Katholiek Nieuws= en Advertentieblad No. 20. Zaterdag 17 Augustus 1907. Een en twintigste Jaargang. DE EEMBODE voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eeinnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren, Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist. Verschijnt eiken ZATERDAG. Abonnementsprijs per drie maanden. Franco per postf 0,40 Afzonderlijke nummersf 0,05 Bureau: Langegracht 13, Amersfoort. Uitgave van de Vereeniging De Eembode. Van I tot 6 regelsI 0,30 Voor iederen regel meerI 0.05 Dit nummer bestaat uit twee bladen. EERSTE BLAD. EED ERNSTIG SOCIAAL VRAAGSTUK II Werkstakingen van kleinen omvang hebben reeds ontzaglijk veel zorg en kommer en diepe teleurstelling gebracht, die soms zoo pijnlijk werden gevoeld in kringen, die er nimmer de heugenis aan verliezen zullen. Dat wordt door feiten en omstan digheden gestaafd. Hoe veel te erger moet het dan niet zijn, ais de werkstakingen reusach tige verhoudingen aannemenals b.v. de staking in de bouwvakken te Berlijn. In 't begin van Mei II. schreef de Berlijnsche correspondent van hel Utr. Dgbld. „Gelijk een zeepbel, die steeds grooter wordt, wegvliegt en uit elkaar spat, zoo is de hoop op een minnelijke schikking bij de uitsluiting in de bouw vakken totaal vervlogen. De vereeniging der bouwvakken van Berlijn en omlig gende gemeenten, die als middelpunt der werkgevers geldt, heeft nu de uit sluiting van ongeveer 29000 metselaars, timmerlui en losse werklui vastgesteld. Tegelijkertijd is ook aan het licht ge komen, dat zeer vele aannemers, met het oog op den komenden strijd, geen nieuw werk meer hebben aangenomen sedert eenigen tijd en dat in verschil lende voorsteden op korten termijn werd gewerkt. Kleinere aannemers, die geen lid der vereeniging zijn, hebben echter besloten in de volgende week bok te staken, waardoor het aantal stakende arbeiders sterk zal stijgen. Op het oogenblik zijn de ondersteu ningskassen goed gevuld, zoodat de stakers wekelijks een tegemoetkoming kunnen ontvangen, die echter veel minder is, dan hun gewone verdienste." Schrikwekkend niet waar? De uitsluiting van 29000 metselaars, timmerlieden en losse werklui werd toen reeds vastgesteld. En dat aantal zou stijgen werd ge zegd, terwijl de ondersteuningskas, die, volgens gebruik, door de arbeiders zelf gevuld, toen reeds veel minder uitbetaalde dan hun gewone verdien sten waren. 't Zou dus veel erger worden, dat De voormelde correspondent lichtte de zaak nader toe, en schreef „Ik ontmoette toevallig dezer dagen den directeur van een der grootste electrische fabrieken alhier; ons ge sprek kwam van zelf op de uitsluiting in de bouwvakken, en hij deelde mij het volgende mede„De opruiers der werklieden zijn meestal personen, die geen begrip hebben van werken. Zij zijn kamergeleerden, een is zelfs de schoonzoon van een der bekendste bankiers te Berlijn, die gaarne naam maken en met lum geld steunen. Er moest wat nieuws verzonnen worden dc metselaars werken te lang, negen uur is veel te lang. de werktijd moet op acht uur gesteld wordendoch men vergeet, dat genoemde werklui gedu rende den winter, wanneer het vriest, zeer weinig verdienste hebben, dus in de overige jaargetijden best een uurtje langer kunnen werken. Een metselaar, die zijn vak goed verstaat, verdient 8 Mk. (f 4.80) per dag en dit is niet ge noeg volgens de agitatoren. Wanneer het Engclschc werkvolk staakt, dan heeft het de verbetering van zijn soci alen toestand op het oog, doch de Duitsche werklui gaan van een geheel ander standpunt uit. Zij willen (natuur lijk hun woordvoerders willen) door meer macht te verkrijgen, een totale omwenteling in den Staat te weeg brengen. Tot nu toe hebben zij nog niet veel gewonnen en zullen ook dit maal, wellicht na ecnige weken uit sluiting, met geringe winst uit den strijd terugkomen. Mijn zegsman is iemand, die veel met de werklui in zijn fabriek te doen heeft en geheel op de hoogte is van de