40.
Afzonderlijke nummersf 0,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prije der Advertentitm
Vu 1 tot 6 regelsf0.30
Voor 'cuerea regel meer(0.05
Bij tilt nu miner behoort
ecu Bijvoegsel.
Een roemrijke gebeurtenis.
Het historieboek der H. Kerk is weder
met een roemvolle gebeurtenis verrijkl.
Z. H. Paus Pius X heeft op de vijanden
van Christus en Zjjne Kerk een nieuwen
triomf behaald.
De sectarissen in Frankrijk meenden
vrij spel te hebben in hun verregaande
tirannie tegen de H. Kerk. In de laatste
jaren immers stond de Kerk daar aan
de heftigste aanvallen blootvrijheid
werd haar niet meer gelalentegen
hare bedienaren werden onderdrukkings-
maalregelen genomen, die men in een
katholiek land onmogelijk zou achten.
Wetten werden aangenomen, die uiling
gaven van de grofste willekeur en geloofs
haat daarvan getuigen de schoolwellen,
de wel op de echtscheiding, de wet op
den kazernedwang van de seminaristen,
de wetten tegen de congregaties en
zoovele andere, die deden blijken, dat
de vrijmetselarij hel op den totalen
ondergang van de H. Kerk heelt toe
gelegd.
En toch alles scheen den sectaris
sen te gelukken. Een verzet passend
tegen zooveel dwingelandij bleef achter
wege. Dit bracht de vrijmetselarij lot
de vermetelheid ook een wet op de
Scheiding van Kerk en Staat door te
drijven, die aan de H. Moederkerk in
Frankrijk den genadeslag zou moeten
toebrengen.
over het werk der Fransche vrijmetselarij
is verpletterenden hooger beroep is
uitgesloten.
Niet enkel de Fransche Katholieken,
maar ook die van dc gehcele wereld
wachtten in spanning de Pauselijke uit
spraak. Niet alsof men er aan twijfelde,
dat dc wet op de Scheiding van Kerk
en Slaat opnieuw met een verpletterend
vonnis zou geslagen worden, maar men
verlangde er naar wjjl het woord
des Pausen wederom getuigen zou van
de grootheid en macht van onze Moeder
de H. Keik.
Dat verlangen is eindelijk vervuld. De
Paus heeft gesproken en zijn koninklijk
woord heeft andermaal de wereld met
verbazing maar ook met hoogen eerbied
en bewondering vervuld. Liefdevol
vermanend spreekt de H. Vader in zijn
Encycliek aan de Fransche bisschoppen tot
zijn zoozeer geliefd Frankrijk, maar de
rampzalige wet wordl onverbiddelijk ge-
vonnisd. .Wij verklaren, zegt Z. II. in Zijn
Encycliek, ten opzichte van de gods
dienstige vercenigingen, zooals de wet
die voorschrijft, dat deze absoluut niet
kunnen tot stand komen, zonder dat
de heilige rechten worden geschonden,
die het leven der Kerk zelve raken."
In hun verwaandheid rekenden zij echter
niet op eene macht, die al hun verwach
tingen met een enkel woord vernietigen
zou. In hun verblindheid meenden zjj,
dat de jammerlijke toestand der Katho
lieken in Frankrijk in zekeren zin ook
den H. Stoel met machteloosheid sloeg.
Maar hun berekening heeft gefaald, en
moest falen. De zoozeer door hen ge
hoonde, gesmade en geminachte Paus
Pius X heeft gesproken, zijn vonnis
De Scheidingswct is hiermede onher
roepelijk gevonnisd. De woedende
uitingen der anti-clericale pers mogen
dienen tot bewijs, hoe van die zijde
wordt gevoeld, dat de booze toeleg der
vrijmetselarij verijdeld is. Nog te meer
werd dit gevoeld toen tegelijk met de
openbaring der Encycliek aan de Fransche
bisschoppen ook de stem weerklonk
dier Kerkvorsten, die in gesloten phalanx
als een schitterende eerewacht den Paus
omgeven en eenparig den Plaalsbekleeder
Gods, Paus Pius X, als in blijde
rukking den dank loejubelden voor de
onlangs verschenen Encycliek .Vehe-
menter" o. a. in deze bewoordingen
„Dank, Heilige Vader, voor dat woord,
dat ernstig, plechtig cn machtig weer
klonk op een terrein, dal het hunne
niet wasdank, Heilige Vader, omdat
Gij de dwalingen hebt aangewezen, de
onwettigheden hebt gekarakteriseerd, de
onrechtvaardigheden hebt veroordeeld
en de toepassing van do beruchte wel
hebt opgeheven zoolang het mogelijk was.
