Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
No. 27.
Zaterdag 6 October 1906.
Twintigste Jaargang
DE EEIDODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eemnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland
Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden.
Franco per postf o,40.
Afzonderlijke nummer*f o,05.
BureauBreedestraat 18, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Prijs dsr Advsrtentiini
Van 1 tot 6 regel*f 0.30
Voor iederen regel meer(0.05.
d nilerljjk Vrijdagavond
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE 1ÏLAL).
De Katholieke Pers.
Waarljjk, een verhevene taak rust
op de katholieke pers. Dat wordt, Gode
zy dank, toch eindelijk meer ingezien,
en hiermede is al veel gewonnen. Een
bewijs, hoe zeer die pers waardeering
verdient, werd thans geleverd door het
Diocesaan Comité van Katholieke Sociale
Actie die haren steun inriep lot bestrijding
van de openbare zedeloosheid inschrift
en beeld. Een openlijke erkenning dus
van het Comilé, dat de katholieke pers
het meest in staal is den strjjd daartegen
aan te binden, met hoop op succes.
Maar de taak dier pers is zwaar,
omdat ze slaat tegenover eene pers, welke
schier door alle klassen en standen der
maatschappij met kracht gediend en
gesteund wordt.
En men beseffe wel, dal in onze dagen
aan de pers een macht gegeven is over
alle volken en talen, en dat haar meening
als voedsel des geesles wordt voorgezet
en genoten.
Op den Oostenrijkschen Katholiekendag
werd onlangs door een der sprekers
daarop geween en zoo treffend waar ge
zegd .Helaas 1 deze macht is voor het
grootste deel een macht der kwade,
ééne die de waarheid niet verbreidt,
maar weerstaat en beoorloogt. In de
artikelen strijdt zy legen de Kerk, de
berichten kiest zy zoo, dat de teilen een
anderen indruk maken dan recht is, hel
feuilleton prikkelt booze hartstochtenen
de advertenties dienen soms allerlei vijan
den van lichaam en ziel.
.Die pers beheerscht de openbare
meening der wereld.
.Beheerscht haar met waarlyk schrik
wekkende kracht. Een klein weekblaadje
met slechts duizend abonné's wordl
wekelyks door minstens eenigo duizenden
gelezenwaar is de prediker, die geregeld
op zulk een gehoor mag rekenen?
,En men beschouwe nu eens den in
vloed der groote dagbladen met hare tien
duizenden abonné's en tienmaal zooveel
lezers.
Er is riep de spr. ten slotte uit
slechts éen middelden vijand bestrijden
met hetzelfde wapen, dal door hem
wordt gehanteerd tegenover de slechte
pers de goede te stellen. Ook zy moet
de uitvindingen der nieuwste werktuig
kunde stellen in haar dienstzy moet
't goede prjjzen en het verkeerde afkeuren,
zij moet zich wachten te dienen al* in
strument van volksbedrog en zedenbederf
en beursmanoeuvres."
Op den 28slen Limburgsehen Katho
liekendag, in Juni 1.1. gehouden, werd
deze sloffe ook door den zeereerw.
heer Bartels, pastoor Ie Mook, in een
pakkende rede behandeld. „Groot, zeer
groot zei o. a. deze spr. is de invloed
der lectuur op 's menschen geest en
gemoed. Zegt me, wat ge leest en ik
zal u zeggen, wie gij zijl.
Vele en groole offers hebben de katho
lieke Nederlanders gebracht voor hun
scholen, doch de vruchten van de katho
lieke opvoeding zouden grootendeels te
loor gaan, indien zy de pers verwaar
loosden, die de taak van gee*telijken en
onderwijzers moet voltooien.
Spiegeit u, zeide spr. verder, aan het
voorbeeld van Frankrjjk, waar de Katho
lieken voor hun scholen alles, voor hun
pers byna niels gedaan hebben, die voor
de missiën meer bijdroegen dan alle
Katholieken der wereld te zanten, doelt
verzuimden te zorgen voor hun eigen
geloofsgenooten. Voor hun Itonger naar
geestelijk voedsel werd door de vijanden
van Christus en Zijne Kerk gezorgd.
Rustelooze propaganda van liberalen
en soeialisten, werkeloosheid van de
zijde der Katholieken op hot gebied der
per», ziedaar eene der hoofdoorzaken
van hot verval der Katholieke Kerk in
het katholieke Frankrijk.
Wel had hij gelijk de liberale staats
man Crémieux, wanneer hjj zeide .Geld
is niels, gezag en aanzien zijn niets, de
pers is alles. Hebben wij de pers, dan
hebben wij alles I" De Fransche Katho
lieken hebben hunnen vijanden do pers
gelaten, en ze hebben alles verloren
ondanks hun edelmoedigheid, ondanks
hunne vrijgevigheid en weldadigheid.