arbeiders-toestanden." Ook deze reusachtige werkstaking dus uilgelokt door opruiers, die geen zier begrip hebben van arbeiders, en wier revolutionnafre bedoelingen treden in 't felste licht. En hoe diep treurig werklieden, die zonder ecnige afdoende reden een staking beginnen en slaafs de bevelen opvolgen door revolutionnafre woel waters hun opgelegd. Noch de werktijd, noch het loon gaven aanleiding tot een rechtmatig verzet. Een werktijd van 9 uur is Voorden arbeider in de bouwvakken toch zeker niet te lang, en een loon, zooals ge noemd, heeft allen schijn voor Berlijn billijk te zijn. Hoe ook beschouwdeen reden voor werkstaking was niet aanwezig. De gevolgen van deze gewaagde daad zijn dan ook niet uitgebleven. Voor de arbeiders, in deze staking betrokken, ziet het er dan ook be denkelijk uit. De staking had reeds tien weken geduurd, waarin de stakers zich den tijd benutten om de patroons in een minder gunstig licht te stellen, tot eindelijk die patroons luin tijd geko men achtten om zich tc rechtvaardigen. Uit hunne opgaven blijkt, dat vóór de staking ongeoefende werklieden, dus niet-vaklui, bij ncgenurigen arbeid per dag verdienden 4.50 tot 4.95 mark of 1200 tot 1350 mark per jaar. Metselaars en timmerlieden (vaklui) maakten per dag 6.75 mark, genoten dus een jaarlijksch inkomen van 1700 a 2000 mark. Verrichten zij aangenomen werk, dan was het loon 12 A 15 mark per dag dus 3400 A 4000 mark per jaar. De Bond van bouwondernemers Ie Berlijn heeft dau ook bekend ge maakt, dat deze dc voorwaarden der arbeiders niet zal aannemen, maar zich in elk opzicht houden aan de door den Bond genomen besluiten. Dit stuk was onderteekend door 30 firma's en uit dit geringe aantal onderteekenaars maakten de arbeiders reeds o|T, dal zij het pleit hadden ge wonnen, en dat de andere bouwonder nemers hunne eischen inwilligden. Dit misverstand werd spoedig uit den weg geruimd, wijl nog 300 firma's in de bouwvakken in de Berlijnsche bladen de inededeeling plaatsten, dat ook zij evenmin van plan waren hel vroeger Ingenomen standpunt te verlaten. Is het nu te verwonderen, dat in 't begin dezer week deze staking geëin digd is met een volkomen nederlaag voor het werkvolk? De metselaars, timmerlui en opperlieden hebben be sloten al hun eischen te laten vallen, aangezien zij met dc staking toch geen kans zagen ze door te zetten. Van elders kwam werkvolk genoeg opdagen. De meeste stakers zullen nu moeten wachten voor ze weer in dienst worden genomen. Wel moge men huiveren bij de gedachte aan de arme werklieden, vrouwen en kinderen, die daarvan de dupe moeten zijn. En hoe diep te beklagen is niet de werkman, die soms tegen wil en dank in zoo'n ziedenden maalstroom van werkstaking wordt meegesleurd. BUITENLAND. Dc anti-ctericalc kliek in Italië schijnt nog maar niet tot rust te kunnen komen. Zondagavond had te Albano een heftige demonstratie plaats, gevolgd door een botsing tusschcn socialisten eu gendarmen, van welke laatslen ver schillende werden gewond. Een compagnie beschermt liet pause lijk kasteel van Castclgandolfo, waar kardinaal Merry del Val op 't oogenblik zijn vacantie doorbrengt. Naar aanleiding van de herhaalde uitingen van anti-clericalismc zal, naar men verneemt, de H. Stoel een officieel protest richten tot de Italiaansche Rc- gccring, die veel te leidzaam optreedt. Omtrent de anti-clcricale woelingen, sciirijft de „Osservatore Romano", dat in liet oog van de katholieke wereld en de regeeringen, al of niet katholiek, maar die katholieke onderdanen heb ben, liet Italiaansche gouvernement dc hoofdschuldige is. Het blad wijst er op. dat sedert 20 September 1870 de Italiaansche regee ring onafgebroken ouder de slavernij van de vrijmetselarij gestaan heeft. „Sedert de 40 jaren, dat de twee machten, samen te Rome zijn, staan wij nog éven ver als op den avond van den bcruchten 20 September. Het lage volk kan nog altijd vrijelijk den Paus beleedigcnin 't meest gunstige