.In dc taal der encyclieken zijn zeer-
plechtige formules en zeer-ernstige
woorden, waaruil een duidelijke beslissing
spreekt of een omzichtig-aangegevcn
veroordeelinghet is de samenvatting
van heel de gedachte van den Paus, die
schrijft.
.Die woorden zijn lang overwogen,
zjj zijn aan een zeer streng onderzoek
onderworpen en neergelegd op het altaar
van gebed, voor zjj aan het Christenvolk
werden bekend gemaakt als de rustige
en zekere uitdrukking van de waarheid
en de gerechtigheid.
Dragen de strenge woorden, die zicli
op een der laatste bladzijden van de
encycliek .Vehementer" bevinden, niet
datzelfde karakter? Wekken zjj geen
huivering die woorden, die van zoo
hoog zijn uitgesproken, met zulk een klank
van onafhankelijkheid en overtuiging, dat
hel schjjnt, alsof het gezag van den mensch
verdwijnt in het gezag van God, die in
zijn plaats spreekt
.En na die gerechte strengheid van
de veroordeeling, die teedere aanroepin
gen, die plotseling de liefde van den
Heiligen Vader openbaren cn de ver
gevingsgezindheid van den rechter zelf,
ten slotte die raadgevingen, die den weg
bereiden voor de aansporingen, welke
bemoedigen tot den strjjd, het Ijjdcn en
tot het martelaarschap.
,Wjj zijn kinderen van den geslacht-
offerden Christus, opvolgers der apostelen,
gelukkig omdat wij waardig gekeurd
worden voor Jezus Christus te mogen
ljjden, broeders van die slachtoffers, wier
vergoten bloed met zulk een schittering
de roemrijke bladen van de geschiedenis
dor Kerk kenmerkt. Wij kunnen dat
erfdeel van schoone en zegepralende
offers niet verstooten. Wij moeten tot
het einde toe trouw bijjvon aan die
I overleveringen van Christeljjken trots,
van wakkere en zuivere eer, van sterkte
en triomfeerende waarheid."
Zoo werd ook de verwachting omtrent
verdeeldheid onder de Fransche bisschop
pen, door de sectarissen gekoesterd, op
één slag vernietigd. Paus en Bisschoppen
zullen vereend het hoofd bieden aan
den vijand, die het durft bestaan de
heiligschennendo hand te slaan aan de
H. Kerk, met het vermetele oogmerk
op hare puinen te zullen triomfeeren. En
nu zoo opeens zien de kcrkvervo'gers zich
geplaatst voor een macht, die de eeuwen
heeft getiotseerd, en waarlegen ook deze
tirannen het hoofd zullen te pletter loopen.
Maar ook hoe hoogst verbljjiend is het
feit, dat ook schier de gcheele katholieke
per» in Fraukrjjk zich heeft geschaard
aan do zjjde van den Paus, gereed lot
eiken strijd. Treffend wordt dit gevoelen
vertolkt door de .Univers", welk orgaan
onder den titel ,Gjj zjjl Petrus" o.a.