De hoofdaanvoerders in den strjjd
legen hot geloof zitten rustig voor hun
schrijflessenaar en berokkenen door
hunne dagbladartikelen, door hun feuil
letons en romans aan de Kerk meer
afbreuk dan goheele legers van weleer
de (lagen van geweld. Men zou ge
neigd zijn met het oog op de slechte
lectuur den uitvinder der boekdrukkunst,
Laurens Coster of Gutenberg te vloeken,
als oorzaak van zooveel kwaad. Weer
houdt dien vloek. Manmoedig den strijd
aangebonden tegen de slechte pers, ter
verdediging der hoogste goederenChris
telijke beschaving, Christelijke zeden en
Christelijk geloof. Het bestuur dor Limb.
Katholiekendagen heeft begrepen, dat
de pers beslist over de toekomst van
ons dierbaar gewest.
Spr. wilde allen overtuigd zien, dat
het streven der katholieke pers een der
heerlijkste en noodzakelijkste liefdewer
ken is, dat al ons arbeiden aan gods
dienstige en zedelijke vorming met on
vruchtbaarheid is geslagen, wanneer we
verwaarloozen den geest onzer arbeiders,
boeren en burgers te voeden met gezonde
i degelijke lectuur.
De christelijke liefde beslure steeds
de pen van katholieke redacteurs. Op
hen heeft de Kerk een groot gedeelte
der zware taak overgedragen, haar door
Christus toevertrouwd, toen hjj sprak
.Gaat en onderwijst alle volken I"
die voorheen daarvan schijnbaar niels
bespeurden. Maar niettemin worden er,
helaasnog vele Katholieken gevonden,
aan lectuur, welke op voel van
oorlog staat inel godsdienst en zedelijk
heid, de voorkeur geven, omdat zooge
naamde pikante lectuur hun meer aan
trekt en zjj meenen tol de ontwikkelden
te behooren, alt zjj zich bedienen van
een pers, die tot hel .denkend deel" der
natie behoort.
Mogen alle Katholieken zich echter
wel indachtig zijn het woord van Paus
Leo XIII z. g., die ten aanzien van de
Pers ons waarschuwend heeft toegeroe
pen .Onder de meest geschikte mid
delen ter verdediging van den godsdienst,
is er naar onze meening geen raiddel
krachtiger, en geen middel meer geschikt
voor onzen tijd dan de pers."
In een zijner heerlijke gedichten riep
de beroemde Fransche Dichter Louis
Veuillot, in zielsverrukking uit
.Nooit bloosde ik over Christus voor
de menschenin hot oordeel zal Hjj
zich myner niet schamen voor Zijn he-
melschen Vader."
Dit met heilige overtuiging te kunnen
nazeggen, zjj ons voornaamste doel
streven.
zware taak der katholieke pers
kan echter merkelijk worden verlicht,
door haar krachtig te steunen. Dit is
hel eenigo, wat deze pers behoeft om
macht te bekcuien en ontzag te wekken
invloed ten goede op het volksteven
uil Ie oefenen. Men wane toch niet, dal
de katholieke pers bestand zou zjjn tegen
don alles overweldigenden stortvloed
van vijandige, ongeloovigc en socialis
tische bladen, wanneer haar de zoo
noodigc- steun zou ontbreken I
Voor de droeve waarheid, dat het
ongeloof en de zedeloosheid vooral onder
de jeugd schrikbarend toenemen, beginnen
gelukkig veler oogen zich te openen,
BUITENLAND.
De vraag ol de Paus al of niet tot
de vredesconferentie zal toegelaten wor
den, wordt nog steeds opgeworpen. Naar
men thans uit Rome bericht wordt over
deze quaestie tusschen verschillende mi
nisters druk onderhandeld.kanselarijen
van Berlyn, Londen en VVeenen hebben
reeds hunne algeheele totstemming go-
geven. De regecringen van landen van
ondergeschikten rang hebben gcrcedeljjk
ook een gunstig antwoord gegeven,
terwijl Italië wenscht onzydig Ie blijven.
Alleen Frankrijk heelt .neen" geant
woord.
Uit Spanje komt hel belicht, dal in An-
dalusiü door zware onweders groole
verwoestingen zijn aangericht. De voor
sleden van Sevilla staan onder water
en een groot aantal personen zijn ver
dronken. De spoorweg bij Cadix is
een afstand van een aantal K.M. v
loopig onbruikbaar.
De meening over vermindoring van
uitgaven voor leger en vloot, schynt bjj
de Engelsche regcering weer een ge
duchte wijziging tc hebben ondergaan.