geval kan de regeering slechts openlijk haar onmacht betuigen tegenover de anti-clericale kliek". Dezer dagen is een statistiek ver schenen van liet aantal spoorweg ongelukken, in 1906 in de Vereentede Staten voorgekomen. Niet minder dan 4225 personen werden gedood, waar onder 418 reizigers. Het aantal gewon den bedraagt 12.000. De ongelukken moeten mral te wijten zijn aan den bouw van spoor wegen op speculatie, welke met grooten spoed in elkaar zijn gezet. En over die slecht-geconstriieerdc lijnen donderen de treinen met een vaart van honderd mijlen in het uur. Oeen wonder, dat er bijna dagelijks ongelukken gebeuren. Thans wordt aan dit onderwerp door de Amcrikaanschc regeering aan dacht geschonken, en men kan in de naaste toekomst ecu wetsontwerp ver wachten. waarbij zware straffen wor den gesteld op het veroorzaken van ongelukken door slechten bouw van spoorlijnen. De Japanners worden nog geenszins in Korea als vrienden beschouwd. Dit is weder te Hondsjoc en Wandsjoe gebleken. De Korcaansche troepen daar zijn aan liet muiten geslagen en hebben ile Japansche officieren verjaagd. Japan- sehe cavallcric werd ter onderdrukking van den opstand afgezonden. Te Wand sjoe is de toestand vooral ernstig, daar zich elementen uit het volk bij dc FEUILLETON. Leven voor leven. i. I) Ik wcnsch li, geachte lezers, in gedachten te brengen naar het verre AziC, in 'I zuidelijk deel van 't Russisch rcuzenrijk, aan de grenzen van Engetsch-lndiü. Daar ligt, te midden van een heerlijk, tropisch landschap, de stad Tsjinaz, eender vervelendste en leelijkste steden der wereld. Zij beslaat bijna geheel uit leemeii huiten, en de weinige houten huizen, welke er zijn, vormen daar de paleizen. Alleen de van steen gebouwde kazerne, hullen de stad, heelt een Europeesch aanzien. Qedurende den dag hecrschl de stilte des doods in de stralende zon hrandl zoo Ie! op het zand, dat het plaveisel vervangt, dat hel verkeer geheel onmogelijk is. Tegen den avond echter wordt het levendig. Dan ziet men Kirghisen, Irmocdcn, Karakalpakcn en Chincezcn door elkaar loopener wordt handel gedreven, geschreeuwd, gemusiceerd inel echt oostersche levendigheid, waarvan wij, bewoners van 't avondland, ons geen denkbeeld kunnen vormen. Terwijl de stad zelf zoo weinig aanlokkelijks biedt, wordl men daarvoor ruim schadeloos gesteld door het omringende landschap, vooral in 'I voorjaar, De oevers van den Sir Darja, aan welks boord de stad Tsjinaz ligl, zijn hedekl met riet, dal lol ver in 'I land zich uitstrekt en zich aansluit aan gchcclc wouden van hemelhoog struikgewas en blad planten. Wie een liefhebher van jagen is, vindt hier overvloed. Hel dichte riel herbergt fazanten, snippen en trapganzen in groote menigtedaar zijn de vlugge antilopen thuis, inaar ook wilde zwijnen, beren en bloed dorstige tijgers vindt de jager daar. Een jacht in deze velden heeft altijd zijn gevaar lijke zijde, en de jager moet In 'I riel goed den weg weten, als hij niet plotseling tegen over een tijger wil slaan. In dc lenle van 'I jaar 1901 liepen drie personen over de steppe hij Tsjinaz. Deze drie mannen waren Iwan Kagowski, luitenant der in de slad liggende afdceling Kozakken, zijn oppasser en een voornaam Kirghisc. Elk hunner droeg een geweer en had een hond hij zichzij keerden van de jaehl toch geen last van hebben." .We kunnen echter de stad niet meer bereikenbinnen een uur is 'I nacht, stik donkere nacht, en dan kunnen we niet verder zijn dan hij het hoogc riet, In 't duister kunnen we onmugelijk door hel struikgewas, daar we dan zeker door den tijger verscheurd zouden worden. En al kwamen we ook door 'I riel, toch zou de storm lang zijh losge broken, voor we aan de Sir Darja aankomen. aotje c niet Reeds neigde de zou, een groote vuurbol, iclt ter westerkimmegeen windje hewuiig fell, lie verre tocht scheen de drie mannen 'Crmoeid Ie hebbenzij gingen ten minste lillen en haalden hun mondvoorraad voor len dag, om