Katholiek Nieuws= en Advertentieblad
No. 20.
Zaterdag 17 Augustus 1907.
Een en twintigste Jaargang.
DE EEMBODE
voor Amersfoort, Apeldoorn, Baarn, Barneveld, Blaricum, Bussum, Driebergen, Eeinnes, Harderwijk, Hilversum, Hoogland, Laren,
Leusden, Naarden, Nijkerk, Soest, Stoutenburg, Veenendaal en Zeist.
Verschijnt eiken ZATERDAG.
Abonnementsprijs per drie maanden.
Franco per postf 0,40
Afzonderlijke nummersf 0,05
Bureau: Langegracht 13, Amersfoort.
Uitgave van de Vereeniging De Eembode.
Van I tot 6 regelsI 0,30
Voor iederen regel meerI 0.05
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
EERSTE BLAD.
EED ERNSTIG SOCIAAL VRAAGSTUK
II
Werkstakingen van kleinen omvang
hebben reeds ontzaglijk veel zorg en
kommer en diepe teleurstelling gebracht,
die soms zoo pijnlijk werden gevoeld
in kringen, die er nimmer de heugenis
aan verliezen zullen.
Dat wordt door feiten en omstan
digheden gestaafd.
Hoe veel te erger moet het dan niet
zijn, ais de werkstakingen reusach
tige verhoudingen aannemenals b.v. de
staking in de bouwvakken te Berlijn.
In 't begin van Mei II. schreef de
Berlijnsche correspondent van hel Utr.
Dgbld.
„Gelijk een zeepbel, die steeds
grooter wordt, wegvliegt en uit elkaar
spat, zoo is de hoop op een minnelijke
schikking bij de uitsluiting in de bouw
vakken totaal vervlogen. De vereeniging
der bouwvakken van Berlijn en omlig
gende gemeenten, die als middelpunt
der werkgevers geldt, heeft nu de uit
sluiting van ongeveer 29000 metselaars,
timmerlui en losse werklui vastgesteld.
Tegelijkertijd is ook aan het licht ge
komen, dat zeer vele aannemers, met
het oog op den komenden strijd, geen
nieuw werk meer hebben aangenomen
sedert eenigen tijd en dat in verschil
lende voorsteden op korten termijn
werd gewerkt. Kleinere aannemers, die
geen lid der vereeniging zijn, hebben
echter besloten in de volgende week
bok te staken, waardoor het aantal
stakende arbeiders sterk zal stijgen.
Op het oogenblik zijn de ondersteu
ningskassen goed gevuld, zoodat de
stakers wekelijks een tegemoetkoming
kunnen ontvangen, die echter veel
minder is, dan hun gewone verdienste."
Schrikwekkend niet waar?
De uitsluiting van 29000 metselaars,
timmerlieden en losse werklui werd
toen reeds vastgesteld.
En dat aantal zou stijgen werd ge
zegd, terwijl de ondersteuningskas,
die, volgens gebruik, door de arbeiders
zelf gevuld, toen reeds veel minder
uitbetaalde dan hun gewone verdien
sten waren.
't Zou dus veel erger worden, dat
De voormelde correspondent lichtte
de zaak nader toe, en schreef
„Ik ontmoette toevallig dezer dagen
den directeur van een der grootste
electrische fabrieken alhier; ons ge
sprek kwam van zelf op de uitsluiting
in de bouwvakken, en hij deelde mij
het volgende mede„De opruiers der
werklieden zijn meestal personen, die
geen begrip hebben van werken. Zij
zijn kamergeleerden, een is zelfs de
schoonzoon van een der bekendste
bankiers te Berlijn, die gaarne naam
maken en met lum geld steunen. Er
moest wat nieuws verzonnen worden
dc metselaars werken te lang, negen
uur is veel te lang. de werktijd moet
op acht uur gesteld wordendoch men
vergeet, dat genoemde werklui gedu
rende den winter, wanneer het vriest,
zeer weinig verdienste hebben, dus in
de overige jaargetijden best een uurtje
langer kunnen werken. Een metselaar,
die zijn vak goed verstaat, verdient 8
Mk. (f 4.80) per dag en dit is niet ge
noeg volgens de agitatoren. Wanneer
het Engclschc werkvolk staakt, dan
heeft het de verbetering van zijn soci
alen toestand op het oog, doch de
Duitsche werklui gaan van een geheel
ander standpunt uit. Zij willen (natuur
lijk hun woordvoerders willen) door
meer macht te verkrijgen, een totale
omwenteling in den Staat te weeg
brengen. Tot nu toe hebben zij nog
niet veel gewonnen en zullen ook dit
maal, wellicht na ecnige weken uit
sluiting, met geringe winst uit den
strijd terugkomen.