De Engelsche minister van oorlog,
Haldane, heelt een rede gehouden te
Haddington in Schotland, waarin hjj
o.a. cr op wee*, dat het geld, dat thans
voor bewapening wordl uitgegeven, nog
niet voor sociale doeleinden kon worden
bestemd. Engeland heeft getoond bereid
te zyn, zjjn bewapening te beperken,
maar als andere natiën hiertoe niet
bereid zjjn, kan Engeland er niet toe
overgaan. Men moet zuinig zjjn zooveel
mogelijk, maar intusschen de militaire
kracht van het land versterken.
Japan zet zjjn oorlogstoerustingen
maar onverdroten voort. Do Japanschc
minister van Marine heeft voor herstel
lingen en den aanbouw van oorlogs
schepen een crediet aangevraagd van
270 millioen yen, te verdeelen over de
jaren 1906 tot 1930. In den loop van
dit jaar zou nog de som van 23 millioen
yen worden besteed.
Het departement van oorlog zal in
Hirosjima een nieuw tuighuis bouwen.
De Saehalinspoorweg moet nog voor
den aanvang van het winterseizoen vol
tooid zijn voorloopig zullen alleen mili
taire benoodigdheden langs die Ijjn wor
den vervoerd.
De Japantche regeering wjjdt bijzon
dere zorg aan de versterking van de
vrijwillige vloot.
Bij gelegenheid van zjjn tachtigsten
verjaardag ontving mgr. dr. Thiel, bis
schop van Eruiland, het volgende tele
gram v&n den Duitschen keizer
.Ontvang heden, waarop het u door
Gods genade vergund is, de voleinding
van uw 80sto levensjaar le vieren, mijn
warmsten gelukwensch. Moge het be
wustzijn, in uw lang en aan arbcidrjjk
leven steeds de trouw tegenover God en
do menschen bewaard te hebben, en
velen len zegen te zjjn geweest, uw
levensavond verlichten. Evenals tol heden,
zal ik ook in het vervolg uw werken
met myn bijzondere belangstelling verge
zellen als uw toegenegen en dankbare
koning."
Zondag is met groote plechtigheid de
St.-Michaelskerk te Keulen door Z.Em.
kardinaal Fischer ingewyd. Nu de kerke
lijke plechtigheid werd een feestmaal
gegeven, waaraan 170 personen deel
namen, o.a. kardinaal Fischer, baron
von Schorleiner, wijbisschop Muller, rc-
geeringspresident Steimueister, enz.
Kardinaal Fischer hief een hoch aan
op den Paus en den keizer. Het woord
FEUILLETON.
De oude loods.
S) Plicht ging boven alles, en niemand dacht
meer aan den verongelukte, dun alleen do jonge
man, die nu en dan doorzijn zuchten liet bljjkeo,
dat hjj te midden van den vreesoliikeo strjjd
tegen de elementen veel liefde koesterde voor
hem, die jaren lang als een vader voor hem
geweest was.
De golf, die den kapitein had meegesleurd,
werd door eeoe nog geweldiger stortzee gevolgd
hot schip werd opnieuw op zjjde geworpen, en
wel zoo hevig, dat het zoo bleef liggen. Hot
was een vreesoljjk. oogenblikoen onzettendo
schrik maakte zicli vau allen meester. Maar de
nieuwe kapiteio behield zjjn tegenwoordigheid
van geest. Met eene stem, die boven het geweld
van don storm uitklonk, riep bjj
Kapt de masten!
De bemanning maakte zich gereed aan tiet
bevel te gehoorzamen en bijlen waren reeds
opgeheven, toen oene stem nit de zee tot ben
doordrong.
liet enkele woord, dat de opgebevenoarmen
weerhield, was eeo laog aangebonden Helt.
De matrozen zagen den kapitein aan, alsol zij
wilden vragen
Was dat een moneciielijk wozi
tagt?
t gil. dat gij i
Loods, riep de alom terug.
Na eenigo vcrgcefsclie pogingen om een
naar de boot te werpen, gelukte liet loods
lan koord te komen. Zonder een woo
ipreken ging hij met veel moeite naar liet i
rad, greep liet met krachtige hond aan en
togolgkcrljjd
Een marszeil dubbel gereefd o[
Zjjt ge gek, oude mau? riep do
kapiteio, terwijl hjj voor het stuurrad sprong.
Wat in hemelsnaam
't ls de eeoige manier om liet schi
redden, antwoordde louds Polio kortzf, le
hjj den stuurman aanstaarde, die zich tot
Eeo marszeil bijzetten, commandeer,
jonge man. die zichzelf weer meester was.