ichrjjft
„Het woord is nu aan onze tegen
standers. Dat Combes en Clemcnceau,
Briand en Ranc en heel hun gevolg
hun werk doen. Dat zij de kerken
sluiten, als zij kunnen, dat zjj de ge
vangenissen openen, als zjj durven, dat
zjj onze priesters uithongeren, dat zij
hel schavot, wij zeggen hel zonder
ironie, dat zjj pas hebben afgeschaft,
weer oprichten. Tot duiver hebben zjj
alles straffeloos kunnen doen,hebben
zij slechts de verspreide kudde ontmoet
van manneljjke en vrouweljjke religicusen,
ternauwernood slootten zjj op enkelen
tegenstand hier cn daarMaar voor
de eerste maal bevinden zjj zich tegen
over do Kerk, nu rechtopstaande,en
met de Kerk en rondom den Paus en
de bisschoppen héél het Christenvolk,
dat front maakt, besloten tot alles om
het eeuwenoud geloof te handhaven."
De woede der vrijmetselarij is dus
wel verklaarbaar, zoo 'n uitkomst van do
Scheidingswct had zij zich toch allerminst
voorgesteld.
Maar welk een heerlijke verandering
des geinoeds heeft de rampzalige Schei
dingswct onder de Katholieken
zwaar beproefde Frankrjjk nu reeds ge
bracht 1
BUITENLAND.
Omtrent de samenkomst van keizer
Wilhelm met koning Edward schrijft de
,Alg. Nordd. Ztg."
De ontmoeting van keizer Wilhelm
met koning Edward van Engeland is
voor beide parljjen onder bevredigende
indrukken verloopen. De omgang der
beide vorsten was harteljjk. In de onge
dwongen vriendschappelijke gesprekken
zjjn op Friedrichtshof ook groote kwesties
van politieken aard aangeroerd in een
geest, zooals het ter bevestiging van den
Europeeschen vrede slechts bevorderlijk
kon zjjn.
De duurte van fiel vee in Duitschland
houdt nog 8teods aan. Uit verschillende
streken komen berichten, dat de prjjzen
op de laatste markten 5 tot 6 Mk.
hooger per 100 kilo waren geworden
te Berlijn en te Leipzig zelfs 7 tot 8
Mk. Vooral in Zuid-Duitscliiand heerschl
groot gebrek aan slachtvee, zoodat de
slagersvereen gingen in Munchen besloten
hebben zich logmaals tot de regeering
te wenden m t hel verzoek maatregelen
in:en lot invoer van buitenlandse!»
Over de vreoscljjk aardbeving te Val
paraiso, die een ontzettende verwoesting
heelt aangericht, wordt uit New-York
nader gemeld, dat den 16en lol den
avond 3d schokken werden gevoeld. De
huizen zjjn ineerendeels vernield oi be
schadigd. De verliezen zijn reusachtig
waarschijnlijk zullen zjj 50 millioen
ponden sterling bedragen. Het aantal
dooden is 1500.
De omringende dorpen zjjn verwoest.
De schade is voor 'l grootste gedeelte
te wjjten aan de branden, die terstond
na den eersten schok uitbraken. De be
volking is gevluetit naar de heuvcL'3^
parken en de stralen. Levensmiddelen
zjjn zeer sehaarscli Melk wordt verkocht
voor 2 Chileensctie collars. Het vleesch
is eveneens duur. De spoorwegen zjjn
alle vernield. De bevolking lijdt ver
schrikkelijk, want de nachten zjjn koud
de wind waait krachtig.
Een nieuwe hevige aardbeving heeft
Dinsdag te Valparaiso plaats gehad.
Volgens de laatste berichten van het
tooneel van de ramp is Quillola geheel
verwoest,
Te Lima werd Dinsdagmorgen een
lichte schok waargenomen, terwjjl ook
Iluacho door een aardbeving werd ge
teisterd.
FEUILLETON.
Offer en Loon.
van llonkhuizeo en voerde de rjjke bloemengeur
jeugdige pereonen bjjeen naren, scb jjnbaar iu een
leveodiggesprekgewikleld.Eonvaobeidenwaseen
meisje van achttien jaartegenover baarstond
eeo luitenant der llhlanen, die wel aebt en
twintig ecbeen. Wie beider trekken nauwkeurig
gadesloeg, zou terstond iu beide sprekers broeder
en luster geaien bebbeu. B(j het meisje waren
de trekken zachter, kinderlijker, meer rol uit
drukking bi) den olflcier scherper en krachtiger.