Mijn zegsman is iemand, die veel
met de werklui in zijn fabriek te doen
heeft en geheel op de hoogte is van
de arbeiders-toestanden."
Ook deze reusachtige werkstaking
dus uilgelokt door opruiers, die geen
zier begrip hebben van arbeiders, en
wier revolutionnafre bedoelingen treden
in 't felste licht.
En hoe diep treurig werklieden,
die zonder ecnige afdoende reden een
staking beginnen en slaafs de bevelen
opvolgen door revolutionnafre woel
waters hun opgelegd.
Noch de werktijd, noch het loon
gaven aanleiding tot een rechtmatig
verzet.
Een werktijd van 9 uur is Voorden
arbeider in de bouwvakken toch zeker
niet te lang, en een loon, zooals ge
noemd, heeft allen schijn voor Berlijn
billijk te zijn.
Hoe ook beschouwdeen reden voor
werkstaking was niet aanwezig.
De gevolgen van deze gewaagde
daad zijn dan ook niet uitgebleven.
Voor de arbeiders, in deze staking
betrokken, ziet het er dan ook be
denkelijk uit.
De staking had reeds tien weken
geduurd, waarin de stakers zich den
tijd benutten om de patroons in een
minder gunstig licht te stellen, tot
eindelijk die patroons luin tijd geko
men achtten om zich tc rechtvaardigen.
Uit hunne opgaven blijkt, dat vóór
de staking ongeoefende werklieden, dus
niet-vaklui, bij ncgenurigen arbeid
per dag verdienden 4.50 tot 4.95 mark
of 1200 tot 1350 mark per jaar.
Metselaars en timmerlieden (vaklui)
maakten per dag 6.75 mark, genoten
dus een jaarlijksch inkomen van 1700
a 2000 mark.
Verrichten zij aangenomen werk, dan
was het loon 12 A 15 mark per dag
dus 3400 A 4000 mark per jaar.
De Bond van bouwondernemers Ie
Berlijn heeft dau ook bekend ge
maakt, dat deze dc voorwaarden der
arbeiders niet zal aannemen, maar
zich in elk opzicht houden aan de
door den Bond genomen besluiten.
Dit stuk was onderteekend door 30
firma's en uit dit geringe aantal
onderteekenaars maakten de arbeiders
reeds o|T, dal zij het pleit hadden ge
wonnen, en dat de andere bouwonder
nemers hunne eischen inwilligden.
Dit misverstand werd spoedig uit
den weg geruimd, wijl nog 300 firma's
in de bouwvakken in de Berlijnsche
bladen de inededeeling plaatsten,
dat ook zij evenmin van plan waren
hel vroeger Ingenomen standpunt
te verlaten.
Is het nu te verwonderen, dat in 't
begin dezer week deze staking geëin
digd is met een volkomen nederlaag
voor het werkvolk? De metselaars,
timmerlui en opperlieden hebben be
sloten al hun eischen te laten vallen,
aangezien zij met dc staking toch geen
kans zagen ze door te zetten. Van
elders kwam werkvolk genoeg opdagen.
De meeste stakers zullen nu moeten
wachten voor ze weer in dienst worden
genomen.
Wel moge men huiveren bij de
gedachte aan de arme werklieden,
vrouwen en kinderen, die daarvan de
dupe moeten zijn.
En hoe diep te beklagen is niet de
werkman, die soms tegen wil en dank
in zoo'n ziedenden maalstroom van
werkstaking wordt meegesleurd.
BUITENLAND.
Dc anti-ctericalc kliek in Italië schijnt
nog maar niet tot rust te kunnen komen.
Zondagavond had te Albano een
heftige demonstratie plaats, gevolgd
door een botsing tusschcn socialisten
eu gendarmen, van welke laatslen ver
schillende werden gewond.
Een compagnie beschermt liet pause
lijk kasteel van Castclgandolfo, waar
kardinaal Merry del Val op 't oogenblik
zijn vacantie doorbrengt.
Naar aanleiding van de herhaalde
uitingen van anti-clericalismc zal, naar
men verneemt, de H. Stoel een officieel
protest richten tot de Italiaansche Rc-
gccring, die veel te leidzaam optreedt.
Omtrent de anti-clcricale woelingen,
sciirijft de „Osservatore Romano", dat
in liet oog van de katholieke wereld
en de regeeringen, al of niet katholiek,
maar die katholieke onderdanen heb
ben, liet Italiaansche gouvernement dc
hoofdschuldige is.
Het blad wijst er op. dat sedert 20
September 1870 de Italiaansche regee
ring onafgebroken ouder de slavernij
van de vrijmetselarij gestaan heeft.