Als katten klauterden eeo paar matrozen
naar boven. Een ademlooze spanning beheerscl'.tt
de goelleden. Zou het bunnen makkers wel ge
lukken? vroegen zij zich af. Maar spoedig
spreidde bel marszeil zich uit, werd gespannor
en dwong, line klein het ook was, list trolscbe
schtp zich weer op te richten. In loods Polli
oogen schitterde hel Her, toen hjj zag, dat b
vaartuig naar het roer luisterde, en zachtjes
prevelde hij
Nu zal ik met (ioda hulp do haven wel
Het schip, door liet kleloe zeil vooruitgedreven,
stormde nu vooruit en scheen aan de golven,
die hel eerst in hare omarmiug bjina verpletterd
hadden, te zullen ontsnappen. Hel vertrouwen
der bemanning in den loods werd ieder oogeu-
wissen ond-rgaog had gered.
Vooral de dankbaarheid van den jongen
kapitein uitle zich op bfjzonder leven lige wjjzc.
Hjj omarmde den ouden man en riep uit
Naast God heb ik aan u onze redding
en die van liet schip te danken. Ik zou gaarne
uw gelaal zien; maar daarmede zal ik wel
moeten wachten, tot liet dag wordt. Zjjt gij ver
O, neen I antwoordde loods folie, terwijl
hij onalgewend naar het kleine zeilstaarde.dat
helder in den donkeren nacht blonk.
Maar zeg mij eens, ging hjj voorl, terwijl
hil zich voorover boog tot hjj liet gezicht van
den jongen man, gij zjjt, zoover ik zien kan.
nog jong en toch reeds kapitein op dit groote schip
Neen, antwoordde de jonge man droevig,
en nu verhaalde hjj liet ongeluk, waardoor bun
kapitein was weggerukt. Maar don oudoa man
zal ik nooit vergeteo, waot aooder hem zou ik
niet geivordco zjjn, wat ik nu ben. Tien jaar
geleden redde hjj injj met gevaar van zjjn eigen
leven op de punt van Hango en sedert dien tjjd
zijn wij geen enkelen dag van elkander ge
scheiden geweest. Vrede zjj zijn nagedachtenis
Loods Pulle kuchte eeos en bromde eeoige
onverstaanbare woorden. Hjj wilde oog eene
vraag doen en wel de allergewichtigste maar
het gevaar, dat nog niet geheel voorbij was,
dwong h>m al zj|ne aandacht aan het schip ts
wijden, Nu hjj hel zoo ver gebracht lud, wilde hjj
liet ook iu veiligheid brengen. Dal was zjjn plicht.
Toen do eerile stralen der morgenzon door
de wolken heenbraksn, kwam liet (linke vaar
tuig in kalmer vaarwater.
Loods Polio had bel tusschen de klippen vao
Domaatraat heengebiacht.
Vjjtiieo voet, riep de mao aan slunrboord,
Aoker neerl commandeerde de loods,
terw(|l hij het stuurrad omdraaide, zoodat hst
schip vlak tegen den wind in drnelde, eentge
minuten stilstond en daarna achteruit werkte,
totdat het anker grond bad. Een zucht van
verlichting ontsnapte aan de horst van den
ouden loods, oo met een Irolsch gevoel van
wier begeerige roolzieka armen hij de prooi
outrokt had. Ea lib mocht terecht trotsch zjja
op a(jn overwinning, went het wat oen moeilijke
zege geweeet.
De zon ging juist op en goot haar goudeo
licht over zee en land de herfstmorgen was
sctioon als een boodschap van trede na een
dag van alorm.
Doven op de zuidelijkste punt ven de klip
was het kleine huisje vau loads Polls te lieo,
blinkend iu de morgenzon, en de oude mao
werd ontroerd, toen bjj het io hel oog kreeg,
Met over de borst gekruists armen stond hjj
b(j do verschansing aan bakboordhjl ver
roerde zich niet cn z|)o bliz wss onalgewend
op zjjn eilandje gevestigd. Waaraan hjj dacht,
zei hjj tegen niemand, Hjj bemerkte ook niet,
hoe de jonge kapitein, die zachtjes op het dek
kwam, verbaasd opkeek, hoe tjjne kleur Ver
schoot, toen hjj ds oogsn uitwreef alsof hjj
zich wilde bevrjjden van eene gezichls-begnnche-
ling, waaraan hjj ten prooi meeode te zjjn bij
deo aanblik van die kleioe woning boven de
klip, en hoe eiodeljjk zjja blik met ceao bil-
zondore uitdrukking op den oaden loodt geves
tigd wss. Deze kwam eerst tot betinoing, toen
zich een paar armen om zjjoe hslv slingerden
en eene mannelijke slem liern loeflaiilerde
Veder, lieve vader I
Dien winter heerachte er vreugde en vrede
In het huifje ven loods Pc lie, en vele malen
prezen vader en zoon de hoogere macht, die
beo, na tien lange jaren ven scheiding, onder
zulke bijzemdero omstandigheden in dien nacht
vso storm wodor vaioonigd had.