Toch viel in de gelaate'rekkeo een iu 't oog vallend
verschil op te merken. Terwjjl toch op de
trekken der jonge dame een uitdrukking van
onschuld en blijmoedigheid troonde, lag er een
eigenaardige zwaarmoedigheid op die Itaars
broeders, die door zjjn kameradeo ,de melan
cholieke Uülaao" genoemd ploegde te worden.
Deze vreemde bjjoaam hinderde hem ochler vol-
slrekt niet een der meest goachle officieren van het
regiment te zjjn. Door zjjn ridderljjkeo zio,
zjjn open karakter, en too nu en dan voo
dag komende bljjde geestigheid uitersten
toch raken elkaar had hjj inderdaad de
harten zjjner made-olllcieren in booge mate
gewonnen, en die dan ook ter wille vao boven
(cnoeinde eigenschappen gaarne een zekere
iwaarmoedigbeid over 'l hoofd zagen.
Nergens echter trad deze zwartgalligheid
ninder op den voorgrond, dan wanneer de
rrjjheer van Kookhuizen, nidus heette lip, hjj
zjjn zuster verfoeide. Hare tegenwoordigheid,
haar gesprek hadden op hem de uitwerking van
levcnsbrengendun zonneschjjn. Om dezen invloed,
duiden, en zinspelende op heur gulden haar, dat hjj
met broederljjkeo trots placht te bewonderen,
oemdo bj) haar veelal.Zonneroosje".
liet zonnebloempje beantwoordde de lianr
mate eo z.ig met roerende kinderlijke genegen
heid tol haar oulereo broeder, haar trouwen
Eek hart op. Hjj toch was voor haar een vader
geweeal, voor haar, die zoo jong reeds wees
geworden; hjj was het laatste en eentgo
r lan
tr geblev
dood ha» had gelaten. Reeds op tieojarigeo
leeltjjd had zjj haar ouders verlorenal haar
genegenheid had zich op haar broeder gecon
centreerd, die met moederlijke tecderheid het
harde lol zjjner geliefde zuster trachtte te ver
zachten. Volgens den weosch zjjner overleden
moeder, had hjj do kleine zes jaar lang in de
hoede der Eerw. zusiers van hel H. Hart te
R„ gelaten en daarna het jonge meiajo terugge
bracht naar het voorvaderlijk slot. Een zeer brave
vrouw, inadame Fauchou, de voormalige goever
nante der jonkvrouwe, hielp haar als huis-
Onder haar leiding, doch meer nog door do I
hoetafel,
scheppen. Zjj
iswaardigste
presideerde mot voel lieftalligheid
•s pjjp, las ol
speelde hem wat voor en slelJe zooveel
io al wal hem betrof, dat hjj eons schertsend
.Elfriede, als go mjj zoo vorwenl, zal ik waar-
sehjjoljjk u nooit met een .schoonzuster" gelukkig
maken, waot een (linker en knapper huismoeder
dan gjj, ia er op de wereld niot te vinden."
.Beste Eckhart," antwoordde zjj lachend, .oen
.schoonzuster" zal injj welkom zjjn, doch wee
haar, als zjj minder veel van n houdt dan ik 1"
.Zjjn zonnebloemen ook af jaloersch ant
woordde hjj.
.Dat wel niet, maar toch geloof ik, dat zjj
kunnen treuren en verwelken, en dat zou ik
ook doen, indien ik u ongelukkig zag,"
.Elfriede," reide hjj en nooit vergal zjj
den toon, waarop deze woorden geuit werden
.meent gjj dan, dal ik gelukkig ben?"
Zjj keek hem aan en zag zulk een pjjnljjke.
biltere uitdrukking in zjjn oogeo, die vest op
haar gevestigd waren, dat zjj plotsoling vei
bleekte en stamelde: .Neon, Eckharl, maar ik
bid er dageljjks om, dat ge het wordl."