wal op te knappen. Plotseling werd de Kirghisc onrustig. „Iwan Kagowski," zei hij, .we zullen ■en slechten nacht hchbcn, wij krijgen storm." „Niet mogelijk Itij zoo'n helderen hemel," was 't antwoord van den luitenant, „en al «wam hij ook, dan zouden we er in Tsjinaz over liet opgezweepte water k< „Dan blijft ons niets anders over dun hier op de steppe te overnachten of naar 't nabij- zijnd dorp terug te gaan," meende Kagowski. „'t Dichtsbijzijndc dorp is hier twee uren van daanwie weet, ot we er nog voor den storm kunnen zijn. Eu zoo niet, dan zijn wij verloren, want de vuurzee zal ook onze heenderen verteren." hoogste verhaasd. „U is nog geen jaar hier en kent de steppe niet," antwoordde de Kirghisc. „Kijk eens naar den gronder ligl een dikke laag op. Dal is hel gras van 't vorige jaar, dat niet door de riiudcrkuddcn afgeweid Is. De regen en de sneeuw hebben hel samengeperst lot een dikke korst, de warme winden van de lente hchbcn wel het vocht er uitgetrokken, maar de laag is gebleven. Deze houdt nu 'I groeien van hel jonge gras legen. En daarom steken de dorpelingen elk jaar deze laag in brand, eu ze wachten sleehls op den eersten storm in 't voorjaar, die de vlam aanwakkert en voortjaagt." „Dan zou ons niets anders overblijven dan te sterven?" riep Kagowski uit, „onder de klauwen van den tijger o( in dc vlammen der steppe," „We zullen niet sterven, doch op deze plaats den komenden morgen afwachten. En er bestaat een middel, waardoor we geen last van 't vuur zullen hehhen. Zie maarl" De Kirghisc nam wat luciters en stak het drooge gras aan. Snel stond het In brand, en weldra golfde een vuurzee, door de wind aangewakkerd, naar den kant der rivier. Een breede sloot, zooals er vele voorkomen in de grassteppen van Centraal-Azië, hield het verdere voortdrlngen van 't vuur tegen; doch de plunis, thans ontdaan van de gevaar volle lang, was ruim genoeg, om de drie mannen veilig Ie doen zijn. Mocht de groote steppenhrand komen, dan zou Itij hier geen voedsel vinden, en genoodzaakt worden naar rechts en links uil Ie wijken. Zoo verklaarde de Kirghise. Intusschcn was de zon achter de westerkim gezonken, en, zooals dat in hel Zuiden altijd 't geval is, volgde op den dag lerslund een ravenzwarte nacht. De Kirghise en de oppasser des luitenants legden zieh op den grond te slapen, terwijl Kagowski wakker biest. Hij stak zijn pijp aan en tuurde in de glimmende aseli, Beelden van het verleden en 't tegen woordige trokken zijn geestesoog voorhij, en In achten hem in een minder prettige stemming. II. twan Kagowski telde niet veel meer dan twintig jaren. Na zijn kadcttsnleven trad hij in een regiment Kozakkeu. Een Jaar geleden werd zijn vscadron in deze vooruitgeschoven post gelegd. Hier leerde hij Feudora Rakocwln, de doch ter van een stafofficier, kennen, en 't duurde niet lang of hun omgang werd vertrouwelijker. Aan een huwelijk was echter nog niet te deuken, omdat hem 't noodige ontbrak het geld. Iwan was van huis uil zonder middelen, en Eeodora's vader bezat In Europa wel een groot landgoed, maar door misgewas en door het slechte beheer van ztju rentmees ter, was het geheel door schulden bezwaard, en de verkuoptug er van niet ver at. Heide jonge lieden moesten dus geduldig afwaehlcu, tot Iwan ritmeester was geworden, en zij gaven elkaar de verzekering helden zoolang te willen wachten. Plotseling werd er ecu spaak In 't wiet gestoken. Te St. Petersburg was een oude oom van Fvodora overleden en had tiaar tot eeltige erfgename gemaakt. Het testament was echter later door een ander vervangen. In deze tweede wilsbeschikking stond, dat haar slechts de erfenis zou worden uit betaald, onder voorwaarde, dat /Ij in 'I huwelijk moest treden met een verren bloed verwant van den erflater, den garde-luitenant Schels. Aan de wettigheid van 'I tweede testament vlet nlcl Ie twijfelen. (Wordt vtmilipl.)

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1907 | | pagina 1