„Sedert de 40 jaren, dat de twee
machten, samen te Rome zijn, staan
wij nog éven ver als op den avond
van den bcruchten 20 September. Het
lage volk kan nog altijd vrijelijk den
Paus beleedigcnin 't meest gunstige
geval kan de regeering slechts openlijk
haar onmacht betuigen tegenover de
anti-clericale kliek".
Dezer dagen is een statistiek ver
schenen van liet aantal spoorweg
ongelukken, in 1906 in de Vereentede
Staten voorgekomen. Niet minder dan
4225 personen werden gedood, waar
onder 418 reizigers. Het aantal gewon
den bedraagt 12.000.
De ongelukken moeten mral te
wijten zijn aan den bouw van spoor
wegen op speculatie, welke met grooten
spoed in elkaar zijn gezet.
En over die slecht-geconstriieerdc
lijnen donderen de treinen met een
vaart van honderd mijlen in het uur.
Oeen wonder, dat er bijna dagelijks
ongelukken gebeuren.
Thans wordt aan dit onderwerp
door de Amcrikaanschc regeering aan
dacht geschonken, en men kan in de
naaste toekomst ecu wetsontwerp ver
wachten. waarbij zware straffen wor
den gesteld op het veroorzaken van
ongelukken door slechten bouw van
spoorlijnen.
De Japanners worden nog geenszins
in Korea als vrienden beschouwd. Dit
is weder te Hondsjoc en Wandsjoe
gebleken.
De Korcaansche troepen daar zijn
aan liet muiten geslagen en hebben
ile Japansche officieren verjaagd. Japan-
sehe cavallcric werd ter onderdrukking
van den opstand afgezonden. Te Wand
sjoe is de toestand vooral ernstig, daar
zich elementen uit het volk bij dc
FEUILLETON.
Leven voor leven.
i.
I) Ik wcnsch li, geachte lezers, in gedachten
te brengen naar het verre AziC, in 'I zuidelijk
deel van 't Russisch rcuzenrijk, aan de grenzen
van Engetsch-lndiü.
Daar ligt, te midden van een heerlijk,
tropisch landschap, de stad Tsjinaz, eender
vervelendste en leelijkste steden der wereld.
Zij beslaat bijna geheel uit leemeii huiten,
en de weinige houten huizen, welke er zijn,
vormen daar de paleizen. Alleen de van
steen gebouwde kazerne, hullen de stad,
heelt een Europeesch aanzien.
Qedurende den dag hecrschl de stilte des
doods in de stralende zon hrandl zoo Ie!
op het zand, dat het plaveisel vervangt, dat
hel verkeer geheel onmogelijk is. Tegen den
avond echter wordt het levendig. Dan ziet
men Kirghisen, Irmocdcn, Karakalpakcn en
Chincezcn door elkaar loopener wordt
handel gedreven, geschreeuwd, gemusiceerd
inel echt oostersche levendigheid, waarvan
wij, bewoners van 't avondland, ons geen
denkbeeld kunnen vormen.
Terwijl de stad zelf zoo weinig aanlokkelijks
biedt, wordl men daarvoor ruim schadeloos
gesteld door het omringende landschap, vooral
in 'I voorjaar, De oevers van den Sir Darja,
aan welks boord de stad Tsjinaz ligl, zijn
hedekl met riet, dal lol ver in 'I land zich
uitstrekt en zich aansluit aan gchcclc
wouden van hemelhoog struikgewas en blad
planten.
Wie een liefhebher van jagen is, vindt
hier overvloed. Hel dichte riel herbergt
fazanten, snippen en trapganzen in groote
menigtedaar zijn de vlugge antilopen thuis,
inaar ook wilde zwijnen, beren en bloed
dorstige tijgers vindt de jager daar. Een
jacht in deze velden heeft altijd zijn gevaar
lijke zijde, en de jager moet In 'I riel goed
den weg weten, als hij niet plotseling tegen
over een tijger wil slaan.
In dc lenle van 'I jaar 1901 liepen drie
personen over de steppe hij Tsjinaz. Deze
drie mannen waren Iwan Kagowski, luitenant
der in de slad liggende afdceling Kozakken,
zijn oppasser en een voornaam Kirghisc.
Elk hunner droeg een geweer en had een
hond hij zichzij keerden van de jaehl
toch geen last van hebben."
.We kunnen echter de stad niet meer
bereikenbinnen een uur is 'I nacht, stik
donkere nacht, en dan kunnen we niet verder
zijn dan hij het hoogc riet, In 't duister
kunnen we onmugelijk door hel struikgewas,
daar we dan zeker door den tijger verscheurd
zouden worden. En al kwamen we ook door
'I riel, toch zou de storm lang zijh losge
broken, voor we aan de Sir Darja aankomen.
aotje
c niet
Reeds neigde de zou, een groote vuurbol,
iclt ter westerkimmegeen windje hewuiig
fell, lie verre tocht scheen de drie mannen
'Crmoeid Ie hebbenzij gingen ten minste
lillen en haalden hun mondvoorraad voor
len dag, om wal op te knappen.