Bj) deze woorden alnnd de jonge man op,
en verliet de kamer, om zj|n ontroering te
verbergen. Elfriede stond echter nog lang
peinzend te kjjken, en wierp een blik door hel
vogels zongen, de bloemen glansden,
en vroeg zich af, waarom haar broeder niet
gelukkig was.
Daar bedacht zjj plotseling, waarom hjj dikwijls
somber zweeg, als zjj van Uod of Zjjn heiligen
sprakwaarom hjj nooit met haar ter kerke
ging, en ujj zoo spottend opkeek, als ljj van
Je wonderen verhaalde, welke zjj Ie Lonrdas
gezien had. Haar broeder, haar cenig geliefde
broeder had zjjn geloof verloren. Elfriede sloeg
de hanlen voor het gelaat en snikte luide.
Het werd haar te moede, als ware er een
breede kloot ontstaan Insschen haar en haar
broeder, en Instinctmatig wilde zjj zich van
hem verwijderen. Doch dat was slechts een
klein oogenhlikhaar zusterliefde, die in dal
oogenblik teerder en heiliger werd dan ooit te
.Help hem, reik hem de hand, opdat bjjkome
<>n kniele, waar gjj knielt, en met u gelukkig
worde."
Zjj ging naar de slotkapel, wierp zich vo
liet beeld der H, Maagd en smeekte,0, Moedi
bouw voor hem do brug, leid Hein over d
afgrond, geel, dat wjj u beiden bemioneo
uwen Zoon aaubiddeo." Toen zjj opstond
voslde zjj, dat God haar een levenstaak had
opgelegd, en zjj zwoor in haar jeugdig, moedig
harl, die te volbrongen.
Dat was voorgevallen in do eerste weken van
hun samenwonen. Al zag Elfriede, dat haar
treurig vermoedeo, dal Eckhart zjjn geloof over
boord geworpen had, meer en meer bawaar-
heid werd, toch moest zjj zich zelf bekomen,
dat hjj een vreemdsoortig vrjjdenk-r was, Nooit
deed hjj ook maar eeu enkele poging haar lot
zjjn inzicht over Ie halenintegendeel, hjj scheen
angstig bezorgd te zjjn, dat tjjn eigen
ing Inch vooral niet In 't hart zjjner
zon dalen. In de slotbibliotheek wa» hjj
gednrenda verscheidene weken bezig geweeal,
de boeken uil to zoeken eo te rsngscbikkeq,
welke hjj geschikt achtte voor haar. Zjjn keuze
:oo, dat Ellriedea moeder zaliger die niet
anders gedaan zou hebben. Toen hjj er men
gereed was, had bj) het jonge meisje in da
bibliotheek gebracht en lachsnd lot haar gezegd
.Overeenkomstig uwe godsdienstige begrippen,
heb Ik de voor u bestemde boeken alls
gerangschiktgeef er mjj dn hand op, dat ge
nooit vu de overige zult gebruik maken."
Aan da oade vrome gebruiken in 't kasteel
had hjj aiela veranderd, la de slotkapel werd,
als voorheeo, het Allerheiligste bewaard, io da
veslibula braadde nog ateeds de onde zilveren
lamp in de Mosdergodi-nis, op de onderhoorign
pichtboeven Ut men nog de chrlsleljjko zege-
spreuken op bekken en denreo, en nog dageljjks
werd bet gemeenschappelijk avondgebed ge
houden, met dit onderscheid evenwel, dat en
niet meer de heer van 't kasteel doch ijjn
rentmeester voorbad. Was dal allen alechla
pioteit voor da ovarledenen, achting voor de ge
voelens zjjner zaster, of zorg, om hot oade,
trouwe diensipnrsoonal niet In ergeren? Dat
wae moeiljjk uil Ie maken. Op de schrjjltafel
van den jemligen trjjheer vond men ook menig
psygologiecli raadsel. Daar lagon naast werkca
van Kaol, Hegel en Schopenhauer dikwjjla dn
werken vnu moderoe apologetensella bad het
vorscheod oog van Eitrieds daar eena een werk