Plotseling werd de Kirghisc onrustig.
„Iwan Kagowski," zei hij, .we zullen
■en slechten nacht hchbcn, wij krijgen storm."
„Niet mogelijk Itij zoo'n helderen hemel,"
was 't antwoord van den luitenant, „en al
«wam hij ook, dan zouden we er in Tsjinaz
over liet opgezweepte water k<
„Dan blijft ons niets anders over dun hier
op de steppe te overnachten of naar 't nabij-
zijnd dorp terug te gaan," meende Kagowski.
„'t Dichtsbijzijndc dorp is hier twee uren
van daanwie weet, ot we er nog voor den
storm kunnen zijn. Eu zoo niet, dan zijn wij
verloren, want de vuurzee zal ook onze
heenderen verteren."
hoogste verhaasd.
„U is nog geen jaar hier en kent de steppe
niet," antwoordde de Kirghisc. „Kijk eens
naar den gronder ligl een dikke laag op.
Dal is hel gras van 't vorige jaar, dat niet
door de riiudcrkuddcn afgeweid Is. De regen
en de sneeuw hebben hel samengeperst lot
een dikke korst, de warme winden van de
lente hchbcn wel het vocht er uitgetrokken,
maar de laag is gebleven. Deze houdt nu
'I groeien van hel jonge gras legen. En
daarom steken de dorpelingen elk jaar deze
laag in brand, eu ze wachten sleehls op den
eersten storm in 't voorjaar, die de vlam
aanwakkert en voortjaagt."
„Dan zou ons niets anders overblijven
dan te sterven?" riep Kagowski uit, „onder
de klauwen van den tijger o( in dc vlammen
der steppe,"
„We zullen niet sterven, doch op deze
plaats den komenden morgen afwachten.
En er bestaat een middel, waardoor we geen
last van 't vuur zullen hehhen. Zie maarl"
De Kirghisc nam wat luciters en stak het
drooge gras aan.
Snel stond het In brand, en weldra golfde
een vuurzee, door de wind aangewakkerd,
naar den kant der rivier.
Een breede sloot, zooals er vele voorkomen
in de grassteppen van Centraal-Azië, hield
het verdere voortdrlngen van 't vuur tegen;
doch de plunis, thans ontdaan van de gevaar
volle lang, was ruim genoeg, om de drie
mannen veilig Ie doen zijn. Mocht de groote
steppenhrand komen, dan zou Itij hier geen
voedsel vinden, en genoodzaakt worden naar
rechts en links uil Ie wijken. Zoo verklaarde
de Kirghise.
Intusschcn was de zon achter de westerkim
gezonken, en, zooals dat in hel Zuiden altijd
't geval is, volgde op den dag lerslund een
ravenzwarte nacht. De Kirghise en de oppasser
des luitenants legden zieh op den grond te
slapen, terwijl Kagowski wakker biest. Hij
stak zijn pijp aan en tuurde in de glimmende
aseli, Beelden van het verleden en 't tegen
woordige trokken zijn geestesoog voorhij,
en In achten hem in een minder prettige
stemming.
II.
twan Kagowski telde niet veel meer dan
twintig jaren. Na zijn kadcttsnleven trad hij
in een regiment Kozakkeu. Een Jaar geleden
werd zijn vscadron in deze vooruitgeschoven
post gelegd.
Hier leerde hij Feudora Rakocwln, de doch
ter van een stafofficier, kennen, en 't duurde
niet lang of hun omgang werd vertrouwelijker.
Aan een huwelijk was echter nog niet te
deuken, omdat hem 't noodige ontbrak
het geld. Iwan was van huis uil zonder
middelen, en Eeodora's vader bezat In Europa
wel een groot landgoed, maar door misgewas
en door het slechte beheer van ztju rentmees
ter, was het geheel door schulden bezwaard,
en de verkuoptug er van niet ver at. Heide
jonge lieden moesten dus geduldig afwaehlcu,
tot Iwan ritmeester was geworden, en zij
gaven elkaar de verzekering helden zoolang
te willen wachten.
Plotseling werd er ecu spaak In 't wiet
gestoken. Te St. Petersburg was een oude
oom van Fvodora overleden en had tiaar tot
eeltige erfgename gemaakt. Het testament
was echter later door een ander vervangen.
In deze tweede wilsbeschikking stond, dat
haar slechts de erfenis zou worden uit
betaald, onder voorwaarde, dat /Ij in 'I
huwelijk moest treden met een verren bloed
verwant van den erflater, den garde-luitenant
Schels. Aan de wettigheid van 'I tweede
testament vlet nlcl Ie twijfelen.
(Wordt vtmilipl.)